ABOUT THE SPEAKER
Jamie Oliver - Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives.

Why you should listen

Jamie Oliver has been drawn to the kitchen since he was a child working in his father's pub. He showed not only a precocious culinary talent but also a passion for inspiring people to eat fresh, honest, delicious food. While serving as sous chef at the River Cafe in London, the BBC took note of him. His series, The Naked Chef, debuted in 1999. In the years since, he has built a worldwide media empire of TV shows, books, cookware and magazines, all based on a formula of simple, unpretentious food that invites everyone to get busy in the kitchen. 

As much as Oliver's cooking is generous, so is his business model. The Jamie Oliver Food Foundation trains young chefs from disadvantaged backgrounds to work in his restaurants and runs an extensive gardening program that teaches children where food comes from. Series like Jamie's School Dinner, Jamie's Ministry of Food and Jamie Oliver's Food Revolution combine his work in the kitchen with serious activism and community organizing -- to create change on both the individual and governmental level.

Oliver uses his fame and charm to highlight the changes people need to make in their diet and lifestyles. With the 2010 TED Prize, he set the vision for Jamie's Food Revolution, a global campaign to educate kids about food and inspire families to cook again. More than 750,000 people have signed up to be a part of it. At the same time, Oliver continues to advocate for policy changes, like sugar reduction and clearer food labeling. 

More profile about the speaker
Jamie Oliver | Speaker | TED.com
TED2010

Jamie Oliver: Teach every child about food

Jamie Oliver's TED-prijs wens: Leer ieder kind over voedsel

Filmed:
9,428,806 views

Jamie deelt krachtige verhalen over zijn anti-zwaarlijvigheidsproject in Hunington, W. Va., TED-prijs winnaar Jamie Oliver pleit voor een radicale aanval op onze onwetendheid over voedsel.
- Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
SadlyHelaas,
0
0
2000
Jammer genoeg,
00:17
in the nextvolgende 18 minutesnotulen when I do our chatbabbelen,
1
2000
3000
in de 18 minuten die volgen waarin ik praat,
00:20
fourvier AmericansAmerikanen that are alivelevend
2
5000
3000
zullen vier Amerikanen die leven
00:23
will be deaddood
3
8000
2000
dood zijn
00:25
from the foodeten that they eateten.
4
10000
3000
wegens het voedsel dat ze eten.
00:28
My name'snaam van JamieJamie OliverOliver. I'm 34 yearsjaar oldoud.
5
13000
4000
Mijn naam is Jamie Oliver. Ik ben 34 jaar.
00:32
I'm from EssexEssex in EnglandEngeland
6
17000
2000
Ik kom uit Essex in Engeland
00:34
and for the last sevenzeven yearsjaar
7
19000
3000
en gedurende de afgelopen zeven jaar
00:37
I've workedwerkte fairlytamelijk tirelesslyonvermoeibaar
8
22000
3000
heb ik vrij onvermoeibaar gewerkt
00:40
to savebesparen liveslevens in my owneigen way.
9
25000
3000
om op mijn eigen manier levens te redden.
00:43
I'm not a doctordoctor;
10
28000
2000
Ik ben geen arts.
00:45
I'm a chefchef,
11
30000
2000
Ik ben een chefkok;
00:47
I don't have expensiveduur equipmentuitrusting
12
32000
2000
Ik heb geen duur materiaal
00:49
or medicinegeneeskunde.
13
34000
2000
of medicijnen.
00:51
I use informationinformatie, educationonderwijs.
14
36000
3000
Ik gebruik informatie, opvoeding.
00:54
I profoundlydiep believe that the powermacht of foodeten
15
39000
3000
Ik geloof diep in het feit dat de kracht van voedsel
00:57
has a primaloer placeplaats in our homeshuizen
16
42000
3000
thuis een primaire plaats inneemt
01:00
that bindsbindt us to the bestbeste bitsstukjes of life.
17
45000
4000
die ons bindt aan het beste van het leven.
01:06
We have an awfulafschuwelijk,
18
51000
2000
We hebben momenteel een afschuwelijke,
01:08
awfulafschuwelijk realityrealiteit right now.
19
53000
4000
afschuwelijke realiteit.
01:13
AmericaAmerika, you're at the toptop of your gamespel.
20
58000
3000
Amerika, jullie zijn op jullie best.
01:16
This is one of the mostmeest unhealthyongezond countrieslanden in the worldwereld-.
21
61000
4000
Dit is één van de meest ongezonde landen ter wereld.
01:20
Can I please just see a raiseverhogen of handshanden
22
65000
2000
Zouden alstublieft alle mensen die
01:22
for how manyveel of you have childrenkinderen in this roomkamer todayvandaag?
23
67000
3000
kinderen hebben hun handen in de lucht willen steken?
01:25
Please put your handshanden up.
24
70000
2000
Steek alstublieft u handen in de lucht.
01:27
AuntiesTantes, unclesooms, you can continuevoortzetten to
25
72000
1000
Tantes, ooms, jullie ook..
01:28
put your handshanden up, auntiestantes and unclesooms as well.
26
73000
3000
Steek je handen in de lucht. Ook de tantes en ooms.
01:31
MostDe meeste of you. OK.
27
76000
2000
De meesten onder jullie. Oke.
01:33
We, the adultsvolwassenen of the last fourvier generationsgeneraties,
28
78000
3000
Wij, de volwassenen van de laaste vier generaties,
01:36
have blessedgezegend our childrenkinderen with the destinylotsbestemming
29
81000
3000
hebben onze kinderen gezegend met het lot
01:39
of a shorterkortere lifespanlevensduur
30
84000
2000
van een korter leven
01:41
than theirhun owneigen parentsouders.
31
86000
3000
dan hun eigen ouders.
01:44
Your childkind will liveleven a life tentien yearsjaar youngerjonger
32
89000
3000
Uw kind zal een leven leiden dat tien jaar korter is
01:47
than you
33
92000
2000
dan het uwe
01:49
because of the landscapelandschap of foodeten that we'vewij hebben builtgebouwd around them.
34
94000
3000
wegens het voedsellandschap dat we rondom hen hebben opgebouwd.
01:52
Two-thirdsTweederde of this roomkamer,
35
97000
3000
Tweederde van deze zaal,
01:55
todayvandaag, in AmericaAmerika, are statisticallystatistisch overweightovergewicht or obesezwaarlijvig.
36
100000
3000
en de rest in Amerika, heeft statistisch gezien overgewicht of is zwaarlijvig.
01:58
You lot, you're all right, but we'llgoed get you eventuallytenslotte, don't worryzorgen.
37
103000
3000
Jullie daar, jullie zijn ok, maar we zullen jullie uiteindelijk ook krijgen, maak jullie geen zorgen.
02:01
(LaughterGelach)
38
106000
1000
(Gelach)
02:02
Right?
39
107000
1000
Ok?
02:03
The statisticsstatistieken of badslecht healthGezondheid are clearduidelijk,
40
108000
3000
De statistieken over een slechte gezondheid zijn duidelijk,
02:06
very clearduidelijk.
41
111000
2000
erg duidelijk.
02:08
We spendbesteden our liveslevens beingwezen paranoidParanoid about deathdood, murdermoord, homicidedoodslag,
42
113000
3000
We spenderen ons leven ons zorgen makend over dood, moord, doodslag,
02:11
you namenaam it; it's on the frontvoorkant pagepagina of everyelk paperpapier, CNNCNN.
43
116000
4000
noem maar op. Het staat op de voorpagina van elke krant, CNN.
02:15
Look at homicidedoodslag at the bottombodem, for God'sGods sakesake.
44
120000
3000
Kijk naar doodslag daar beneden, in godsnaam
02:18
Right?
45
123000
1000
Niet?
02:19
(LaughterGelach)
46
124000
2000
(Gelach)
02:21
(ApplauseApplaus)
47
126000
5000
(Applaus)
02:26
EveryElke singlesingle one of those in the redrood
48
131000
2000
Iedere roodgekleurde ziekte
02:28
is a diet-relatedvoedingsgerelateerde diseaseziekte.
49
133000
2000
is een dieet-gerelateerde ziekte.
02:30
Any doctordoctor, any specialistspecialist will tell you that.
50
135000
3000
Iedere dokter, iedere specialist zal je dat vertellen.
02:33
FactFeit: Diet-relatedVoedingsgerelateerde diseaseziekte is the biggestgrootste killermoordenaar
51
138000
3000
Feit. Dieet-gerelateerde ziekten zijn de grootste doodoorzaak
02:36
in the UnitedVerenigd StatesStaten, right now, here todayvandaag.
52
141000
3000
in de Verenigde Staten, nu, hier vandaag.
02:42
This is a globalglobaal problemprobleem.
53
147000
2000
Dit is een globaal probleem.
02:44
It's a catastrophecatastrofe.
54
149000
2000
Het is een catastrofe.
02:46
It's sweepingvegen the worldwereld-.
55
151000
2000
Het verspreid zich wereldwijd.
02:48
EnglandEngeland is right behindachter you, as usualgebruikelijk.
56
153000
2000
Engeland volgt jullie op de hielen, zoals gewoonlijk.
02:50
(LaughterGelach)
57
155000
4000
(Gelach)
02:54
I know they were closedichtbij, but not that closedichtbij.
58
159000
3000
Ik wist dat ze dicht bij elkaar lagen, maar niet zo dicht.
02:57
We need a revolutionrevolutie.
59
162000
2000
We hebben een revolutie nodig.
02:59
MexicoMexico, AustraliaAustralië, GermanyDuitsland, IndiaIndia, ChinaChina,
60
164000
3000
Mexico, Australië, Duitsland, India, China,
03:02
all have massivemassief problemsproblemen of obesityzwaarlijvigheid and badslecht healthGezondheid.
61
167000
3000
allemaal hebben ze enorme problemen met obesitas en een slechte gezondheid.
03:06
Think about smokingroken.
62
171000
2000
Denk aan roken.
03:08
It costskosten way lessminder than obesityzwaarlijvigheid now.
63
173000
3000
Het kost momenteel veel minder dan overgewicht.
03:11
ObesityObesitas costskosten you AmericansAmerikanen
64
176000
3000
Obesitas kost jullie Amerikanen
03:14
10 percentprocent of your healthcaregezondheidszorg billsbiljetten,
65
179000
3000
10 procent van jullie gezondheidszorg-rekeningen.
03:17
150 billionmiljard dollarsdollars a yearjaar.
66
182000
3000
150 miljard dollar per jaar.
03:20
In 10 yearsjaar, it's setreeks to doubledubbele:
67
185000
3000
Binnen10 jaar, zal dit verdubbelen.
03:23
300 billionmiljard dollarsdollars a yearjaar.
68
188000
2000
300 miljard dollar per jaar.
03:25
And let's be honesteerlijk, guys, you ain'tis niet got that cashcontant.
69
190000
3000
En laten we eerlijk zijn jongens, jullie hebben dat geld niet.
03:28
(LaughterGelach)
70
193000
3000
(Gelach)
03:31
I camekwam here to startbegin a foodeten revolutionrevolutie
71
196000
3000
Ik kwam hier om een voedsel-revolutie te starten
03:34
that I so profoundlydiep believe in.
72
199000
3000
waarin ik zo hartgrondig geloof.
03:37
We need it. The time is now.
73
202000
3000
We hebben het nodig. Het moment is aangebroken.
03:40
We're in a tipping-pointstorten-punt momentmoment.
74
205000
2000
We staan op een kantelmoment.
03:42
I've been doing this for sevenzeven yearsjaar.
75
207000
2000
Ik doe dit 7 jaar.
03:44
I've been tryingproberen in AmericaAmerika for sevenzeven yearsjaar.
76
209000
2000
Ik heb het 7 jaar geprobeerd in Amerika.
03:46
Now is the time when it's riperijp -- riperijp for the pickingpluk.
77
211000
3000
Nu is de tijd rijp -- rijp voor de oogst.
03:49
I wentgegaan to the eyeoog of the stormstorm.
78
214000
2000
Ik ging naar het oog van de storm.
03:51
I wentgegaan to WestWest VirginiaVirginia, the mostmeest unhealthyongezond statestaat in AmericaAmerika.
79
216000
3000
Ik ging naar West-Virginia, de meest ongezonde staat in Amerika.
03:54
Or it was last yearjaar.
80
219000
2000
Of dat was ze vorig jaar.
03:56
We'veWe hebben got a newnieuwe one this yearjaar, but we'llgoed work on that nextvolgende seasonseizoen.
81
221000
3000
We hebben een nieuwe dit jaar, maar daar gaan we volgend seizoen aan werken.
03:59
(LaughterGelach)
82
224000
1000
(Gelach)
04:00
HuntingtonHuntington, WestWest VirginiaVirginia.
83
225000
1000
Huntington, West-Virginia
04:01
BeautifulMooie townstad-.
84
226000
2000
Mooie stad.
04:03
I wanted to put hearthart- and soulziel and people,
85
228000
3000
Ik wilde hart en ziel en mensen,
04:06
your publicopenbaar,
86
231000
2000
jullie publiek,
04:08
around the statisticsstatistieken that we'vewij hebben becomeworden
87
233000
2000
samenbrengen rond de statistieken waaraan
04:10
so used to.
88
235000
2000
we zo gewend zijn geraakt.
04:12
I want to introducevoorstellen you to some of the people that I carezorg about:
89
237000
3000
Ik wil jullie voorstellen aan enkele mensen die mij nauw aan het hart liggen.
04:15
your publicopenbaar, your childrenkinderen.
90
240000
1000
Jullie publiek. Jullie kinderen.
04:16
I want to showtonen a pictureafbeelding of my friendvriend BrittanyBretagne.
91
241000
3000
Ik wil jullie een foto tonen van mijn vriend Brittany.
04:19
She's 16 yearsjaar oldoud.
92
244000
2000
Ze is 16 jaar oud.
04:21
She's got sixzes yearsjaar to liveleven
93
246000
3000
Ze heeft zes jaren te leven
04:24
because of the foodeten that she's eatengegeten.
94
249000
3000
wegens het eten dat ze heeft gegeten.
04:27
She's the thirdderde generationgeneratie of AmericansAmerikanen
95
252000
3000
Ze is de derde generatie Amerikanen
04:30
that hasn'theeft niet growngegroeid up withinbinnen a foodeten environmentmilieu
96
255000
2000
die niet is opgegroeid in een voedselomgeving
04:32
where they'veze hebben been taughtonderwezen to cookkoken at home or in schoolschool-,
97
257000
2000
waarin ze geleerd is om te koken thuis of op school,
04:34
or her mommam, or her mom'smama's mommam.
98
259000
3000
noch haar moeder, noch haar moeder's moeder.
04:37
She has sixzes yearsjaar to liveleven.
99
262000
3000
Ze heeft zes jaar te leven.
04:40
She's eatingaan het eten her liverlever to deathdood.
100
265000
2000
Ze eet haar lever kapot.
04:42
StacyStacy, the EdwardsEdwards familyfamilie.
101
267000
3000
Stacy, de Edward familie.
04:45
This is a normalnormaal familyfamilie, guys.
102
270000
2000
Dit is een normale familie, jongens.
04:47
StacyStacy does her bestbeste, but she's third-generationderde generatie as well;
103
272000
3000
Stacy doet haar best, maar ze is ook een derde-generatie.
04:50
she was never taughtonderwezen to cookkoken at home or in schoolschool-.
104
275000
2000
Er is haar nooit geleerd te koken thuis of op school.
04:52
The family'sgezin obesezwaarlijvig.
105
277000
2000
De familie is zwaarlijvig.
04:54
JustinJustin here, 12 yearsjaar oldoud,
106
279000
1000
Justin, hier, 12 jaar oud.
04:55
he's 350 poundspond.
107
280000
1000
Hij weegt 158 kilogram.
04:56
He getskrijgt bulliedgepest, for God'sGods sakesake.
108
281000
2000
Hij wordt gepest, in Godsnaam.
04:58
The daughterdochter there, KatieKatie, she's fourvier yearsjaar oldoud.
109
283000
2000
De dochter hier, Katie, ze is vier jaar oud.
05:00
She's obesezwaarlijvig before she even getskrijgt to primaryprimair schoolschool-.
110
285000
3000
Ze is zwaarlijvig voordat ze naar de lagere school gaat.
05:03
MarissaMarissa, she's all right, she's one of your lot.
111
288000
3000
Marissa. Ze is oke. Ze is een van jullie.
05:06
But you know what? Her fathervader, who was obesezwaarlijvig,
112
291000
3000
Maar weet je wat? Haar vader, die zwaarlijvig was,
05:09
diedging dood in her armsarmen,
113
294000
2000
stierf in haar armen.
05:11
And then the secondtweede mostmeest importantbelangrijk man in her life,
114
296000
2000
En de tweede meest belangrijke man in haar leven,
05:13
her uncleoom, diedging dood of obesityzwaarlijvigheid,
115
298000
3000
haar oom, stierf door zwaarlijvigheid.
05:16
and now her step-dadstap-vader is obesezwaarlijvig.
116
301000
3000
En nu is haar stiefvader zwaarlijvig.
05:19
You see, the thing is
117
304000
2000
Weet je, het is zo dat
05:21
obesityzwaarlijvigheid and diet-relatedvoedingsgerelateerde diseaseziekte
118
306000
2000
zwaarlijvigheid en dieet-gerelateerde ziekten
05:23
doesn't just hurtpijn doen the people that have it;
119
308000
2000
niet alleen de mensen raken die ze hebben.
05:25
it's all of theirhun friendsvrienden, familiesgezinnen,
120
310000
2000
Ze raken al hun vrienden, families,
05:27
brothersbroers, sisterszusters.
121
312000
2000
broers, zussen.
05:29
PastorPastoor SteveSteve:
122
314000
2000
Pastoor Steve.
05:31
an inspirationalinspirerende man, one of my earlyvroeg alliesBondgenoten in HuntingtonHuntington, WestWest VirginiaVirginia.
123
316000
4000
Een inspirerende man. Een van mijn eerste bondgenoten in Huntington, West-Virginia.
05:35
He's at the sharpscherp knife-edgescherp van de snede of this problemprobleem.
124
320000
4000
Hij staat aan het scherp van de snee van dit probleem.
05:39
He has to burybegraven the people, OK?
125
324000
2000
Hij moet de mensen begraven, ok?
05:41
And he's fedgevoed up with it. He's fedgevoed up with buryingbegraven his friendsvrienden,
126
326000
3000
Hij is het moe. Hij is het moe zijn vrienden te begraven,
05:44
his familyfamilie, his communitygemeenschap.
127
329000
2000
en zijn familie, zijn gemeenschap.
05:46
Come winterwinter, threedrie timestijden as manyveel people diedood gaan.
128
331000
4000
Vorige winter, stierven er driemaal zoveel mensen.
05:50
He's sickziek of it.
129
335000
1000
Hij is het moe.
05:51
This is preventablete voorkomen diseaseziekte. WasteAfval of life.
130
336000
3000
Dit is een voorkombare ziekte. Verkwisting van leven.
05:54
By the way, this is what they get buriedbegraven in.
131
339000
3000
Trouwens, dit is waarin ze worden begraven.
05:57
We're not gearedgericht up to do this.
132
342000
3000
We hebben er het gereedschap niet voor.
06:00
Can't even get them out the doordeur- -- and I'm beingwezen seriousernstig --
133
345000
3000
We krijgen ze zelfs niet de deur uit, en ik ben serieus.
06:03
can't even get them there. ForkliftVorkheftruck.
134
348000
2000
We krijgen ze daar niet eens. Heftruck.
06:05
OK, I see it as a triangledriehoek, OK?
135
350000
3246
OK, Ik zie het als een driehoek, oke?
06:09
This is our landscapelandschap of foodeten.
136
353246
1598
Dit is ons voedsellandschap.
06:10
I need you to understandbegrijpen it.
137
354844
1263
Jullie moeten dit begrijpen.
06:12
You've probablywaarschijnlijk heardgehoord all this before,
138
356107
893
Jullie hebben dit allemaal waarschijnlijk al eens eerder gehoord,
06:12
but let's just go back over it.
139
357000
1646
maar laten we er nog eens over gaan.
06:14
Over the last 30 yearsjaar,
140
358646
1354
Gedurende de afgelopen 30 jaar,
06:15
what's happenedgebeurd that's rippedgeript the hearthart- out of this countryland?
141
360000
2000
wat is er gebeurd dat het hart uit dit land gerukt heeft?
06:17
Let's be frankopenhartig and honesteerlijk:
142
362000
2000
Laten we open en eerlijk zijn.
06:19
Well, modern-daymodern-day life.
143
364000
3000
Wel. Het hedendaagse leven.
06:22
Let's startbegin with the MainMain StreetStraat.
144
367000
2000
Laten we starten met de hoofdstraat.
06:24
FastSnel foodeten has takeningenomen over the wholegeheel countryland; we know that.
145
369000
3000
Fast food heeft het hele land overgenomen. Dat weten we.
06:27
The biggroot brandsmerken are some of the mostmeest importantbelangrijk powersbevoegdheden,
146
372000
3000
De grote merken zijn enkele van de meest belangrijke machten,
06:30
powerfulkrachtig powersbevoegdheden, in this countryland.
147
375000
2000
vermogende machten in dit land.
06:32
SupermarketsSupermarkten as well.
148
377000
3000
Supermarkten ook.
06:35
BigGrote companiesbedrijven. BigGrote companiesbedrijven.
149
380000
2000
Grote bedrijven. Grote bedrijven.
06:37
ThirtyDertig yearsjaar agogeleden, mostmeest of the foodeten
150
382000
3000
30 jaar geleden, was het meeste eten
06:40
was largelygrotendeels locallokaal and largelygrotendeels freshvers.
151
385000
3000
grotendeels lokaal en grotendeels vers.
06:43
Now it's largelygrotendeels processedverwerkt and fullvol of all sortssoorten of additivesadditieven,
152
388000
3000
Nu is het grotendeels bewerkt en vol van allerlei soorten additieven,
06:46
extraextra ingredientsingrediënten, and you know the restrust uit of the storyverhaal.
153
391000
3000
extra ingrediënten, en jullie kennen de rest van het verhaal.
06:49
PortionGedeelte sizegrootte is obviouslyduidelijk a massivemassief, massivemassief problemprobleem.
154
394000
3000
Maaltijd-porties zijn duidelijk een enorm, enorm probleem.
06:52
LabelingLabelen is a massivemassief problemprobleem.
155
397000
3000
De etiketten zijn een enorm probleem.
06:55
The labelinglabelen in this countryland is a disgraceschande.
156
400000
3000
De etikketering in dit land is een schande.
06:58
They want to be selfzelf -- they want to self-policezelf politie themselveszich.
157
403000
4000
Ze willen zelf.. Ze willen zichzelf reguleren.
07:02
The industryindustrie wants to self-policezelf politie themselveszich.
158
407000
3000
De industrie wil zichzelf aan de orde houden.
07:05
What, in this kindsoort of climateklimaat? They don't deserveverdienen it.
159
410000
3000
Wat, in dit soort klimaat? Ze verdienen het niet.
07:08
How can you say something is low-fatlaag vetgehalte when it's fullvol of so much sugarsuiker?
160
413000
4000
Hoe kan je zeggen dat iets vetarm is wanneer het zoveel suiker bevat?
07:12
Home.
161
417000
2000
Thuis.
07:15
The biggestgrootste problemprobleem with the home
162
420000
2000
Het grootste probleem met thuis
07:17
is that used to be the hearthart-
163
422000
2000
is het feit dat het vroeger het hart was
07:19
of passingvoorbijgaand on foodeten, foodeten culturecultuur,
164
424000
3000
van het doorgeven van voedsel en voedselcultuur,
07:22
what madegemaakt our societymaatschappij.
165
427000
3000
die onze samenleving maakte.
07:25
That ain'tis niet happeninggebeurtenis anymoremeer.
166
430000
1000
Dat gebeurt niet meer.
07:26
And you know, as we go to work and as life changesveranderingen,
167
431000
3000
En weet je, wanneer we gaan werken, en als het leven verandert.
07:29
and as life always evolvesevolueert,
168
434000
2000
zoals het leven altijd verandert,
07:31
we kindsoort of have to look at it holisticallyholistisch --
169
436000
2000
moeten we eigenlijk het holistisch perspectief bekijken --
07:33
stepstap back for a momentmoment, and re-addressopnieuw pakken the balancebalans.
170
438000
2000
een stap terugnemen, en de balans herzien.
07:35
It ain'tis niet happeninggebeurtenis, hasn'theeft niet happenedgebeurd for 30 yearsjaar, OK?
171
440000
3000
Dat gebeurt niet. Dat is niet gebeurd gedurende 30 jaar.
07:38
I want to showtonen you a situationsituatie
172
443000
3000
Ik wil jullie een situatie tonen
07:41
that is very normalnormaal
173
446000
3000
die erg normaal is
07:44
right now; the EdwardsEdwards familyfamilie.
174
449000
2000
nu. De Edwards familie
07:46
(VideoVideo) JamieJamie OliverOliver: Let's have a talk.
175
451000
2000
(Video) Jamie Oliver: Laten we eens bespreken.
07:48
This stuffspul goesgaat throughdoor you and your family'sgezin bodylichaam
176
453000
3000
Dit allemaal gaat door het lichaam van jou en je familie,
07:51
everyelk weekweek.
177
456000
2000
iedere week.
07:53
And I need you to know that this is going to killdoden your childrenkinderen earlyvroeg.
178
458000
6000
En je moet weten dat dit jouw kinderen vroegtijdig zal doden.
07:59
How are you feelinggevoel?
179
464000
2000
Hoe voel je je?
08:01
StacyStacy: Just feelinggevoel really sadverdrietig and depressedterneergeslagen right now.
180
466000
3000
Stacy: Ik voel me gewoon erg triestig en gedeprimeerd momenteel.
08:04
But, you know, I want my kidskinderen to succeedslagen in life
181
469000
3000
Maar, weet je, ik wil dat mijn kinderen slagen in het leven
08:07
and this isn't going to get them there.
182
472000
3000
en dit gaat hen er niet brengen.
08:10
But I'm killingdoden them.
183
475000
3000
In plaats daarvan maak ik ze dood.
08:13
JOJO: Yes you are. You are.
184
478000
3000
JO: Inderdaad, dat doe je.
08:16
But we can stop that.
185
481000
3000
Maar dat kunnen we stoppen.
08:22
NormalNormaal. Let's get on schoolsscholen,
186
487000
4000
Normaal. Laten we verdergaan met scholen,
08:26
something that I'm fairlytamelijk much a specialistspecialist in.
187
491000
3000
iets waarin ik aardig gespecialiseerd ben.
08:29
OK, schoolschool-.
188
494000
2000
OK. School.
08:31
What is schoolschool-? Who inventeduitgevonden it? What's the purposedoel of schoolschool-?
189
496000
3000
Wat is school? Wie vond het uit? Wat is het doel van school?
08:34
SchoolSchool was always inventeduitgevonden to armarm us with the toolsgereedschap
190
499000
3000
School is steeds uitgevonden om ons te wapenen met de gereedschappen
08:37
to make us creativecreatief, do wonderfulprachtig things,
191
502000
3000
om ons creatief te maken, om geweldige dingen te doen,
08:40
make us earnverdienen a livingleven, etcenz., etcenz., etcenz.
192
505000
3000
om ons brood te verdienen, etc., etc., etc.
08:43
You know, it's been kindsoort of in this sortsoort of tightstrak boxdoos for a long, long time.
193
508000
3000
Weet je, het is lang een strak regime geweest.
08:46
OK?
194
511000
1000
Oke?
08:47
But we haven'thebben niet really evolvedgeëvolueerd it
195
512000
2000
Maar we hebben het niet echt doen evolueren
08:49
to dealtransactie with the healthGezondheid catastrophesrampen of AmericaAmerika, OK?
196
514000
3000
om om te gaan met de gezondheids-catastrofe in Amerika, Oke?
08:52
SchoolSchool foodeten is something
197
517000
3000
Schoolvoedsel is iets
08:55
that mostmeest kidskinderen -- 31 millionmiljoen a day, actuallywerkelijk --
198
520000
3000
dat de meeste kinderen -- 31 miljoen elke dag, feitelijk --
08:58
have twicetweemaal a day, more than oftenvaak,
199
523000
3000
dikwijls twee maal per dag eten.
09:01
breakfastontbijt and lunchlunch, 180 daysdagen of the yearjaar.
200
526000
3000
Ontbijt en middageten, 180 dagen per jaar.
09:04
So you could say that schoolschool- foodeten is quiteheel importantbelangrijk, really,
201
529000
3000
Je zou dus kunnen stellen dat school-voedsel vrij belangrijk is, waarlijk,
09:07
judgingte oordelen the circumstancessituatie.
202
532000
3000
gezien de omstandigheden.
09:10
(LaughterGelach)
203
535000
3000
(Gelach)
09:15
Before I crackbarst into my rantrant,
204
540000
2000
Voordat ik overga in mijn geraas,
09:17
whichwelke I'm sure you're waitingaan het wachten for ...
205
542000
3000
van welke ik zeker ben, dat jullie er op aan het wachten zijn...
09:20
(LaughterGelach)
206
545000
2000
(Gelach)
09:22
I need to say one thing, and it's so importantbelangrijk
207
547000
3000
Moet ik één ding zeggen, en het is zo belangrijk
09:25
in hopefullyhopelijk the magicmagie that happensgebeurt and unfoldsontvouwt zich
208
550000
3000
in wat hopelijk de magie wordt die zal plaatsvinden en zich zal ontplooien
09:28
in the nextvolgende threedrie monthsmaanden.
209
553000
1000
gedurende de volgende drie maanden.
09:29
The lunchlunch ladiesDames, the lunchlunch cookskoks of AmericaAmerika --
210
554000
3723
De kantinewerksters, de middagmaal-koks van Amerika..
09:33
I offeraanbod myselfmezelf as theirhun ambassadorambassadeur.
211
557723
3323
Ik bied mezelf aan als hun ambassadeur.
09:36
I'm not slaggingslagging them off.
212
561046
1954
Ik breek hen niet af.
09:38
They're doing the bestbeste they can do.
213
563000
2000
Ze doen het beste wat ze kunnen doen.
09:42
They're doing theirhun bestbeste.
214
567000
2000
Ze doen hun best.
09:44
But they're doing what they're told,
215
569000
2000
Maar ze doen wat hun gezegd wordt,
09:46
and what they're beingwezen told to do is wrongfout.
216
571000
3000
en wat ze gezegd wordt is fout.
09:49
The systemsysteem is highlyzeer runrennen by accountantsaccountants;
217
574000
3000
Het systeem is compleet bestuurd door boekhouders.
09:52
there's not enoughgenoeg, or any,
218
577000
2000
Er zijn niet genoeg, of er zijn geen,
09:54
food-knowledgeablevoedsel-deskundige people in the businessbedrijf.
219
579000
2000
voedselkundige mensen in de sector.
09:56
There's a problemprobleem:
220
581000
2000
Er is een probleem.
09:58
If you're not a foodeten expertdeskundige, and you've got tightstrak budgetsbudgetten
221
583000
2000
Als je geen voedselexpert bent, en je hebt een krap budget,
10:00
and it's gettingkrijgen tighterstrengere, then you can't be creativecreatief,
222
585000
2000
en het wordt krapper, dan kan je niet creatief zijn.
10:02
you can't duckeend and diveduiken and writeschrijven differentverschillend things around things.
223
587000
3000
Je kan je niet draaien en keren en omwegen vinden rond dingen.
10:05
If you're an accountantaccountant, and a box-tickervak-ticker,
224
590000
2000
Als je een boekhouder bent, een vakjes-aankruiser,
10:07
the only thing you can do in these circumstancessituatie
225
592000
3000
is het enige dat je kan doen in deze omstandigheden
10:10
is buykopen cheapergoedkoper shitstront.
226
595000
2000
goedkopere rommel kopen.
10:12
Now, the realityrealiteit is,
227
597000
2000
Nu, de realiteit is,
10:14
the foodeten that your kidskinderen get everyelk day is fastsnel foodeten,
228
599000
2000
dat het voedsel dat jullie kinderen iedere dag krijgen fast food is,
10:16
it's highlyzeer processedverwerkt,
229
601000
2000
het is in hoge mate bewerkt,
10:18
there's not enoughgenoeg freshvers foodeten in there at all.
230
603000
2000
er zitten verre van genoeg verse bestanddelen in het voedsel.
10:20
You know, the amountbedrag of additivesadditieven, E numbersgetallen, ingredientsingrediënten you wouldn'tzou het niet believe --
231
605000
4000
Weet je, de hoeveelheid additieven, E-nummers, ingrediënten die je niet voor mogelijk houdt...
10:24
there's not enoughgenoeg veggiesgroenten at all. FrenchFrans friesfrietjes are consideredbeschouwd a vegetablegroente.
232
609000
3000
Er zijn totaal niet genoeg groenten. Frieten worden beschouwd als groente.
10:27
PizzaPizza for breakfastontbijt. They don't even get givengegeven crockeryservies.
233
612000
3000
Pizza als ontbijt. Ze krijgen zelfs geen bestek.
10:30
KnivesMessen and forksvorken? No, they're too dangerousgevaarlijk.
234
615000
3000
Messen en vorken? Nee, ze zijn te gevaarlijk.
10:33
They have scissorsschaar in the classroomklas,
235
618000
2000
Ze hebben scharen in de klaslokalen,
10:35
but knivesmessen and forksvorken? No.
236
620000
2000
maar messen en vorken, nee.
10:37
And the way I look at it is: If you don't have knivesmessen and forksvorken in your schoolschool-,
237
622000
2000
En zoals ik het bekijk, als je geen messen en vorken hebt op school,
10:39
you're purelypuur endorsinggoed te keuren,
238
624000
3000
dan onderschrijf je puur,
10:42
from a statestaat levelniveau, fastsnel foodeten, because it's handheldhandheld.
239
627000
3000
van op staatsniveau, fast food. Omdat het draagbaar is.
10:45
And yes, by the way, it is fastsnel foodeten: It's sloppyslordig joesJoes,
240
630000
2000
En ja, trouwens, het is fast food. Het is 'sloppy joes',
10:47
it's burgershamburgers, it's wienersWieners,
241
632000
2000
het zijn burgers, het zijn worsten,
10:49
it's pizzaspizza 's, it's all of that stuffspul.
242
634000
4000
het zijn pizzas, het zijn allemaal zulke dingen.
10:55
TenTien percentprocent of what we spendbesteden on healthcaregezondheidszorg, as I said earliervroeger,
243
640000
3000
10 procent van wat we spenderen aan gezondheidszorg, zoals ik reeds zei,
10:58
is on obesityzwaarlijvigheid, and it's going to doubledubbele.
244
643000
3000
spenderen we aan zwaarlijvigheid. En het gaat verdubbelen.
11:01
We're not teachingonderwijs our kidskinderen.
245
646000
2000
We voeden onze kinderen niet op.
11:03
There's no statutorywettelijke right to teachonderwijzen kidskinderen about foodeten,
246
648000
2000
Er is geen wettelijk recht om kinderen over voedsel te leren,
11:05
elementaryelementair or secondarytweede schoolschool-. OK?
247
650000
2000
primair noch secundair onderwijs. Oke?
11:07
We don't teachonderwijzen kidskinderen about foodeten. Right?
248
652000
2000
We leren kinderen niets over voedsel. Correct?
11:09
And this is a little clipklem from an elementaryelementair schoolschool-,
249
654000
2000
En dit is een kort fragment van een lagere school,
11:11
whichwelke is very commongemeenschappelijk in EnglandEngeland.
250
656000
2000
welke erg alledaags is in Engeland.
11:16
VideoVideo: Who knowsweet what this is?
251
661000
2000
Video: Wie weet wat dit is?
11:18
ChildKind: PotatoesAardappelen. JamieJamie OliverOliver: PotatoAardappel? So, you think these are potatoesaardappelen?
252
663000
3000
Kind: Aardappelen. Jamie Oliver: Aardappelen? Dus je denkt dat dit aardappelen zijn?
11:21
Do you know what that is?
253
666000
2000
Weten jullie wat dit is?
11:23
Do you know what that is? ChildKind: BroccoliBroccoli?
254
668000
2000
Weten jullie wat dit is? Kind: Broccoli?
11:25
JOJO: What about this? Our good oldoud friendvriend.
255
670000
2000
JO: En dit? Onze goede vriend.
11:27
Do you know what this is, honeyhoning? ChildKind: CelerySelderij.
256
672000
2000
Weet je wat dit is schat? Kind: Selderij.
11:29
JOJO: No. What do you think this is? ChildKind: OnionUI. JOJO: OnionUI? No.
257
674000
3000
JO: Nee, wat denk je dat dit is? Kind: Uien. JO: Uien? Nee.
11:32
JamieJamie OliverOliver: ImmediatelyOnmiddellijk you get a really clearduidelijk sensezin
258
677000
3000
Jamie Oliver: Meteen krijg je een erg duidelijk beeld
11:35
of: Do the kidskinderen know anything about where foodeten comeskomt from?
259
680000
3000
of de kinderen iets weten over waar voedsel vandaan komt.
11:38
VideoVideo: JOJO: Who knowsweet what that is? ChildKind: Uh, pearPEAR?
260
683000
2000
Video: JO: Wie weet wat dit is? Kind: Euhm, peer.
11:40
JOJO: What do you think this is? ChildKind: I don't know.
261
685000
2000
JO: Wat denk je dat dit is? Kind: Ik weet het niet.
11:42
JOJO: If the kidskinderen don't know what stuffspul is,
262
687000
2000
JO: Als de kinderen niet weten wat iets is,
11:44
then they will never eateten it.
263
689000
4000
zullen ze het nooit eten.
11:48
(LaughterGelach)
264
693000
1000
(Gelach)
11:49
JOJO: NormalNormaal. EnglandEngeland and AmericaAmerika,
265
694000
3000
JO: Normaal. Engeland en Amerika,
11:52
EnglandEngeland and AmericaAmerika.
266
697000
2000
Engeland en Amerika.
11:54
GuessGok what fixedvast that. GuessGok what fixedvast that:
267
699000
2000
Raad eens wat dit opgelost heeft? Raad eens wat dit opgelost heeft.
11:56
Two one-houréén uur sessionssessies.
268
701000
2000
Twee één uur durende sessies.
11:59
We'veWe hebben got to startbegin teachingonderwijs our kidskinderen
269
704000
2000
We moeten starten met onze kinderen te leren
12:01
about foodeten in schoolsscholen, periodperiode.
270
706000
3000
over voedsel, in scholen, punt.
12:04
(ApplauseApplaus)
271
709000
5000
(Applaus)
12:09
I want to tell you about something,
272
714000
2000
Ik wil jullie over iets vertellen,
12:11
I want to tell you about something that kindsoort of
273
716000
3000
ik wil jullie iets vertellen over iets dat ongeveer
12:14
epitomizesbelichaamt the troublemoeite that we're in, guys. OK?
274
719000
3000
de problemen belichaamt waarin we ons bevinden. OK?
12:17
I want to talk about something so basicbasis- as milkmelk.
275
722000
4000
Ik wil jullie vertellen over iets zo fundamenteel als melk.
12:21
EveryElke kidkind has the right to milkmelk at schoolschool-.
276
726000
2000
Ieder kind heeft het recht op melk op school.
12:23
Your kidskinderen will be havingmet milkmelk at schoolschool-, breakfastontbijt and lunchlunch. Right?
277
728000
3000
Jullie kinderen zullen melk krijgen op school, ontbijt en middagmaal. Juist?
12:26
They'llZij zullen be havingmet two bottlesflessen. OK?
278
731000
2000
Ze zullen twee flesjes per dag drinken. Juist?
12:28
And mostmeest kidskinderen do.
279
733000
2000
En de meeste kinderen drinken deze.
12:30
But milkmelk ain'tis niet good enoughgenoeg anymoremeer.
280
735000
3000
Maar melk is niet goed genoeg meer.
12:33
Because someoneiemand at the milkmelk boardboord, right -- and don't get me wrongfout,
281
738000
2000
Omdat iemand in de melk-raad, juist -- en versta me niet verkeerd,
12:35
I supportondersteuning milkmelk -- but someoneiemand at the milkmelk boardboord
282
740000
2000
Ik steun melk, maar iemand in de melk-raad,
12:37
probablywaarschijnlijk paidbetaald a lot of moneygeld for some geezerGeezer
283
742000
2000
heeft waarschijnlijk veel geld betaald aan een kerel
12:39
to work out that if you put loadsmassa of flavoringssmaakstoffen and coloringskleurstoffen
284
744000
2000
om tot de conclusie te komen dat als je hopen smaak- en kleurstoffen
12:41
and sugarsuiker in milkmelk, right,
285
746000
2000
en suiker in melk steekt, juist,
12:43
more kidskinderen will drinkdrinken it. Yeah.
286
748000
3000
dat meer kinderen het zullen drinken. Ja.
12:46
(ClapsKlapt)
287
751000
1000
(Geklap)
12:47
And obviouslyduidelijk now that's going to catchvangst on.
288
752000
2000
En het spreekt voor zich dat dit zal aanslaan.
12:49
The appleappel boardboord is going to work out
289
754000
2000
De appel-raad zal tot de conclusie komen
12:51
that if they make toffeetoffee applesappels they'llzullen ze eateten more applesappels as well.
290
756000
2000
dat als ze toffee-appels maken dat ze ook meer appels zullen eten.
12:53
Do you know what I mean?
291
758000
2000
Begrijp je wat ik bedoel?
12:55
For me, there ain'tis niet no need to flavorsmaak the milkmelk.
292
760000
3000
Voor mij, is er geen nood aan het toevoegen van smaakstoffen in melk.
12:58
Okay? There's sugarsuiker in everything.
293
763000
2000
Oke? Er zit suiker in alles.
13:00
I know the insins and outsouts of those ingredientsingrediënten.
294
765000
2000
Ik weet hoe deze ingrediënten werken.
13:02
It's in everything. Even the milkmelk hasn'theeft niet escapedontsnapt
295
767000
3000
Het zit overal in. Zelfs melk is niet ontsnapt
13:05
the kindsoort of modern-daymodern-day problemsproblemen.
296
770000
2000
aan het soort van hedendaagse problemen.
13:07
There's our milkmelk. There's our cartonkarton.
297
772000
2000
Hier is onze melk. Dit is ons karton.
13:09
In that is nearlybijna as much sugarsuiker
298
774000
2000
Daarin zit haast evenveel suiker
13:11
as one of your favoritefavoriete cansblikjes of fizzykoolzuurhoudende popknal,
299
776000
2000
als in een van uw favoriete blikken frisdrank.
13:13
and they are havingmet two a day.
300
778000
2000
En ze drinken er twee per dag.
13:15
So, let me just showtonen you.
301
780000
2000
Dus, laat ik het jullie tonen.
13:17
We'veWe hebben got one kidkind, here,
302
782000
4000
We hebben, één kind, hier,
13:21
havingmet, you know, eightacht tablespoonseetlepels of sugarsuiker a day.
303
786000
5000
dat consumeert, je weet wel, acht eetlepels suiker per dag.
13:26
You know, there's your weekweek.
304
791000
3000
Je weet wel, hier is je week.
13:29
There's your monthmaand.
305
794000
3000
Hier is je maand.
13:32
And I've takeningenomen the libertyvrijheid of puttingzetten in
306
797000
2000
En ik ben zo vrij geweest om,
13:34
just the fivevijf yearsjaar of elementaryelementair schoolschool- sugarsuiker,
307
799000
3000
slechts, de vijf jaar lager onderwijs aan suiker te nemen,
13:40
just from milkmelk.
308
805000
2000
alleen van melk.
13:45
Now, I don't know about you guys,
309
810000
2000
Nu, ik weet niet hoe jullie er over denken, jongens,
13:47
but judgingte oordelen the circumstancessituatie, right,
310
812000
3000
maar gezien de omstandigheden, ja,
13:50
any judgerechter in the wholegeheel worldwereld-,
311
815000
2000
zou iedere rechter in de hele wereld,
13:52
would look at the statisticsstatistieken and the evidencebewijsmateriaal,
312
817000
3000
kijken naar de statistieken en het bewijsmateriaal,
13:55
and they would find any governmentregering of oldoud
313
820000
2000
en ze zouden iedere overheid
13:57
guiltyschuldig of childkind abusemisbruik. That's my beliefgeloof.
314
822000
2000
schuldig bevinden aan kindermishandeling. Dat is wat ik geloof.
13:59
(ApplauseApplaus)
315
824000
9000
(Applaus)
14:08
Now, if I camekwam up here, and I wishwens I could come up here todayvandaag
316
833000
3000
Nu, als ik hier kwam, en ik zou willen dat ik hier vandaag zou kunnen komen,
14:11
and hanghangen a curegenezen for AIDSAIDS or cancerkanker,
317
836000
3000
en ik zou een behandeling voor AIDS of kanker aanreiken,
14:14
you'dje zou be fightingvechten and scramblingklauteren to get to me.
318
839000
4000
dan zouden jullie vechten en ruziemaken om tot bij mij te komen.
14:18
This, all this badslecht newsnieuws, is preventablete voorkomen.
319
843000
3000
Dit, al dit slechte nieuws, is te voorkomen.
14:21
That's the good newsnieuws.
320
846000
2000
Dat is het goede nieuws.
14:23
It's very, very preventablete voorkomen.
321
848000
2000
Het is erg, erg voorkombaar.
14:25
So, let's just think about, we got a problemprobleem here,
322
850000
3000
Dus, laten we erover nadenken, we hebben hier een probleem,
14:28
we need to rebootopnieuw opstarten.
323
853000
2000
we moeten herstarten.
14:30
Okay so, in my worldwereld-, what do we need to do?
324
855000
3000
Oke, dus, in mijn gedachtenwereld, wat moeten we doen?
14:33
Here is the thing, right,
325
858000
2000
Dit is het, ja.
14:35
it cannotkan niet just come from one sourcebron.
326
860000
2000
Het kan niet slechts van één bron komen.
14:37
To rebootopnieuw opstarten and make realecht tangibletastbaar changeverandering,
327
862000
3000
Om te herstarten en een echt tastbare verandering te maken,
14:40
realecht changeverandering, so that I could look you in the whitewit of the eyesogen
328
865000
3000
echte verandering, zodat ik jullie recht in de ogen kan kijken
14:43
and say, "In 10 yearsjaar time,
329
868000
2000
en kan zeggen, "binnen 10 jaar,
14:45
the historygeschiedenis of your children'skinderen liveslevens,
330
870000
2000
zal de geschiedenis van de levens van jullie kinderen,
14:47
happinessgeluk -- and let's not forgetvergeten, you're cleverknap if you eateten well,
331
872000
3000
geluk -- en laten we niet vergeten, je bent slim als je goed eet,
14:50
you know you're going to liveleven longerlanger --
332
875000
2000
je weet dat je langer zal leven,
14:52
all of that stuffspul, it will look differentverschillend. OK?"
333
877000
2000
en al dat soort zaken, het zal er anders uitzien. Oke?
14:54
So, supermarketssupermarkten.
334
879000
3000
Dus, supermarkten.
14:57
Where elseanders do you shopwinkel so religiouslyreligieus?
335
882000
2000
Waar anders doen we zo religieus onze inkopen?
14:59
WeekWeek in, weekweek out.
336
884000
2000
Week in, week uit.
15:01
How much moneygeld do you spendbesteden, in your life, in a supermarketsupermarkt?
337
886000
3000
Hoeveel geld spendeer je, gedurende je leven, in een supermarkt?
15:04
Love them. They just sellverkopen us what we want. All right.
338
889000
3000
Ik houd van ze. Ze verkopen ons slechts wat we willen. Oke.
15:07
They owete danken hebben us, to put a foodeten ambassadorambassadeur
339
892000
2000
Ze zijn het ons schuldig een voedsel-ambassadeur te plaatsen
15:09
in everyelk majorgroot supermarketsupermarkt.
340
894000
3000
in iedere grote supermarkt.
15:12
They need to help us shopwinkel. They need to showtonen us how to cookkoken
341
897000
3000
Ze moeten ons helpen met onze inkopen. Ze moeten ons tonen hoe te koken,
15:15
quicksnel, tastysmakelijke, seasonalSeizoensgebonden mealsmaaltijden
342
900000
2000
snel, smakelijk, seizoensgebonden maaltijden
15:17
for people that are busybezig.
343
902000
2000
voor mensen die het druk hebben.
15:19
This is not expensiveduur.
344
904000
2000
Dit is niet duur.
15:21
It is donegedaan in some, and it needsbehoefte aan to be donegedaan acrossaan de overkant the boardboord
345
906000
2000
Het wordt gedaan in sommige winkels. En het moet over de hele lijn gedaan worden
15:23
in AmericaAmerika soonspoedig, and quicksnel.
346
908000
3000
in Amerika, binnenkort, en snel.
15:26
The biggroot brandsmerken, you know, the foodeten brandsmerken,
347
911000
3000
De grote merken, weet je wel, de voedsel-merken,
15:29
need to put foodeten educationonderwijs
348
914000
2000
moeten voedselopvoeding stellen
15:31
at the hearthart- of theirhun businessesondernemingen.
349
916000
2000
aan de bron van hun bedrijf
15:33
I know, easiergemakkelijker said than donegedaan.
350
918000
2000
Ik weet het, makkelijker gezegd dan gedaan.
15:35
It's the futuretoekomst. It's the only way.
351
920000
2000
Het is de toekomst. Het is de enige manier.
15:37
FastSnel foodeten. With the fast-foodfastfood industryindustrie
352
922000
4000
Fast food. De fast food-industrie,
15:41
you know, it's very competitivecompetitief.
353
926000
2000
je weet wel, is erg competitief.
15:43
I've had loadsmassa of secretgeheim paperspapieren and dealingscontacten
354
928000
2000
Ik heb hopen geheime documenten en overeenkomsten gelezen
15:45
with fastsnel foodeten restaurantsrestaurants.
355
930000
2000
van fast food restaurants.
15:47
I know how they do it.
356
932000
2000
Ik weet hoe ze het doen.
15:49
I mean basicallyeigenlijk they'veze hebben weanedgespeend us on
357
934000
2000
Ik bedoel, eigenlijk hebben ze ons gewend gemaakt
15:51
to these hitstreffers of sugarsuiker, saltzout and fatdik, and x, y, and z,
358
936000
3000
aan deze kicks van suiker, zout en vet, en x, y en z.
15:54
and everyoneiedereen loveshoudt them. Right?
359
939000
2000
En iedereen houdt ervan. Ja?
15:56
So, these guys are going to be partdeel of the solutionoplossing.
360
941000
3000
Dus, deze jongens gaan een deel zijn van de oplossing.
15:59
But we need to get the governmentregering to work
361
944000
2000
Maar we moeten de overheid zover krijgen om samen te werken
16:01
with all of the fastsnel foodeten purveyorspurveyors and the restaurantrestaurant industryindustrie,
362
946000
3000
met al de fast food leveranciers en de restaurant-industrie.
16:04
and over a fivevijf, sixzes, sevenzeven yearjaar periodperiode
363
949000
2000
En over een periode van vijf, zes, zeven jaar
16:06
weanspenen of us off the extremeextreem amountshoeveelheden
364
951000
3000
moeten ze ons losmaken van de extreme hoeveelheden
16:09
of fatdik, sugarsuiker, fatdik and all the other non-foodnon food ingredientsingrediënten.
365
954000
3000
aan vet, suiker, vet en al de andere 'niet-voedsel' ingrediënten.
16:12
Now, alsoook, back to the sortsoort of biggroot brandsmerken: LabelingLabelen,
366
957000
3000
Nu, ook, terug naar de grote merken, etikettering,
16:15
I said earliervroeger, is an absoluteabsoluut farceklucht
367
960000
3000
zoals ik eerder zei, het is een absolute klucht,
16:18
and has got to be sortednaargelang.
368
963000
2000
en het moet op orde gesteld worden.
16:20
OK, schoolschool-.
369
965000
3000
OK, school.
16:23
ObviouslyUiteraard in schoolsscholen we owete danken hebben it to them
370
968000
2000
Het spreekt voor zich dat we het schoolkinderen schuldig zijn
16:25
to make sure those 180 daysdagen of the yearjaar,
371
970000
2000
om er voor te zorgen dat die 180 dagen van het jaar,
16:27
from that little preciouskostbaar ageleeftijd of fourvier,
372
972000
2000
in die kwetsbare leeftijd van vier jaar,
16:29
tilTil 18, 20, 24, whateverwat dan ook,
373
974000
2000
tot 18, 20, 24, wat dan ook,
16:31
they need to be cookedgekookt
374
976000
2000
er voor hen degelijk
16:33
propergoede, freshvers foodeten
375
978000
3000
vers voedsel gekookt wordt
16:36
from locallokaal growerstelers on siteplaats. OK?
376
981000
2000
gekweekt in lokale kwekerijen ter plaatse. Oke?
16:38
There needsbehoefte aan to be a newnieuwe standardstandaard- of freshvers, propergoede foodeten
377
983000
2000
Er moet een nieuwe standaard komen voor degelijk vers voedsel
16:40
for your childrenkinderen. Yeah?
378
985000
2000
voor uw kinderen. Ja toch?
16:42
(ApplauseApplaus)
379
987000
5000
(Applaus)
16:47
UnderOnder the circumstancessituatie, it's profoundlydiep importantbelangrijk
380
992000
3000
Onder de omstandigheden, is het enorm belangrijk
16:50
that everyelk singlesingle AmericanAmerikaanse childkind leavesbladeren schoolschool-
381
995000
3000
dat ieder Amerikaans kind school verlaat
16:53
knowingwetende how to cookkoken 10 recipesrecepten
382
998000
2000
wetende hoe zij 10 recepten kunnen klaarmaken
16:55
that will savebesparen theirhun life.
383
1000000
2000
die hun leven zullen redden.
16:57
Life skillsvaardigheden.
384
1002000
2000
Levensvaardigheden.
16:59
(ApplauseApplaus)
385
1004000
1000
(Applaus)
17:00
That meansmiddelen that they can be studentsstudenten, youngjong parentsouders,
386
1005000
3000
Dit betekent dat ze studenten en jonge ouders kunnen zijn,
17:03
and be ablein staat to sortsoort of duckeend and diveduiken
387
1008000
3000
en dat ze in staat zijn om zich te draaien en te keren
17:06
around the basicsBasics of cookingkoken,
388
1011000
2000
rondom de beginselen van koken,
17:08
no matterer toe doen what recessionrecessie hitstreffers them nextvolgende time. If you can cookkoken,
389
1013000
2000
het maakt niet uit welke recessie hen de volgende keer raakt. Als je kan koken
17:10
recessionrecessie moneygeld doesn't matterer toe doen.
390
1015000
2000
maakt recessie-geld niet uit.
17:12
If you can cookkoken, time doesn't matterer toe doen.
391
1017000
4000
Als je kan koken, maakt tijd niet uit.
17:16
The workplacewerkplaats, we haven'thebben niet really talkedgesproken about it.
392
1021000
3000
De werkplaats. We hadden er nog niet echt over gepraat.
17:19
You know, it's now time for corporatezakelijke responsibilityverantwoordelijkheid
393
1024000
3000
Weet je, het is nu tijd voor bedrijfsverantwoordelijkheid
17:22
to really look at what they feedeten geven
394
1027000
2000
om echt te kijken aan wat ze te eten geven
17:24
or make availablebeschikbaar to theirhun staffpersoneel.
395
1029000
2000
of beschikbaar maken aan hun personeel.
17:26
The staffpersoneel are the momsmoeders and dadsvaders of America'sAmerika 's childrenkinderen.
396
1031000
4000
Het personeel zijn de moeders en vaders van Amerika's kinderen.
17:30
MarissaMarissa, her fathervader diedging dood in her handhand-,
397
1035000
2000
Marissa, haar vader stierf in haar handen,
17:32
I think she'dschuur be quiteheel happygelukkig
398
1037000
2000
Ik denk dat ze vrij gelukkig zou zijn
17:34
if corporatezakelijke AmericaAmerika could startbegin feedingvoeding theirhun staffpersoneel properlynaar behoren.
399
1039000
3000
als de bedrijfswereld van Amerika zou starten hun personeel degelijk te voeden.
17:37
DefinitelyZeker they shouldn'tmoet niet be left out.
400
1042000
2000
Ze mogen zeker niet vergeten worden.
17:39
Let's go back to the home.
401
1044000
2000
Laten we teruggaan naar thuis.
17:41
Now, look, if we do all this stuffspul, and we can,
402
1046000
2000
Nu, kijk, als we dit allemaal doen, en we kunnen dit,
17:43
it's so achievablehaalbare. You can carezorg and be commercialcommercieel.
403
1048000
3000
het is zo haalbaar. Je kan zorg dragen en commercieel zijn.
17:46
AbsolutelyAbsoluut.
404
1051000
2000
Absoluut.
17:48
But the home needsbehoefte aan to startbegin passingvoorbijgaand on
405
1053000
2000
Maar thuis moet weer een begin gemaakt worden met
17:50
cookingkoken again, for sure.
406
1055000
2000
koken, zeker weten.
17:52
For sure, passslagen voor it on as a philosophyfilosofie.
407
1057000
2000
Zeker weten, geef het door als een filosofie.
17:54
And for me it's quiteheel romanticromantisch,
408
1059000
2000
En voor mij is het nogal romantisch.
17:56
but it's about if one personpersoon teachesonderwijst threedrie people
409
1061000
2000
Maar het gaat erover dat als één persoon drie personen leert
17:58
how to cookkoken something,
410
1063000
2000
om iets te koken,
18:00
and they teachonderwijzen threedrie of theirhun matesmates,
411
1065000
2000
en zij dit nu leren aan drie vrienden,
18:02
that only has to repeatherhaling itselfzelf 25 timestijden,
412
1067000
2000
dan moet dit zich maar 25 keer herhalen,
18:04
and that's the wholegeheel populationbevolking of AmericaAmerika.
413
1069000
2938
en dat is de gehele bevolking van Amerika.
18:07
RomanticRomantische, yes, but
414
1071938
2646
Romantisch, ja, maar,
18:10
mostmeest importantlybelangrijker,
415
1074584
1416
het meest belangrijke,
18:11
it's about tryingproberen to get people to realizerealiseren
416
1076000
3107
het gaat erover te proberen mensen te doen inzien
18:15
that everyelk one of your individualindividu effortsinspanningen
417
1079107
2216
dat ieder van onze individuele inspanningen
18:17
makesmerken a differenceverschil.
418
1081323
1000
een verschil maakt.
18:18
We'veWe hebben got to put back what's been lostde weg kwijt.
419
1082323
2246
We moeten terugplaatsen wat verloren is gegaan.
18:20
Huntington'sHuntingtons KitchenKeuken. HuntingtonHuntington, where I madegemaakt this programprogramma,
420
1084569
4538
Huntington's Keuken. Huntington, waar ik dit programma maakte,
18:25
you know, we'vewij hebben got this prime-timeprime time programprogramma that hopefullyhopelijk
421
1089107
893
weet je, we hebben dit 'prime time' programma dat hopelijk
18:25
will inspireinspireren people to really get on this changeverandering.
422
1090000
3000
mensen zal inspireren om aan deze verandering deel te nemen.
18:28
I trulywerkelijk believe that changeverandering will happengebeuren.
423
1093000
2000
Ik geloof echt dat er verandering zal plaatsvinden.
18:30
Huntington'sHuntingtons KitchenKeuken. I work with a communitygemeenschap.
424
1095000
2000
Huntington's Keuken. Ik werk met een gemeenschap.
18:32
I workedwerkte in the schoolsscholen. I foundgevonden locallokaal sustainableduurzame fundingfinanciering
425
1097000
4000
Ik werkte in de scholen. Ik vond duurzame lokale financiering
18:36
to get everyelk singlesingle schoolschool- in the areaGebied,
426
1101000
2584
om iedere school in het gebied,
18:39
from the junkrommel, ontonaar the freshvers foodeten:
427
1103584
2523
van de rommel, naar het verse voedsel te krijgen.
18:42
six-and-a-halfzes en een half grandgroots perper schoolschool-.
428
1106107
1893
Zes-en-een-half duizend dollar per school.
18:43
(ApplauseApplaus)
429
1108000
1230
(Applaus)
18:45
That's all it takes, six-and-a-halfzes en een half grandgroots perper schoolschool-.
430
1109230
2770
Dat is alles wat er nodig is. Zes-en-een-half duizend dollar per school.
18:47
The KitchenKeuken is 25 grandgroots a monthmaand. Okay?
431
1112000
2000
De Keuken is 25-duizend dollar per maand. Oke?
18:49
This can do 5,000 people a yearjaar,
432
1114000
3738
Dit kan 5000 mensen per jaar aan,
18:53
whichwelke is 10 percentprocent of theirhun populationbevolking,
433
1117738
1754
hetgeen 10 procent van hun bevolking is.
18:55
and it's people on people.
434
1119492
1784
En het is van mens op mens.
18:57
You know, it's locallokaal cookskoks teachingonderwijs locallokaal people.
435
1121276
1724
Weet je, het zijn lokale koks die lokale mensen onderwijzen.
18:58
It's freegratis cookingkoken lessonservaring, guys, freegratis cookingkoken lessonservaring in the MainMain StreetStraat.
436
1123000
4507
Het zijn gratis kooklessen jongens, gratis kooklessen in de hoofdstraat.
19:03
This is realecht, tangibletastbaar changeverandering, realecht, tangibletastbaar changeverandering.
437
1127507
4493
Het is echte, tastbare verandering, echte, tastbare verandering.
19:07
Around AmericaAmerika, if we just look back now,
438
1132000
3000
Rondom Amerika, als we nu even terugkijken,
19:10
there is plentyovervloed of wonderfulprachtig things going on.
439
1135000
3000
gebeuren er vele prachtige dingen.
19:13
There is plentyovervloed of beautifulmooi things going on. There are angelsengelen
440
1138000
2000
Er gebeuren vele prachtige dingen. Er zijn engelen
19:15
around AmericaAmerika doing great things
441
1140000
3000
rondom Amerika die grootste dingen doen
19:18
in schoolsscholen -- farm-to-schoolboerderij-to-school set-upsset-ups,
442
1143000
3000
in scholen, boerderij- en school-projecten,
19:21
gardentuin- set-upsset-ups, educationonderwijs --
443
1146000
3000
tuinprojecten, opvoeding.
19:24
there are amazingverbazingwekkend people doing this alreadynu al.
444
1149000
2000
Er zijn ongelooflijke mensen die dit reeds doen.
19:26
The problemprobleem is they all want to rollrollen out what they're doing
445
1151000
2000
Het probleem is dat ze allemaal hetgeen ze doen willen verspreiden
19:28
to the nextvolgende schoolschool-, and the nextvolgende,
446
1153000
2000
naar de volgende school, en de volgende.
19:30
but there's no cashcontant.
447
1155000
2000
Maar er is geen geld.
19:32
We need to recognizeherken the expertsexperts and the angelsengelen quicklysnel,
448
1157000
4000
We moeten de deskundigen en de engelen snel herkennen,
19:36
identifyidentificeren them, and allowtoestaan them to easilygemakkelijk find the resourcehulpbron
449
1161000
3000
identificeren, en hen toelaten om makkelijk de voorzieningen te vinden
19:39
to keep rollingrollend out what they're alreadynu al doing,
450
1164000
2000
om verder te blijven verspreiden hetgeen ze reeds doen,
19:41
and doing well.
451
1166000
2000
hetgeen ze goed doen.
19:43
BusinessesBedrijven of AmericaAmerika need to supportondersteuning
452
1168000
2000
Zakelijk Amerika moet
19:45
MrsMevrouw. ObamaObama to do the things that she wants to do.
453
1170000
3000
Mevr. Obama steunen om de dingen te doen die ze wil doen.
19:48
(ApplauseApplaus)
454
1173000
6000
(Applaus)
19:54
And look, I know it's weirdvreemd
455
1179000
2000
En kijk, ik weet dat het vreemd is
19:56
havingmet an EnglishEngels personpersoon standingstaand here before you
456
1181000
3000
om een Engels persoon voor jullie te hebben
19:59
talkingpratend about all this.
457
1184000
2000
die hierover komt praten.
20:01
All I can say is: I carezorg. I'm a fathervader,
458
1186000
3000
En al wat ik kan zeggen dat het mij aan het hart ligt. Ik ben een vader.
20:04
and I love this countryland,
459
1189000
2000
En ik houd van dit land.
20:06
and I believe trulywerkelijk, actuallywerkelijk,
460
1191000
3000
En ik geloof, echt, waarlijk,
20:09
that if changeverandering can be madegemaakt in this countryland,
461
1194000
3000
dat als er verandering kan komen in dit land,
20:12
beautifulmooi things will happengebeuren around the worldwereld-. If AmericaAmerika does it,
462
1197000
2000
dat mooie dingen zullen gebeuren over de hele wereld. Als Amerika het doet
20:14
I believe other people will followvolgen.
463
1199000
2000
geloof ik dat andere mensen zullen volgen.
20:16
It's incrediblyongelooflijk importantbelangrijk.
464
1201000
2000
Het is ongelooflijk belangrijk.
20:18
(ApplauseApplaus)
465
1203000
7000
(Applaus)
20:25
When I was in HuntingtonHuntington, tryingproberen to get a fewweinig things to work
466
1210000
2000
Toen ik in Huntington was, proberend om een paar dingen werkende te krijgen
20:27
when they weren'twaren niet, I thought "If I had a magicmagie wandToverstaf,
467
1212000
3000
wanneer ze niet werkten, dacht ik, als ik een toverstaf had,
20:33
what would I do?" And I thought, "You know what?
468
1218000
2000
wat zou ik doen? En ik dacht, weet je wat?
20:35
I'd just love to be put in frontvoorkant of some of the mostmeest amazingverbazingwekkend
469
1220000
4000
Ik zou het geweldig vinden om voor sommige van de meest ongelooflijke
20:39
moversmovers and shakersshakers in AmericaAmerika."
470
1224000
2000
bewegers en opschudders van Amerika gezet te worden.
20:41
And a monthmaand laterlater, TEDTED phonedbelde me up and gavegaf me this awardonderscheiding.
471
1226000
5000
En een maand later belde TED me op en gaf me deze prijs.
20:46
I'm here.
472
1231000
2000
Ik ben hier.
20:50
So, my wishwens.
473
1235000
2000
Dus, mijn wens.
20:56
DyslexicDyslectische, so I'm a bitbeetje slowlangzaam.
474
1241000
2000
Dyslectisch, dus ik ben een beetje traag.
21:03
My wishwens
475
1248000
2000
Mijn wens
21:05
is for you to help a strongsterk,
476
1250000
2000
is dat jullie helpen een sterke
21:07
sustainableduurzame movementbeweging
477
1252000
2000
duurzame beweging op te richten
21:09
to educateonderwijzen everyelk childkind
478
1254000
4000
om elk kind te onderwijzen
21:13
about foodeten,
479
1258000
2000
over voedsel,
21:15
to inspireinspireren familiesgezinnen to cookkoken again,
480
1260000
3000
om families te inspireren terug te koken,
21:18
and to empowermachtigen people everywhereoveral
481
1263000
4000
en om mensen overal de macht te geven
21:22
to fightstrijd obesityzwaarlijvigheid.
482
1267000
2000
om zwaarlijvigheid te bestrijden.
21:24
(ApplauseApplaus)
483
1269000
10000
(Applaus)
21:34
Thank you.
484
1279000
2000
Dank u.
21:36
(ApplauseApplaus)
485
1281000
9000
(Applaus)
Translated by Tom Proost
Reviewed by Maria Johanna

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jamie Oliver - Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives.

Why you should listen

Jamie Oliver has been drawn to the kitchen since he was a child working in his father's pub. He showed not only a precocious culinary talent but also a passion for inspiring people to eat fresh, honest, delicious food. While serving as sous chef at the River Cafe in London, the BBC took note of him. His series, The Naked Chef, debuted in 1999. In the years since, he has built a worldwide media empire of TV shows, books, cookware and magazines, all based on a formula of simple, unpretentious food that invites everyone to get busy in the kitchen. 

As much as Oliver's cooking is generous, so is his business model. The Jamie Oliver Food Foundation trains young chefs from disadvantaged backgrounds to work in his restaurants and runs an extensive gardening program that teaches children where food comes from. Series like Jamie's School Dinner, Jamie's Ministry of Food and Jamie Oliver's Food Revolution combine his work in the kitchen with serious activism and community organizing -- to create change on both the individual and governmental level.

Oliver uses his fame and charm to highlight the changes people need to make in their diet and lifestyles. With the 2010 TED Prize, he set the vision for Jamie's Food Revolution, a global campaign to educate kids about food and inspire families to cook again. More than 750,000 people have signed up to be a part of it. At the same time, Oliver continues to advocate for policy changes, like sugar reduction and clearer food labeling. 

More profile about the speaker
Jamie Oliver | Speaker | TED.com