ABOUT THE SPEAKER
Jamie Oliver - Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives.

Why you should listen

Jamie Oliver has been drawn to the kitchen since he was a child working in his father's pub. He showed not only a precocious culinary talent but also a passion for inspiring people to eat fresh, honest, delicious food. While serving as sous chef at the River Cafe in London, the BBC took note of him. His series, The Naked Chef, debuted in 1999. In the years since, he has built a worldwide media empire of TV shows, books, cookware and magazines, all based on a formula of simple, unpretentious food that invites everyone to get busy in the kitchen. 

As much as Oliver's cooking is generous, so is his business model. The Jamie Oliver Food Foundation trains young chefs from disadvantaged backgrounds to work in his restaurants and runs an extensive gardening program that teaches children where food comes from. Series like Jamie's School Dinner, Jamie's Ministry of Food and Jamie Oliver's Food Revolution combine his work in the kitchen with serious activism and community organizing -- to create change on both the individual and governmental level.

Oliver uses his fame and charm to highlight the changes people need to make in their diet and lifestyles. With the 2010 TED Prize, he set the vision for Jamie's Food Revolution, a global campaign to educate kids about food and inspire families to cook again. More than 750,000 people have signed up to be a part of it. At the same time, Oliver continues to advocate for policy changes, like sugar reduction and clearer food labeling. 

More profile about the speaker
Jamie Oliver | Speaker | TED.com
TED2010

Jamie Oliver: Teach every child about food

Jamie Oliver'ın TED Ödül dileği: Her çocuğa besinleri öğretin

Filmed:
9,428,806 views

Huntington, W. Va'daki anti-obesite (anti-şişmanlık) projesine ait etkileyici öyküleri paylaşan TED Ödülü sahibi Jamie Olivier, besinler hakkındaki umursamazlığımıza tüm gücü ile saldırıyor.
- Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
SadlyNe yazık ki,
0
0
2000
Ne yazık ki,
00:17
in the nextSonraki 18 minutesdakika when I do our chatsohbet,
1
2000
3000
bu konuşmanın bundan sonraki 18 dakikası içinde
00:20
fourdört AmericansAmerikalılar that are alivecanlı
2
5000
3000
şu an hayatta olan dört Amerika'lı
00:23
will be deadölü
3
8000
2000
yedikleri besinler nedeniyle
00:25
from the foodGıda that they eatyemek.
4
10000
3000
ölmüş olacak.
00:28
My name'sAdım JamieJamie OliverOliver. I'm 34 yearsyıl oldeski.
5
13000
4000
Benim adım Jamie Oliver, 34 yaşındayım.
00:32
I'm from EssexEssex in Englandİngiltere
6
17000
2000
İngiltere'den, Essex'tenim
00:34
and for the last sevenYedi yearsyıl
7
19000
3000
ve son yedi yıldır,
00:37
I've workedişlenmiş fairlyoldukça tirelesslyyorulmadan
8
22000
3000
yılmadan, yorulmadan, kendimce
00:40
to savekayıt etmek liveshayatları in my ownkendi way.
9
25000
3000
yaşamlar kurtarmaya çalışıyorum.
00:43
I'm not a doctordoktor;
10
28000
2000
Ben bir doktor değilim,
00:45
I'm a chefşef,
11
30000
2000
bir aşçıyım;
00:47
I don't have expensivepahalı equipmentekipman
12
32000
2000
pahalı aletlerim
00:49
or medicinetıp.
13
34000
2000
ya da ilaçlarım yok.
00:51
I use informationbilgi, educationEğitim.
14
36000
3000
Bilgi ve eğitimi kullanıyorum.
00:54
I profoundlyderinden believe that the powergüç of foodGıda
15
39000
3000
İnanıyorum ki besinlerin gücünün
00:57
has a primalilkel placeyer in our homesevler
16
42000
3000
evimizde bizi yaşamın en iyi parçalarına
01:00
that bindsbağlar us to the besten iyi bitsbit of life.
17
45000
4000
bağlayan önemli bir yeri var.
01:06
We have an awfulkorkunç,
18
51000
2000
Şu anda korkunç ama
01:08
awfulkorkunç realitygerçeklik right now.
19
53000
4000
korkunç bir gerçekliğe sahibiz.
01:13
AmericaAmerika, you're at the topüst of your gameoyun.
20
58000
3000
Amerika, bu konuda başı çekiyorsun.
01:16
This is one of the mostçoğu unhealthysağlıksız countriesülkeler in the worldDünya.
21
61000
4000
Burası dünyanın en sağlıksı ülkelerinden biri.
01:20
Can I please just see a raiseyükseltmek of handseller
22
65000
2000
Lütfen salonda çocukları olanlar
01:22
for how manyçok of you have childrençocuklar in this roomoda todaybugün?
23
67000
3000
ellerini kaldırabilirler mi?
01:25
Please put your handseller up.
24
70000
2000
Lütfen elinizi kaldırın.
01:27
AuntiesAunTies, unclesdayılar, you can continuedevam et to
25
72000
1000
Teyzeler, amcalar, siz de
01:28
put your handseller up, auntiesAunTies and unclesdayılar as well.
26
73000
3000
siz de katılın, ellerinizi kaldırın.
01:31
MostÇoğu of you. OK.
27
76000
2000
Çoğunuz, tamam.
01:33
We, the adultsyetişkinler of the last fourdört generationsnesiller,
28
78000
3000
Bizler, son dört nesildir yetişkinler
01:36
have blessedmübarek our childrençocuklar with the destinyKader
29
81000
3000
çocuklarımızı kendi ebeveynlerinden
01:39
of a shorterdaha kısa lifespanömür
30
84000
2000
daha kısa bir yaşam süresi
01:41
than theironların ownkendi parentsebeveyn.
31
86000
3000
ile ödüllendirdik.
01:44
Your childçocuk will livecanlı a life tenon yearsyıl youngerdaha genç
32
89000
3000
Sizin çocuğunuz, etrafına besinlerden ördüğünüz
01:47
than you
33
92000
2000
bu manzara nedeniyle
01:49
because of the landscapepeyzaj of foodGıda that we'vebiz ettik builtinşa edilmiş around them.
34
94000
3000
sizden 10 yıl daha az yaşayacak.
01:52
Two-thirds2/3 of this roomoda,
35
97000
3000
Bu odadakilerin üçte ikisi,
01:55
todaybugün, in AmericaAmerika, are statisticallyistatistiksel overweightkilolu or obeseaşırı şişman.
36
100000
3000
bugün, Amerikadakilerin üçte ikisi istatiksel olarak şişman veya obes.
01:58
You lot, you're all right, but we'lliyi get you eventuallysonunda, don't worryendişelenmek.
37
103000
3000
Tamam siz iyisiniz, ama ona da sıra gelecek merak etmeyin.
02:01
(LaughterKahkaha)
38
106000
1000
(Gülüşmeler)
02:02
Right?
39
107000
1000
Değil mi?
02:03
The statisticsistatistik of badkötü healthsağlık are clearaçık,
40
108000
3000
Kötü sağlığın istatistikleri belirgin,
02:06
very clearaçık.
41
111000
2000
öyle belirgin ki.
02:08
We spendharcamak our liveshayatları beingolmak paranoidparanoyak about deathölüm, murdercinayet, homicidecinayet,
42
113000
3000
Yaşantımızı ölüm, cinayet, adam öldürme, ne varsa paranoyakça...
02:11
you nameisim it; it's on the frontön pagesayfa of everyher paperkâğıt, CNNCNN.
43
116000
4000
paranoyakça korkarak geçiriyoruz. Her gazete başsayfasında bu var, CNN'de...
02:15
Look at homicidecinayet at the bottomalt, for God'sTanrı'nın sakeuğruna.
44
120000
3000
Tanrı aşkına bakın, cinayet burada, en altta.
02:18
Right?
45
123000
1000
Değil mi?
02:19
(LaughterKahkaha)
46
124000
2000
(Gülüşmeler)
02:21
(ApplauseAlkış)
47
126000
5000
(Alkışlar)
02:26
EveryHer singletek one of those in the redkırmızı
48
131000
2000
Burada gördüğünüz kırmızı olanların her biri
02:28
is a diet-relateddiyet ile ilgili diseasehastalık.
49
133000
2000
beslenmeye bağlı hastalıklar.
02:30
Any doctordoktor, any specialistuzman will tell you that.
50
135000
3000
Her doktor, her uzman size bunu söyleyecektir.
02:33
FactAslında: Diet-relatedDiyet ile ilgili diseasehastalık is the biggesten büyük killerkatil
51
138000
3000
Gerçek şu: beslenmeye bağlı hastalıklar, bugün
02:36
in the UnitedAmerika StatesBirleşik, right now, here todaybugün.
52
141000
3000
burada, Amerika'da en büyük katil.
02:42
This is a globalglobal problemsorun.
53
147000
2000
Bu dünya çapında bir problem.
02:44
It's a catastropheafet.
54
149000
2000
Bir felaket.
02:46
It's sweepingNefes kesici the worldDünya.
55
151000
2000
Dünyayı silip süpürüyor.
02:48
Englandİngiltere is right behindarkasında you, as usualolağan.
56
153000
2000
İngiltere, her zaman olduğu gibi hemen arkanızdan takipte.
02:50
(LaughterKahkaha)
57
155000
4000
(Gülüşmeler)
02:54
I know they were closekapat, but not that closekapat.
58
159000
3000
Yakın olduklarını biliyorum, sadece o kadar değiller.
02:57
We need a revolutiondevrim.
59
162000
2000
Bir devrime ihtiyacımız var.
02:59
MexicoMeksika, AustraliaAvustralya, GermanyAlmanya, IndiaHindistan, ChinaÇin,
60
164000
3000
Meksika, Avustruralya, Almanya, Hindistan, Çin,
03:02
all have massivemasif problemssorunlar of obesityşişmanlık and badkötü healthsağlık.
61
167000
3000
hepsinda obesite ve bozuk sağlığa bağlı sorunlar mevcut.
03:06
Think about smokingsigara içmek.
62
171000
2000
Sigara içmeyi düşünün.
03:08
It costsmaliyetler way lessaz than obesityşişmanlık now.
63
173000
3000
Şu anda obesite'den daha az maliyetli.
03:11
ObesityObezite costsmaliyetler you AmericansAmerikalılar
64
176000
3000
Obesite Amerika'lıların sağlık harcamalarının
03:14
10 percentyüzde of your healthcaresağlık hizmeti billsfatura,
65
179000
3000
yüzde 10'unu oluşturuyor.
03:17
150 billionmilyar dollarsdolar a yearyıl.
66
182000
3000
Yılda 150 milyar dolar.
03:20
In 10 yearsyıl, it's setset to doubleçift:
67
185000
3000
On yıl içinde iki katına çıkacak.
03:23
300 billionmilyar dollarsdolar a yearyıl.
68
188000
2000
Yılda 300 milyar dolar.
03:25
And let's be honestdürüst, guys, you ain'tdeğil got that cashnakit.
69
190000
3000
Ama dürüst olalım arkadaşlar, o kadar paranız yok.
03:28
(LaughterKahkaha)
70
193000
3000
(Gülüşmeler)
03:31
I camegeldi here to startbaşlama a foodGıda revolutiondevrim
71
196000
3000
Buraya gönülden inandığım
03:34
that I so profoundlyderinden believe in.
72
199000
3000
bir yemek devrimi başlatmak için geldim.
03:37
We need it. The time is now.
73
202000
3000
Buna ihtiyacımız var. Tam zamanı.
03:40
We're in a tipping-pointdevrilme noktası momentan.
74
205000
2000
Bardağın taşmak üzere olduğu bir noktadayız.
03:42
I've been doing this for sevenYedi yearsyıl.
75
207000
2000
Bunu yedi yıldır yapıyorum,
03:44
I've been tryingçalışıyor in AmericaAmerika for sevenYedi yearsyıl.
76
209000
2000
bunu, Amerika'da yedi yıldır yapmaya çalışıyorum.
03:46
Now is the time when it's ripeolgun -- ripeolgun for the pickingtoplama.
77
211000
3000
Şimdi artık ektiklerimizi biçmenin vakti geldi.
03:49
I wentgitti to the eyegöz of the stormfırtına.
78
214000
2000
Fırtınanın tam ortasına,
03:51
I wentgitti to WestBatı VirginiaVirginia, the mostçoğu unhealthysağlıksız statebelirtmek, bildirmek in AmericaAmerika.
79
216000
3000
Batı Virginia'ya, Amerika'daki en sağlıksız eyalete gittim.
03:54
Or it was last yearyıl.
80
219000
2000
Ya da geçen yıl en sağlıksız eyaletti.
03:56
We'veBiz ettik got a newyeni one this yearyıl, but we'lliyi work on that nextSonraki seasonsezon.
81
221000
3000
Bu yıl yeribi bir başka eyalete bıraktı, ama onunla sonraki sezon ilgileneceğiz.
03:59
(LaughterKahkaha)
82
224000
1000
(Gülüşmeler.)
04:00
HuntingtonHuntington, WestBatı VirginiaVirginia.
83
225000
1000
Huntington, Batı Virgina.
04:01
BeautifulGüzel townkasaba.
84
226000
2000
Güzel bir kasaba.
04:03
I wanted to put heartkalp and soulruh and people,
85
228000
3000
Artık kanıksadığımız istatistiki
04:06
your publichalka açık,
86
231000
2000
bilgilere, sizin insanlarınızı
04:08
around the statisticsistatistik that we'vebiz ettik becomeolmak
87
233000
2000
onların kalplerini ve ruhlarını eklemek
04:10
so used to.
88
235000
2000
istedim.
04:12
I want to introducetakdim etmek you to some of the people that I carebakım about:
89
237000
3000
Sizi, önemsediğim bazı insanlarla tanıştırmak istiyorum.
04:15
your publichalka açık, your childrençocuklar.
90
240000
1000
Sizin insanlarınız, sizin çocuklarınız.
04:16
I want to showgöstermek a pictureresim of my friendarkadaş BrittanyBrittany.
91
241000
3000
Size dostum Brittany'nin resmini göstermek istiyorum.
04:19
She's 16 yearsyıl oldeski.
92
244000
2000
16 yaşında.
04:21
She's got sixaltı yearsyıl to livecanlı
93
246000
3000
Önünde şimdiye dek yedikleri nedeniyle
04:24
because of the foodGıda that she's eatenyemiş.
94
249000
3000
6 yıllık ömrü kaldı.
04:27
She's the thirdüçüncü generationnesil of AmericansAmerikalılar
95
252000
3000
O, evde ya da okulda yemek pişirmeyi öğrenmemiş
04:30
that hasn'tdeğil sahiptir grownyetişkin up withiniçinde a foodGıda environmentçevre
96
255000
2000
besinlerin çevresinin bir parçası olmadığı bir
04:32
where they'veonlar ettik been taughtöğretilen to cookpişirmek at home or in schoolokul,
97
257000
2000
ortamda büyümüş üçüncü nesil,
04:34
or her momanne, or her mom'sannemin momanne.
98
259000
3000
annesi veya anneannesi de öyle idi.
04:37
She has sixaltı yearsyıl to livecanlı.
99
262000
3000
Yaşamak için altı yılı kalmış durumda.
04:40
She's eatingyemek yiyor her liverkaraciğer to deathölüm.
100
265000
2000
Karaciğerini ölümüne tüketiyor.
04:42
StacyStacy, the EdwardsEdwards familyaile.
101
267000
3000
Stacy, Edwards ailesinden.
04:45
This is a normalnormal familyaile, guys.
102
270000
2000
Bu normal bir aile, arkadaşlar.
04:47
StacyStacy does her besten iyi, but she's third-generationüçüncü nesil as well;
103
272000
3000
Stacy elinden geleni yapıyor, ama o da üçüncü nesil;
04:50
she was never taughtöğretilen to cookpişirmek at home or in schoolokul.
104
275000
2000
ve evde veya okulda yemek pişirmek ona hiç öğrenmemiş.
04:52
The family'sailenin obeseaşırı şişman.
105
277000
2000
Bu aile obes.
04:54
JustinJustin here, 12 yearsyıl oldeski,
106
279000
1000
Buradaki Justin, 12 yaşında.
04:55
he's 350 poundspound.
107
280000
1000
160 kilo.
04:56
He getsalır bulliedzorbalık, for God'sTanrı'nın sakeuğruna.
108
281000
2000
Onunla dalga geçiyor ve tartaklıyorlar,
04:58
The daughterkız evlat there, KatieKatie, she's fourdört yearsyıl oldeski.
109
283000
2000
Bu da kızları, Kate, 4 yaşında.
05:00
She's obeseaşırı şişman before she even getsalır to primarybirincil schoolokul.
110
285000
3000
Daha ilkokula başlamadı ama o da obes.
05:03
MarissaMarissa'yı, she's all right, she's one of your lot.
111
288000
3000
Marissa. O iyi,sizden biri.
05:06
But you know what? Her fatherbaba, who was obeseaşırı şişman,
112
291000
3000
Ama biliyor musunuz? Obes olan babası
05:09
diedvefat etti in her armssilâh,
113
294000
2000
onun kollarında vefat etti.
05:11
And then the secondikinci mostçoğu importantönemli man in her life,
114
296000
2000
Daha sonra da hayatındaki ikinci en önemli erkek,
05:13
her uncleamca dayı, diedvefat etti of obesityşişmanlık,
115
298000
3000
amcası, obesite'den öldü.
05:16
and now her step-dadüvey babası is obeseaşırı şişman.
116
301000
3000
Şimdi üvey-babası da obes.
05:19
You see, the thing is
117
304000
2000
Görüyorsunuz ya
05:21
obesityşişmanlık and diet-relateddiyet ile ilgili diseasehastalık
118
306000
2000
obesite ya da beslenme kökenli diğer hastalıklar
05:23
doesn't just hurtcanını yakmak the people that have it;
119
308000
2000
Sadece hastaları değil, onlarla beraber
05:25
it's all of theironların friendsarkadaşlar, familiesaileleri,
120
310000
2000
dostlarını, ailelerini, kardeşlerini de
05:27
brothersKardeşler, sisterskız kardeşler.
121
312000
2000
incitiyor.
05:29
PastorPapaz SteveSteve:
122
314000
2000
Bu Peder Steve.
05:31
an inspirationalilham verici man, one of my earlyerken alliesMüttefikler in HuntingtonHuntington, WestBatı VirginiaVirginia.
123
316000
4000
İlham veren biri. Huntington, Batı Virginia'daki ilk yandaşlarımdan.
05:35
He's at the sharpkeskin knife-edgeKnife-Edge of this problemsorun.
124
320000
4000
Bu sorunun en sıkıntılı noktasında yer alıyor.
05:39
He has to burygömmek the people, OK?
125
324000
2000
Insanları gömmesi gerekli, tamam mı?
05:41
And he's fedfederasyon up with it. He's fedfederasyon up with buryinggömme his friendsarkadaşlar,
126
326000
3000
Ve bundan; ailesini, arkadaşlarını,
05:44
his familyaile, his communitytoplum.
127
329000
2000
çevresindekileri gömmekten bıkmış.
05:46
Come winterkış, threeüç timeszamanlar as manyçok people dieölmek.
128
331000
4000
Kış gelince ölen insan sayısı üç kat artıyor.
05:50
He's sickhasta of it.
129
335000
1000
Bundan usanmış durumda.
05:51
This is preventableönlenebilir diseasehastalık. WasteAtık of life.
130
336000
3000
Bu önlenebilir bir hastalık. Hayatlar ziyan oluyor.
05:54
By the way, this is what they get buriedgömülü in.
131
339000
3000
Bu arada, bu şekilde defnediliyorlar.
05:57
We're not geareddişli up to do this.
132
342000
3000
Bunu yapmak için donanımız yok.
06:00
Can't even get them out the doorkapı -- and I'm beingolmak seriousciddi --
133
345000
3000
Ciddiyim, bunları kapıdan çıkarmak bile mümkün değil.
06:03
can't even get them there. ForkliftForklift.
134
348000
2000
Kaldırmak bile mümkün değil. Forklift.
06:05
OK, I see it as a triangleüçgen, OK?
135
350000
3246
Ben bunu bir üçgen olarak görüyorum, tamam mı?
06:09
This is our landscapepeyzaj of foodGıda.
136
353246
1598
Bu besin manzaramız.
06:10
I need you to understandanlama it.
137
354844
1263
Bunu anlamanızı istiyorum.
06:12
You've probablymuhtemelen heardduymuş all this before,
138
356107
893
Bunları daha çnce muhtemelen dinlediniz,
06:12
but let's just go back over it.
139
357000
1646
ama bırakın tekrar edelim.
06:14
Over the last 30 yearsyıl,
140
358646
1354
Geçen 30 yılda,
06:15
what's happenedolmuş that's rippedsökülmüş the heartkalp out of this countryülke?
141
360000
2000
bu ülkenin kalbini söküp atacak ne olmuş olabilir?
06:17
Let's be frankdürüst and honestdürüst:
142
362000
2000
Açık ve dürüst olalım.
06:19
Well, modern-dayGünümüz life.
143
364000
3000
Modern hayat.
06:22
Let's startbaşlama with the MainAna StreetSokak.
144
367000
2000
Ana cadde ile başlayalım.
06:24
FastHızlı foodGıda has takenalınmış over the wholebütün countryülke; we know that.
145
369000
3000
Fast food bütün ülkeyi ele geçirdi. Bunu biliyoruz.
06:27
The bigbüyük brandsmarkalar are some of the mostçoğu importantönemli powersgüçler,
146
372000
3000
Büyük markalar bu ülkedeki en önemli,
06:30
powerfulgüçlü powersgüçler, in this countryülke.
147
375000
2000
en güçlü isimlerden bazıları.
06:32
SupermarketsSüpermarketler as well.
148
377000
3000
Süpermarketler de öyle.
06:35
BigBüyük companiesşirketler. BigBüyük companiesşirketler.
149
380000
2000
Büyük şirketler, büyük şirketler.
06:37
ThirtyOtuz yearsyıl agoönce, mostçoğu of the foodGıda
150
382000
3000
30 yıl önce, besinlerin çoğu
06:40
was largelybüyük oranda localyerel and largelybüyük oranda freshtaze.
151
385000
3000
yerel ve taze idi.
06:43
Now it's largelybüyük oranda processedişlenen and fulltam of all sortssıralar of additiveskatkı maddeleri,
152
388000
3000
Şimdi çoğu fazlasıyla işlenmiş ve çeşitli katkı maddeleri ve
06:46
extraekstra ingredientsmalzemeler, and you know the restdinlenme of the storyÖykü.
153
391000
3000
ilave maddelerle dolular. Hikayenin devamını biliyorsunuz.
06:49
PortionBölümü sizeboyut is obviouslybelli ki a massivemasif, massivemasif problemsorun.
154
394000
3000
Porsyon büyüklüğü elbette ki çok büyük, büyük bir problem.
06:52
LabelingEtiketleme is a massivemasif problemsorun.
155
397000
3000
Etiketleme çok büyük bir problem.
06:55
The labelingetiketleme in this countryülke is a disgracerezalet.
156
400000
3000
Bu ülkedeki etiketleme bir yüz karası.
06:58
They want to be selföz -- they want to self-policeKendini polis themselveskendilerini.
157
403000
4000
Kendi kendilerinin polisi olmak istiyorlar.
07:02
The industrysanayi wants to self-policeKendini polis themselveskendilerini.
158
407000
3000
Gıda endüstrisi kendi kendine polislik etmek istiyor.
07:05
What, in this kindtür of climateiklim? They don't deservehak etmek it.
159
410000
3000
Bu tip bir ortamda? Bunu hak etmiyorlar.
07:08
How can you say something is low-fataz yağlı when it's fulltam of so much sugarşeker?
160
413000
4000
Şeker ile tıkabasa dolu bir şeyi nasıl olur da 'az yağlı' diye etiketleyebilirsiniz?
07:12
Home.
161
417000
2000
Ev.
07:15
The biggesten büyük problemsorun with the home
162
420000
2000
En büyük problem, toplumumzda
07:17
is that used to be the heartkalp
163
422000
2000
yemek kültürünün aktarıldığı yer ve
07:19
of passinggeçen on foodGıda, foodGıda culturekültür,
164
424000
3000
bu kültürün kalbi kalbi olan ev
07:22
what madeyapılmış our societytoplum.
165
427000
3000
kavramı.
07:25
That ain'tdeğil happeningolay anymoreartık.
166
430000
1000
Bu artık olmuyor.
07:26
And you know, as we go to work and as life changesdeğişiklikler,
167
431000
3000
Biliyorsunuz, işe gidip geldikçe, yaşam değiştikçe
07:29
and as life always evolvesgeliştikçe,
168
434000
2000
ve yaşam her zaman gelişir
07:31
we kindtür of have to look at it holisticallybütünsel --
169
436000
2000
bu konuya holistik bir şekilde yaklaşmalıyız.
07:33
stepadım back for a momentan, and re-addressyeniden adres the balancedenge.
170
438000
2000
bir an geriye bir adım atın ve dengeyi tekrar değerlendirin.
07:35
It ain'tdeğil happeningolay, hasn'tdeğil sahiptir happenedolmuş for 30 yearsyıl, OK?
171
440000
3000
Bu artık olmuyor, 30 yıldır da olmadı.
07:38
I want to showgöstermek you a situationdurum
172
443000
3000
Size bir şey göstermek istiyorum.
07:41
that is very normalnormal
173
446000
3000
bu artık çok normal.
07:44
right now; the EdwardsEdwards familyaile.
174
449000
2000
Edwards ailesi.
07:46
(VideoVideo) JamieJamie OliverOliver: Let's have a talk.
175
451000
2000
(Video) Jamie Oliver: Hadi biraz konuşalım.
07:48
This stuffşey goesgider throughvasitasiyla you and your family'sailenin bodyvücut
176
453000
3000
Bu yemekler, her hafta senin ve ailenin
07:51
everyher weekhafta.
177
456000
2000
bedenine giriyor.
07:53
And I need you to know that this is going to killöldürmek your childrençocuklar earlyerken.
178
458000
6000
Ve bunun, çocuklarının erken ölmesine neden olacağını anlamanı istiyorum.
07:59
How are you feelingduygu?
179
464000
2000
Ne hissediyorsun?
08:01
StacyStacy: Just feelingduygu really sadüzgün and depressedbunalımlı right now.
180
466000
3000
Stacy: Şu anda çok üzgün ve depresif hissediyorum.
08:04
But, you know, I want my kidsçocuklar to succeedbaşarılı olmak in life
181
469000
3000
Ama biliyorsun, çocuklarımın hayatta başarılı olmalarını istiyorum
08:07
and this isn't going to get them there.
182
472000
3000
ama bu, onları başarıya götürmeyecek.
08:10
But I'm killingöldürme them.
183
475000
3000
Ben, onları öldürüyorum.
08:13
JOJO: Yes you are. You are.
184
478000
3000
JO: Evet, öyle yapıyorsun. Öyle yapıyorsun.
08:16
But we can stop that.
185
481000
3000
Ama bunu durdurabiliriz.
08:22
NormalNormal. Let's get on schoolsokullar,
186
487000
4000
Normal. Okullara dönelim,
08:26
something that I'm fairlyoldukça much a specialistuzman in.
187
491000
3000
daha uzman olduğum bir konu.
08:29
OK, schoolokul.
188
494000
2000
Tamam. Okullar.
08:31
What is schoolokul? Who inventedicat edildi it? What's the purposeamaç of schoolokul?
189
496000
3000
Okul nedir? Kim icat etmiş? Neye yararlar?
08:34
SchoolOkul was always inventedicat edildi to armkol us with the toolsaraçlar
190
499000
3000
Okullar her zaman bizi gerekli araçlarla donatarak
08:37
to make us creativeyaratıcı, do wonderfulolağanüstü things,
191
502000
3000
yaratıcı olmamızı, harika şeyler yapmamızı
08:40
make us earnkazanmak a livingyaşam, etcvb., etcvb., etcvb.
192
505000
3000
para kazanmızı sağlamak için icat edildi.
08:43
You know, it's been kindtür of in this sortçeşit of tightsıkı boxkutu for a long, long time.
193
508000
3000
Biliyorsunuz, çok çok uzun bir süredir de bunu yapıyorlar.
08:46
OK?
194
511000
1000
Tamam?
08:47
But we haven'tyok really evolvedgelişti it
195
512000
2000
Ama biz, gerçekten de bunları Amerika'daki
08:49
to dealanlaştık mı with the healthsağlık catastrophesfelaketler of AmericaAmerika, OK?
196
514000
3000
sağlık felaketleriyle başa çıkacak şekilde geliştirmedik.
08:52
SchoolOkul foodGıda is something
197
517000
3000
Okul yemeği öyle bir şey ki
08:55
that mostçoğu kidsçocuklar -- 31 millionmilyon a day, actuallyaslında --
198
520000
3000
çoğu çocuk --aslında günde 31 milyon tanesi--
08:58
have twiceiki defa a day, more than oftensık sık,
199
523000
3000
günde en az iki öğün, kahvaltı ve öğle yemeği
09:01
breakfastkahvaltı and lunchöğle yemeği, 180 daysgünler of the yearyıl.
200
526000
3000
olmak üzere, yılın 180 günü bunu yüyorlar.
09:04
So you could say that schoolokul foodGıda is quiteoldukça importantönemli, really,
201
529000
3000
Öyleyse, bu duruma bakarak, gerçekten de, okul yemeğinin
09:07
judgingyargılamak the circumstanceskoşullar.
202
532000
3000
ne kadar önemli olduğunu söyleyebiliriz.
09:10
(LaughterKahkaha)
203
535000
3000
(Gülüşmeler)
09:15
Before I crackçatlak into my rantRant,
204
540000
2000
Dört gözle beklediğiniz gevezeliğime
09:17
whichhangi I'm sure you're waitingbekleme for ...
205
542000
3000
başlamadan önce....
09:20
(LaughterKahkaha)
206
545000
2000
(Gülüşmeler)
09:22
I need to say one thing, and it's so importantönemli
207
547000
3000
Bir şey söylemeliyim, ki bu çok önemli
09:25
in hopefullyinşallah the magicsihirli that happensolur and unfoldsizlerken
208
550000
3000
önümüzdeki 3 ay içinde büyülü birşeyler
09:28
in the nextSonraki threeüç monthsay.
209
553000
1000
olacağından eminim.
09:29
The lunchöğle yemeği ladiesBayan, the lunchöğle yemeği cooksaşçılar of AmericaAmerika --
210
554000
3723
Amerika'nın öğle yemeği aşçıları...
09:33
I offerteklif myselfkendim as theironların ambassadorBüyükelçi.
211
557723
3323
Kendimi onların temsilcisi olarak görüyorum.
09:36
I'm not slaggingişe them off.
212
561046
1954
Onları küçümsemiyorum
09:38
They're doing the besten iyi they can do.
213
563000
2000
ellerinden gelenin en iyisini yapıyorlar.
09:42
They're doing theironların besten iyi.
214
567000
2000
En iyisini yapıyorlar.
09:44
But they're doing what they're told,
215
569000
2000
Ama onlar, kendilerine söyleneni yapıyorlar
09:46
and what they're beingolmak told to do is wrongyanlış.
216
571000
3000
ve onlara söylenenler yanlış.
09:49
The systemsistem is highlybüyük ölçüde runkoş by accountantsmuhasebeciler;
217
574000
3000
Sistem, muhasebecilerin elinde
09:52
there's not enoughyeterli, or any,
218
577000
2000
Bu işin içinde beslenmeden anlayan
09:54
food-knowledgeableGıda-bilgili people in the business.
219
579000
2000
uygun sayıda insan yok.
09:56
There's a problemsorun:
220
581000
2000
Bu bir sorun.
09:58
If you're not a foodGıda expertuzman, and you've got tightsıkı budgetsbütçeleri
221
583000
2000
Eğer beslenme konusunda uzman değilseniz ve sıkı bir bütçeye sahipseniz
10:00
and it's gettingalma tighterdaha sıkı, then you can't be creativeyaratıcı,
222
585000
2000
ve bu bütçe de gittikçe daralıyorsa yaratıcı olamazsınız,
10:02
you can't duckördek and divedalış and writeyazmak differentfarklı things around things.
223
587000
3000
kafanızı kuma gömüp farklı yaklaşımlar getiremezsiniz.
10:05
If you're an accountantMuhasebeci, and a box-tickerkutu-ticker,
224
590000
2000
Eğer muhasebeciyseniz ve görevinizi yapıyorsanız
10:07
the only thing you can do in these circumstanceskoşullar
225
592000
3000
bu duruda yapabileceğiniz tek şey
10:10
is buysatın almak cheaperdaha ucuz shitbok.
226
595000
2000
daha ucuz şeyler almaktır.
10:12
Now, the realitygerçeklik is,
227
597000
2000
Şimdi, gerçek şu ki
10:14
the foodGıda that your kidsçocuklar get everyher day is fasthızlı foodGıda,
228
599000
2000
çocuklarınızın her gün yediği yemek fast food,
10:16
it's highlybüyük ölçüde processedişlenen,
229
601000
2000
fazlasıyla işlenmiş bir besin ve
10:18
there's not enoughyeterli freshtaze foodGıda in there at all.
230
603000
2000
içinde yeterli taze besin neredeyse hiç yok.
10:20
You know, the amounttutar of additiveskatkı maddeleri, E numberssayılar, ingredientsmalzemeler you wouldn'tolmaz believe --
231
605000
4000
Bliyor musunuz, içindeki katkı maddeleri, E numaraları ve diğerlerine inanamazsınız.
10:24
there's not enoughyeterli veggiessebzeler at all. FrenchFransızca friespatates are considereddüşünülen a vegetablesebze.
232
609000
3000
Yeterli sebze yok. Patates kızartması sebze sayılıyor.
10:27
PizzaPizza for breakfastkahvaltı. They don't even get givenverilmiş crockeryçanak çömlek.
233
612000
3000
Kahvaltıda pizza yiyorlar. Çatal bıçakları dağıtılmıyor.
10:30
KnivesBıçak and forksçatal? No, they're too dangeroustehlikeli.
234
615000
3000
Çatal bıçak? Hayır, çok tehlikeli.
10:33
They have scissorsmakas in the classroomsınıf,
235
618000
2000
her sınıfta makas mevcut ama
10:35
but knivesbıçak and forksçatal? No.
236
620000
2000
çatal bıçağa gelince, hayır.
10:37
And the way I look at it is: If you don't have knivesbıçak and forksçatal in your schoolokul,
237
622000
2000
Benim olaya bakışım ise şu şekilde, eğer okulunuzda
10:39
you're purelyyalnızca endorsingdestekleyen ünlü kişiler,
238
624000
3000
çatal bıçak yoksa
10:42
from a statebelirtmek, bildirmek levelseviye, fasthızlı foodGıda, because it's handheldel.
239
627000
3000
eyalet nezdinde fast-food'u destekliyorsunuz. Çünkü elle o yeniyor.
10:45
And yes, by the way, it is fasthızlı foodGıda: It's sloppyyarım yamalak joesJoes,
240
630000
2000
Ve evet bunlar fast-food. Sloppy joe,
10:47
it's burgersBurger, it's wienersSosisler,
241
632000
2000
hamburger, sosisli,
10:49
it's pizzasPizza, it's all of that stuffşey.
242
634000
4000
pizza ve diğerleri.
10:55
TenOn percentyüzde of what we spendharcamak on healthcaresağlık hizmeti, as I said earlierdaha erken,
243
640000
3000
Sağlık harcamalarınıjn yüzde 10'u, daha önce de söylediğim gibi
10:58
is on obesityşişmanlık, and it's going to doubleçift.
244
643000
3000
obesite ile ilgili. Ve ikiye katlanacak.
11:01
We're not teachingöğretim our kidsçocuklar.
245
646000
2000
Çocuklarımıza öğretmiyoruz.
11:03
There's no statutoryyasal right to teachöğretmek kidsçocuklar about foodGıda,
246
648000
2000
İlk ve ortaokulda çocuklara besinleri öğretecek
11:05
elementarytemel or secondaryikincil schoolokul. OK?
247
650000
2000
bir müfredat yok. Tamam mı?
11:07
We don't teachöğretmek kidsçocuklar about foodGıda. Right?
248
652000
2000
Çocuklarımıza besinleri öğretmiyoruz, değil mi?
11:09
And this is a little clipklips from an elementarytemel schoolokul,
249
654000
2000
Bu film bir ilkokuldaki çekimden,
11:11
whichhangi is very commonortak in Englandİngiltere.
250
656000
2000
İngiltere'de sık rastlanan bir durumdan.
11:16
VideoVideo: Who knowsbilir what this is?
251
661000
2000
Video: Bunun ne olduğunu kim biliyor?
11:18
ChildÇocuk: PotatoesPatates. JamieJamie OliverOliver: PotatoPatates? So, you think these are potatoespatates?
252
663000
3000
Çocuk: Patates. Jamie Oliver: Patates? Bunların patates mi ooduğunu düşünüyorsun?
11:21
Do you know what that is?
253
666000
2000
Bunların ne olduğunu biliyor musun?
11:23
Do you know what that is? ChildÇocuk: BroccoliBrokoli?
254
668000
2000
Bu ne biliyor musun? Çocuk: Brokoli?
11:25
JOJO: What about this? Our good oldeski friendarkadaş.
255
670000
2000
JO: Peki bu ne? Eski dostumuz?
11:27
Do you know what this is, honeybal? ChildÇocuk: CeleryKereviz.
256
672000
2000
Bu ne biliyor musun tatlım? Çocuk: Kereviz.
11:29
JOJO: No. What do you think this is? ChildÇocuk: OnionSoğan. JOJO: OnionSoğan? No.
257
674000
3000
JO: Hayır. Bu ne biliyor musun? Çocuk: Soğan JO: Soğan mı? Hayır.
11:32
JamieJamie OliverOliver: ImmediatelyHemen you get a really clearaçık senseduyu
258
677000
3000
Jamie Oliver: Çocukların besinlerin nereden geldiği konusunda
11:35
of: Do the kidsçocuklar know anything about where foodGıda comesgeliyor from?
259
680000
3000
hiç bir fikri olmadığını anında anlayabilirsiniz.
11:38
VideoVideo: JOJO: Who knowsbilir what that is? ChildÇocuk: Uh, pearArmut?
260
683000
2000
Video: JO: Bunun ne olduğunu bilen var mı? Çocuk: Eee, Armut.
11:40
JOJO: What do you think this is? ChildÇocuk: I don't know.
261
685000
2000
JO: Bu ne biliyor musun? Çocuk: Bilmiyorum.
11:42
JOJO: If the kidsçocuklar don't know what stuffşey is,
262
687000
2000
JO: Çocuklar ne olduğunu bilmedikleri bir şeyi
11:44
then they will never eatyemek it.
263
689000
4000
asla yemezler.
11:48
(LaughterKahkaha)
264
693000
1000
(Gülüşmeler)
11:49
JOJO: NormalNormal. Englandİngiltere and AmericaAmerika,
265
694000
3000
JO: Normal. İngiltere ve Amerika'da
11:52
Englandİngiltere and AmericaAmerika.
266
697000
2000
normal bu.
11:54
GuessSanırım what fixedsabit that. GuessSanırım what fixedsabit that:
267
699000
2000
Bunu ne düzeltti tahmin edin, tahmin edin.
11:56
Two one-hourbir saat sessionsoturumları.
268
701000
2000
İki adet bir saatlik ders.
11:59
We'veBiz ettik got to startbaşlama teachingöğretim our kidsçocuklar
269
704000
2000
Çocuklarımıza, olulda besinler hakkında
12:01
about foodGıda in schoolsokullar, perioddönem.
270
706000
3000
eğitim vermeliyiz. Nokta.
12:04
(ApplauseAlkış)
271
709000
5000
(Alkışlar)
12:09
I want to tell you about something,
272
714000
2000
Size bir şey anlatmak istiyorum.
12:11
I want to tell you about something that kindtür of
273
716000
3000
İçinde bulunduğumuz sıkıntılı durumu
12:14
epitomizesözetler the troublesorun that we're in, guys. OK?
274
719000
3000
özetleyen bir hikaye, tamam mı?
12:17
I want to talk about something so basictemel as milkSüt.
275
722000
4000
Süt kadar basit bir şeyden bahsetmek istiyorum.
12:21
EveryHer kidçocuk has the right to milkSüt at schoolokul.
276
726000
2000
Her çocuğun okulda süt içme hakkı var.
12:23
Your kidsçocuklar will be havingsahip olan milkSüt at schoolokul, breakfastkahvaltı and lunchöğle yemeği. Right?
277
728000
3000
Çocuklarınız okulda, kahvaltı ve öğle yemeklerinde süt içiyolar, değil mi?
12:26
They'llOnlar olacak be havingsahip olan two bottlesşişeler. OK?
278
731000
2000
Her gün iki şişe, tamam mı?
12:28
And mostçoğu kidsçocuklar do.
279
733000
2000
Çoğu çocuk bunu yapar.
12:30
But milkSüt ain'tdeğil good enoughyeterli anymoreartık.
280
735000
3000
Ama süt artı faydalı bir şey değil.
12:33
Because someonebirisi at the milkSüt boardyazı tahtası, right -- and don't get me wrongyanlış,
281
738000
2000
Çünkü süt kurulundaki biri, -- beni yanlış anlamayın
12:35
I supportdestek milkSüt -- but someonebirisi at the milkSüt boardyazı tahtası
282
740000
2000
sütü ben de destekliyorum, ama süt kurulundaki biri
12:37
probablymuhtemelen paidödenmiş a lot of moneypara for some geezermoruk
283
742000
2000
muhtemelen bir başkasına eğer sütün içine
12:39
to work out that if you put loadsyükler of flavoringstatlandırıcılar and coloringsrenklendirici
284
744000
2000
dünya kadar aroma, boya ve şeker ilave ederseniz
12:41
and sugarşeker in milkSüt, right,
285
746000
2000
çocukların sütü daha çok seveceğini göstermek için
12:43
more kidsçocuklar will drinkiçki it. Yeah.
286
748000
3000
epey para ödemiş olmalı. Evet.
12:46
(ClapsGürlemesi)
287
751000
1000
( Alkışlar)
12:47
And obviouslybelli ki now that's going to catchyakalamak on.
288
752000
2000
Elbette bu davranış bulaşıcı olacak.
12:49
The appleelma boardyazı tahtası is going to work out
289
754000
2000
Elma kurulundaki biri de çocukların
12:51
that if they make toffeeşekerleme appleselma they'llacaklar eatyemek more appleselma as well.
290
756000
2000
elmalara karamel eklenirse daha çok elma yediklerini gösterecek.
12:53
Do you know what I mean?
291
758000
2000
Anlatabiliyor muyum?
12:55
For me, there ain'tdeğil no need to flavorlezzet the milkSüt.
292
760000
3000
Bence, süte aroma eklemeye gerek yok.
12:58
Okay? There's sugarşeker in everything.
293
763000
2000
Değil mi? Şeker her şeyde var.
13:00
I know the insins and outsmuhalifler of those ingredientsmalzemeler.
294
765000
2000
Besin içeriklerini iyi biliyorum.
13:02
It's in everything. Even the milkSüt hasn'tdeğil sahiptir escapedkaçtı
295
767000
3000
Şeker her şeyde var. Süt bile bu modern çağ
13:05
the kindtür of modern-dayGünümüz problemssorunlar.
296
770000
2000
sorunundan kaçamadı.
13:07
There's our milkSüt. There's our cartonkutu.
297
772000
2000
İşte sütümüz, kartonda.
13:09
In that is nearlyneredeyse as much sugarşeker
298
774000
2000
İçinde bir kutu gazlı içecektekine eşit miktarda
13:11
as one of your favoritesevdiğim canskutular of fizzyGazlı poppop,
299
776000
2000
ilave şeker var.
13:13
and they are havingsahip olan two a day.
300
778000
2000
Ve bundan günde iki tane içiyorlar.
13:15
So, let me just showgöstermek you.
301
780000
2000
Bakın, size göstereyim.
13:17
We'veBiz ettik got one kidçocuk, here,
302
782000
4000
Burada bir çocuk var diyelim
13:21
havingsahip olan, you know, eightsekiz tablespoonsyemek kaşığı of sugarşeker a day.
303
786000
5000
günde sekiz yemek kaşığı şeker tüketiyor.
13:26
You know, there's your weekhafta.
304
791000
3000
İşte, burada bir hafta.
13:29
There's your monthay.
305
794000
3000
İşte bir ay.
13:32
And I've takenalınmış the libertyözgürlük of puttingkoyarak in
306
797000
2000
Beş yıllık ilköğretim hayatında alacağı şeker miktarını da
13:34
just the fivebeş yearsyıl of elementarytemel schoolokul sugarşeker,
307
799000
3000
göstereyim dedim.
13:40
just from milkSüt.
308
805000
2000
Bu sadece sütten.
13:45
Now, I don't know about you guys,
309
810000
2000
Şimdi, sizi bilemem ama
13:47
but judgingyargılamak the circumstanceskoşullar, right,
310
812000
3000
bulunduğumuz bu koşullara bakacak olursak
13:50
any judgehakim in the wholebütün worldDünya,
311
815000
2000
dünyanın herhangi bir yerindeki
13:52
would look at the statisticsistatistik and the evidencekanıt,
312
817000
3000
herhangi bir yargıç bu verilere ve kanıtlara bakarak
13:55
and they would find any governmenthükümet of oldeski
313
820000
2000
herhangi bir devleti çocuk istismarından
13:57
guiltysuçlu of childçocuk abusetaciz. That's my beliefinanç.
314
822000
2000
suçlu bulurdu. Ben buna inanıyorum.
13:59
(ApplauseAlkış)
315
824000
9000
(Alkışlar)
14:08
Now, if I camegeldi up here, and I wishdilek I could come up here todaybugün
316
833000
3000
Şimdi bugün buraya --çok istememe rağmen olmadı ama--
14:11
and hangasmak a cureÇare for AIDSAIDS or cancerkanser,
317
836000
3000
kanser veya AIDS'e bir çare buldum diye çıksaydım
14:14
you'dşimdi etsen be fightingkavga and scramblingşifreleme to get to me.
318
839000
4000
bana ulaşmak için birbirinizi yiyiyor olurdunuz.
14:18
This, all this badkötü newshaber, is preventableönlenebilir.
319
843000
3000
Bütün bu kötü haberler, önlenebilir.
14:21
That's the good newshaber.
320
846000
2000
İyi haber de bu.
14:23
It's very, very preventableönlenebilir.
321
848000
2000
Kesinlikle engellenebilir.
14:25
So, let's just think about, we got a problemsorun here,
322
850000
3000
Şimdi şöyle düşünelim, burada bir sorunumuz var,
14:28
we need to rebootyeniden doğmuş gibi.
323
853000
2000
yeniden başlamak zorundayız.
14:30
Okay so, in my worldDünya, what do we need to do?
324
855000
3000
Tamam, öyleyse ne yapmamız lazım?
14:33
Here is the thing, right,
325
858000
2000
İşte bunu, değil mi?
14:35
it cannotyapamam just come from one sourcekaynak.
326
860000
2000
Tek kaynaktan sorunu çözemeyiz.
14:37
To rebootyeniden doğmuş gibi and make realgerçek tangiblesomut changedeğişiklik,
327
862000
3000
Yeniden başlamalı ve gözle görünür değişiklik yapmalıyız.
14:40
realgerçek changedeğişiklik, so that I could look you in the whitebeyaz of the eyesgözleri
328
865000
3000
Gerçek bir değişiklik, öyle ki gözlerinizin içine bakıp
14:43
and say, "In 10 yearsyıl time,
329
868000
2000
" 10 yıl içinde çocuklarınızın geleceği
14:45
the historytarih of your children'sçocuk liveshayatları,
330
870000
2000
daha farklı görünecek, daha mutlu -- ve unutmayın,
14:47
happinessmutluluk -- and let's not forgetunutmak, you're cleverzeki if you eatyemek well,
331
872000
3000
iyi beslenirseniz daha akıllı olursunuz-- daha uzun ömürlü
14:50
you know you're going to livecanlı longeruzun --
332
875000
2000
ve buna benzer şeyler, daha farklı olacak"
14:52
all of that stuffşey, it will look differentfarklı. OK?"
333
877000
2000
diyebilmeliyim, tamam mı?
14:54
So, supermarketssüpermarketler.
334
879000
3000
Öyleyse, süpermarketler.
14:57
Where elsebaşka do you shopDükkan so religiouslydin?
335
882000
2000
Başka nereden bu kadar çok alıçveriş ediyorsunuz ki?
14:59
WeekHafta in, weekhafta out.
336
884000
2000
Hafta başından sonuna kadar.
15:01
How much moneypara do you spendharcamak, in your life, in a supermarketsüpermarket?
337
886000
3000
Hayat boyunca süpermarketlerde ne kadar para harcarsınız?
15:04
Love them. They just sellsatmak us what we want. All right.
338
889000
3000
Onları çok seviyorum. Ne istersek bize temin ediyorlar. Tamam.
15:07
They oweborçlu us, to put a foodGıda ambassadorBüyükelçi
339
892000
2000
her bir büyük süpermarket
15:09
in everyher majormajör supermarketsüpermarket.
340
894000
3000
bize bir besin temsilcisi sağlamalı.
15:12
They need to help us shopDükkan. They need to showgöstermek us how to cookpişirmek
341
897000
3000
Bize alışverişte yardım etmeliler. Meşgul insanlara
15:15
quickhızlı, tastylezzetli, seasonalMevsimlik mealsyemek
342
900000
2000
hızlı, leziz ve mevsime uygun yemekleri
15:17
for people that are busymeşgul.
343
902000
2000
pişirmeyi göstermeliler.
15:19
This is not expensivepahalı.
344
904000
2000
Bu pahalı değil.
15:21
It is donetamam in some, and it needsihtiyaçlar to be donetamam acrosskarşısında the boardyazı tahtası
345
906000
2000
Bazı marketlerde bu var. Bir an önce baştan başa bütün
15:23
in AmericaAmerika soonyakında, and quickhızlı.
346
908000
3000
Amerika'da bunun yapılması lazım.
15:26
The bigbüyük brandsmarkalar, you know, the foodGıda brandsmarkalar,
347
911000
3000
Büyük markalar, biliyorsunuz büyük gıda markaları
15:29
need to put foodGıda educationEğitim
348
914000
2000
işletmelerinin kalbine besin eğitimini
15:31
at the heartkalp of theironların businessesişletmeler.
349
916000
2000
koymalılar.
15:33
I know, easierDaha kolay said than donetamam.
350
918000
2000
Biliyorum, söylemesi yapmaktan kolay.
15:35
It's the futuregelecek. It's the only way.
351
920000
2000
Bu gelecek. Bu tek yol.
15:37
FastHızlı foodGıda. With the fast-foodFast food industrysanayi
352
922000
4000
Fast food. Fast food endüstrisi
15:41
you know, it's very competitiverekabetçi.
353
926000
2000
biliyorsunuz, çok rekabetçi.
15:43
I've had loadsyükler of secretgizli paperskâğıtlar and dealingsilişkilerinde
354
928000
2000
Daha önce fast food restoranları ile ilgili
15:45
with fasthızlı foodGıda restaurantsrestoranlar.
355
930000
2000
pekçok yazışma ve anlaşmaya şahit oldum.
15:47
I know how they do it.
356
932000
2000
İşlerin nasıl yürüdüğünü bilirim.
15:49
I mean basicallytemel olarak they'veonlar ettik weanedsütten kesmek us on
357
934000
2000
Yani, aslında bizi şeker, tuz, yağ, x, y ve z ile
15:51
to these hitsisabetler of sugarşeker, salttuz and fatşişman, and x, y, and z,
358
936000
3000
bağımlı hale getiriyorlar.
15:54
and everyoneherkes lovessever them. Right?
359
939000
2000
Ve herkes de onlara bayılıyor, değil mi?
15:56
So, these guys are going to be partBölüm of the solutionçözüm.
360
941000
3000
O zaman, bunlar da çözümğn bir parçası olacak.
15:59
But we need to get the governmenthükümet to work
361
944000
2000
Ama bunun için devletin tüm fast food satıcıları ve
16:01
with all of the fasthızlı foodGıda purveyorsdağıtıcıları and the restaurantrestoran industrysanayi,
362
946000
3000
restoran sektörünü bir araya getirmesi gerekli.
16:04
and over a fivebeş, sixaltı, sevenYedi yearyıl perioddönem
363
949000
2000
Beş, altı, yedi yıllık bir süre içinde
16:06
weanDoğruyu yanlışı of us off the extremeaşırı amountsmiktarlar
364
951000
3000
bizi yağ, şeker ve diğer besin olmayan maddelere
16:09
of fatşişman, sugarşeker, fatşişman and all the other non-foodgıda dışı ingredientsmalzemeler.
365
954000
3000
aşırı çekilde bağımlı hale getirdiler.
16:12
Now, alsoAyrıca, back to the sortçeşit of bigbüyük brandsmarkalar: LabelingEtiketleme,
366
957000
3000
Şimdi, büyük markalara ve şu etiketleme olayına dönelim.
16:15
I said earlierdaha erken, is an absolutekesin farcesaçmalık
367
960000
3000
Daha önce dediğim gibi, b
16:18
and has got to be sortedsıralanmış.
368
963000
2000
u önüne geçilmesi gereken bir saçmalık.
16:20
OK, schoolokul.
369
965000
3000
Evet, okul.
16:23
ObviouslyBelli ki in schoolsokullar we oweborçlu it to them
370
968000
2000
Elbette okullarda, sevimli dört yaşından
16:25
to make sure those 180 daysgünler of the yearyıl,
371
970000
2000
18, 20, 24 ya da
16:27
from that little preciousdeğerli ageyaş of fourdört,
372
972000
2000
hangi yaşa kadar gerekirse
16:29
tiltil 18, 20, 24, whateverher neyse,
373
974000
2000
o yaşa kadar çocuklarımızı
16:31
they need to be cookedpişmiş
374
976000
2000
yerel çiftçilerce yetiştirilen
16:33
properuygun, freshtaze foodGıda
375
978000
3000
taze, düzgün gıdalar pişirip
16:36
from localyerel growersyetiştiricileri on siteyer. OK?
376
981000
2000
beslemeliyiz.
16:38
There needsihtiyaçlar to be a newyeni standardstandart of freshtaze, properuygun foodGıda
377
983000
2000
Çocuklarınız için, taze ve düzgün besinlerin
16:40
for your childrençocuklar. Yeah?
378
985000
2000
yeni bir standardı olmalı değil mi?
16:42
(ApplauseAlkış)
379
987000
5000
(Alkışlar)
16:47
UnderAltında the circumstanceskoşullar, it's profoundlyderinden importantönemli
380
992000
3000
Mevcut şartlar altında, her bir Amerikalı çocuk
16:50
that everyher singletek AmericanAmerikan childçocuk leavesyapraklar schoolokul
381
995000
3000
okuldan 10 tarifi pişirebilecek şekilde
16:53
knowingbilme how to cookpişirmek 10 recipesyemek tarifleri
382
998000
2000
mezun olursa bu
16:55
that will savekayıt etmek theironların life.
383
1000000
2000
onların hayatını kurtaracaktır.
16:57
Life skillsbecerileri.
384
1002000
2000
Yaşamsal beceriler.
16:59
(ApplauseAlkış)
385
1004000
1000
(Alkışlar)
17:00
That meansanlamına geliyor that they can be studentsöğrencilerin, younggenç parentsebeveyn,
386
1005000
3000
Bu şu demek, bu kişiler yemek pişirme
17:03
and be ableyapabilmek to sortçeşit of duckördek and divedalış
387
1008000
3000
prensipleri içinde kendilerince sağa sola giden
17:06
around the basicstemel bilgiler of cookingyemek pişirme,
388
1011000
2000
genç öğrenciler, genç ebeveynler olabilecekler.
17:08
no mattermadde what recessiondurgunluk hitsisabetler them nextSonraki time. If you can cookpişirmek,
389
1013000
2000
Ekonomik krizin bir daha ne zaman ortaya çıkacağı önemli değil.
17:10
recessiondurgunluk moneypara doesn't mattermadde.
390
1015000
2000
Eğer yemek pişirebiliyorsanız, krizin çok da önemi yoktur.
17:12
If you can cookpişirmek, time doesn't mattermadde.
391
1017000
4000
Eğer pişirebiliyorsanız, zamanın çok da önemi yoktur.
17:16
The workplaceiş yeri, we haven'tyok really talkedkonuştuk about it.
392
1021000
3000
İş ortamı. Bu konuda fazla konuşmadık.
17:19
You know, it's now time for corporatetüzel responsibilitysorumluluk
393
1024000
3000
Biliyorsunuz, artık çalışanlarına ne yedirdikleri
17:22
to really look at what they feedbesleme
394
1027000
2000
ya da ne gibi seçenekler sundukları
17:24
or make availablemevcut to theironların staffpersonel.
395
1029000
2000
kurumsal şirketlerin sorumluluğunda.
17:26
The staffpersonel are the momsAnneler and dadsBabalar of America'sAmerika'nın childrençocuklar.
396
1031000
4000
Buralarda çalışanlar Amerika'nın çocuklarının anne ve babaları.
17:30
MarissaMarissa'yı, her fatherbaba diedvefat etti in her handel,
397
1035000
2000
Marissa, babası onun kollarında öldü.
17:32
I think she'do ediyorum be quiteoldukça happymutlu
398
1037000
2000
Sanırım, kurumsal Amerikan şirketleri
17:34
if corporatetüzel AmericaAmerika could startbaşlama feedingbesleme theironların staffpersonel properlyuygun şekilde.
399
1039000
3000
çalışanlarını düzgün beslemeye başlasa epey mutlu olurdu.
17:37
DefinitelyKesinlikle they shouldn'tolmamalı be left out.
400
1042000
2000
Kesinlikle ihmal edilmeyecek bir konu bu.
17:39
Let's go back to the home.
401
1044000
2000
Şimdi eve tekrar dönelim.
17:41
Now, look, if we do all this stuffşey, and we can,
402
1046000
2000
Bakın, bunları yapmamız mümkün, hepsi yapılabilir.
17:43
it's so achievableelde. You can carebakım and be commercialticari.
403
1048000
3000
Hem bunlara özen gösterebilir hem de ticari olabilirsiniz.
17:46
AbsolutelyKesinlikle.
404
1051000
2000
Kesinlikle.
17:48
But the home needsihtiyaçlar to startbaşlama passinggeçen on
405
1053000
2000
Ama ev, yemek pişirmeyi yeni nesile
17:50
cookingyemek pişirme again, for sure.
406
1055000
2000
tekrar aktarmaya başlamalı.
17:52
For sure, passpas it on as a philosophyFelsefe.
407
1057000
2000
Kesinlikle, bunu bir felsefe aktarımı olarak yapmalı.
17:54
And for me it's quiteoldukça romanticromantik,
408
1059000
2000
Bu aynı zamanda benim için çok da romantik.
17:56
but it's about if one personkişi teachesöğretir threeüç people
409
1061000
2000
Şimdi bir kişi eğer üç kişiye
17:58
how to cookpişirmek something,
410
1063000
2000
yemek pişirmeyi öğretirse
18:00
and they teachöğretmek threeüç of theironların matesarkadaşları,
411
1065000
2000
ve bu kişiler de üç arkadaşlarına öğretirlerse
18:02
that only has to repeattekrar et itselfkendisi 25 timeszamanlar,
412
1067000
2000
ve bu sadece 25 defa tekrar ederse
18:04
and that's the wholebütün populationnüfus of AmericaAmerika.
413
1069000
2938
bu tüm Amerika'nın nüfusu demek.
18:07
RomanticRomantik, yes, but
414
1071938
2646
Romantik, evet, ama
18:10
mostçoğu importantlyönemlisi,
415
1074584
1416
daha da önemlisi
18:11
it's about tryingçalışıyor to get people to realizegerçekleştirmek
416
1076000
3107
bu insanların her birinin bireysel
18:15
that everyher one of your individualbireysel effortsçabaları
417
1079107
2216
çabalarının bir fark yarattığını göstermek adına
18:17
makesmarkaları a differencefark.
418
1081323
1000
çok önemli.
18:18
We'veBiz ettik got to put back what's been lostkayıp.
419
1082323
2246
Kaybolanı yerine koymalıyız.
18:20
Huntington'sHuntington'ın KitchenMutfak. HuntingtonHuntington, where I madeyapılmış this programprogram,
420
1084569
4538
Huntington Mutfağı. Bu programı yaptığım yer, Huntington,
18:25
you know, we'vebiz ettik got this prime-timePrime-time programprogram that hopefullyinşallah
421
1089107
893
ve biliyorsunuz, bu insanları özendirerek bir değişim
18:25
will inspireilham vermek people to really get on this changedeğişiklik.
422
1090000
3000
sağlamayı umduğumuz bir prime time programımız yayında.
18:28
I trulygerçekten believe that changedeğişiklik will happenolmak.
423
1093000
2000
Gerçekten bu değiimin olacağına inanıyorum.
18:30
Huntington'sHuntington'ın KitchenMutfak. I work with a communitytoplum.
424
1095000
2000
Huntington Mutfağı. Bir toplum ile çalışıyorum.
18:32
I workedişlenmiş in the schoolsokullar. I foundbulunan localyerel sustainablesürdürülebilir fundingfinansman
425
1097000
4000
Okullarda çalıştım. Bölgedeki her bir okulu
18:36
to get everyher singletek schoolokul in the areaalan,
426
1101000
2584
abur cuburdan, taze besinlere çevirecek
18:39
from the junkÖnemsiz, ontoüstüne the freshtaze foodGıda:
427
1103584
2523
sürdürülebilir bir fon buldum.
18:42
six-and-a-halfaltı buçuk grandbüyük perbaşına schoolokul.
428
1106107
1893
Yılda okul başına 6.500 Dolar.
18:43
(ApplauseAlkış)
429
1108000
1230
(Alkışlar)
18:45
That's all it takes, six-and-a-halfaltı buçuk grandbüyük perbaşına schoolokul.
430
1109230
2770
Tek gereken bu. Okul başına 6.500 Dolar.
18:47
The KitchenMutfak is 25 grandbüyük a monthay. Okay?
431
1112000
2000
Mutfak, ayda 25.000 Dolara çıkıyor. Tamam mı?
18:49
This can do 5,000 people a yearyıl,
432
1114000
3738
Bu, yılda 5000 insan eder,
18:53
whichhangi is 10 percentyüzde of theironların populationnüfus,
433
1117738
1754
nüfusun yüzde 10'u.
18:55
and it's people on people.
434
1119492
1784
Ve insanlar insanlarla.
18:57
You know, it's localyerel cooksaşçılar teachingöğretim localyerel people.
435
1121276
1724
Yani, yerel aşçılar yerel insanlara öğretiyor.
18:58
It's freeücretsiz cookingyemek pişirme lessonsdersler, guys, freeücretsiz cookingyemek pişirme lessonsdersler in the MainAna StreetSokak.
436
1123000
4507
Bedava yemek kursları arkadaşlar, ana cadde üzerinde bedava yemek kursları.
19:03
This is realgerçek, tangiblesomut changedeğişiklik, realgerçek, tangiblesomut changedeğişiklik.
437
1127507
4493
Bu gerçek, net olarak elle görülebilir bir değişim.
19:07
Around AmericaAmerika, if we just look back now,
438
1132000
3000
Amerika'nın her yerinde, eğer geriye bakarsak
19:10
there is plentybol of wonderfulolağanüstü things going on.
439
1135000
3000
pek çok güzel şey oluyor.
19:13
There is plentybol of beautifulgüzel things going on. There are angelsMelekler
440
1138000
2000
Çok fazla güzel şey oluyor. Amerika'da ortalıkta
19:15
around AmericaAmerika doing great things
441
1140000
3000
harika şeyler yapan melekler var.
19:18
in schoolsokullar -- farm-to-schoolFarm-to-okul set-upsset-up,
442
1143000
3000
okullarda, çiftlikten okula çevrilmiş yerlerde,
19:21
gardenBahçe set-upsset-up, educationEğitim --
443
1146000
3000
bahçelerde, eğitim.
19:24
there are amazingşaşırtıcı people doing this alreadyzaten.
444
1149000
2000
Bunu halihazırda yapan harika insanlar var.
19:26
The problemsorun is they all want to rollrulo out what they're doing
445
1151000
2000
Sorun, bu yaptıklarını bir yandaki okula, sonra bir yandakine
19:28
to the nextSonraki schoolokul, and the nextSonraki,
446
1153000
2000
sonra bir yandakine geçirebilmekte.
19:30
but there's no cashnakit.
447
1155000
2000
Ama nakit yok.
19:32
We need to recognizetanımak the expertsuzmanlar and the angelsMelekler quicklyhızlı bir şekilde,
448
1157000
4000
Bu melekleri ve uzmanları bir an önce tanımalıyız.
19:36
identifybelirlemek them, and allowizin vermek them to easilykolayca find the resourcekaynak
449
1161000
3000
Onları tanımlamalı ve ihtiyaçları olan ve yaptıkları işi
19:39
to keep rollingyuvarlanan out what they're alreadyzaten doing,
450
1164000
2000
iyi yaptıkları bu işi devam ettirmelerini sağlayacak
19:41
and doing well.
451
1166000
2000
kaynakları bulmalıyız.
19:43
Businessesİşletmeler of AmericaAmerika need to supportdestek
452
1168000
2000
Amerika'daki işletmelerin desteğe ihtiyacı var.
19:45
MrsBayan. ObamaObama to do the things that she wants to do.
453
1170000
3000
Bayan Obama'nın da öyle, istediklerini yapmak için.
19:48
(ApplauseAlkış)
454
1173000
6000
(Alkışlar)
19:54
And look, I know it's weirdtuhaf
455
1179000
2000
Ama bakın, biliyorum karşınızda
19:56
havingsahip olan an Englishİngilizce personkişi standingayakta here before you
456
1181000
3000
bir İngilizin durup bunlardan bahsetmesi
19:59
talkingkonuşma about all this.
457
1184000
2000
sizin için çok tuhaf.
20:01
All I can say is: I carebakım. I'm a fatherbaba,
458
1186000
3000
Ama tek söyleyebileceğim şu, ben önemsiyorum. Ben bir babayım
20:04
and I love this countryülke,
459
1189000
2000
ve bu ülkeyi seviyorum.
20:06
and I believe trulygerçekten, actuallyaslında,
460
1191000
3000
Ve gerçekten inanıyorum ki
20:09
that if changedeğişiklik can be madeyapılmış in this countryülke,
461
1194000
3000
eğer bu ilkede bu değişimi gerçekleştirebilirsek,
20:12
beautifulgüzel things will happenolmak around the worldDünya. If AmericaAmerika does it,
462
1197000
2000
dünyada da güzel şeyler olacak. Eğer bunu Amerika yaparsa
20:14
I believe other people will followtakip et.
463
1199000
2000
inanıyorum ki diğer insanlar da takip edecekler.
20:16
It's incrediblyinanılmaz importantönemli.
464
1201000
2000
Bu inanılmaz derecede önemli.
20:18
(ApplauseAlkış)
465
1203000
7000
(Alkışlar)
20:25
When I was in HuntingtonHuntington, tryingçalışıyor to get a fewaz things to work
466
1210000
2000
Ben Huntington'da iken, yolunda gitmeyen bazı şeyleri
20:27
when they weren'tdeğildi, I thought "If I had a magicsihirli wanddeğnek,
467
1212000
3000
halletmeye çalışıyordumç Düşündüm ki eğer
20:33
what would I do?" And I thought, "You know what?
468
1218000
2000
sihirli bir değneğim olsa ne yapardım? Dedim ki
20:35
I'd just love to be put in frontön of some of the mostçoğu amazingşaşırtıcı
469
1220000
4000
Amerika'daki en etkin ve çarpıcı insanların karşısına çıkıp
20:39
moversMovers and shakersshakers in AmericaAmerika."
470
1224000
2000
konuşmak isterdim.
20:41
And a monthay latersonra, TEDTED phonedtelefon me up and gaveverdi me this awardödül.
471
1226000
5000
ve bir ay sonra TED'den bir telefon aldım ve bana bu ödülü verdiler.
20:46
I'm here.
472
1231000
2000
İşte karşınızdayım.
20:50
So, my wishdilek.
473
1235000
2000
Öyleyse, benim dileğim şu,
20:56
DyslexicOkuma zorluğu, so I'm a bitbit slowyavaş.
474
1241000
2000
Disleksik olduğum için biraz yavaş olsa da
21:03
My wishdilek
475
1248000
2000
Benim dileğim
21:05
is for you to help a stronggüçlü,
476
1250000
2000
her bir çocuğu yemekler
21:07
sustainablesürdürülebilir movementhareket
477
1252000
2000
konusunda eğitecek
21:09
to educateEğitmek everyher childçocuk
478
1254000
4000
güçlü ve sürdürülebilir bir harekete
21:13
about foodGıda,
479
1258000
2000
yardımcı olmanız
21:15
to inspireilham vermek familiesaileleri to cookpişirmek again,
480
1260000
3000
aileleri tekrar yemek pişirme konusunda
21:18
and to empowergüçlendirmek people everywhereher yerde
481
1263000
4000
özendirmeniz ve her yerdeki insanları
21:22
to fightkavga obesityşişmanlık.
482
1267000
2000
şişmanlıkla savaşta yüreklendirmeniz.
21:24
(ApplauseAlkış)
483
1269000
10000
(Alkışlar)
21:34
Thank you.
484
1279000
2000
Teşekkür ederim.
21:36
(ApplauseAlkış)
485
1281000
9000
(Alkışlar)
Translated by Isil Arican
Reviewed by Seda Demirel

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jamie Oliver - Chef, activist
Jamie Oliver is transforming the way we feed ourselves, and our children. The winner of the 2010 TED Prize, he's on a mission to teach every family about eating better and living healthier lives.

Why you should listen

Jamie Oliver has been drawn to the kitchen since he was a child working in his father's pub. He showed not only a precocious culinary talent but also a passion for inspiring people to eat fresh, honest, delicious food. While serving as sous chef at the River Cafe in London, the BBC took note of him. His series, The Naked Chef, debuted in 1999. In the years since, he has built a worldwide media empire of TV shows, books, cookware and magazines, all based on a formula of simple, unpretentious food that invites everyone to get busy in the kitchen. 

As much as Oliver's cooking is generous, so is his business model. The Jamie Oliver Food Foundation trains young chefs from disadvantaged backgrounds to work in his restaurants and runs an extensive gardening program that teaches children where food comes from. Series like Jamie's School Dinner, Jamie's Ministry of Food and Jamie Oliver's Food Revolution combine his work in the kitchen with serious activism and community organizing -- to create change on both the individual and governmental level.

Oliver uses his fame and charm to highlight the changes people need to make in their diet and lifestyles. With the 2010 TED Prize, he set the vision for Jamie's Food Revolution, a global campaign to educate kids about food and inspire families to cook again. More than 750,000 people have signed up to be a part of it. At the same time, Oliver continues to advocate for policy changes, like sugar reduction and clearer food labeling. 

More profile about the speaker
Jamie Oliver | Speaker | TED.com