ABOUT THE SPEAKER
Robert Hakiza - Urban refugee expert
TED Fellow Robert Hakiza is the co-founder of the Young African Refugees for Integral Development (YARID), which empowers refugees and builds community through vocational education, English classes, access to sports and computer literacy skills.

Why you should listen

Robert Hakiza is a refugee from Congo living in Uganda since 2008. He holds a degree in Agriculture from the Catholic University of Bukavu (DRC), and he's the co-founder and executive director of the Young African Refugees for Integral Development (YARID). He is also one of the founders of the Refugee-Led Organization Network. He has experience working with urban refugees and also works to educate others about obstacles refugees face. In 2013, Hakiza worked as an assistant researcher with Oxford's Humanitarian Innovation Project. He is a TED Fellow and an Aspen New Voices Fellow 2017.

More profile about the speaker
Robert Hakiza | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2017

Robert Hakiza: Refugees want empowerment, not handouts

Robert Hakiza: Uchodźcy chcą możliwości, nie datków

Filmed:
913,682 views

Panuje ogólne przekonanie, że uchodźcy żyją w tymczasowych obozach z dala od cywilizacji. W rzeczywistości prawie 60 procent uchodźców na świecie trafia do obszarów zurbanizowanych. Robert Hakiza, mówca TED, pokazuje nam od kuchni życie uchodźców w mieście. Mówi też o tym, jak różne organizacje, w tym także stworzony przez niego YARID, mogą wyposażyć uchodźców w umiejętności, które pozwolą im się usamodzielnić.
- Urban refugee expert
TED Fellow Robert Hakiza is the co-founder of the Young African Refugees for Integral Development (YARID), which empowers refugees and builds community through vocational education, English classes, access to sports and computer literacy skills. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
CurrentlyObecnie, mostwiększość refugeesuchodźcy
liverelacja na żywo in the citiesmiasta
0
809
5096
Obecnie większość uchodźców
mieszka w miastach,
00:17
ratherraczej than in the refugeeuchodźca campsobozy.
1
5929
2200
nie w obozach dla uchodźców.
00:22
We representprzedstawiać over 60 percentprocent
2
10133
3825
Stanowimy ponad 60 procent
00:25
of the numbernumer of refugeesuchodźcy globallyglobalnie.
3
13982
3092
wszystkich uchodźców na świecie.
00:31
With the majoritywiększość of refugeesuchodźcy
livingżycie in urbanmiejski areasobszary,
4
19442
3791
Ponieważ większość uchodźców
mieszka na obszarach miejskich,
00:36
there is a strongsilny need
for a paradigmparadygmat shiftprzesunięcie and newNowy thinkingmyślący.
5
24617
4365
trzeba poważnie zmienić
model działania i sposób myślenia.
00:43
RatherRaczej than wastingzmarnowanie moneypieniądze
on buildingbudynek wallsściany,
6
31363
4623
Zamiast marnować pieniądze
na budowę murów,
00:49
it would be better to spendwydać on programsprogramy
7
37668
4020
lepiej wykorzystajmy je na programy,
00:53
to help refugeesuchodźcy to help themselvessami.
8
41712
2258
które pomogą uchodźcom pomóc samym sobie.
00:55
(ApplauseAplauz)
9
43994
6003
(Brawa)
01:02
We always have to leavepozostawiać behindza
all our possessionsdobytek.
10
50736
5023
Zawsze jesteśmy zmuszeni
zostawić cały swój dobytek,
01:08
But not our skillsumiejętności and knowledgewiedza, umiejętności.
11
56940
2133
ale nie zdolności i wiedzę.
01:13
If alloweddozwolony to liverelacja na żywo a productiveproduktywny life,
12
61352
3364
Pozwólmy uchodźcom
prowadzić produktywne życie,
01:17
refugeesuchodźcy can help themselvessami
13
65641
2944
a oni pomogą sobie sami
01:20
and contributeprzyczynić się to the developmentrozwój
of theirich hostgospodarz countrykraj.
14
68609
3666
i przyczynią się do rozwoju kraju,
w którym przebywają.
01:26
I was bornurodzony in the cityMiasto callednazywa BukavuBukavu,
15
74748
3110
Urodziłem się w mieście o nazwie Bukavu
01:29
SouthPołudniowa KivuKiwu,
16
77882
1801
w prowincji Kiwu Południowe
01:31
in the DemocraticDemokratycznej RepublicRepublika of CongoKongo.
17
79707
2362
w Demokratycznej Republice Konga.
01:35
I am the fifth-bornPiąta ur.
in a familyrodzina of 12 childrendzieci.
18
83359
3536
Jestem piątym spośród
dwanaściorga dzieci w rodzinie.
01:40
My fatherojciec, a mechanicmechanik by professionzawód,
19
88723
4168
Mój ojciec, mechanik z zawodu,
01:44
workedpracował very hardciężko to sendwysłać me to schoolszkoła.
20
92915
2765
bardzo ciężko pracował,
żeby wysłać mnie do szkoły.
01:49
Just like other youngmłody people,
21
97320
2589
Jak inni młodzi ludzie
01:52
I had a lot of plansplany and dreamsmarzenia.
22
100995
2293
miałem plany, marzenia.
01:56
I wanted to completekompletny my studiesstudia,
23
104756
2114
Chciałem ukończyć studia,
01:59
get a nicemiły jobpraca,
24
107616
1332
dostać dobrą pracę,
02:01
marryżenić się and have my ownwłasny childrendzieci
25
109554
2777
ożenić się, mieć dzieci
02:04
and supportwsparcie my familyrodzina.
26
112355
1467
i utrzymać rodzinę.
02:07
But this didn't happenzdarzyć.
27
115124
2310
Tak się nie stało.
02:11
WarWojny in my homelandojczyzna forcedwymuszony me
to fleeucieczki to UgandaUganda in 2008,
28
119871
6651
Wojna w ojczyźnie zmusiła mnie
do ucieczki do Ugandy w 2008 roku,
02:18
ninedziewięć yearslat agotemu.
29
126546
1808
dziewięć lat temu.
02:22
My familyrodzina joinedDołączył
a steadystały exodusExodus of refugeesuchodźcy
30
130085
5191
Moja rodzina dołączyła do fali uchodźców,
02:27
who settledosiadły in Uganda'sUgandy capitalkapitał, KampalaKampala.
31
135300
2752
która osiedliła się
w stolicy Ugandy, Kampali.
02:32
In my countrykraj,
32
140147
1446
We własnym kraju
02:35
I livedżył alreadyjuż in the cityMiasto,
33
143038
1777
mieszkałem w mieście,
02:37
and we feltczułem KampalaKampala was much better
than a refugeeuchodźca campobóz.
34
145839
4753
więc dużo lepiej czuliśmy się w Kampali
niż w obozie dla uchodźców.
02:46
RefugeesUchodźców in the citiesmiasta
35
154046
2650
Uchodźcom w miastach
02:48
have always been deniedodmówiono
internationalmiędzynarodowy assistancewsparcie,
36
156720
3896
nigdy nie udzielano
pomocy międzynarodowej,
02:54
even after theirich recognitionuznanie
by UNHCRUNHCR in 1997.
37
162322
5379
nawet po uznaniu ich w 1997 roku
za uchodźców przez Komisarza ONZ.
03:01
In additiondodanie to the povertyubóstwo problemproblem
we were confrontedkonfrontowany with
38
169157
6285
Oprócz problemu ubóstwa,
z którym musieliśmy się zmierzyć
03:07
as the locallokalny urbanmiejski poorubogi,
39
175466
2001
tak jak inni ubodzy z tego miasta,
03:10
we were facingokładzina challengeswyzwania
duez powodu to our refugeeuchodźca statusstatus,
40
178546
3729
stanęliśmy też wobec wyzwań,
które niesie za sobą status uchodźcy.
03:14
suchtaki as a languagejęzyk barrierbariera.
41
182299
2087
Była to na przykład bariera językowa.
03:17
In CongoKongo, the officialurzędnik languagejęzyk is FrenchFrancuski.
42
185315
3451
Oficjalny język w Kongo to francuski,
03:21
But in UgandaUganda, it is EnglishAngielski.
43
189592
2642
w Ugandzie - angielski.
03:25
We didn't have accessdostęp
to educationEdukacja and healthzdrowie.
44
193282
3134
Nie mieliśmy dostępu
do edukacji ani opieki zdrowotnej.
03:29
We were exposednarażony to harassmentmolestowanie,
45
197427
3983
Byliśmy narażeni na prześladowanie,
03:33
exploitationeksploatacja, intimidationzastraszanie
and discriminationdyskryminacji.
46
201434
4061
wyzysk, poniżanie i dyskryminację.
03:39
HumanitarianPomocy humanitarnej organizationsorganizacje mostlyprzeważnie focusedskupiony
47
207308
4131
Organizacje humanitarne skupiały się
03:43
on the formalformalny settlementosada in ruralwiejski areasobszary,
48
211463
2755
głównie na oficjalnych ośrodkach
na obszarach wiejskich,
03:46
and there was nothing in placemiejsce for us.
49
214998
2781
a my nie mieliśmy nic.
03:52
But we didn't want handoutsmateriały informacyjne.
50
220529
2737
Nie chcieliśmy jałmużny.
03:56
We wanted to work and supportwsparcie ourselvesmy sami.
51
224148
2960
Chcieliśmy pracować na swoje utrzymanie.
04:00
I joinedDołączył my other two colleagueskoledzy in exilewygnanie
52
228752
3317
Razem z dwoma kolegami na emigracji
04:04
and setzestaw up an organizationorganizacja
to supportwsparcie other refugeesuchodźcy.
53
232093
3118
stworzyliśmy organizację,
która wspiera uchodźców.
04:08
YARIDYARID -- YoungMłodzi AfricanAfrykańska RefugeesUchodźców
for IntegralCałka DevelopmentRozwoju --
54
236655
4613
YARID, czyli Młodzi Afrykańscy Uchodźcy
dla Integralnego Rozwoju.
04:13
beganrozpoczął się as a conversationrozmowa
withinw ciągu the CongoleseKongijskie communityspołeczność.
55
241935
4056
Zaczęliśmy od rozmowy
ze społecznością kongijską.
04:19
We askedspytał the communityspołeczność
56
247585
2158
Zapytaliśmy ludzi,
04:21
how they could organizezorganizować themselvessami
to solverozwiązać these challengeswyzwania.
57
249767
4335
co mogliby sami zrobić,
żeby sprostać tym wyzwaniom.
04:27
The YARIDYARID programsprogramy for supportwsparcie
evolveewoluować in stagesgradacja,
58
255514
4223
Programy wsparcia YARID-u są różnorodne,
04:32
progressingpostępuje from soccerpiłka nożna communityspołeczność,
to EnglishAngielski languagejęzyk
59
260750
4874
od klubu piłki nożnej,
przez lekcje angielskiego,
04:37
to sewingdo szycia livelihoodsźródła utrzymania.
60
265648
2317
aż po kurs szycia.
04:41
The soccerpiłka nożna changedzmienione the energyenergia
61
269655
4590
Piłka nożna dodała energii
04:46
of unemployedbezrobotny youthmłodość
62
274269
2300
bezrobotnej młodzieży
04:48
and connectedpołączony people
from differentróżne communitiesspołeczności.
63
276593
3438
i połączyła ludzi z różnych grup.
04:53
The freewolny EnglishAngielski classesklasy
64
281173
2087
Darmowe lekcje angielskiego
04:55
help empowerumożliwiać people to engageangażować
with the UgandanUgandy communityspołeczność,
65
283284
4507
dały możliwość kontaktu
ze społecznością Ugandy.
04:59
allowingpozwalać them to get to know
theirich neighborssąsiedzi and sellSprzedać waresWyroby.
66
287815
4159
W ten sposób ludzie poznają sąsiadów
i sprzedają swoje towary.
05:05
The vocationalzawodowego trainingtrening programprogram
offersoferuje livelihoodśrodki utrzymania skillsumiejętności,
67
293584
5398
Szkolenia zawodowe pozwalają
zdobyć nowe umiejętności
05:11
and with them, importantważny opportunitiesmożliwości
for economicgospodarczy self-reliancesamodzielności.
68
299006
4428
i tym samym dają szansę
na samodzielność finansową.
05:16
We'veMamy seenwidziany so manywiele familiesrodziny
69
304101
4103
Widzieliśmy bardzo wiele rodzin,
05:20
becomestają się self-sustainingsamowystarczalny.
70
308228
2452
które się usamodzielniły
05:23
We'veMamy seenwidziany who no longerdłużej needswymagania our help.
71
311698
3137
i nie potrzebują już naszej pomocy.
05:28
As YARID'sYARID's programsprogramy have expandedrozszerzony,
72
316690
4202
W miarę rozwoju programów YARID-u
05:33
it has includedw zestawie an increasingwzrastający
rangezasięg of nationalitiesnarodowości --
73
321720
4194
zaczęliśmy mieć wpływ
na osoby z różnych krajów,
05:39
CongoleseKongijskie, RwandanRwandyjski, BurundianBurundi,
74
327093
3978
z Konga, Rwandy, Burundi,
05:43
SomalisSomalijczyków, EthiopianEtiopski, SouthPołudniowa SudaneseSudański.
75
331942
2540
Somali, Etiopii, Sudanu Południowego.
05:47
TodayDzisiaj, YARIDYARID has supportedutrzymany
over 3,000 refugeesuchodźcy acrossprzez KampalaKampala
76
335347
5583
Pomogliśmy ponad 3000 uchodźców w Kampali
05:53
and continuestrwa supportingwspieranie more.
77
341671
1655
i pomagamy kolejnym.
05:55
(ApplauseAplauz)
78
343350
4600
(Brawa)
05:59
RefugeesUchodźców want empowermentupodmiotowienie, not handoutsmateriały informacyjne.
79
347974
5067
Uchodźcy chcą możliwości, nie datków.
06:06
We know our communityspołeczność better than anyonektokolwiek.
80
354006
2960
Najlepiej znamy naszą społeczność.
06:10
We understandzrozumieć the challengeswyzwania
and opportunitiesmożliwości we facetwarz
81
358173
4825
Rozumiemy wyzwania i okazje,
które przed nami stoją
06:15
to becomestają się self-reliantsamodzielni.
82
363022
1533
na drodze do samodzielności.
06:17
I know better than anyonektokolwiek
83
365683
2896
Wiem lepiej niż ktokolwiek inny,
06:20
that initiativesinicjatywy createdstworzony by refugeesuchodźcy work.
84
368603
3523
że inicjatywy stworzone
przez uchodźców naprawdę działają.
06:24
They need to be internationallymiędzynarodowo
recognizeduznane and supportedutrzymany.
85
372770
3867
Potrzebują uznania i wsparcia ze strony
społeczności międzynarodowej.
06:29
Give us the supportwsparcie we deservezasłużyć,
86
377624
2827
Wesprzyjcie nas, bo na to zasługujemy,
06:32
and we will payzapłacić you back with interestzainteresowanie.
87
380475
2380
a my odpłacimy się wam z nawiązką.
06:34
Thank you so much.
88
382879
1340
Dziękuję.
06:36
(ApplauseAplauz)
89
384243
6804
(Brawa).
Translated by Patrycja Klama
Reviewed by Małgorzata Ciborska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Robert Hakiza - Urban refugee expert
TED Fellow Robert Hakiza is the co-founder of the Young African Refugees for Integral Development (YARID), which empowers refugees and builds community through vocational education, English classes, access to sports and computer literacy skills.

Why you should listen

Robert Hakiza is a refugee from Congo living in Uganda since 2008. He holds a degree in Agriculture from the Catholic University of Bukavu (DRC), and he's the co-founder and executive director of the Young African Refugees for Integral Development (YARID). He is also one of the founders of the Refugee-Led Organization Network. He has experience working with urban refugees and also works to educate others about obstacles refugees face. In 2013, Hakiza worked as an assistant researcher with Oxford's Humanitarian Innovation Project. He is a TED Fellow and an Aspen New Voices Fellow 2017.

More profile about the speaker
Robert Hakiza | Speaker | TED.com