ABOUT THE SPEAKER
Natalie Merchant - Singer/songwriter
Natalie Merchant's career spans three decades -- as the leader of 10,000 Maniacs and in her own solo work -- of making warmly personal music.

Why you should listen

In the 1980s, Natalie Merchant led the great folk-rock band 10,000 Maniacs. She went solo in the '90s, and to maintain creative control over her music, she self-funded her debut album, Tigerlily, which had chart-toppers like "Jealousy," "Carnival" and "Wonder." She recorded her sophomore album, Ophelia, at her home studio; the album went platinum, and she headlined at Lilith Fair and joined the American Folk Music Tour before releasing Motherland, which paired her rich voice with more strings.

Merchant independently released her 2003 album, The House Carpenter's Daughter, which veers back toward classic folk; she covers traditional songs such as "House Carpenter" and "Weeping Pilgrim," an 18th-century hymnal she found in the NY Public Library archives. Merchant is dedicated to supporting a wide array of nonprofits and social justice groups. For the past five years, she has been researching, writing and recording a collection of songs adapted from the works of classic and contemporary poets. She is set to release Leave Your Sleep in March 2010.

More profile about the speaker
Natalie Merchant | Speaker | TED.com
TED2010

Natalie Merchant: Singing old poems to life

Natalie Merchant ożywia śpiewem stare wiersze

Filmed:
1,007,916 views

Natalie Merchant śpiewa utwory ze swojego nowego albumu "Leave Your Sleep". Teksty piosenek to zapomniane XIX-wieczne wiersze, które w połączeniu z jej wyjątkowym głosem rzucają widownię TED na kolana.
- Singer/songwriter
Natalie Merchant's career spans three decades -- as the leader of 10,000 Maniacs and in her own solo work -- of making warmly personal music. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
(MusicMuzyka)
0
1000
4000
(Muzyka)
00:20
♫ My agewiek is threetrzy hundredsto
1
5000
2000
♫ Mam lat 300 ♫
00:22
♫ and seventy-twosiedemdziesięciu dwóch
2
7000
3000
♫ i jeszcze 72 ♫
00:25
♫ I think with the deepestnajgłębszy regretżal
3
10000
3000
♫ żałuję gorzko czasów, gdy ♫
00:30
♫ How I used to pickwybierać up
4
15000
2000
♫ zwykłam wybierać ♫
00:32
and voraciouslyzachłannie chewżuć
5
17000
3000
♫ i pożerać zachłannie ♫
00:35
♫ the deardrogi little boyschłopcy
6
20000
3000
♫ uroczych młodych chłopców ♫
00:38
that I metspotkał
7
23000
2000
♫ napotkanych po drodze ♫
00:40
♫ I've eatenjeść them rawsurowy
8
25000
2000
♫ zjadałam ich na surowo ♫
00:42
in theirich holidaywakacje suitsKombinezony, ♫
9
27000
3000
♫ w odświętnych ubraniach ♫
00:45
EatenJeść them
10
30000
2000
♫ zjadałam ich ♫
00:47
curriedcurried with riceRyż, ♫
11
32000
3000
♫ z curry i z ryżem ♫
00:51
♫ I've eatenjeść them bakedpieczony
12
36000
2000
♫ zjadałam ich upieczonych ♫
00:53
in theirich jacketsKurtki and bootsbuty, ♫
13
38000
3000
♫ w mundurkach i kozakach ♫
00:56
♫ And founduznany them exceedinglyniezwykle nicemiły. ♫
14
41000
3000
♫ wszyscy byli cudowni ♫
01:01
♫ But now that my jawsszczęki
15
46000
2000
♫ Ale dziś moje szczęki ♫
01:03
are too weaksłaby for suchtaki faretaryfy, ♫
16
48000
3000
♫ już nie są tak mocne ♫
01:06
♫ I think it's increasinglycoraz bardziej rudeniegrzeczny
17
51000
3000
♫ Wydaje mi się grubiaństwem ♫
01:12
♫ To do suchtaki a thing
18
57000
2000
♫ tak postępować ♫
01:14
when I'm quitecałkiem well awareświadomy
19
59000
3000
♫ gdy całkiem dobrze wiem, że ♫
01:17
♫ Little boyschłopcy do not like
20
62000
2000
♫ mali chłopcy nie lubią, gdy ♫
01:19
beingistota chewedżuć. ♫
21
64000
2000
♫ się ich przeżuwa ♫
01:21
♫ Little boyschłopcy do not like
22
66000
3000
♫ Mali chłopcy nie lubią, gdy ♫
01:24
beingistota chewedżuć. ♫
23
69000
2000
♫ się ich przeżuwa ♫
01:26
(MusicMuzyka)
24
71000
3000
(Muzyka)
02:12
♫ So now I contentedlyzadowolony liverelacja na żywo uponna eelswęgorze, ♫
25
117000
4000
♫ Więc dziś jadam węgorze ♫
02:16
♫ And try to do nothing amissnie w porządku
26
121000
4000
♫ nie chcę robić nic gorzej ♫
02:22
♫ And passprzechodzić all the time
27
127000
2000
♫ spędzam całe dnie ♫
02:24
I can sparezapasowy from my mealsposiłki
28
129000
3000
♫ zyskane na nowo ♫
02:27
♫ In innocentniewinny slumbersnu like this, ♫
29
132000
3000
♫ na słodkim lenistwie ♫
02:33
InnocentNiewinna slumbersnu
30
138000
3000
♫ słodkim lenistwie ♫
02:37
like this. ♫
31
142000
3000
♫ właśnie tak ♫
02:44
(ApplauseAplauz)
32
149000
9000
(Oklaski)
02:56
I supposeprzypuszczać I owezawdzięczać you an explanationwyjaśnienie.
33
161000
3000
Winnam wam wyjaśnienie.
03:00
I've been workingpracujący on a projectprojekt for the last sixsześć yearslat
34
165000
2000
Przez ostatnie 6 lat pracowałam
03:02
adaptingdostosowanie children'sdzieci poetrypoezja to musicmuzyka.
35
167000
2000
nad adaptowaniem wierszy dla dzieci do muzyki.
03:04
And that's a poemwiersz by CharlesCharles EdwardEdward CarrylCarryl,
36
169000
3000
Ten wiersz napisał Charles Edward Carryl.
03:07
who was a stockbrokermakler giełdowy in NewNowy YorkYork CityMiasto
37
172000
3000
Był maklerem w Nowym Jorku
03:10
for 45 yearslat,
38
175000
2000
przez 45 lat,
03:12
but in the eveningswieczory, he wrotenapisał nonsensenonsens for his childrendzieci.
39
177000
3000
ale wieczorami pisywał bzdury dla swoich dzieci.
03:15
And this bookksiążka was one of the mostwiększość famoussławny booksksiążki in AmericaAmeryka
40
180000
3000
Ta książka była jedną z najsłynniejszych w USA
03:18
for about 35 yearslat.
41
183000
2000
przez około 35 lat.
03:20
"The SleepySenny GiantOlbrzym," whichktóry is the songpiosenka that I just sangśpiewał,
42
185000
4000
Piosenka "Senny gigant", którą właśnie usłyszeliście,
03:24
is one of his poemswiersze.
43
189000
2000
jest jedną z nich.
03:26
Now, we're going to do
44
191000
2000
Teraz zabieramy się za opracowywanie
03:28
other poemswiersze for you,
45
193000
2000
innych wierszy.
03:30
and here'soto jest a previewPodgląd of some of the poetspoeci.
46
195000
2000
A oto zapowiedzi kilkorga poetów.
03:32
This is RachelRachel FieldPole,
47
197000
3000
Oto Rachel Field,
03:36
RobertRobert GravesGroby --
48
201000
2000
Robert Graves,
03:38
a very youngmłody RobertRobert GravesGroby --
49
203000
3000
bardzo młody Robert Graves,
03:42
ChristinaChristina RossettiRossetti.
50
207000
3000
Christina Rossetti.
03:45
GhostsDuchy, right?
51
210000
3000
Duchy
03:48
Have nothing to say to us,
52
213000
3000
nie mają nam nic do powiedzenia.
03:51
obsoleteprzestarzały,
53
216000
2000
Przestarzałe.
03:53
goneodszedł --
54
218000
2000
Nieaktualne.
03:55
not so.
55
220000
2000
To nie tak.
03:58
What I really enjoyedcieszył się about this projectprojekt
56
223000
2000
Jedną z największych przyjemności w tym projekcie
04:00
is revivingożywienia these people'sludzie wordssłowa.
57
225000
2000
było wskrzeszanie słów innych,
04:02
TakingBiorąc them off the deadnie żyje, flatmieszkanie pagesstrony.
58
227000
2000
przywracanie ich do życia,
04:04
BringingPrzynosząc them to life,
59
229000
3000
z martwych niemych ksiąg,
04:08
bringingprzynoszący them to lightlekki.
60
233000
3000
wyciągnięcie ich na światło.
04:13
So, what we're going to do nextNastępny
61
238000
2000
A teraz przyjrzymy się
04:15
is a poemwiersz that was writtenpisemny by NathaliaNathalia CraneŻuraw.
62
240000
2000
wierszowi napisanemu przez Nathalię Crane.
04:17
NathaliaNathalia CraneŻuraw was a little girldziewczyna from BrooklynBrooklyn.
63
242000
3000
Nathalia Crane była małą dziewczynką z Brooklynu.
04:20
When she was 10 yearslat oldstary in 1927,
64
245000
3000
W 1927 roku, gdy miała 10 lat,
04:23
she publishedopublikowany her first bookksiążka of poemswiersze
65
248000
2000
wydała swój pierwszy tomik poezji
04:25
callednazywa "The Janitor'sRyżym BoyChłopiec."
66
250000
3000
zatytułowany "Chłopiec woźnego".
04:28
Here she is.
67
253000
2000
Oto ona.
04:30
And here'soto jest her poemwiersz.
68
255000
2000
A oto jej wiersz.
04:32
(MusicMuzyka)
69
257000
3000
(Muzyka)
04:37
♫ Oh, I'm in love
70
262000
3000
♫ Och, kocham się ♫
04:41
with the janitor'sryżym boychłopak, ♫
71
266000
3000
♫ w chłopcu woźnego ♫
04:45
♫ And the janitor'sryżym boychłopak
72
270000
3000
♫ a chłopiec woźnego ♫
04:49
is in love with me. ♫
73
274000
3000
♫ kocha mnie ♫
04:54
♫ Oh, I'm in love
74
279000
3000
♫ Och, kocham się ♫
04:58
with the janitor'sryżym boychłopak, ♫
75
283000
3000
♫ w chłopcu woźnego ♫
05:02
♫ And the janitor'sryżym boychłopak
76
287000
3000
♫ a chłopiec woźnego ♫
05:06
is in love with me. ♫
77
291000
3000
♫ kocha mnie ♫
05:11
♫ He's going to huntpolowanie for a desertpustynia isleWyspa
78
296000
4000
♫ Znajdzie bezludną wyspę ♫
05:15
♫ In our geographyGeografia. ♫
79
300000
2000
♫ gdzieś w pobliżu ♫
05:19
♫ A desertpustynia isleWyspa
80
304000
2000
♫ Bezludna wyspa ♫
05:21
with spicyPikantny treesdrzewa
81
306000
3000
♫ pełna rajskich drzew ♫
05:25
SomewhereGdzieś in SheepsheadSchafkopf BayBay; ♫
82
310000
3000
♫ gdzieś w środku Brooklynu ♫
05:28
♫ A right nicemiły placemiejsce,
83
313000
2000
♫ Odpowiedni zakątek♫
05:30
just fitdopasowanie for two ♫
84
315000
3000
♫ w sam raz dla nas dwojga ♫
05:33
♫ Where we can liverelacja na żywo always. ♫
85
318000
3000
♫ gdzie będziemy wiecznie żyć ♫
05:38
♫ Oh, I'm in love
86
323000
3000
♫ Och, kocham się ♫
05:42
with the janitor'sryżym boychłopak, ♫
87
327000
3000
♫ w chłopcu woźnego ♫
05:46
♫ And the janitor'sryżym boychłopak, ♫
88
331000
3000
♫ a chłopiec woźnego ♫
05:50
he's busyzajęty as can be; ♫
89
335000
3000
♫ jest wiecznie zajęty ♫
05:55
♫ Down in the cellarPiwnica he's makingzrobienie a rafttratwa
90
340000
3000
♫ W piwnicy buduje nam tratwę ♫
05:58
♫ Out of an oldstary setteesofa. ♫
91
343000
3000
♫ ze starych desek ♫
06:03
He'llBęde miał carrynieść me off,
92
348000
2000
♫ Zabierze mnie stąd ♫
06:05
I know that he will, ♫
93
350000
3000
♫ Tak właśnie zrobi ♫
06:08
♫ For his hairwłosy is exceedinglyniezwykle redczerwony; ♫
94
353000
3000
♫ a jego włosy są niesamowicie rude ♫
06:12
♫ And the only thing
95
357000
2000
♫ wydaje mi się, że będę ♫
06:14
that occurswystępuje to me ♫
96
359000
2000
♫ posłusznie i grzecznie ♫
06:16
♫ Is to dutifullyposłusznie shiverdrżeć in bedłóżko. ♫
97
361000
3000
♫ drżeć w łóżku ♫
06:20
♫ And on the day that we sailżagiel,
98
365000
3000
♫ A w dniu naszej ucieczki ♫
06:23
I will leavepozostawiać a little noteUwaga
99
368000
2000
♫ zostawię rodzicom list ♫
06:25
♫ For my parentsrodzice I hatenienawidzić to annoywkurza: ♫
100
370000
3000
♫ choć nie lubię ich złościć ♫
06:29
♫ "I have flownpoleciał to an islandwyspa
101
374000
2000
♫ Zbiegłam na wyspę ♫
06:31
in the bayzatoka
102
376000
2000
♫ wyspę w zatoce ♫
06:33
♫ With my janitor'sryżym
103
378000
2000
♫ z moim rudowłosym ♫
06:35
redczerwony haired-boyhaired boy." ♫
104
380000
3000
♫ chłopcem woźnego♫
06:38
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
105
383000
3000
♫ Ryżym chłopcem woźnego ♫
06:42
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
106
387000
3000
♫ Ryżym chłopcem woźnego ♫
06:46
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
107
391000
3000
♫ Ryżym chłopcem woźnego ♫
06:50
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
108
395000
3000
♫ Ryżym chłopcem woźnego ♫
06:54
♫ I'm going to sailżagiel away ♫
109
399000
2000
♫ Wypłyniemy daleko ♫
06:56
GonePoszedł to SheepsheadSchafkopf BayBay
110
401000
2000
♫ Na wody Brooklynu ♫
06:58
♫ With my janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak. ♫
111
403000
3000
♫ z moim ryżym chłopcem woźnego ♫
07:02
♫ On an oldstary setteesofa
112
407000
2000
♫ Na tratwie z desek ♫
07:04
♫ My red-hairedRudowłosa boychłopak and me ♫
113
409000
3000
♫ Mój ryży chłopiec i ja ♫
07:07
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak. ♫
114
412000
3000
♫ Ryży chłopiec woźnego ♫
07:11
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
115
416000
3000
♫ Ryży chłopiec woźnego ♫
07:15
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
116
420000
3000
♫ Ryży chłopiec woźnego ♫
07:19
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
117
424000
3000
♫ Ryży chłopiec woźnego ♫
07:23
♫ The janitor'sryżym red-hairedRudowłosa boychłopak
118
428000
3000
♫ Ryży chłopiec woźnego ♫
07:27
(ApplauseAplauz)
119
432000
10000
(Oklaski)
07:39
The nextNastępny poemwiersz is by E.E. CummingsCummings,
120
444000
2000
Następny jest wiersz E.E. Cummingsa:
07:41
"MaggieMaggie and MillyMilly and MollyMolly and MayMoże."
121
446000
2000
"Maggie i Milly i Molly i May".
07:48
(MusicMuzyka)
122
453000
4000
(Muzyka)
07:58
MaggieMaggie and MillyMilly,
123
463000
3000
♫Maggie i Milly♫
08:01
MollyMolly and MayMoże
124
466000
3000
♫Molly i May♫
08:08
♫ They wentposzedł down to the beachplaża
125
473000
3000
♫ poszły na plażę ♫
08:12
one day to playgrać
126
477000
3000
♫ dnia pewnego, by bawić się♫
08:19
♫ And MaggieMaggie discoveredodkryty
127
484000
3000
♫ Maggie znalazła♫
08:22
a shellmuszla that sangśpiewał
128
487000
3000
♫ muszlę śpiewającą ♫
08:29
♫ So sweetlysłodko she couldn'tnie mógł rememberZapamiętaj
129
494000
4000
♫ tak cudnie, że zapominało się ♫
08:35
her troubleskłopoty
130
500000
2000
♫ o kłopotach ♫
08:42
MaggieMaggie and MillyMilly,
131
507000
3000
♫ Maggie i Milly ♫
08:45
MollyMolly and MayMoże
132
510000
3000
♫ Molly i May ♫
08:52
MaggieMaggie and MillyMilly,
133
517000
3000
♫ Maggie i Milly ♫
08:55
MollyMolly and MayMoże
134
520000
3000
♫ Molly i May ♫
09:03
MillyMilly befriendedzaprzyjaźnił się z
135
528000
2000
♫ Milly poznała ♫
09:05
a strandedosierocone stargwiazda
136
530000
3000
♫ gwiazdę na mieliźnie ♫
09:13
WhoseKtórych rayspromienie,
137
538000
3000
♫ jej ramiona ♫
09:16
whosektórego rayspromienie
138
541000
3000
♫ jej ramiona ♫
09:21
FivePięć languidospały fingerspalce
139
546000
3000
♫ pięć leniwych ramion ♫
09:24
were ♫
140
549000
3000
♫ ach ♫
09:29
(MusicMuzyka)
141
554000
5000
(Muzyka)
09:42
MaggieMaggie and MillyMilly,
142
567000
3000
♫ Maggie i Milly ♫
09:45
MollyMolly and MayMoże
143
570000
3000
♫ Molly i May ♫
09:53
MaggieMaggie and MillyMilly,
144
578000
3000
♫ Maggie i Milly ♫
09:56
MollyMolly and MayMoże
145
581000
3000
♫ Molly i May ♫
10:01
(MusicMuzyka)
146
586000
4000
(Muzyka)
10:32
MollyMolly was chasedścigany
147
617000
2000
♫ Za Molly ♫
10:34
by a horribleokropny thing ♫
148
619000
3000
♫ gonił straszny potwór ♫
10:42
WhichCo racedścigał się
149
627000
3000
♫ gonił za nią bokiem ♫
10:47
sidewaysbokiem blowingdmuchanie
150
632000
3000
♫ bokiem ♫
10:54
BlowingDmuchanie
151
639000
2000
♫ bokiem ♫
11:01
BlowingDmuchanie
152
646000
2000
♫ bokiem ♫
11:10
MayMoże cameoprawa ołowiana witrażu home
153
655000
2000
♫ May wróciła do domu ♫
11:12
with a smoothgładki, roundokrągły stonekamień
154
657000
3000
♫ z gładkim, okrągłym kamykiem ♫
11:20
SmallMałe as a worldświat
155
665000
3000
♫ małym jak świat ♫
11:23
and as largeduży as alonesam
156
668000
3000
♫ i wielkim jak świat ♫
11:28
(MusicMuzyka)
157
673000
5000
(Muzyka)
11:52
♫ For whatevercokolwiek we losestracić
158
697000
3000
♫ Cokolwiek stracimy ♫
11:55
like a you or a me ♫
159
700000
3000
♫ ciebie czy mnie ♫
12:03
♫ Always ourselvesmy sami
160
708000
3000
♫ zawsze siebie samych ♫
12:07
that we find
161
712000
3000
♫ znajdziemy ♫
12:11
at the seamorze
162
716000
3000
♫ nad brzegiem morza ♫
12:19
(ApplauseAplauz)
163
724000
2000
(Oklaski)
12:21
Thank you.
164
726000
2000
Dziękuję.
12:23
(ApplauseAplauz)
165
728000
10000
(Oklaski)
12:37
The nextNastępny poemwiersz is "If No One Ever MarriesŻeni się z Me."
166
742000
3000
Następny wiersz to "Jeśli nikt mnie nie poślubi".
12:40
It was writtenpisemny by LaurenceLaurence Alma-TademaAlma-Tadema.
167
745000
3000
Został napisany przez Laurence Alma-Tademę.
12:43
She was the daughtercórka of a very, very famoussławny DutchHolenderski paintermalarz
168
748000
3000
Była córką bardzo znanego holenderskiego malarza,
12:46
who had madezrobiony his famesława in EnglandAnglia.
169
751000
3000
który odniósł sukces w Anglii.
12:49
He wentposzedł there after the deathśmierć
170
754000
2000
Wyjechał tam po tym,
12:51
of his wifeżona of smallpoxospa
171
756000
2000
jak jego żona zmarła na ospę.
12:53
and broughtprzyniósł his two youngmłody childrendzieci.
172
758000
2000
Wziął ze sobą dwójkę małych dzieci,
12:55
One was his daughtercórka, LaurenceLaurence.
173
760000
3000
w tym córkę Laurence.
12:59
She wrotenapisał this poemwiersz when she was
174
764000
2000
Napisała ten wiersz,
13:01
18 yearslat oldstary in 1888,
175
766000
2000
gdy miała 18 lat, w 1888 roku,
13:03
and I look at it as kinduprzejmy of a
176
768000
2000
i wydaje mi się być
13:05
very sweetSłodkie feministfeminista manifestomanifest
177
770000
3000
słodkim feministycznym manifestem
13:10
tingedodcieniem with a little bitkawałek of defianceDefiance
178
775000
3000
z odrobiną przekory
13:13
and a little bitkawałek of resignationRezygnacja and regretżal.
179
778000
3000
i odrobiną rezygnacji i żalu.
13:19
(MusicMuzyka)
180
784000
6000
(Muzyka)
13:39
♫ Well, if no one ever marriesżeni się z me ♫
181
804000
4000
♫ Ach, jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
13:43
♫ And I don't see why they should, ♫
182
808000
3000
♫ a nie wiem, czemu ktoś by miał ♫
13:47
NursePielęgniarka saysmówi I'm not prettyładny, ♫
183
812000
2000
♫ Mamka mówi, żem nieładna ♫
13:49
♫ And you know I'm seldomrzadko good,
184
814000
3000
♫ i rzadko jestem miła też ♫
13:52
seldomrzadko good -- ♫
185
817000
3000
♫ miła też ♫
14:00
♫ Well, if no one ever marriesżeni się z me ♫
186
825000
4000
♫ Ach, jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
14:04
♫ I shan'tnie będę mindumysł very much; ♫
187
829000
3000
♫ nie wezmę tego do serca ♫
14:08
BuyKupię a squirrelWiewiórka in a cagekoszyk
188
833000
3000
♫ kupię wiewiórkę w klatce ♫
14:11
♫ And a little rabbit-hutchklatka królika. ♫
189
836000
3000
♫ i króliczą skrzynkę ♫
14:14
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
190
839000
3000
♫ Jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
14:18
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
191
843000
3000
♫ Jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
14:22
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
192
847000
2000
♫ Nikt mnie nie poślubi ♫
14:25
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
193
850000
3000
♫ Jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
14:29
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
194
854000
3000
♫ Jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
14:37
♫ I'll have a cottageChata nearBlisko a wooddrewno
195
862000
3000
♫ Zamieszkam w chatce na skraju lasu ♫
14:40
♫ And a ponykucyk all my ownwłasny
196
865000
3000
♫ i będę miała kucyka ♫
14:44
♫ A little lambjagnięcina quitecałkiem cleanczysty and tameoswoić
197
869000
3000
♫ czyste i grzeczne jagniątko ♫
14:47
♫ That I can take to townmiasto. ♫
198
872000
3000
♫ będę je brać do miasta ♫
14:51
♫ And when I'm really gettinguzyskiwanie oldstary -- ♫
199
876000
3000
♫ a kiedy będę już bardzo stara ♫
14:54
♫ And 28 or ninedziewięć -- ♫
200
879000
3000
♫ w wieku 28 czy 9 lat ♫
14:59
BuyKupię myselfsiebie a little orphansierota girldziewczyna
201
884000
3000
♫ kupię sobie małą sierotkę ♫
15:02
♫ And bringprzynieść her up as minekopalnia. ♫
202
887000
3000
♫ i wychowam jak własne dziecię ♫
15:05
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
203
890000
2000
♫ Jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
15:08
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
204
893000
3000
♫ Jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
15:12
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
205
897000
3000
♫ Nikt mnie nie poślubi ♫
15:16
♫ If no one marriesżeni się z me ♫
206
901000
3000
♫ Nikt mnie nie poślubi ♫
15:19
♫ Well, if no one marriesżeni się z me ♫
207
904000
3000
♫ Ach, jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
15:24
MarriesŻeni się z me ♫
208
909000
2000
♫ Nie poślubi ♫
15:26
♫ Well, if no one marriesżeni się z me ♫
209
911000
3000
♫ Ach, jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
15:31
MarriesŻeni się z me ♫
210
916000
2000
♫ Nie poślubi ♫
15:33
♫ Well, if no one marriesżeni się z me ♫
211
918000
3000
♫ Ach, jeśli nikt mnie nie poślubi ♫
15:44
Thank you.
212
929000
2000
Dziękuję.
15:46
(ApplauseAplauz) Thank you.
213
931000
6000
(Brawa)
15:52
I becamestał się very curiousciekawy about the poetspoeci
214
937000
2000
Zaciekawili mnie poeci,
15:54
after spendingwydatki sixsześć yearslat with them,
215
939000
3000
z którymi spędziłam sześć lat.
15:57
and startedRozpoczęty to researchBadania theirich liveszyje,
216
942000
3000
Zaczęłam badać ich życia
16:01
and then decidedzdecydowany to writepisać a bookksiążka about it.
217
946000
3000
i postanowiłam napisać o tym książkę.
16:04
And the burningpalenie questionpytanie about Alma-TademaAlma-Tadema
218
949000
3000
Ważne pytanie w przypadku Alma-Tademy to:
16:07
was: Did she marryżenić się?
219
952000
2000
czy wyszła za mąż?
16:09
And the answerodpowiedź was no,
220
954000
2000
Odpowiedź brzmi: nie.
16:11
whichktóry I founduznany in the LondonLondyn TimesRazy archiveArchiwum.
221
956000
2000
Znalazłam ją w archiwach London Timesa.
16:16
She diedzmarły alonesam in 1940
222
961000
2000
Zmarła samotnie w 1940 roku
16:19
in the companyfirma of her booksksiążki and her deardrogi friendsprzyjaciele.
223
964000
3000
w otoczeniu książek i bliskich przyjaciół.
16:24
GerardGerard ManleyManley HopkinsHopkins,
224
969000
2000
Gerard Manley Hopkins,
16:26
a saintlyŚwięty man.
225
971000
2000
zacny człowiek.
16:28
He becamestał się a JesuitJezuita.
226
973000
2000
Został jezuitą.
16:30
He convertedprzekształcić from his AnglicanAnglikański faithwiara.
227
975000
3000
Nawrócił się z anglikanizmu
16:33
He was movedprzeniósł to by the TractarianTraktariańskiemu MovementRuch,
228
978000
3000
dzięki tzw. ruchowi traktariańskiemu,
16:37
the OxfordOxford MovementRuch, otherwisew przeciwnym razie knownznany as --
229
982000
3000
znanemu także jako ruch oksfordzki,
16:41
and he becamestał się a JesuitJezuita priestkapłan.
230
986000
3000
i został jezuickim księdzem.
16:44
He burnedspalony all his poetrypoezja at the agewiek of 24
231
989000
3000
Spalił wszystkie swoje wiersze mając 24 lata
16:47
and then did not writepisać anotherinne poemwiersz for at leastnajmniej sevensiedem yearslat
232
992000
2000
i nie napisał żadnej poezji przez co najmniej 7 lat,
16:49
because he couldn'tnie mógł rectifysprostowania the life of a poetpoeta
233
994000
3000
gdyż nie mógł pogodzić życia poety
16:52
with the life of a priestkapłan.
234
997000
3000
z życiem księdza.
16:55
He diedzmarły typhoiddur brzuszny fevergorączka
235
1000000
2000
Zmarł na tyfus brzuszny
16:57
at the agewiek of 44, I believe,
236
1002000
2000
mając, jak sądzę, 44 lata,
16:59
43 or 44.
237
1004000
2000
43 albo 44.
17:01
At the time, he was teachingnauczanie classicsKlasyczne modele
238
1006000
2000
Nauczał wówczas literatury klasycznej
17:03
at TrinityTrinity CollegeKolegium in DublinDublin.
239
1008000
3000
w Kolegium Świętej Trójcy w Dublinie.
17:09
A fewkilka yearslat before he diedzmarły,
240
1014000
2000
Na kilka lat przed śmiercią,
17:11
after he had resumedwznowione writingpisanie poetrypoezja,
241
1016000
2000
gdy ponownie zaczął pisać wiersze,
17:13
but in secretsekret,
242
1018000
2000
w tajemnicy,
17:15
he confessedprzyznał się to a friendprzyjaciel in a letterlist
243
1020000
2000
w liście wyznał przyjacielowi,
17:17
that I founduznany when I was doing my researchBadania:
244
1022000
2000
co odkryłam w czasie moich poszukiwań:
17:19
"I've writtenpisemny a versewers.
245
1024000
2000
"Napisałem kilka strof,
17:22
It is to explainwyjaśniać deathśmierć to a childdziecko,
246
1027000
3000
aby wyjaśnić dziecku śmierć.
17:25
and it deserveszasługuje na a piecekawałek of plain-songzwykły piosenki musicmuzyka."
247
1030000
3000
Potrzebuję do tego prostej monodii."
17:29
And my bloodkrew frozezamarł when I readczytać that
248
1034000
2000
Zamarłam, gdy to przeczytałam,
17:31
because I had writtenpisemny the plain-songzwykły piosenki musicmuzyka
249
1036000
2000
bo napisałam taką właśnie muzykę
17:33
130 yearslat after he'don by writtenpisemny the letterlist.
250
1038000
3000
130 lat po tym, jak napisał ten list.
17:36
And the poemwiersz is callednazywa, "SpringWiosna and FallUpadek."
251
1041000
3000
Wiersz nosi tytuł "Wiosna i jesień".
17:43
MargaretMałgorzata,
252
1048000
3000
♫ Margaret ♫
17:46
are you grievingżałoby
253
1051000
3000
♫ czy opłakujesz ♫
17:49
♫ Over GoldengroveGoldengrove
254
1054000
3000
♫ nasze lasy ♫
17:52
unleavingunleaving, by and by? ♫
255
1057000
3000
♫ zrzucające liście, jeden za drugim? ♫
18:00
LeavesPozostawia, like the things
256
1065000
3000
♫ Liście, jak i wszystko ♫
18:03
of man, you ♫
257
1068000
2000
♫ co ludzkie ♫
18:05
♫ With your freshświeży thoughtsmyśli careopieka for,
258
1070000
3000
♫ sprawiają, że się smucisz ♫
18:08
can you? ♫
259
1073000
2000
♫ czy tak? ♫
18:16
♫ But as the heartserce growsrośnie olderstarsze
260
1081000
3000
♫ Ale gdy starzeje się serce ♫
18:22
♫ It will come to suchtaki sightsosobliwości miasta
261
1087000
2000
♫ podchodzi do tych spraw ♫
18:24
much colderzimniej
262
1089000
2000
♫ coraz chłodniej ♫
18:26
♫ By and by,
263
1091000
2000
♫ Z biegiem czasu ♫
18:28
norani sparezapasowy a sighwestchnienie
264
1093000
3000
♫ coraz spokojniej ♫
18:35
ThoughChoć worldsświaty of
265
1100000
2000
♫ Gdy ujrzysz ciemny las ♫
18:37
wanwoodwanwood leafmealleafmeal liekłamstwo; ♫
266
1102000
3000
♫ nagle bezlistny i nagi ♫
18:42
♫ And yetjeszcze you will weeppłakać
267
1107000
2000
♫ zapłaczesz z żalu ♫
18:44
and you'llTy będziesz know why. ♫
268
1109000
3000
♫ i pojmiesz, dlaczego ♫
18:52
♫ No mattermateria childdziecko, the nameNazwa: ♫
269
1117000
3000
♫ Niezależnie, jak go nazwiemy ♫
18:55
Sorrow'sSmutek jest springssprężyny are all the samepodobnie
270
1120000
3000
♫ Smutek jest zawsze niezmienny ♫
19:00
♫ They're all the samepodobnie. ♫
271
1125000
2000
♫ Zawsze niezmienny ♫
19:07
NorAni mouthusta had
272
1132000
3000
♫ Żadne usta ♫
19:10
norani no mindumysł expressedwyrażone
273
1135000
3000
♫ ni umysł nie opisały ♫
19:14
♫ What heartserce heardsłyszał of,
274
1139000
3000
♫ co serca słyszały ♫
19:17
ghostDuch had guesseddomyślił się: ♫
275
1142000
3000
♫ co dusze widziały ♫
19:24
♫ It's the blightzwarzyć
276
1149000
3000
♫ To skaza ♫
19:27
man was bornurodzony for, ♫
277
1152000
3000
♫ z którą się rodzi człowiek ♫
19:31
♫ It is MargaretMałgorzata
278
1156000
3000
♫ Margaret ♫
19:34
that you mournsmucą for ♫
279
1159000
3000
♫ to za nią płaczesz w swej głowie ♫
19:44
Thank you so much.
280
1169000
2000
Dziękuję bardzo.
19:46
(ApplauseAplauz)
281
1171000
43000
(Oklaski)
20:31
(MusicMuzyka)
282
1216000
4000
(Muzyka)
20:38
I'd like to thank everybodywszyscy,
283
1223000
3000
Chciałabym wszystkim podziękować,
20:41
all the scientistsnaukowcy, the philosophersfilozofowie,
284
1226000
3000
wszystkim naukowcom, filozofom,
20:44
the architectsarchitekci, the inventorswynalazcy,
285
1229000
3000
architektom, wynalazcom,
20:47
the biologistsbiolodzy,
286
1232000
2000
biologom,
20:49
the botanistsbotanicy, the artistsartyści ...
287
1234000
3000
botanikom, artystom,
20:52
everyonekażdy that blewwiał my mindumysł this weektydzień.
288
1237000
2000
wszystkim, którzy powalili mnie w tym tygodniu na kolana.
20:54
Thank you.
289
1239000
2000
Dziękuję.
20:56
(ApplauseAplauz)
290
1241000
4000
(Brawa)
21:00
♫ Oh, a lili laLa lili laLa laLa laLa
291
1245000
3000
♫ Och, la li la li la la la♫
21:04
LaLa lili laLa laLa lili laLa laLa laLa laLa laLa laLa ♫ (ApplauseAplauz)
292
1249000
3000
♫ La li la la li la la la la la la ♫
21:08
LaLa lili laLa laLa laLa
293
1253000
3000
♫ La li la la la ♫
21:11
LaLa lili laLa laLa laLa laLa
294
1256000
2000
♫ La li la la la la ♫
21:13
LaLa lili laLa laLa laLa laLa laLa laLa
295
1258000
2000
♫ La li la la la la la la ♫
21:15
LaLa laLa laLa lili laLa laLa laLa laLa laLa
296
1260000
3000
♫ La li la la la la la la la ♫
21:26
♫ You've been so kinduprzejmy and
297
1271000
4000
♫ Byliście tak dobrzy ♫
21:30
generoushojny
298
1275000
3000
♫ i szczodrzy ♫
21:33
♫ I don't know how you keep on givingdający. ♫
299
1278000
3000
♫ Wciąż potraficie się dzielić ♫
21:37
♫ And for your kindnessdobroć,
300
1282000
3000
♫ Dziękuję za waszą dobroć ♫
21:40
I'm in debtdług to you. ♫
301
1285000
3000
♫ Mam dług do spłacenia ♫
21:46
♫ And for your selflessnessbezinteresowności,
302
1291000
3000
♫ i za waszą bezinteresowność ♫
21:51
my admirationpodziw. ♫
303
1296000
3000
♫ podziwiam was ♫
21:56
♫ And for everything you've doneGotowe,
304
1301000
3000
♫ Za wszystko, co zrobiliście ♫
22:02
you know I'm boundgranica; ♫
305
1307000
3000
♫ muszę wam podziękować ♫
22:05
♫ I'm boundgranica to thank for it ♫
306
1310000
3000
♫ szczerze podziękować ♫
22:08
LaLa lili laLa lili laLa laLa laLa
307
1313000
2000
♫ La li la li la la la ♫
22:10
LaLa lili laLa laLa lili laLa lili laLa laLa laLa ♫ (ClappingKlaskanie)
308
1315000
3000
♫ La li la la li la li la la la ♫
22:14
LaLa lili laLa laLa laLa
309
1319000
3000
♫ La li la la la ♫
22:17
LaLa lili laLa laLa laLa laLa
310
1322000
2000
♫ La li la la la la ♫
22:19
LaLa lili laLa lili laLa laLa laLa
311
1324000
2000
♫ La li la li la la la ♫
22:21
LaLa lili laLa laLa lili laLa lili laLa laLa
312
1326000
3000
♫ La li la la li la li la la ♫
22:27
♫ And you ♫
313
1332000
3000
♫ Dziękuję ♫
22:31
♫ Now you've been so kinduprzejmy and ... ♫
314
1336000
3000
♫ za waszą dobroć ♫
22:36
CurbKrawężnik the enthusiasmentuzjazm, just a little bitkawałek.
315
1341000
2000
Powstrzymajcie swój entuzjazm
22:38
Just bringprzynieść it down a little. (LaughterŚmiech)
316
1343000
3000
odrobinkę. (Śmiech)
22:41
It's my turnskręcać.
317
1346000
3000
Moja kolej.
22:44
I still have two minutesminuty.
318
1349000
2000
Mam jeszcze dwie minuty.
22:46
(LaughterŚmiech)
319
1351000
2000
(Śmiech)
22:48
Okay, we're going to startpoczątek that versewers again.
320
1353000
3000
Dobrze, zacznijmy od początku.
22:52
♫ Well, you've been so ... ♫
321
1357000
2000
♫ Że byliście tak -- ♫
22:54
That's innovativeinnowacyjne, don't you think?
322
1359000
2000
To nowość, prawda?
22:56
CalmingUspokojenie the audiencepubliczność down;
323
1361000
2000
Studzenie emocji publiczności...
22:58
I'm supposeddomniemany to be whippingBiczowanie you into a frenzyszał, and I,
324
1363000
2000
Powinnam raczej rozgrzewać was do czerwoności.
23:00
"That's enoughdość. ShSH." (LaughterŚmiech)
325
1365000
3000
Podoba mi się to. Stop. Ciiiii.
23:04
♫ Now, you've been kinduprzejmy and ... ♫
326
1369000
3000
♫ Za waszą dobroć i -- ♫
23:08
I'm going to singśpiewać this to BillBill GatesBramy. (LaughterŚmiech)
327
1373000
3000
Zaśpiewam to Billowi Gatesowi.
23:11
I have so much admirationpodziw for him.
328
1376000
3000
Uwielbiam go.
23:14
♫ Now, you've been so kinduprzejmy and
329
1379000
3000
♫ Za waszą dobroć ♫
23:18
generoushojny, ♫
330
1383000
2000
♫ i szczodrość ♫
23:20
♫ I don't know how you keep on givingdający. ♫
331
1385000
3000
♫ Wciąż potraficie się dzielić ♫
23:24
♫ And for your kindnessdobroć
332
1389000
3000
♫ Za waszą dobroć ♫
23:27
I'm in debtdług to you. ♫
333
1392000
3000
♫ jestem po stokroć dłużna ♫
23:33
♫ And I never could have come
334
1398000
3000
♫ Bez was nie zaszłabym nigdy ♫
23:38
this fardaleko withoutbez you. ♫
335
1403000
3000
♫ tak daleko ♫
23:43
♫ So for everything you've doneGotowe,
336
1408000
3000
♫ Za wszystkie wasze czyny ♫
23:48
you know I'm boundgranica
337
1413000
3000
♫ serdecznie dziękuję ♫
23:53
♫ I'm boundgranica to thank you for it ♫ (ClappingKlaskanie)
338
1418000
2000
♫ serdecznie dziękuję za wszystko ♫
23:55
LaLa lili laLa laLa lili laLa laLa laLa
339
1420000
2000
♫ La li la la li la la la ♫
23:57
LaLa lili laLa laLa lili laLa laLa laLa
340
1422000
3000
♫ La li la la li la la la ♫
24:01
LaLa lili laLa laLa laLa
341
1426000
2000
♫ La li la la la ♫
24:03
LaLa lili laLa laLa laLa laLa
342
1428000
3000
♫ La li la la la la ♫
24:06
LaLa lili laLa laLa lili laLa laLa laLa
343
1431000
2000
♫ La li la la li la la la ♫
24:08
LaLa lili laLa laLa lili laLa lili laLa laLa laLa
344
1433000
3000
♫ La li la la li la li la la la ♫
24:11
LaLa lili laLa laLa laLa
345
1436000
3000
♫ La li la la la ♫
24:15
♫ Oh, I want to thank you for so manywiele giftsprezenty
346
1440000
3000
♫ Dziękuję za wszystkie dary ♫
24:18
♫ You gavedał in love with tendernessczułość
347
1443000
3000
♫ z miłości i dobroci ♫
24:21
♫ Thank you ♫
348
1446000
3000
♫ Dziękuję ♫
24:26
♫ I want to thank you
349
1451000
2000
♫ Dziękuję wam ♫
24:28
for your generosityhojność
350
1453000
2000
♫ za waszą hojność ♫
24:30
♫ the love and the honestyuczciwość that you gavedał me ♫
351
1455000
3000
♫ miłość i szczerość, jakimi mnie obdarzyliście ♫
24:36
♫ I want to thank you
352
1461000
2000
♫ Dziękuję wam ♫
24:38
showpokazać my gratitudewdzięczność, ♫ My love
353
1463000
3000
♫ Jestem wdzięczna, szczęśliwa ♫
24:41
and my respectPoszanowanie for you ♫
354
1466000
2000
♫ i pełna podziwu dla was ♫
24:47
♫ I want to thank you, thank you ♫
355
1472000
3000
♫ Dziękuję wam wszystkim, dziękuję ♫
24:51
♫ Thank you, thank you ♫
356
1476000
2000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
24:53
♫ Thank you, thank you ♫
357
1478000
3000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
24:56
♫ Thank you, thank you ♫
358
1481000
2000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
24:58
♫ I want to thank you, thank you ♫
359
1483000
3000
♫ Dziękuję, och, dziękuję wam ♫
25:01
♫ Thank you, thank you ♫
360
1486000
2000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
25:03
You know what?
361
1488000
3000
Wiecie co?
25:06
I'll showpokazać you how to clapklaskać to this songpiosenka. (LaughterŚmiech) (ClappingKlaskanie)
362
1491000
3000
Nauczę was klaskać do tej piosenki.
25:19
♫ I want to thank you, thank you ♫
363
1504000
3000
♫ Dziękuję, och, dziękuję wam ♫
25:23
♫ Thank you, thank you ♫
364
1508000
2000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
25:25
♫ Thank you, thank you ♫
365
1510000
3000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
25:28
♫ Thank you, thank you ♫
366
1513000
2000
♫ Dziękuję, dziękuję ♫
25:30
♫ I want to thank you, thank you ♫
367
1515000
2000
♫ Dziękuję, och, dziękuję wam ♫
25:32
It worksPrace better, right?
368
1517000
2000
Tak lepiej, prawda?
25:40
♫ I want to thank you, thank you ♫
369
1525000
3000
♫ Dziękuję, och, dziękuję wam ♫
25:43
♫ I want to thank you ♫
370
1528000
3000
♫ Dziękuję, och, dziękuję ♫
26:02
OohOoh hooHoo
371
1547000
2000
♫ Uhuu ♫
26:05
OohOoh hooHoo
372
1550000
2000
♫ Uhuu ♫
26:07
OohOoh hooHoo
373
1552000
2000
♫ Uuhuu ♫
26:09
OohOoh hooHoo
374
1554000
2000
♫ Uhuhu ♫
26:11
Let's bringprzynieść it down.
375
1556000
2000
Ostudźmy atmosferę.
26:15
DecrescendoDecrescendo.
376
1560000
2000
Decrescendo.
26:17
GraduallyStopniowo, bringingprzynoszący it down,
377
1562000
3000
Coraz ciszej,
26:20
bringingprzynoszący it down.
378
1565000
2000
stopniowo.
26:22
♫ I want to thank you, thank you ♫
379
1567000
3000
♫ Dziękuję wam, och dziękuję ♫
26:26
FingerPalec poppingpopping,
380
1571000
2000
Marionetki.
26:28
ain'tnie jest no stoppingzatrzymanie.
381
1573000
2000
Nie przestawajcie.
26:32
Thank you so much.
382
1577000
2000
Dziękuję bardzo.
26:34
(ApplauseAplauz)
383
1579000
33000
(Oklaski)
Translated by Hanna Wywiol
Reviewed by Agnieszka Kubica

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Natalie Merchant - Singer/songwriter
Natalie Merchant's career spans three decades -- as the leader of 10,000 Maniacs and in her own solo work -- of making warmly personal music.

Why you should listen

In the 1980s, Natalie Merchant led the great folk-rock band 10,000 Maniacs. She went solo in the '90s, and to maintain creative control over her music, she self-funded her debut album, Tigerlily, which had chart-toppers like "Jealousy," "Carnival" and "Wonder." She recorded her sophomore album, Ophelia, at her home studio; the album went platinum, and she headlined at Lilith Fair and joined the American Folk Music Tour before releasing Motherland, which paired her rich voice with more strings.

Merchant independently released her 2003 album, The House Carpenter's Daughter, which veers back toward classic folk; she covers traditional songs such as "House Carpenter" and "Weeping Pilgrim," an 18th-century hymnal she found in the NY Public Library archives. Merchant is dedicated to supporting a wide array of nonprofits and social justice groups. For the past five years, she has been researching, writing and recording a collection of songs adapted from the works of classic and contemporary poets. She is set to release Leave Your Sleep in March 2010.

More profile about the speaker
Natalie Merchant | Speaker | TED.com