ABOUT THE SPEAKER
Kirsty Duncan - Politician, scientist
Kirsty Duncan works for all Canadians to nurture science in Canada and encourages people of all ages to have inquisitive minds.

Why you should listen

Kirsty Duncan is the Minister of Science and Minister of Sport and Persons with Disabilities for the Government of Canada. As a member of Parliament, she has been the voice on Parliament Hill for the citizens of Etobicoke-North since 2008. Duncan has also been a driving force for putting science front and center in the federal government's agenda. She is committed to strengthening science and evidence-based decision making and fostering a culture of curiosity in Canada. And she is taking action to improve equity, diversity and youth participation in Canada’s research community.

Duncan is a medical geographer who led an expedition to remote Svalbard, Norway, to search for the cause of the Spanish Flu, the deadliest of flu pandemics, which has killed upwards of 50 million people worldwide. She is internationally recognized as a leading expert in pandemic influenza and environmental change and its impact on human health. As a fierce defender of the environment, Duncan contributed to the Intergovernmental Panel on Climate Change, an organization which, jointly with Al Gore, won the Nobel Peace Prize in 2007. Prior to entering politics in 2008, Duncan was an associate professor at the University of Toronto and the University of Windsor.

More profile about the speaker
Kirsty Duncan | Speaker | TED.com
TED2018

Kirsty Duncan: Scientists must be free to learn, to speak and to challenge

Kirsty Duncan: Bilim insanları öğrenme, seslerini duyurma ve meydan okumada özgür olmalılar

Filmed:
1,281,799 views

Kanada'nın ilk Bilim Bakanı Kirsty Duncan'a göre ''Bilim gibi bu kadar köklü ve değerli bir şeyi altüst edemezsiniz.'' Bilimin sınırları aşma misyonu hakkındaki bu içten, ilham verici konuşmasında Duncan, araştırmacıların uygunsuz gerçekleri sunarken ve o günün düşünce yapısına meydan okurken özgür olmaları gerektiğini savunuyor ve bilim zaptedildiği veya bastırıldığı zaman hepimizin buna karşı sesini çıkarma görevi olduğunu söylüyor.
- Politician, scientist
Kirsty Duncan works for all Canadians to nurture science in Canada and encourages people of all ages to have inquisitive minds. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Let me tell you about rockKaya snotsümük.
0
920
3720
Size kaya mukusundan bahsedeyim.
00:19
SinceBeri 1992, DrDr. MaxMax BothwellBothwell,
1
7080
3536
Kanada Hükûmetinin bilimcisi
00:22
a GovernmentHükümet of CanadaKanada scientistBilim insanı,
2
10640
3016
Dr. Max Bothwell, 1992'den bu yana
00:25
has been studyingders çalışıyor a typetip of algaeyosun
that growsbüyür on rockskayalar.
3
13680
4936
kayaların üzerinde büyüyen
bir tür yosun üzerinde çalışıyor.
00:30
Now, the very unscientificbilimsel olmayan termterim
for that algaeyosun is rockKaya snotsümük,
4
18640
6576
Bu yosun için kullanılan
bilimsel olmayan sözcük kaya mukusu,
00:37
because as you can imaginehayal etmek,
5
25240
2416
çünkü anlayacağınız üzere
00:39
it looksgörünüyor a lot like snotsümük.
6
27680
2680
mukusa çok benziyor.
00:43
But scientistsBilim adamları alsoAyrıca call it
DidymospheniaDidymosphenia geminatageminata
7
31080
5656
Bilim insanlarının ona verdiği diğer ad
Didymosphenia geminata
00:48
and for decadeson yıllar, this algaeyosun
has been slimingInce up riverbedsdere
8
36760
4336
ve yıllar boyunca bu yosun
dünyanın her bir yanında
00:53
around the worldDünya.
9
41120
2136
nehir yataklarını kaplıyor.
00:55
The problemsorun with this algaeyosun
10
43280
2536
Bu yosunla ilgili sorun şu ki
00:57
is that it is a threattehdit to salmonSomon, to troutAlabalık
11
45840
3896
somon balığı ve alabalığın yanı sıra
01:01
and the rivernehir ecosystemsekosistemler it invadesişgal etti.
12
49760
3656
dâhil olduğu ekosistemi de tehdit ediyor.
01:05
Now, it turnsdönüşler out Canada'sKanada'nın DrDr. BothwellBothwell
13
53440
3216
Kanadalı Dr. Bothwell'in
01:08
is actuallyaslında a worldDünya expertuzman in the fieldalan,
14
56680
4176
alanında dünya çapında
uzman olduğunu öğrendik,
01:12
so it was no surprisesürpriz in 2014
15
60880
4176
bu yüzden de 2014 yılında
01:17
when a reportermuhabir contactedtemas DrDr. BothwellBothwell
16
65080
3456
bir gazetecinin yosunla alakalı bir konuda
01:20
for a storyÖykü on the algaeyosun.
17
68560
2520
Dr. Bothwell'le iletişime geçmesi
şaşırtıcı olmadı.
01:23
The problemsorun was, DrDr. BothwellBothwell
wasn'tdeğildi allowedizin to speakkonuşmak to the reportermuhabir,
18
71880
6656
Ancak Dr. Bothwell
gazeteciyle konuşamazdı,
01:30
because the governmenthükümet of the day
wouldn'tolmaz let him.
19
78560
4736
çünkü o zamanın hükûmeti
buna izin vermedi.
01:35
110 pagessayfalar of emailse-postalar
20
83320
3416
110 sayfalık bir eposta
01:38
and 16 governmenthükümet communicationiletişim expertsuzmanlar
21
86760
3936
ve 16 hükûmet iletişim uzmanı
01:42
stooddurdu in DrDr. Bothwell'sBothwell'ın way.
22
90720
3160
Bothwell'e engel oldular.
01:46
Why couldn'tcould DrDr. BothwellBothwell speakkonuşmak?
23
94800
3256
Dr. Bothwell niçin konuşamıyordu?
01:50
Well, we'lliyi never know for sure,
24
98080
2816
Bunu asla kesin olarak bilemeyeceğiz
01:52
but DrDr. Bothwell'sBothwell'ın researchAraştırma did suggestönermek
25
100920
3736
ama onun çalışması şunu gösterdi;
01:56
that climateiklim changedeğişiklik
mayMayıs ayı have been responsiblesorumluluk sahibi
26
104680
3856
bu yosunun aşırı yayılmasından
02:00
for the aggressiveagresif algaeyosun bloomskütükler.
27
108560
2520
iklim değişikli sorumlu olabilir.
02:03
But who the heckkahrolası would want to stiflebastırmak
climateiklim changedeğişiklik informationbilgi, right?
28
111920
7000
Peki kim iklim değişikliğiyle ilgili
bilgileri bastırmak ister ki?
02:12
Yes, you can laughgülmek.
29
120240
1816
Gülebilirsiniz.
02:14
It's a jokeşaka,
30
122080
1896
Bu bir şaka,
02:16
because it is laughablegülünç.
31
124000
1840
çünkü gülünecek bir durum.
02:19
We know that climateiklim changedeğişiklik
is suppressedbastırılmış for all sortssıralar of reasonsnedenleri.
32
127760
5416
İklim değişikliğinin
birçok sebepten bastırıldığını biliyoruz.
02:25
I saw it firsthandilk elden
when I was a universityÜniversite professorprofesör.
33
133200
4256
Üniversitede akademisyenken de
bunu bizzat yaşadım.
02:29
We see it when countriesülkeler pullÇek out
of internationalUluslararası climateiklim agreementsanlaşmalar
34
137480
5536
Kyoto Protokolü ve Paris Anlaşması gibi
uluslararası anlaşmalardan
02:35
like the KyotoKyoto Protocolİletişim kuralı
and the ParisParis AccordAccord,
35
143040
4136
ülkelerin kendilerini
çekişine şahit olduk,
02:39
and we see it when industrysanayi failsbaşarısız
to meetkarşılamak its emissionsemisyonları reductionindirgeme targetshedefler.
36
147200
5200
ayrıca endüstrilerin salınım azaltma
hedeflerine ulaşamadığını da gördük.
02:45
But it's not just climateiklim changedeğişiklik
informationbilgi that's beingolmak stifledkuramamaktadır.
37
153400
5296
Fakat bastırılan bilim
iklim değişikliğinden ibaret değil.
02:50
So manyçok other scientificilmi issuessorunlar
are obscuredgizlenmiş by alternateAlternatif factsGerçekler,
38
158720
6656
Pek çok diğer bilimsel sorun da
alternatif gerçeklerle, sahte haberlerle
02:57
fakesahte newshaber and other formsformlar of suppressionbastırma.
39
165400
4776
ve diğer baskı yöntemleriyle
örtbas ediliyor.
03:02
We'veBiz ettik seengörüldü it in the UnitedAmerika Kingdomİngiltere,
40
170200
2216
Bunu Birleşik Krallık'ta da gördük,
03:04
we'vebiz ettik seengörüldü it in RussiaRusya,
41
172440
1936
Rusya'da da,
03:06
we'vebiz ettik seengörüldü it in the UnitedAmerika StatesBirleşik
42
174400
2616
Birleşik Devletler'de de
03:09
and, untila kadar 2015,
43
177040
2736
ve 2015 yılına kadar,
03:11
right here in CanadaKanada.
44
179800
2680
Kanada'da da.
03:15
In our modernmodern technologicalteknolojik ageyaş,
45
183840
2816
Modern teknoloji çağımızda
03:18
when our very survivalhayatta kalma
dependsbağlıdır on discoverykeşif,
46
186680
4176
hayatta kalmamız keşfetmeye,
03:22
innovationyenilik and scienceBilim,
47
190880
2776
inovasyon ve bilime bağlıyken
03:25
it is criticalkritik, absolutelykesinlikle criticalkritik,
48
193680
4136
bilim insanlarımızın işlerini yaparken
03:29
that our scientistsBilim adamları are freeücretsiz
to undertaketaahhüt theironların work,
49
197840
4016
özgür olması ve özgür bir şekilde
diğer bilim insanlaryla işbirliği yapması
03:33
freeücretsiz to collaborateişbirliği yapmak with other scientistsBilim adamları,
50
201880
3296
basınla konuşabilmesi
03:37
freeücretsiz to speakkonuşmak to the mediamedya
51
205200
2576
ve halkla konuşabilmesi
03:39
and freeücretsiz to speakkonuşmak to the publichalka açık.
52
207800
3016
çok büyük önem taşıyor.
03:42
Because after all,
53
210840
1776
Çünkü şunu unutmamalıyız ki
03:44
scienceBilim is humanity'sinsanlığın besten iyi effortçaba
at uncoveringortaya çıkarılması the truthhakikat
54
212640
6056
bilim, insanoğlunun dünyamız hakkında
03:50
about our worldDünya,
55
218720
1536
ve varoluşumuz hakkında
03:52
about our very existencevaroluş.
56
220280
2736
gerçeği ortaya çıkarma çabasıdır.
03:55
EveryHer newyeni factgerçek that is uncoveredele geçen
57
223040
2656
Ortaya çıkan her gerçek
03:57
addsekler to the growingbüyüyen bodyvücut
of our collectivetoplu knowledgebilgi.
58
225720
5816
kolektif bilgimizin
büyüyen hacmine katkı sağlar.
04:03
ScientistsBilim adamları mustşart be freeücretsiz to explorekeşfetmek
59
231560
3736
Bilim insanları, uygunsuz konuları da
04:07
unconventionalalışılmadık or controversialtartışmalı topicskonular.
60
235320
4376
tartışmalı konuları da özgürce keşfetmeli.
04:11
They mustşart be freeücretsiz to challengemeydan okuma
the thinkingdüşünme of the day
61
239720
3656
Günün düşünce yapısına
özgürce meydan okuyabilmeli
04:15
and they mustşart be freeücretsiz
62
243400
1296
ve uygunsuz gerçekleri
04:16
to presentmevcut uncomfortablerahatsız
or inconvenientrahatsız edici truthsgerçekler,
63
244720
6360
halka özgürce sunabilmeli,
04:24
because that's how scientistsBilim adamları
pushit boundariessınırları
64
252400
2816
çünkü bilim insanları
sınırları bu şekilde zorlar
04:27
and pushingitme boundariessınırları is, after all,
what scienceBilim is all about.
65
255240
5015
ve sınırları zorlamak da
bilim demektir.
04:32
And here'sburada anotherbir diğeri pointpuan:
66
260279
2097
Bir de şu açıdan bakalım:
04:34
scientistsBilim adamları mustşart be freeücretsiz to failbaşarısız,
67
262400
4456
Bilim insanları başarısızlıkta da
özgür olmalılar,
04:38
because even a failedbaşarısız oldu hypothesishipotez
teachesöğretir us something.
68
266880
4856
çünkü başarısız bir hipotez
bize bir şeyler öğretiyor.
04:43
And the besten iyi way I can explainaçıklamak that
is throughvasitasiyla one of my ownkendi adventuresmacera.
69
271760
5176
Bunu da başımdan geçen bir olayı
anlatarak çok iyi açıklayabilirim.
04:48
But first I've got
to take you back in time.
70
276960
2960
Sizi biraz zamanda geriye götüreyim.
04:53
It's the earlyerken 1900s
71
281000
2456
1900'lü yılların başı,
04:55
and ClaireClaire and VeraVera
are roommatesOda arkadaşı in southerngüney OntarioOntario.
72
283480
4000
Claire ve Vera
Güney Ontario'da ev arkadaşları.
05:00
One eveningakşam duringsırasında the heightyükseklik
of the Spanishİspanyolca flugrip pandemicyaygın,
73
288520
4256
İspanyol gribi salgınının
tavan yaptığı bir akşam
05:04
the two attendkatılmak a lectureders togetherbirlikte.
74
292800
2440
iki arkadaş bir derse giderler.
05:08
The endson of the eveningakşam,
they headkafa for home and for bedyatak.
75
296280
4056
Akşam eve dönüp yatarlar.
05:12
In the morningsabah, ClaireClaire callsaramalar up to VeraVera
76
300360
3216
Sabah olunca Claire, Vera'ya seslenir
05:15
and saysdiyor she's going out to breakfastkahvaltı.
77
303600
2440
ve dışarı kahvaltıya çıkacağını söyler.
05:19
When she returnsdöner a shortkısa while latersonra,
78
307080
3256
Kısa bir süre sonra dönünce
05:22
VeraVera wasn'tdeğildi up.
79
310360
1976
Vera'nın hâlâ kalkmadığını görür.
05:24
She pullsçeker back the coverskapaklar
80
312360
3016
Yatak örtüsü çekince
05:27
and makesmarkaları the gruesomekorkunç discoverykeşif.
81
315400
2600
korkunç gerçekle karşılaşır.
05:30
VeraVera was deadölü.
82
318720
2120
Vera ölmüştür.
05:34
When it comesgeliyor to Spanishİspanyolca flugrip,
83
322240
2336
İspanyol gribi konusunda
05:36
those storieshikayeleri are commonortak,
84
324600
2216
bu hikâyeler oldukça yaygın,
05:38
of lightningŞimşek speedhız deathsölümler.
85
326840
3536
çok hızlı vefatlar gerçekleşebiliyor.
05:42
Well, I was a professorprofesör in my mid-orta20s
86
330400
3096
bu dehşet verici gerçekleri
ilk öğrendiğimde
05:45
when I first heardduymuş those shockingşok edici factsGerçekler
87
333520
3576
20'li yaşların ortasında akademisyendim
05:49
and the scientistBilim insanı in me
wanted to know why and how.
88
337120
4400
ve içimdeki bilim insanı
neden ve nasıl diye sormamı istedi.
05:55
My curiositymerak would leadöncülük etmek me
to a frozendondurulmuş landarazi
89
343160
4096
Merakım beni donmuş bir bölgeye
05:59
and to leadöncülük etmek an expeditionsefer
90
347280
2616
ve bir keşif gezisinde liderlik yapmaya
06:01
to uncoverortaya çıkarmak the causesebeb olmak
of the 1918 Spanishİspanyolca flugrip.
91
349920
4176
1918 İspanyol gribinin nedenini
ortaya çıkarmaya itti.
06:06
I wanted to testÖlçek our currentşimdiki drugsilaçlar againstkarşısında
one of history'starihin deadliesten ölümcül diseaseshastalıklar.
92
354120
6256
Mevcut ilaçlarımızı, tarihin en ölümcül
hastalıklarına karşı test etmek istedim.
06:12
I hopedümit we could make a flugrip vaccineaşı
93
360400
2776
Geri döndüğü takdirde
06:15
that would be effectiveetkili againstkarşısında the virusvirüs
94
363200
3256
hem bu virüse
06:18
and mutationmutasyon of it,
95
366480
1656
hem de mutasyonlarına karşı etkili
06:20
should it ever returndönüş.
96
368160
2240
bir grip aşısı yapabilmeyi umuyordum.
06:24
And so I led a teamtakım, a researchAraştırma teamtakım,
97
372280
4736
17 kişiden oluşan bir araştırma ekibine
06:29
of 17 menerkekler
98
377040
2536
liderlik yaptım,
06:31
from CanadaKanada, NorwayNorveç, the UnitedAmerika Kingdomİngiltere
99
379600
3936
Kanada, Norveç, Birleşik Krallık
06:35
and the UnitedAmerika StatesBirleşik
100
383560
1856
ve Birleşik Devletler'den oluşan ekiple
06:37
to the SvalbardSvalbard IslandsAdaları
in the ArcticArctic OceanOkyanus.
101
385440
4216
yolculuğumuz Arktik Okyanus'un
Svalbard Adaları'na uzanıyordu.
06:41
These islandsadaları are betweenarasında
NorwayNorveç and the NorthKuzey PoleKutup.
102
389680
4336
Bu adalar Norveç ve Kuzey Kutbu arasında.
06:46
We exhumedmezarının sixaltı bodiesbedenler
103
394040
2200
Don tabakasında gömülmüş
06:49
who had diedvefat etti of Spanishİspanyolca flugrip
and were buriedgömülü in the permafrostpermafrost
104
397280
4176
İspanyol gribinden vefat etmiş
6 bedeni mezardan çıkardık
06:53
and we hopedümit the frozendondurulmuş groundzemin
would preservekorumak the bodyvücut and the virusvirüs.
105
401480
5240
çünkü donmuş toprağın
virüsü ve bedenleri koruyacağını umduk.
06:59
Now, I know what you are all waitingbekleme for,
106
407600
2576
Ne beklediğinizi biliyorum,
07:02
that bigbüyük scientificilmi payoffhesabı kapatmak.
107
410200
3120
bilimden karşılığını aldığımızı.
07:06
But my scienceBilim storyÖykü doesn't have
that spectacularmuhteşem HollywoodHollywood endingbitirme.
108
414240
5560
Ancak benim bilim hikâyemde
Hollywood tarzı muhteşem bir son yok.
07:12
MostÇoğu don't.
109
420800
1736
Çoğu böyle.
07:14
TruthGerçek şu ki is, we didn't find the virusvirüs,
110
422560
3816
Gerçek şu ki virüsü bulamadık
07:18
but we did developgeliştirmek newyeni techniquesteknikleri
111
426400
3176
ama virüs taşıma ihtimali olan bedenleri
07:21
to safelygüvenli bir şekilde exhumemezardan bodiesbedenler
112
429600
2616
güvenli bir şekilde çıkarmak için
07:24
that mightbelki containiçermek virusvirüs.
113
432240
2080
yeni teknikler geliştirdik.
07:26
We did developgeliştirmek newyeni techniquesteknikleri
114
434920
2696
Virüs taşıma ihtimali olan dokuları
07:29
to safelygüvenli bir şekilde removeKaldır tissuedoku
115
437640
2576
güvenli bir şekilde çıkarmak için
07:32
that mightbelki containiçermek virusvirüs.
116
440240
3016
yeni teknikler geliştirdik.
07:35
And we developedgelişmiş newyeni safetyemniyet protocolsiletişim kuralları
117
443280
3256
Araştırma ekibimizi
ve yakındaki topluluğu koruyacak
07:38
to protectkorumak our researchAraştırma teamtakım
and the nearbyyakında communitytoplum.
118
446560
5656
yeni güvenlik protokolleri geliştirdik.
07:44
We madeyapılmış importantönemli contributionskatkıları to scienceBilim
119
452240
3496
Yaptığımız katkılar
07:47
even thoughgerçi the contributionskatkıları we madeyapılmış
120
455760
3496
ilk niyet ettiğimizden farklı olsa da
07:51
were not the onesolanlar originallyaslında intendedistenilen.
121
459280
3120
bilime önemli katkılar yaptık.
07:55
In scienceBilim, attemptsdenemeler failbaşarısız,
122
463280
3136
Bilimde denemeler başarısız olur,
07:58
resultsSonuçlar provekanıtlamak inconclusivesonuçsuz
123
466440
2616
sonuçlar tutarsız olur
08:01
and theoriesteoriler don't pantava out.
124
469080
2440
ve kuramlar başarıya ulaşmaz.
08:04
In scienceBilim,
125
472360
1360
Bilimde,
08:07
researchAraştırma buildskurar uponüzerine the work
and knowledgebilgi of othersdiğerleri,
126
475320
4176
araştırma, başkalarının bilgi
ve araştırmasıyla yükselir
08:11
or by seeinggörme furtherayrıca,
127
479520
1536
veya daha ilerisini görerek
08:13
by standingayakta on the shouldersomuzlar of giantsDevler,
128
481080
3016
veya Newton'dan alıntı yapacak olursam
08:16
to paraphrasetefsir NewtonNewton.
129
484120
2696
devlerin omuzlarından bakarak.
08:18
The pointpuan is, scientistsBilim adamları mustşart be freeücretsiz
130
486840
3616
Anlatmak istediğim şu ki
08:22
to chooseseçmek what they want to explorekeşfetmek,
131
490480
4016
bilim insanları
keşfetmek istedikeri şeyde,
08:26
what they are passionatetutkulu about
132
494520
2216
hırslı oldukları konularda
08:28
and they mustşart be freeücretsiz
to reportrapor theironların findingsbulgular.
133
496760
3240
ve bulgularını bildirmede özgür olmalılar.
08:33
You heardduymuş me say
134
501200
1256
Size Kanada'da
08:34
that respectsaygı for scienceBilim
startedbaşladı to improveiyileştirmek in CanadaKanada in 2015.
135
502480
6216
bilime olan saygının 2015 yılında
ilerlediğini söyledim.
08:40
How did we get here?
136
508720
2016
Bu aşamaya nasıl geldik?
08:42
What lessonsdersler mightbelki we have to sharepay?
137
510760
3000
Paylaşmamız gereken dersler ne?
08:46
Well, it actuallyaslında goesgider back
to my time as a professorprofesör.
138
514520
4456
Benim akademisyen olduğum
zamana gidiyor aslında.
08:51
I watchedizledi while agenciesajanslar, governmentshükümetler
and industriesEndüstriyel around the worldDünya
139
519000
5576
Kurumlar, hükûmetler ve endüstri
iklim değişikliği haberlerini bastırırken
08:56
suppressedbastırılmış informationbilgi on climateiklim changedeğişiklik.
140
524600
4536
bunlara seyirci kaldım.
09:01
It infuriatedçileden çıkardı me.
141
529160
2256
Beni çileden çıkardı.
09:03
It kepttuttu me up at night.
142
531440
2256
Gece uykularım kaçtı.
09:05
How could politicianssiyasetçiler
twistTwist scientificilmi factgerçek for partisanpartizan gainkazanç?
143
533720
6280
Siyasetçiler daha fazla oy için
nasıl bilimsel gerçekleri çarpıtabilir?
09:13
So I did what anyonekimse
appalleddehşete by politicssiyaset would do:
144
541560
4656
Ben de siyasetin dehşete düşürdüğü
herkesin yaptığı şeyi yaptım:
09:18
I ranran for officeofis, and I wonwon.
145
546240
3296
Aday oldum ve kazandım.
09:21
(ApplauseAlkış)
146
549560
6256
(Alkışlar)
09:27
I thought I would use my newyeni platformplatform
147
555840
3536
Bu yeni platformu
09:31
to talk about the importanceönem of scienceBilim.
148
559400
3736
bilimin önemi hakkında konuşarak
kullanacağımı sanıyordum.
09:35
It quicklyhızlı bir şekilde becameoldu a fightkavga
for the freedomözgürlük of scienceBilim.
149
563160
5336
Konu hızlı bir şekilde
bilimin bağımsızlığı kavgasına dönüştü.
09:40
After all, I was a scientistBilim insanı,
I camegeldi from the worldDünya underaltında attacksaldırı,
150
568520
5256
Ancak ben zaten bir bilim insanıydım,
saldırıya uğramış bir dünyadan geliyordum
09:45
and I had personallyŞahsen feltkeçe the outragerezalet.
151
573800
2920
ve bu öfkeyi bizzat hissettim.
09:50
I could be a voiceses
for those who were beingolmak silencedsusturdu.
152
578800
4856
Susturulan o insanların sesi olabilirdim.
09:55
But I quicklyhızlı bir şekilde learnedbilgili
that scientistsBilim adamları were nervoussinir,
153
583680
4376
Öğrendiğim şey ise
bilim insanlarının korktuğuydu,
10:00
even afraidkorkmuş to talk to me.
154
588080
2736
hatta benimle konuşmaktan bile.
10:02
One governmenthükümet scientistBilim insanı,
a friendarkadaş of mineMayın,
155
590840
2776
Hükûmet çalışanı
bir bilim insanı arkadaşım
10:05
we'lliyi call him McPhersonMcPherson,
156
593640
1560
ona McPherson diyeceğim,
10:08
was concernedilgili about the impactdarbe
157
596920
2976
devlet politikalarının
araştırması üzerindeki etkisi
10:11
governmenthükümet policiespolitikaları
were havingsahip olan on his researchAraştırma
158
599920
4216
ve Kanada'da kötüye gitmekte olan
10:16
and the statebelirtmek, bildirmek of scienceBilim
deterioratingkötüleşen in CanadaKanada.
159
604160
4456
bilimin mevcut durumu hakkında
bilhassa endişeliydi.
10:20
He was so concernedilgili, he wroteyazdı to me
160
608640
3176
O kadar endişeliydi ki
10:23
from his wife'skarısının emailE-posta accounthesap
161
611840
2976
eşinin eposta adresinden bana yazdı
10:26
because he was afraidkorkmuş
a phonetelefon call could be tracedtakip.
162
614840
3616
çünkü telefon konuşmasının
takip edilebileceğinden korkuyordu.
10:30
He wanted me to phonetelefon
his wife'skarısının cellhücre phonetelefon
163
618480
4296
Konuşabilmek için eşini aramamı istedi,
10:34
so that call couldn'tcould be tracedtakip.
164
622800
3056
arama takibi yapılmasın diye.
10:37
I only wishdilek I were kiddingdalga geçmek.
165
625880
2040
Keşke bunlar gerçek olmasaydı.
10:41
It quicklyhızlı bir şekilde broughtgetirdi what was happeningolay
in CanadaKanada into sharpkeskin focusodak for me.
166
629200
6136
Bu olay Kanada'da olanlara
derinlemesine odaklanmamı sağladı.
10:47
How could my friendarkadaş of 20 yearsyıl
be that afraidkorkmuş to talk to me?
167
635360
5200
20 yıllık arkadaşım benimle
konuşmaktan nasıl korkabilirdi?
10:53
So I did what I could at the time.
168
641360
2656
O zaman yapabileceğimi yaptım.
10:56
I listeneddinlenen and I sharedpaylaşılan what I learnedbilgili
169
644040
3960
Dinledim ve öğrendiklerimi
11:01
with my friendarkadaş in ParliamentParlamento,
170
649720
2536
meclisten bir arkadaşımla paylaştım,
11:04
a man who was interestedilgili
in all things environmentçevre, scienceBilim,
171
652280
3936
çevre, bilim, teknoloji, inovasyon
gibi konularda
11:08
technologyteknoloji, innovationyenilik.
172
656240
2600
oldukça ilgili biriydi.
11:12
And then the 2015 electionseçim rolledhaddelenmiş around
173
660120
4056
Sonra 2015 seçimleri yapıldı
11:16
and our partyParti wonwon.
174
664200
3176
ve partimiz kazandı.
11:19
And we formedoluşturulan governmenthükümet.
175
667400
2176
Ve hükûmeti kurduk.
11:21
And that friendarkadaş of mineMayın
176
669600
1720
Bahsettiğim bu arkadaşım,
11:25
is now the PrimeBaşbakan MinisterBakanı
of CanadaKanada, JustinJustin TrudeauTrudeau.
177
673120
3696
şimdi Kanada Başbakanı Justin Trudeau.
11:28
(ApplauseAlkış)
178
676840
5616
(Alkışlar)
11:34
And he askeddiye sordu if I would serveservis
as his MinisterBakanı of ScienceBilim.
179
682480
4456
Benden Bilim Bakanı olmamı istedi.
11:38
TogetherBirlikte, with the restdinlenme of the governmenthükümet,
180
686960
2816
Kabinenin geri kalanıyla birlikte
11:41
we are workingçalışma hardzor to restoregeri
scienceBilim to its rightfulhaklı placeyer.
181
689800
6056
bilimi hak ettiği yere
geri taşımak için çok çalışıyoruz.
11:47
I will never forgetunutmak that day
in DecemberAralık 2015
182
695880
5416
2015 Aralık ayındaki
o günü hiç unutmayacağım,
11:53
when I proudlygururla stooddurdu in ParliamentParlamento
183
701320
3016
mecliste gururla durdum
11:56
and proclaimedilan,
184
704360
1336
ve şu sözleri haykırdım:
11:57
"The warsavaş on scienceBilim is now over."
185
705720
3880
''Bilime açılan savaş sona ermiştir.''
12:02
(ApplauseAlkış)
186
710720
5576
(Alkışlar)
12:08
And I have workedişlenmiş hardzor
to back up those wordskelimeler with actionseylemler.
187
716320
4256
Ve bu sözlere arka çıkmak için
çok sıkı çalışıyorum.
12:12
We'veBiz ettik had manyçok successesbaşarılar.
188
720600
2456
Çok başarı elde ettik.
12:15
There's still more work to do,
189
723080
2120
Hâlâ yapılacaklar var
12:18
because we're buildingbina this culturekültür shiftvardiya.
190
726640
2456
çünkü kültürel bir değişim
gerçekleştiriyoruz.
12:21
But we want our governmenthükümet scientistsBilim adamları
to talk to the mediamedya, talk to the publichalka açık.
191
729120
5936
Devlet için çalışan bilim insanlarımızın
basın ve kamuyla konuşmalarını istiyoruz.
12:27
It'llİtll ' take time, but we are committedtaahhüt.
192
735080
3456
Zaman alacak ama biz kararlıyız.
12:30
After all, CanadaKanada is seengörüldü
as a beaconBeacon for scienceBilim internationallyuluslararası.
193
738560
6376
Kanada uluslararası platformda
bilime bir ilham kaynağı oldu.
12:36
And we want to sendgöndermek a messagemesaj
194
744960
2320
Ve biz dünyaya şu mesajı gönderiyoruz,
12:40
that you do not messdağınıklık
with something so fundamentaltemel,
195
748560
4256
bilim gibi bu kadar köklü
ve bu kadar değerli bir şeyi
12:44
so preciousdeğerli, as scienceBilim.
196
752840
2800
altüst edemezsiniz.
12:49
So, for DrDr. BothwellBothwell, for ClaireClaire and VeraVera,
197
757680
5016
Dr. Bothwell için,
Claire ve Vera için,
12:54
for McPhersonMcPherson and all those other voicessesleri,
198
762720
3576
McPherson ve tüm diğer sesler için,
12:58
if you see that scienceBilim is beingolmak stifledkuramamaktadır,
suppressedbastırılmış or attackedsaldırıya,
199
766320
5816
bilimin bastırıldığını,
bilime saldırı olduğunu görüyorsanız
13:04
speakkonuşmak up.
200
772160
1696
sesinizi çıkarın.
13:05
If you see that scientistsBilim adamları
are beingolmak silencedsusturdu, speakkonuşmak up.
201
773880
5656
Bilim insanlarının susturulduğunu
görüyorsanız, sesinizi çıkarın.
13:11
We mustşart holdambar our leadersliderler to accounthesap.
202
779560
3816
Liderlerimizi sorumlu tutmalıyız.
13:15
WhetherOlup olmadığı that is
by exercisingegzersiz our right to voteoy,
203
783400
3856
Bu yeri geldiğinde
oy verme hakkımızı kullanarak
13:19
whetherolup olmadığını it is by penningparçasıyla adım
an op-edkürsü in a newspapergazete
204
787280
4336
yeri geldiğinde bir köşe yazısı olarak
13:23
or by startingbaşlangıç a conversationkonuşma
on socialsosyal mediamedya,
205
791640
4856
veya sosyal medyada
bir sohbet başlatarak olabilir.
13:28
it is our collectivetoplu voiceses
that will ensuresağlamak the freedomözgürlük of scienceBilim.
206
796520
5976
Bilimin bağımsızlığını mümkün kılacak şey
bizim beraberlik içindeki sesimiz.
13:34
And after all, scienceBilim is for everyoneherkes,
207
802520
4616
Çünkü bilim herkes için
13:39
and it will leadöncülük etmek to a better,
brighterdaha parlak, bolderdaha cesur futuregelecek for us all.
208
807160
6736
ve hepimizi daha iyi, daha parlak
ve daha kararlı bir geleceğe yönlendirir.
13:45
Thank you.
209
813920
1216
Teşekkür ederim.
13:47
(ApplauseAlkış)
210
815160
4640
(Alkışlar)
Translated by Cihan Ekmekçi
Reviewed by Figen Ergürbüz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kirsty Duncan - Politician, scientist
Kirsty Duncan works for all Canadians to nurture science in Canada and encourages people of all ages to have inquisitive minds.

Why you should listen

Kirsty Duncan is the Minister of Science and Minister of Sport and Persons with Disabilities for the Government of Canada. As a member of Parliament, she has been the voice on Parliament Hill for the citizens of Etobicoke-North since 2008. Duncan has also been a driving force for putting science front and center in the federal government's agenda. She is committed to strengthening science and evidence-based decision making and fostering a culture of curiosity in Canada. And she is taking action to improve equity, diversity and youth participation in Canada’s research community.

Duncan is a medical geographer who led an expedition to remote Svalbard, Norway, to search for the cause of the Spanish Flu, the deadliest of flu pandemics, which has killed upwards of 50 million people worldwide. She is internationally recognized as a leading expert in pandemic influenza and environmental change and its impact on human health. As a fierce defender of the environment, Duncan contributed to the Intergovernmental Panel on Climate Change, an organization which, jointly with Al Gore, won the Nobel Peace Prize in 2007. Prior to entering politics in 2008, Duncan was an associate professor at the University of Toronto and the University of Windsor.

More profile about the speaker
Kirsty Duncan | Speaker | TED.com