ABOUT THE SPEAKER
Mary Maker - Teacher
Mary Maker believes in the power of education to build peace and rebuild lives.

Why you should listen

A refugee from South Sudan's civil war, Mary Maker found solace and hope through education. She has lived in Kakuma refugee camp for several years, where she worked as a school teacher to a class of 120 students. She is now student again, attending a scholarship program in Rwanda, putting her on a path to university.

More profile about the speaker
Mary Maker | Speaker | TED.com
TEDxKakumaCamp

Mary Maker: Why I fight for the education of refugee girls (like me)

Mary Maker: Neden benim gibi mülteci kızların eğitimi için savaşıyorum

Filmed:
1,354,417 views

Savaştan zarar gören Güney Sudan'dan çocukken kaçtıktan sonra, Mary Maker Kenya'daki Kakuma Mülteci Kampı'ndaki okulunda güvenlik ve umut buldu. Şimdi genç mültecilerin bir öğretmeni olarak eğitimi hayatın yeniden inşası için gerekli bir araç olarak görüyor ve bunu sınıfa genellikle girmeyi reddeden kız neslinin güçlendirilmesi için kullanıyor. Maker "Savaşın çocuğu için bir eğitim, kayıp göz yaşlarını barış için bir tutku haline getirebilir." diyor.
- Teacher
Mary Maker believes in the power of education to build peace and rebuild lives. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
We do not chooseseçmek where to be borndoğmuş.
0
962
2966
Doğduğumuz yeri seçemiyoruz.
00:17
We do not chooseseçmek who our parentsebeveyn are.
1
5070
3145
Ebeveynlerimizi seçemiyoruz.
00:21
But we do chooseseçmek how we are going
to livecanlı our liveshayatları.
2
9264
4235
Ama hayatlarımızı nasıl
yaşayacağımızı seçebiliriz.
00:26
I did not chooseseçmek to be borndoğmuş
in SouthGüney SudanSudan,
3
14810
2717
Savaşlar ile dolu bir ülke olan
00:29
a countryülke rifeyaygın with conflictfikir ayrılığı.
4
17551
2136
Güney Sudan'da doğmayı seçmedim.
00:32
I did not chooseseçmek my nameisim --
5
20511
2023
Savaş anlamına gelen ismim
00:35
NyiriakNyiriak,
6
23304
1538
Nyiriak'ı
00:36
whichhangi meansanlamına geliyor "warsavaş."
7
24866
1482
ben seçmedim.
00:39
I've always rejectedreddedilen it
8
27308
1963
Bunu ve içine doğduğum mirası
00:41
and all the legacymiras it was borndoğmuş into.
9
29295
3435
her zaman reddettim.
00:44
I chooseseçmek to be calleddenilen MaryMary.
10
32754
2219
Mary ismiyle çağrılmayı ben seçtim.
00:48
As a teacheröğretmen, I've stooddurdu
in frontön of 120 studentsöğrencilerin,
11
36154
3683
Bir öğretmen olarak
yüz yirmi öğrencinin önünde duruyorum,
00:51
so this stageevre does not intimidatekorkutmak me.
12
39861
2999
yani bu sahne gözümü korkutmuyor.
00:55
My studentsöğrencilerin come from war-tornSavaş yorgunu countriesülkeler.
13
43996
3549
Öğrencilerim savaşın
harap ettiği yerlerden geliyor.
01:00
They're so differentfarklı from eachher other,
14
48101
2537
Her biri diğerinden çok farklı,
01:02
but they have one thing in commonortak:
15
50662
2818
fakat ortak tek bir şeyleri var:
01:05
they fledkaçtı theironların homesevler
in ordersipariş to staykalmak alivecanlı.
16
53504
3865
Yaşamak için evlerinden kaçtılar.
01:10
Some of them belongait to parentsebeveyn
back home in SouthGüney SudanSudan
17
58616
3511
Bazıları, Güney Sudan'da farklı inanç
01:14
who are killingöldürme eachher other
18
62151
1322
veya kavime ait oldukları için
01:15
because they belongait to a differentfarklı tribekabile
or they have a differentfarklı beliefinanç.
19
63497
4450
birbirlerini öldüren ailelere aitler.
01:20
OthersDiğerleri come from other AfricanAfrika countriesülkeler
devastatedharap by warsavaş.
20
68922
4287
Diğerleri savaşın mahvettiği
Afrika ülkelerinden geliyor.
01:25
But when they entergirmek my classsınıf,
they make friendsarkadaşlar,
21
73823
3035
Fakat sınıfıma girdiklerinde
arkadaş oluyorlar,
01:28
they walkyürümek home togetherbirlikte,
22
76882
1637
eve birlikte yürüyorlar,
01:31
they do theironların homeworkev ödevi togetherbirlikte.
23
79149
1901
ödevlerini birlikte yapıyorlar.
01:33
There is no hatredkin allowedizin in my classsınıf.
24
81711
3028
Sınıfımda nefret yasak.
01:38
My storyÖykü is like that
of so manyçok other refugeesmülteciler.
25
86078
4133
Benim hikayem diğer birçok
mültecininki gibi.
01:43
The warsavaş camegeldi when I was still a babybebek.
26
91063
2074
Ben daha bebekken savaş çıkmıştı.
01:46
And my fatherbaba,
27
94131
1217
Çocukluğumun çoğunda
01:47
who had been absentyok
in mostçoğu of my earlyerken childhoodçocukluk,
28
95372
2855
orada olmayan babam,
01:50
was doing what other menerkekler were doing:
29
98251
2576
diğer erkeklerin yaptığını yapıyordu:
01:52
fightingkavga for the countryülke.
30
100851
1727
Ülkesi için savaşıyordu.
01:55
He had two wiveseşleri and manyçok childrençocuklar.
31
103283
3120
İki eşi ve birçok çocuğu vardı.
02:00
My motheranne was his secondikinci wifekadın eş,
32
108459
2329
Annem babamın ikinci eşiydi,
02:02
marriedevli to him at the ageyaş of 16.
33
110812
2279
babamla on altı yaşında evlenmişti.
02:05
This is simplybasitçe because my motheranne
camegeldi from a poorfakir backgroundarka fon,
34
113588
4022
Bunun sebebi annemin
fakir bir geçmişi olması
02:10
and she had no choiceseçim.
35
118279
1800
ve başka bir seçeneğinin olmamasıydı.
02:12
My fatherbaba, on the other handel, was richzengin.
36
120103
2942
Diğer bir yandan babam zengindi.
02:15
He had manyçok cowsinekler.
37
123069
1333
Bir sürü ineği vardı.
02:18
GunshotsSilah sesleri were the ordersipariş of the day.
38
126987
3187
Gün, silah sesleri ile geçerdi.
02:24
My communitytoplum was constantlysürekli underaltında attacksaldırı.
39
132713
2892
Topluluğum sürekli saldırı altındaydı.
02:28
CommunitiesTopluluklar would fightkavga eachher other
as they tookaldı waterSu alonguzun bir the NileNil.
40
136526
4640
Nil Nehri'nin kenarından su alırken
topluluklar sürekli kavga ederdi.
02:33
But that was not all.
41
141190
1292
Fakat hepsi bu değildi.
02:35
PlanesUçaklar would dropdüşürmek the spinningdöndürme
and terrifyingdehşet verici bombsbombalar
42
143257
3904
Uçaklar, insanların uzuvlarını koparan,
02:39
that choppeddoğranmış off people'sinsanların limbsbacaklarda.
43
147185
2226
dönüp duran ve korkutucu
bombalar atardı.
02:41
But the mostçoğu terrifyingdehşet verici thing
for everyher singletek parentebeveyn
44
149435
3276
Ama ebeveynlerin göreceği en korkunç şey
02:44
was to see theironların childrençocuklar beingolmak abductedKaçırılan
and turneddönük into younggenç soldiersaskerler.
45
152735
6214
çocuklarının zorla alıkoyulup
askere dönüştürülmesiydi.
02:51
My motheranne dugkazdık a trenchhendek
46
159877
2321
Annem bir hendek kazdı
02:54
that soonyakında becameoldu our home.
47
162222
2149
ve sonunda bu hendek evimiz oldu.
02:57
But yethenüz, we did not feel protectedkorumalı.
48
165150
2353
Ama hala güvende hissetmiyorduk.
03:00
She had to fleekaçmak in searcharama
of a safekasa placeyer for us.
49
168455
3950
Bize güvenli bir yer bulmak için
yanımızdan ayrıldı.
03:04
I was fourdört yearsyıl oldeski,
and my youngerdaha genç sisterkız kardeş was two.
50
172429
3422
Ben dört yaşındaydım,
kız kardeşim ise iki yaşındaydı.
03:09
We joinedkatıldı a hugeKocaman masskitle of people,
51
177267
2013
Kalabalık bir insan topluluğuna katılıp
03:11
and togetherbirlikte we walkedyürüdü
for manyçok agonizingacı veren daysgünler
52
179304
3916
daha güvenli bir yer bulmak için
03:15
in searcharama of a securegüvenli placeyer.
53
183244
1922
günlerce acı dolu bir yürüyüşe katıldık.
03:17
But we could barelyzar zor restdinlenme
54
185190
1673
Daha dinlenmeye vakit bulamamışken
03:19
before we were attackedsaldırıya again.
55
187954
2909
saldırılar tekrar başladı.
03:24
I rememberhatırlamak my motheranne was pregnanthamile,
56
192159
2444
Bizi kucağında sırayla taşırken
03:26
when she would take turnsdönüşler
to carrytaşımak me and my youngerdaha genç sisterkız kardeş.
57
194627
3051
annemin hamile olduğunu hatırlıyorum.
03:30
We finallyen sonunda madeyapılmış it acrosskarşısında
the KenyanKenya bordersınır, yes.
58
198362
2874
En sonunda Kenya sınırını geçtik.
03:33
But that was the longestEn uzun journeyseyahat
that I have ever had in my wholebütün life.
59
201887
5147
Fakat hayatımda yaptığım
en uzun yolculuktu.
03:40
My feetayaklar were rawçiğ with blisterskabarcıklar.
60
208028
3523
Ayaklarım su toplamıştı.
03:45
To our surprisesürpriz,
61
213630
1556
Sürprizimiz ise,
03:47
we foundbulunan other familyaile membersüyeler
who had fledkaçtı into the campkamp earlierdaha erken on,
62
215210
3311
şu anda bulunduğunuz
Kakuma kampına bizden
daha önce gelmiş
03:50
where you all are todaybugün,
63
218545
1667
03:52
the KakumaKakuma campkamp.
64
220236
1706
aile üyelerini bulmaktı.
03:53
Now, I want you all to be very quietsessiz
just for a momentan.
65
221966
3680
Şimdi, bir anlığına çok sessiz
olmanızı istiyorum.
04:00
Do you hearduymak that?
66
228574
1579
Duyuyor musunuz?
04:04
The soundses of silenceSessizlik.
67
232022
3184
Sessizliğin sesi.
04:08
No gunshotssilah sesleri.
68
236268
1374
Silah sesleri yok.
04:11
PeaceBarış, at last.
69
239157
2343
Sonunda, biraz huzur.
04:14
That was my first memorybellek of this campkamp.
70
242279
3455
Bu benim kamptan ilk anımdı.
04:19
When you movehareket from a warsavaş zonebölge
71
247154
2353
Savaş alanından taşınıp
04:21
and come to a securegüvenli placeyer like KakumaKakuma,
72
249531
2523
Kakuma gibi güvenli bir yere gelmişseniz
çok uzun bir yol katetmişsinizdir.
04:24
you've really gonegitmiş faruzak.
73
252078
1451
04:27
I only stayedkaldı in the campkamp
for threeüç yearsyıl, thoughgerçi.
74
255655
2901
Aslında bu kampta
sadece üç yıl kaldım.
04:30
My fatherbaba, who had been absentyok
in mostçoğu of my earlyerken childhoodçocukluk,
75
258580
3064
Çocukluğumun çoğunda
yanımda olmayan babam
04:33
camegeldi back into my life.
76
261668
1387
bu sefer yanımdaydı.
04:35
And he organizedörgütlü for me
to movehareket with my uncleamca dayı
77
263697
3389
Beni, amcamla birlikte
Nakuru'daki ailemizin yanına
dönmek için gönderdi.
04:39
to our familyaile in NakuruNakuru.
78
267110
1560
04:41
There, I foundbulunan my father'sbabanın first wifekadın eş,
79
269328
2443
Orada babamın ilk eşini
04:43
my halfyarım sisterskız kardeşler and my halfyarım brothersKardeşler.
80
271795
3581
ve üvey kardeşlerimi buldum.
04:47
I got enrolledkayıtlı in schoolokul.
81
275400
2079
Okula kayıt edildim.
04:49
I rememberhatırlamak my first day in schoolokul --
I could singşarkı söyle and laughgülmek again --
82
277503
4578
Okuldaki ilk günümü hatırlıyorum--
Tekrar gülüp şarkı söyleyebiliyordum--
04:54
and my first setset of schoolokul
uniformsüniformalar, you betbahis.
83
282105
3298
Okul formamı hatırlıyorum.
04:58
It was amazingşaşırtıcı.
84
286317
1361
Harikaydı.
05:01
But then I camegeldi to realizegerçekleştirmek
85
289360
2405
Fakat sonradan anladım ki
05:04
that my uncleamca dayı did not find it fituygun
for me to go to schoolokul,
86
292622
4262
kız olduğum içim amcam okula gitmemi
05:10
simplybasitçe because I was a girlkız.
87
298194
2679
uygun bulmuyordu.
05:14
My halfyarım brothersKardeşler were his first priorityöncelik.
88
302649
2941
Üvey erkek kardeşlerim onun
için öncelikliydi.
05:18
He would say, "EducatingEğitmek a girlkız
is a wasteatık of time."
89
306622
3761
''Kızları eğitmek zaman kaybı.'' derdi.
05:22
And for that reasonneden, I missedcevapsız
manyçok daysgünler of schoolokul,
90
310773
4961
Bu yüzden çoğu zaman okula gitmedim
05:27
because the feesharç were not paidödenmiş.
91
315758
1977
çünkü harçlar ödenmiyordu.
05:31
My fatherbaba steppedbasamaklı in
92
319364
1917
Babam devreye girdi
05:33
and organizedörgütlü for me
to go to boardingyatılı schoolokul.
93
321305
3123
ve beni yatılı okula gönderdi.
05:37
I rememberhatırlamak the faithinanç that he put in me
over the coupleçift of yearsyıl to come.
94
325253
4060
Sonraki bir kaç yılda bana
ne kadar inandığını gördüm.
05:41
He would say, "EducationEğitim is an animalhayvan
that you have to overcomeüstesinden gelmek.
95
329337
5663
Bana ''Eğitim üstesinden
gelmen gereken bir hayvandır.
05:47
With an educationEğitim, you can survivehayatta kalmak.
96
335779
3322
Eğitim ile hayatta kalırsın.
05:51
EducationEğitim shall-acak be your first husbandkoca."
97
339838
4086
Eğitim senin ilk eşin olacak.'' derdi.
05:56
And with these wordskelimeler camegeldi in
his first bigbüyük investmentyatırım.
98
344557
5076
Bu sözler babamın en büyük
yatırımıyla söylenmişti.
06:01
I feltkeçe luckyşanslı!
99
349657
1275
Şanslı hissettim!
06:03
But I was missingeksik something:
100
351627
3179
Fakat bir şeyi özlüyordum:
06:08
my motheranne.
101
356462
1151
annemi.
06:11
My motheranne had been left
behindarkasında in the campkamp,
102
359064
2491
Annem kampta kalmıştı
06:14
and I had not seengörüldü her sincedan beri I left it.
103
362511
2513
ve o zamandan beri onu görmüyordum.
06:18
SixAltı yearsyıl withoutolmadan seeinggörme her
was really long.
104
366197
4619
Onu görmeden altı yıl geçirmek
çok uzun gelmişti.
06:24
I was aloneyalnız,
105
372245
1243
Yalnızdım,
06:26
in schoolokul,
106
374178
1239
onun öldüğünü duyduğumda
06:28
when I heardduymuş of her deathölüm.
107
376117
1618
okuldaydım.
06:32
I've seengörüldü manyçok people back in SouthGüney SudanSudan
108
380128
2576
Güney Sudan'dan tanıdığım
ve hayatlarını kaybeden
06:36
losekaybetmek theironların liveshayatları.
109
384316
1661
birçok insan var.
06:38
I've heardduymuş from neighborsKomşular
110
386001
1923
Komşularımdan, oğullarını,
06:39
losekaybetmek theironların sonsoğulları, theironların husbandsKocalar,
111
387948
2477
eşlerini, çocuklarını
06:43
theironların childrençocuklar.
112
391159
1276
kaybettiklerini duydum.
06:45
But I never thought that that
would ever come into my life.
113
393104
3469
Ama bunu benimde yaşayacağımı
hiç düşünmemiştim.
06:49
A monthay earlierdaha erken, my stepmotherüvey anne,
114
397840
3556
O zamandan bir ay önce,
06:53
who had been so good to me
back in NakuruNakuru, diedvefat etti first.
115
401420
4019
Nakuru'da bana çok iyi davranan
üvey annem öldü.
06:59
Then I camegeldi to realizegerçekleştirmek that
after givingvererek birthdoğum to fourdört girlskızlar,
116
407764
5438
Sonra şunu fark ettim: dört kız
çocuk dünyaya getirdikten sonra
07:05
my motheranne had finallyen sonunda
givenverilmiş birthdoğum to something
117
413226
3315
toplumda kabul görmesi için gereken
07:08
that could have madeyapılmış her
be acceptedkabul edilmiş into the communitytoplum --
118
416565
3711
annemin doğum yapmasıydı;
07:12
a babybebek boyoğlan,
119
420300
1547
bir erkek bebeğe,
07:13
my babybebek brothererkek kardeş.
120
421871
1580
küçük erkek kardeşime.
07:16
But he, too,
121
424731
1987
Fakat o da
07:18
joinedkatıldı the listliste of the deadölü.
122
426742
2612
ölüm listesine katılmıştı.
07:23
The mostçoğu hurtingzarar partBölüm for me
123
431982
1909
Ama benim için en yıkıcı şey
07:27
was the factgerçek that I wasn'tdeğildi ableyapabilmek
to attendkatılmak my mother'sannenin burialdefin.
124
435409
3940
annemin cenaze törenine katılamamamdı.
07:31
I wasn'tdeğildi allowedizin.
125
439984
1286
İzin vermemişlerdi.
07:34
They said her familyaile did not find it fituygun
126
442654
4700
Bize dedikler ki sadece kız olduğumuz için
07:39
for her childrençocuklar, who are all girlskızlar,
to attendkatılmak her burialdefin,
127
447378
3784
annemin ailesi, kız çocuklarının
cenazeye katılmasını
07:44
simplybasitçe because we were girlskızlar.
128
452016
1748
uygun bulmuyormuş.
07:46
They would lamentağıt to me and say,
129
454806
2029
Yas tuttular,
07:49
"We are sorry, MaryMary, for your losskayıp.
130
457634
1996
''Kaybın için üzgünüz Mary.
07:52
We are sorry that your parentsebeveyn
never left behindarkasında any childrençocuklar."
131
460689
5159
Ebeveynlerin geride hiç çocuk bırakmadığı
için üzgünüz.'' dediler.
07:59
And I would wondermerak etmek:
132
467415
1435
Şunu merak ettim:
08:01
What are we?
133
469792
1184
"Biz neyiz?
08:04
Are we not childrençocuklar?
134
472061
1324
Çocuk değil miyiz?"
08:06
In the mentalityzihniyet of my communitytoplum,
135
474858
2902
Benim topluluğumun zihniyetinde
08:09
only the boyoğlan childçocuk countedsayılır.
136
477784
1906
sadece erkek çocuklar çocuk sayılır.
08:13
And for that reasonneden,
I knewbiliyordum this was the endson of me.
137
481419
3287
Bu yüzden, sonumun geldiğini biliyordum.
08:19
But I was the eldesten büyükleri girlkız.
138
487606
1636
En büyük ben olduğum için
08:21
I had to take carebakım of my siblingsKardeşler.
139
489794
1936
kardeşlerime bakmam gerekiyordu.
08:23
I had to ensuresağlamak they wentgitti to schoolokul.
140
491754
2036
Okula gittiklerinden
emin olmak zorundaydım.
08:26
I was 13 yearsyıl oldeski.
141
494674
2504
On üç yaşındaydım.
08:29
How could I have madeyapılmış that happenolmak?
142
497745
2272
Bunu nasıl gerçekleştirirdim?
08:33
I camegeldi back to the campkamp
to take carebakım of my siblingsKardeşler.
143
501208
3603
Kardeşlerime bakmak için
kampa geri döndüm.
08:36
I've never feltkeçe so stucksıkışmış.
144
504835
1555
Hiç bu kadar sıkışmış
hissetmemiştim.
08:39
But then, one of my auntsteyzeler, AuntieTeyze OkoiOkoi,
145
507800
4377
Fakat sonra teyzelerimden biri olan
08:44
decidedkarar to take my sisterskız kardeşler.
146
512201
1789
Auntie Okoi kız kardeşlerimi aldı.
08:46
My fatherbaba sentgönderilen me moneypara from JubaJuba
for me to go back to schoolokul.
147
514643
3349
Babam okula devam etmem için
Juba'dan para yolladı.
08:50
BoardingYatılı schoolokul was heavencennet,
but it was alsoAyrıca so hardzor.
148
518829
3690
Yatılı okul cennet gibiydi
ama bir yandan da zordu.
08:55
I rememberhatırlamak duringsırasında the visitingziyaret daysgünler
when parentsebeveyn would come to schoolokul,
149
523154
3573
Anne ve babaların okula geldiği
ziyaret günlerini hatırlıyorum,
babam kaçırırdı.
08:58
and my fatherbaba would missbayan.
150
526751
1404
09:00
But when he did come,
151
528179
1710
Geldiğindeyse
aynı şekilde bana inanmaya
devam ederdi.
09:01
he repeatedtekrarlanan the sameaynı faithinanç in me.
152
529913
1787
09:03
This time he would say,
153
531724
1306
Bir sefer
09:05
"MaryMary, you cannotyapamam go astrayyoldan,
154
533054
2709
''Mary hata yapamazsın çünkü
09:07
because you are the futuregelecek
of your siblingsKardeşler."
155
535787
3202
kardeşlerinin geleceği sensin.'' demişti.
09:12
But then, in 2012,
156
540142
3622
Sonra 2012 yıllında,
09:15
life tookaldı away the only thing
that I was clingingdar on.
157
543788
3974
hayat tek tutunduğum şeyi
elimden almıştı.
09:20
My fatherbaba diedvefat etti.
158
548395
1326
Babam öldü.
09:23
My gradesNotlar in schoolokul startedbaşladı to collapseçöküş,
159
551783
2236
Okulda notlarım kötüleşmeye başladı
09:27
and when I satoturdu for my finalnihai
highyüksek schoolokul examssınavları in 2015,
160
555643
5981
ve 2015 yılında son lise sınavlarına girip
09:33
I was devastatedharap to receiveteslim almak a C gradesınıf.
161
561648
3592
C aldığımda yıkılmıştım.
09:37
OK, I keep tellingsöylüyorum studentsöğrencilerin in my classsınıf,
162
565264
2301
Sınıfımdaki çocuklara söyleyip dururum,
09:39
"It's not about the A'sA'ın;
it's about doing your besten iyi."
163
567589
3369
''Olay A almakla alakalı değil
elinizden gelenin en iyisini yapmak.''
Bu benim elimden gelenin
en iyisi değildi.
09:43
That was not my besten iyi.
164
571461
1179
09:45
I was determinedbelirlenen.
165
573887
1265
Kararlıydım.
09:47
I wanted to go back and try again.
166
575176
2380
Geri dönmeyi ve tekrar etmeyi istedim.
09:50
But my parentsebeveyn were gonegitmiş.
167
578664
1631
Fakat annem babam ölmüştü.
09:52
I had no one to take carebakım of me,
168
580972
1555
Benimle ilgilenecek kimse yoktu
09:54
and I had no one to payödeme that feeücret.
169
582551
1894
ve harç paramı ödeyecek kimse yoktu.
09:56
I feltkeçe so hopelessUmutsuz.
170
584863
1519
Umutsuz hissettim.
10:00
But then, one of my besten iyi friendsarkadaşlar,
171
588412
2150
Fakat sonra en iyi
arkadaşlarımdan biri olan
10:02
a beautifulgüzel KenyanKenya ladybayan, EstherEsther KaechaKaecha,
172
590586
3353
güzel Kenyalı bir kadın Ester Kaecha,
10:05
calleddenilen me duringsırasında this devastatingyıkıcı momentan,
173
593963
2064
bu umut yıkıcı zamanda beni aradı
10:08
and she was like, "MaryMary,
you have a stronggüçlü will.
174
596051
3361
ve ''Mary çok güçlü bir iraden var.
10:11
And I have a planplan,
and it's going to work."
175
599436
2249
Bir planım var ve işe yarayacak'' dedi.
10:14
OK, when you're in those devastatingyıkıcı
momentsanlar, you acceptkabul etmek anything, right?
176
602261
3997
Böyle anlarda her şeyi
kabul edersiniz, değil mi?
10:18
So the planplan was, she organizedörgütlü
some travelseyahat moneypara
177
606282
3111
Plan şuydu;
Anester Zafer Kız Lisesi'ne
gidebilmemiz için para biriktirmişti.
10:21
for us to travelseyahat to
AnesterAnester VictoryZafer GirlsKızlar HighYüksek SchoolOkul.
178
609417
3111
10:25
I rememberhatırlamak that day so well.
179
613262
1431
O günü çok iyi hatırlıyorum.
10:26
It was rainingyağmur when we enteredgirdi
the principal'sMüdürün officeofis.
180
614717
3457
Müdürün odasına girdiğimizde
yağmur yağıyordu.
10:30
We were shakingsallama like two chickenstavuklar
that had been rainedyağdırdı on,
181
618198
3096
Üstlerine yağmur yağmış
iki tavuk gibi duruyorduk
10:33
and we lookedbaktı at him.
182
621318
1174
ve adama baktık.
10:34
He was askingsormak, "What do you want?"
183
622516
1897
''Ne istiyorsunuz?'' diye sordu.
10:36
And we lookedbaktı at him with the catkedi faceyüz.
184
624890
2218
Ona baktık.
10:39
"We just want to go back to schoolokul."
185
627132
2101
''Okula geri dönmek istiyoruz.''
10:41
Well, believe it or not,
he not only paidödenmiş our schoolokul feesharç
186
629257
4339
İster inanın ister inanmayın ama
sadece harçlarımızı değil
10:45
but alsoAyrıca our uniformüniforma
and pocketcep moneypara for foodGıda.
187
633620
4113
ayrıca formamızın parasını
ve yemek için cep harçlığımızı verdi.
10:49
ClapAlkış for him.
188
637757
1223
Onu alkışlayalım.
10:51
(ApplauseAlkış)
189
639004
1823
(Alkış)
10:53
When I finishedbitmiş my highyüksek schoolokul careerkariyer,
190
641766
2082
Lise eğitimimi bitirdiğimde
10:55
I becameoldu the headkafa girlkız.
191
643872
1533
okul temsilcisi oldum.
10:57
And when I satoturdu for the KCSEKCSE
for a secondikinci time,
192
645984
3365
KCSE için ikinci denememde
11:01
I was ableyapabilmek to receiveteslim almak a B minuseksi. ClapAlkış.
193
649373
2650
B eksi aldım. Alkış, lütfen.
11:04
(ApplauseAlkış)
194
652047
2240
(Alkış)
11:06
Thank you.
195
654311
1155
Teşekkürler.
11:07
So I really want to say thank you
to AnesterAnester VictoryZafer, MrBay. GatimuGatimu
196
655490
4410
Anester Zafer,
Bay Gatimu ve Anester cemiyetine
11:11
and the wholebütün AnesterAnester fraternityKardeşlik
for givingvererek me that chanceşans.
197
659924
3683
bu şansı bana verdikleri için
teşekkür etmek istiyorum.
11:17
From time to time,
198
665084
1659
Arada sırada,
11:18
membersüyeler of my familyaile will insistısrar
that my sisterkız kardeş and I should get marriedevli
199
666767
4803
biri bizimle ilgilensin diye
aile üyelerimiz
kardeşimin ve benim
evlenmemiz konusunda ısrar ediyor.
11:23
so that somebodybirisi will take carebakım of us.
200
671594
2098
''Senin için bir erkek var''
11:26
They will say,
201
674722
1303
11:28
"We have a man for you."
202
676049
1348
derler.
11:30
I really hatenefret the factgerçek that people
tookaldı us as propertyözellik ratherdaha doğrusu than childrençocuklar.
203
678153
5440
İnsanların bizi çocuklardansa mülk gibi
algılamasından gerçekten nefret ediyorum.
11:36
SometimesBazen they will jokinglyŞaka yollu say,
204
684092
1995
Bazıları şakayla karışık
11:38
"You are going to losekaybetmek your marketpazar valuedeğer
205
686111
2112
''Eğitim aldıkça market değerini
11:40
the more educatedeğitimli you becomeolmak."
206
688247
1678
kaybedeceksin.'' diyebilirler.
11:42
But the truthhakikat is,
207
690457
1982
Ama gerçek şu ki
11:44
an educatedeğitimli womankadın is fearedkorkulan
in my communitytoplum.
208
692463
3429
benim toplumumda eğitilmiş
kadından korkulur.
11:47
But I told them, this is not what I want.
209
695916
1999
Fakat onlara bunu istemediğimi söyledim.
11:51
I don't want to get kidsçocuklar at 16
like my motheranne did.
210
699056
2993
Annem gibi on altı yaşında
çocuklarım olsun istemiyorum.
11:55
This is not my life.
211
703494
1597
Bu benim hayatım değil.
11:57
Even thoughgerçi my sisterskız kardeşler
and I are sufferingçile,
212
705528
2076
Kız kardeşlerimle birlikte
acı çeksek de
11:59
there's no way we are
headingbaşlık in that directionyön.
213
707628
2528
o yönde ilerlemeyeceğiz.
12:02
I refuseçöp to repeattekrar et historytarih.
214
710528
2436
Tarihi tekrar etmeyi reddediyorum.
12:06
EducatingEğitmek a girlkız will createyaratmak
equaleşit and stablekararlı societiestoplumlar.
215
714094
5148
Bir kızı eğitmek eşit ve kararlı
bir gelecek yaratır.
12:11
And educatedeğitimli refugeesmülteciler will be the hopeumut
216
719266
4303
Eğitimli mülteciler ülkelerini
12:15
of rebuildingYeniden oluşturma theironların countriesülkeler somedaybirgün.
217
723593
2865
bir gün tekrar kurmak için umut olacaklar.
12:18
GirlsKızlar and womenkadınlar have
a partBölüm to playoyun in this
218
726956
3753
Kızlar ve kadınlar,
erkekler kadar
12:22
just as much as menerkekler.
219
730733
1821
bunun bir parçasıdır.
12:24
Well, we have menerkekler in my familyaile
that encourageteşvik etmek me to movehareket on:
220
732578
3681
Ailemde beni
cesaretlendiren erkekler var,
12:28
my halfyarım brothersKardeşler and alsoAyrıca my halfyarım sisterskız kardeşler.
221
736283
2956
üvey erkek kardeşlerim
ve üvey kız kardeşlerim.
12:32
When I finishedbitmiş my highyüksek schoolokul careerkariyer,
222
740726
1918
Liseyi bitirdikten sonra
12:35
I movedtaşındı my sisterskız kardeşler to NairobiNairobi,
where they livecanlı with my stepsisterÜvey kardeşim.
223
743285
5517
kız kardeşlerimi, üvey kız kardeşimin
yaşadığı Nairobi'ye götürdüm.
12:41
They livecanlı 17 people in a houseev.
224
749411
2093
Bir evde on yedi kişi yaşıyorlar.
12:44
But don't pityyazık us.
225
752138
1195
Sakın bize acımayın.
12:45
The mostçoğu importantönemli thing
is that they all get a decentiyi educationEğitim.
226
753935
5428
En önemli şey düzgün bir
eğitim almaları.
12:53
The winnerskazananlar of todaybugün
227
761534
1546
Bugünün kazananları,
12:56
are the loserskaybedenler of yesterdaydün,
228
764090
1907
dünün kaybedenleri
12:58
but who never gaveverdi up.
229
766557
1580
fakat asla vazgeçmeyenleridir.
13:00
And that is who we are,
230
768820
1889
Kız kardeşimin ve benim
13:02
my sisterskız kardeşler and I.
231
770733
1393
olduğumuz şey bu.
13:04
And I'm so proudgururlu of that.
232
772150
2001
Bununla çok gurur duyuyorum.
13:06
My biggesten büyük investmentyatırım in life --
233
774175
1781
Hayattaki en büyük yatırım--
13:07
(ApplauseAlkış)
234
775980
1040
(Alkış)
13:09
is the educationEğitim of my sisterskız kardeşler.
235
777044
2879
kız kardeşlerimin eğitimidir.
13:12
EducationEğitim createsyaratır an equaleşit and fairadil chanceşans
for everyoneherkes to make it.
236
780868
4668
Eğitim herkesin başarması için
eşit ve adil şans yaratır.
13:18
I personallyŞahsen believe educationEğitim
is not all about the syllabusmüfredat.
237
786128
3291
Bana göre eğitim
müfredattan ibaret değil.
13:21
It's about friendshipdostluk.
238
789841
1347
Arkadaşlıkla alakalı.
13:23
It's about discoveringkeşfetmek our talentsyetenekleri.
239
791746
2235
Yeteneklerimizi keşfetmekle alakalı.
13:26
It's about discoveringkeşfetmek our destinyKader.
240
794005
3233
Kaderimizi keşfetmekle alakalı.
13:29
I will, for exampleörnek, not forgetunutmak
the joysevinç that I had
241
797914
2554
Örneğin, ben okulda ilk
şarkı söylediğimdeki zevki,
13:32
when I first had singingşan
lessonsdersler in schoolokul,
242
800492
2238
ki benim için hala tutkudur,
13:34
whichhangi is still a passiontutku of mineMayın.
243
802754
1643
asla unutmayacağım.
13:36
But I wouldn'tolmaz have gottenkazanılmış that
244
804421
2057
Bunu başka bir yerde
13:38
anywhereherhangi bir yer elsebaşka.
245
806502
1257
bulamazdım.
13:41
As a teacheröğretmen, I see
my classroomsınıf as a laboratorylaboratuvar
246
809061
4407
Öğretmen olarak, sınıfımı sadece
yetenek ve bilgi oluşturan bir yer
13:45
that not only generatesüretir
skillsbecerileri and knowledgebilgi
247
813492
2945
olarak değil ayrıca
anlayış ve umudu oluştuğu
13:48
but alsoAyrıca understandinganlayış and hopeumut.
248
816461
2854
bir laboratuvar olarak görüyorum.
13:51
Let's take a treeağaç.
249
819881
1285
Örneğin, ağacı ele alalım.
13:53
A treeağaç mayMayıs ayı have its branchesdalları cutkesim,
250
821894
2045
Dalları kesilebilir,
13:57
but give it waterSu, and it will
growbüyümek newyeni branchesdalları.
251
825022
4429
fakat su verirseniz,
yeni dallar çıkar.
14:01
For the childçocuk of warsavaş,
252
829475
1603
Savaş çocukları için eğitim,
14:03
an educationEğitim can turndönüş theironların tearsgözyaşı of losskayıp
into a passiontutku for peaceBarış.
253
831102
6027
kayıpları yüzünden dökülen
gözyaşlarını barış tutkusuna çevirir.
14:09
And for that reasonneden, I refuseçöp to give up
on a singletek studentÖğrenci in my classsınıf.
254
837153
5010
Bu yüzden sınıfımdaki
hiçbir çocuktan vazgeçmeyeceğim.
14:14
(ApplauseAlkış)
255
842187
2316
(Alkış)
14:16
EducationEğitim healsiyileştirir.
256
844527
1442
Eğitim iyileştirir.
14:19
The schoolokul environmentçevre
257
847079
2026
Okul ortamı
14:21
givesverir you a focusodak to focusodak aheadönde.
258
849129
3041
ileriye odaklanmanızı sağlar.
14:25
Let's take it this way:
259
853245
1323
Şunu ele alalım:
14:26
when you're busymeşgul solvingçözme
mathematicalmatematiksel equationsdenklemler,
260
854592
2463
Bir matematik denklemini
çözerken ve şiir ezberlerken
14:29
and you are memorizingezberleme poetryşiir,
261
857079
2285
meşgul olursunuz,
14:31
you forgetunutmak the violenceşiddet
that you witnessedtanık back home.
262
859388
4071
yaşadığınız yerde şahit olduğunuz
şiddeti unutursunuz.
14:35
And that is the powergüç of educationEğitim.
263
863931
3485
Bu eğitimin gücüdür.
14:39
It createsyaratır this placeyer for peaceBarış.
264
867440
2850
Huzur için ortam yaratır.
14:42
KakumaKakuma is teemingiç içedir with learnersöğrenenler.
265
870856
1969
Kakuma öğrenenlerle kaynar.
14:44
Over 85,000 studentsöğrencilerin
are enrolledkayıtlı in schoolsokullar here,
266
872849
5177
Seksen beş binin üzerinde
çocuk burada eğitim alıyor,
14:50
whichhangi makesmarkaları up 40 percentyüzde
of the refugeemülteci populationnüfus.
267
878050
3547
ki bu da mülteci nüfusunun
yüzde kırkını oluşturur.
14:54
It includesiçerir childrençocuklar who lostkayıp yearsyıl
of educationEğitim because of the warsavaş back home.
268
882040
6905
Bu sayı savaş yüzünden eğitim yıllarını
kaybetmiş çocukları da içeriyor.
15:01
And I want to asksormak you a questionsoru:
269
889584
1895
Size bir soru sormak istiyorum:
15:04
If educationEğitim is about
buildingbina a generationnesil of hopeumut,
270
892568
4354
Eğer eğitim umut nesli
oluşturmakla alakalı ise
15:09
why are there 120 studentsöğrencilerin
packedpaketlenmiş in my classroomsınıf?
271
897754
4644
neden sınıfım yüz yirmi öğrenci
ile hınca hınç dolu?
15:16
Why is it that only sixaltı percentyüzde
of the primarybirincil schoolokul studentsöğrencilerin
272
904288
4019
Neden ilköğretim
öğrencilerinin yüzde altısı
15:20
are makingyapma it to highyüksek schoolokul,
273
908331
1736
yeterince yerimiz olmadığı için
15:22
simplybasitçe because we do not have
enoughyeterli placesyerler for them?
274
910091
3663
liseye gidiyor?
15:26
And why is it that only one percentyüzde
of the secondaryikincil schoolokul graduatesmezunları
275
914376
5059
Peki neden lise öğrencilerinin
yüzde biri
15:31
are makingyapma it to universityÜniversite?
276
919459
1661
üniversiteye gidiyor?
15:34
I beganbaşladı by sayingsöz that I am a teacheröğretmen.
277
922458
2375
Öğretmen olduğumu söyleyerek başladım.
15:37
But oncebir Zamanlar again, I have becomeolmak a studentÖğrenci.
278
925692
3318
Fakat bir kez daha, öğrenci oldum.
15:42
In MarchMart, I movedtaşındı to RwandaRuanda
279
930247
2066
Mart ayında, burs programı olan
15:45
on a scholarshipburs programprogram
calleddenilen "BridgeKöprü2RwandaRuanda."
280
933192
3583
''Bridge2Rwanda''için Rwanda'ya taşındım.
15:49
It prepareshazırlar scholarsbilim adamları for universitiesüniversiteler.
281
937503
2988
Öğrencileri üniversite için hazırlıyor.
15:53
They are ableyapabilmek to get a chanceşans to competeyarışmak
for universitiesüniversiteler abroadyurt dışı.
282
941173
4350
Yurt dışında üniversite için
yarışma şansı veriyor.
15:57
I am now havingsahip olan teachersöğretmenler
tellingsöylüyorum me what to do,
283
945961
2811
Tam tersini söylemek yerine
16:00
insteadyerine of the other way roundyuvarlak.
284
948796
2049
ne yapacağımı söyleyen hocalarım var.
16:02
People are oncebir Zamanlar again investingyatırım in me.
285
950869
3638
Bir kez daha insanlar bana
yatırım yapıyor.
16:07
So I want to asksormak you all
to investyatırmak in younggenç refugeesmülteciler.
286
955587
4541
Hepinizden genç mültecilere
yatırım yapmanızı istiyorum.
16:12
Think of the treeağaç
that we mentionedadı geçen earlierdaha erken.
287
960818
2276
Daha önce bahsettiğimiz
ağacı düşünün.
16:15
We are the generationnesil to plantbitki it,
288
963995
2664
Biz ekimi yapacak olan nesiliz,
16:19
so that the nextSonraki generationnesil can waterSu it,
289
967422
3488
diğer nesil sulamayı yapabilir
16:23
and the one that followsşu
will enjoykeyfini çıkarın the shadeGölge.
290
971498
4096
ve bir sonraki nesil ise
gölgenin tadını çıkarabilir.
16:28
They will reapbiçmek the benefitsfaydaları.
291
976360
1882
Faydaları hasat edebilirler.
16:31
And the greatestEn büyük benefityarar of them all
292
979016
2441
En iyi fayda ise
16:34
is an educationEğitim that will last.
293
982263
3219
eğitimin devam edeceğidir.
16:38
Thank you.
294
986084
1230
Teşekkür ederim.
16:39
(ApplauseAlkış)
295
987648
6103
(Alkış)
Translated by Nihal Aksakal
Reviewed by Saliha Karatepeli

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Mary Maker - Teacher
Mary Maker believes in the power of education to build peace and rebuild lives.

Why you should listen

A refugee from South Sudan's civil war, Mary Maker found solace and hope through education. She has lived in Kakuma refugee camp for several years, where she worked as a school teacher to a class of 120 students. She is now student again, attending a scholarship program in Rwanda, putting her on a path to university.

More profile about the speaker
Mary Maker | Speaker | TED.com