TEDxBoulder
Sean Davis: Can we solve global warming? Lessons from how we protected the ozone layer
Sean Davis: Küresel ısınmayı önleyebilir miyiz? Ozon tabakasının korunmasından öğrendiklerimiz
Filmed:
Readability: 5.1
1,825,260 views
Montreal Protokolü dünyanın bir araya gelerek iklim değişikliği konusunda harekete geçebileceğini kanıtladı. Dünyanın en başarılı çevre anlaşması imzalandıktan otuz yıl sonra, iklim bilimci Sean Davis, kloroflorokarbonları yasakladığımızda kaçındığımız dünyayı araştırıyor ve zamanımızın çevresel krizini açıklamak için geliştirebileceğimiz dersleri paylaşıyor.
Sean Davis - Research scientist
Sean Davis studies the climate impacts from human-caused changes of the chemical composition of the atmosphere. Full bio
Sean Davis studies the climate impacts from human-caused changes of the chemical composition of the atmosphere. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
So, I'm a climate scientist,
0
1101
3216
Ben bir iklim bilimciyim
00:16
and if this room is representative
of the country we live in,
of the country we live in,
1
4341
5378
ve bu salon yaşadığımız ülkeyi
temsil ediyor olsaydı
temsil ediyor olsaydı
00:21
that means about 60 percent of you,
so maybe from about there over,
so maybe from about there over,
2
9743
4491
yaklaşık %60'ınız,
belki oradan şuraya kadar,
belki oradan şuraya kadar,
00:26
don't strongly trust me for information
on the causes of climate change.
on the causes of climate change.
3
14258
4505
iklim değişikliğinin nedenleri konusunda
bana kesin olarak güvenmezdi.
bana kesin olarak güvenmezdi.
Bu akşam gerçeği anlatacağıma
söz veriyorum ama bu istatistiğe
söz veriyorum ama bu istatistiğe
00:32
Now, I promise to tell the truth tonight,
4
20312
2063
00:34
but just to humor that demographic,
5
22399
2882
mizahla karşılık vermek için
bu konuşmaya bir yalanla başladım.
bu konuşmaya bir yalanla başladım.
00:37
I've started this talk with a falsehood.
6
25305
2238
[Paris İklim Anlaşması,
iklim değişikliğinin
iklim değişikliğinin
00:39
[The Paris Climate Accord
is a product of the recognition
is a product of the recognition
7
27567
2754
evrensel bir sorun olarak
tanınmasının ürünüdür.]
tanınmasının ürünüdür.]
00:42
that climate change
is a global problem ...]
is a global problem ...]
8
30345
2024
Bu açıklama Başkan Obama tarafından değil,
Başkan Reagan tarafından yapıldı.
Başkan Reagan tarafından yapıldı.
00:44
This statement was not made
by President Obama.
by President Obama.
9
32383
2191
Ne iklim değişikliği ne de
Paris İklim Anlaşması hakkındaydı.
Paris İklim Anlaşması hakkındaydı.
00:46
It was made by President Reagan,
10
34598
1563
00:48
and it wasn't about climate change
and the Paris Climate Accord.
and the Paris Climate Accord.
11
36185
3186
Montreal Protokolü ve stratosferik
ozon tabakasının incelmesiyle ilgiliydi.
ozon tabakasının incelmesiyle ilgiliydi.
00:51
It was actually
about the Montreal Protocol
about the Montreal Protocol
12
39395
2219
00:53
and stratospheric ozone depletion.
13
41638
2079
00:57
Now, I'm sure that many of you aren't
familiar with this environmental problem,
familiar with this environmental problem,
14
45512
4221
Eminim ki çoğunuz bu çevre
problemiyle içli dışlı değilsiniz.
problemiyle içli dışlı değilsiniz.
01:01
but you should be,
15
49757
1341
Ama olmalısınız.
01:03
because it's a rare
environmental success story.
environmental success story.
16
51122
3670
Çünkü bu ender bir çevresel
başarı hikâyesi
başarı hikâyesi
01:06
And it's worth revisiting,
17
54816
1917
ve tekrar ele almaya değer.
01:08
because sometimes, we need
to examine the world we've avoided
to examine the world we've avoided
18
56757
3532
Çünkü bazen, bugün yaptığımız
seçimlerde bize yol göstermesi için
seçimlerde bize yol göstermesi için
01:12
in order to find guidance
for the choices we make today.
for the choices we make today.
19
60313
3436
kaçındığımız dünyayı
incelememiz gerekir.
incelememiz gerekir.
01:16
So let's go back to the 1970s,
20
64900
2556
Öyleyse 1970'lere geri dönelim;
01:19
when some questionable choices were made:
21
67480
2810
sorgulanması gereken bazı
seçimlerin yapıldığı zamana.
seçimlerin yapıldığı zamana.
İlk olarak,
01:22
first of all -- hoo --
hairstyles. (Laughs)
hairstyles. (Laughs)
22
70314
4833
saç stilleri.
01:27
Second of all, objectively
terrible quantities of hairspray,
terrible quantities of hairspray,
23
75171
4124
İkinci olarak, objektif olarak
korkunç miktarlarda saç spreyi.
korkunç miktarlarda saç spreyi.
01:31
and third, CFCs, chlorofluorocarbons,
24
79319
5069
Üçüncü olarak da CFC'ler,
kloroflorokarbonlar, aerosol sprey
kloroflorokarbonlar, aerosol sprey
kutularında itici gaz olarak
kullanılan insan yapımı kimyasallar.
kullanılan insan yapımı kimyasallar.
01:36
man-made chemicals that were used
as propellant in aerosol spray cans.
as propellant in aerosol spray cans.
25
84412
4327
Bakın, bu CFC'lerin
bir sorun olduğu ortaya çıktı.
bir sorun olduğu ortaya çıktı.
01:41
And see, it turns out
these CFCs were a problem
these CFCs were a problem
26
89749
3064
01:44
because they were destroying
the ozone layer.
the ozone layer.
27
92837
2845
Çünkü onlar ozon tabakasını yok ediyordu.
01:47
Now I'm sure most of you
have heard of the ozone layer,
have heard of the ozone layer,
28
95706
2596
Eminim ki çoğunuz
ozon tabakasını duydunuz.
ozon tabakasını duydunuz.
01:50
but why does it matter?
29
98326
1442
Ama bu neden önemli?
01:51
Well, quite simply,
the ozone layer is earth's sunscreen,
the ozone layer is earth's sunscreen,
30
99792
4610
Kısaca, ozon tabakası
dünyanın güneş kremi
dünyanın güneş kremi
01:56
and it's really fragile.
31
104426
1424
ve oldukça kırılgan.
01:58
If you could take all of the ozone,
32
106955
1699
Yaklaşık 20 - 30 km üzerimizde
bulunan ozon tabakasını alıp
bulunan ozon tabakasını alıp
02:00
which is mostly about
10 to 20 miles up above our heads,
10 to 20 miles up above our heads,
33
108678
3162
dünyanın yüzeyine
doğru sıkıştırabilseydik
doğru sıkıştırabilseydik
02:03
and compress it down
to the surface of the earth,
to the surface of the earth,
34
111864
2902
iki peni kalınlığında, yani bir cm'nin
üçte biri kadar ince bir kabuk oluşurdu.
üçte biri kadar ince bir kabuk oluşurdu.
02:06
it would form a thin shell
only about two pennies thick,
only about two pennies thick,
35
114790
3449
02:10
about an eighth of an inch.
36
118263
2069
02:12
And that thin shell does
an amazing amount of work, though.
an amazing amount of work, though.
37
120356
3431
Bu ince kabuk inanılmaz işler yapmakta.
02:15
It filters out more than 90 percent
of the harmful UV radiation
of the harmful UV radiation
38
123811
5261
Güneşten gelen zararlı UV ışınlarının
%90'ından fazlasını filtreler.
%90'ından fazlasını filtreler.
02:21
coming from the sun.
39
129096
1150
02:23
And while I'm sure many of you
enjoy that suntan that you get
enjoy that suntan that you get
40
131162
5357
Birçoğunuzun geri kalan %10'luk kısımla
bronzlaşmayı sevdiğinden emin olsam da
bronzlaşmayı sevdiğinden emin olsam da
02:28
from the remaining 10 percent,
it causes a lot of problems:
it causes a lot of problems:
41
136543
3801
bu miktar bile birçok probleme sebep olur:
02:32
cataracts,
42
140368
1150
katarakt,
02:34
damage to crops,
43
142754
1552
mahsüllerde hasar,
02:36
damage to immune systems
44
144330
1923
bağışıklık sisteminde hasar
02:38
and also skin cancer.
45
146627
1254
ve cilt kanseri.
Ozona bir tehdidin, insan güvenliğine de
tehdit olduğunu söylemek abartı olmaz.
tehdit olduğunu söylemek abartı olmaz.
02:40
It's not an exaggeration
46
148952
1271
02:42
to say that a threat to the ozone layer
is a threat to human safety.
is a threat to human safety.
47
150247
3548
02:47
And actually, ironically,
it was human safety
it was human safety
48
155540
2827
Aslında ironiktir ki, CFC'nin icadını
güdüleyen de insan güvenliğiydi.
güdüleyen de insan güvenliğiydi.
02:50
that motivated the invention
of CFCs in the first place.
of CFCs in the first place.
49
158391
3276
02:53
You see, in the early days
of refrigeration,
of refrigeration,
50
161691
2167
Anlayacağınız, soğutucuların
ilk zamanlarında
ilk zamanlarında
02:55
refrigerators used toxic
and flammable chemicals
and flammable chemicals
51
163882
3642
propan ve amonyak gibi zehirli
ve yanıcı kimyasallar kullanılıyordu.
ve yanıcı kimyasallar kullanılıyordu.
02:59
like propane and ammonia.
52
167548
1444
03:01
For good reason,
the refrigeration industry
the refrigeration industry
53
169905
2061
İyi bir sebepten, soğutma endüstirisi
güvenli bir alternatif istemişti.
güvenli bir alternatif istemişti.
03:03
wanted a safe alternative,
54
171990
1546
1928'de buldular;
Thomas Midgley adlı bir bilim insanı
Thomas Midgley adlı bir bilim insanı
03:05
and they found that in 1928,
55
173560
2242
03:07
when a scientist named Thomas Midgley
56
175826
2254
ticari olarak geçerliliği olan
ilk CFC'leri sentezlediği zaman.
ilk CFC'leri sentezlediği zaman.
03:10
synthesized the first
commercially viable CFCs.
commercially viable CFCs.
57
178104
3047
03:14
And in fact, Midgley famously
inhaled CFCs and blew out a candle
inhaled CFCs and blew out a candle
58
182143
6081
Hatta bilimsel bir konferansta Midgley
CFC'leri soludu ve bir mumu söndürdü.
CFC'leri soludu ve bir mumu söndürdü.
Bunu CFC'lerin güvenli ve yanıcı
olmadıklarını kanıtlamak yapmıştı.
olmadıklarını kanıtlamak yapmıştı.
03:20
to demonstrate,
at a scientific conference,
at a scientific conference,
59
188248
2620
03:22
that they were safe and nonflammable.
60
190892
2420
03:25
And in fact, as a scientist,
I can tell you there is no way
I can tell you there is no way
61
193336
2762
Bir bilim insanı olarak
şunu söyleyebilirim,
şunu söyleyebilirim,
günümüzde böyle tuhaf davranışlarla
işin içinden çıkamazsınız.
işin içinden çıkamazsınız.
03:28
you could get away
with that kind of antic today.
with that kind of antic today.
62
196122
2294
Yani, vay be.
03:30
I mean, wow.
63
198440
2190
Ama gerçekten o zamanlarda
CFC'ler kayda değer bir keşifti.
CFC'ler kayda değer bir keşifti.
03:33
But really, at the time,
64
201084
1866
03:34
CFCs were a really remarkable invention.
65
202974
3951
03:38
They allowed what we now know
as modern-day refrigeration
as modern-day refrigeration
66
206949
3223
Onlar modern soğutucuların, klimaların
ve diğerlerinin önünü açtı.
ve diğerlerinin önünü açtı.
03:42
and air-conditioning and other things.
67
210196
1810
Dolayısıyla 40 yıl sonrasına kadar,
yani 1970'lerde bilim insanları
yani 1970'lerde bilim insanları
03:44
So it wasn't actually until
over 40 years later, in the 1970s,
over 40 years later, in the 1970s,
68
212677
5714
CFC'lerin atmosferde parçalara ayrılacağı
ve ozona zarar vereceğini fark etmedi.
ve ozona zarar vereceğini fark etmedi.
03:50
when scientists realized that CFCs
would break down high in the atmosphere
would break down high in the atmosphere
69
218415
4698
03:55
and damage the ozone layer.
70
223137
2306
03:57
And this finding really set off
a lot of public concern.
a lot of public concern.
71
225467
2650
Bu sonuç halkı endişelendirdi.
04:00
It led, ultimately, to the banning
of CFC usage in aerosol spray cans
of CFC usage in aerosol spray cans
72
228141
5148
1978'de ABD'de ve başka birkaç ülkede
aerosol sprey kutularında CFC
kullanımının yasaklanmasına yol açtı.
kullanımının yasaklanmasına yol açtı.
04:05
in the US and a few
other countries in 1978.
other countries in 1978.
73
233313
3248
04:09
Now, the story doesn't end there,
74
237788
1595
Hikâye burada bitmiyor.
04:11
because CFCs were used
in much more than just spray cans.
in much more than just spray cans.
75
239407
3023
Çünkü CFC'ler sprey kutularından
başka birçok yerde daha kullanılıyordu.
başka birçok yerde daha kullanılıyordu.
04:15
In 1985, scientists discovered
the Antarctic ozone hole,
the Antarctic ozone hole,
76
243684
4206
1985'te bilim insanları
Antarktik ozon deliğini keşfettiler
Antarktik ozon deliğini keşfettiler
04:20
and this was a truly alarming discovery.
77
248905
2974
ve bu gerçekten endişe verici bir keşifti.
04:23
Scientists did not expect this at all.
78
251903
2430
Bilim insanları bunu hiç beklemiyordu.
04:28
Before the Antarctic ozone hole,
79
256210
1584
Antarktik ozon deliğinden
önce bilim insanları
önce bilim insanları
04:29
scientists expected
maybe a five or 10 percent reduction
maybe a five or 10 percent reduction
80
257818
3777
bir asırlık bir sürede ozonda belki %5
veya 10 oranında azalma bekliyorlardı.
veya 10 oranında azalma bekliyorlardı.
04:33
in ozone over a century.
81
261619
2032
04:35
But what they found
over the course of less than a decade
over the course of less than a decade
82
263675
4501
Ama on yıldan az bir sürede buldukları,
ozonun üçte birinden fazlasının
ozonun üçte birinden fazlasının
04:40
was that more than a third of the ozone
had simply vanished,
had simply vanished,
83
268200
4387
yani ABD'den büyük bir
alanın yok olduğuydu.
alanın yok olduğuydu.
04:44
over an area larger
than the size of the US.
than the size of the US.
84
272611
2455
04:48
And although we now know that CFCs
are the root cause of this ozone hole,
are the root cause of this ozone hole,
85
276645
4038
Ve şimdi ozon delinmesinin temel nedeninin
CFC'ler olduğunu bilmemize rağmen
CFC'ler olduğunu bilmemize rağmen
04:52
at the time, the science
was far from settled.
was far from settled.
86
280707
2354
o dönemde bilim bu yaklaşımdan uzaktı.
04:56
Yet despite this uncertainty,
87
284105
3012
Bu belirsizliğe rağmen,
04:59
the crisis helped spur nations to act.
88
287141
2507
kriz, ulusların harekete
geçmesine yardımcı oldu.
geçmesine yardımcı oldu.
05:02
So that quote that I started
this talk with,
this talk with,
89
290740
3613
Başlarken Başkan Reagan'dan yaptığım
Montreal Protokolü hakkındaki alıntı,
Montreal Protokolü hakkındaki alıntı,
05:06
about the Montreal Protocol,
from President Reagan --
from President Reagan --
90
294377
2956
05:09
that was his signing statement
when he signed the Montreal Protocol
when he signed the Montreal Protocol
91
297357
3827
Protokolün ABD Senatosu tarafından
oybirliği ile onaylanmasından sonra
oybirliği ile onaylanmasından sonra
05:13
after its unanimous ratification
by the US Senate.
by the US Senate.
92
301208
3798
Başkan Reagan'ın Protokolü
imzalama beyanıydı.
imzalama beyanıydı.
05:17
And this is something
that's truly worth celebrating.
that's truly worth celebrating.
93
305030
2517
Bu gerçekten kutlamaya değer bir şey.
05:19
In fact, yesterday was the 30th
anniversary of the Montreal Protocol.
anniversary of the Montreal Protocol.
94
307571
4882
Esasında dün, Montreal
Protokolünün 30. yıl dönümüydü.
Protokolünün 30. yıl dönümüydü.
05:24
(Applause)
95
312477
6260
(Alkışlar)
05:30
Because of the protocol,
96
318761
1742
Protokol sayesinde, ozona zararlı
maddeler artık atmosferimizde azalıyor
maddeler artık atmosferimizde azalıyor
05:32
ozone-depleting substances
are now declining in our atmosphere,
are now declining in our atmosphere,
97
320527
4357
05:36
and we're starting to see the first signs
of healing in the ozone layer.
of healing in the ozone layer.
98
324908
3495
ve ozon tabakasında ilk iyileşme
belirtilerini görmeye başlıyoruz.
belirtilerini görmeye başlıyoruz.
05:41
And furthermore, because many
of those ozone-depleting substances
of those ozone-depleting substances
99
329118
4000
Üstelik, ozon tabakasına zarar veren
maddelerin birçoğu aynı zamanda
maddelerin birçoğu aynı zamanda
çok güçlü sera gazları olduğu için,
05:45
are also very potent greenhouse gases,
100
333142
2718
05:47
the Montreal Protocol
has actually delayed global warming
has actually delayed global warming
101
335884
2778
Montreal Protokolü, küresel ısınmanın on
yıldan uzun bir süre gecikmesini sağladı.
yıldan uzun bir süre gecikmesini sağladı.
05:50
by more than a decade.
102
338686
1285
05:52
That's just wonderful.
103
340628
1267
Bu muhteşem bir şey.
05:54
But I think it's worth
asking the question,
asking the question,
104
342728
4473
Fakat sanırım şunu sormak gerek:
05:59
as we face our current
environmental crisis, global warming,
environmental crisis, global warming,
105
347225
3602
Mevcut çevresel krizle yani
küresel ısınmayla yüzleşmekteyken
küresel ısınmayla yüzleşmekteyken
Montreal'den ne gibi dersler alabiliriz?
06:02
what lessons can we learn from Montreal?
106
350851
2375
Hiç alınacak ders var mı? Sanırım evet.
[Küresel ısınmaya inanmıyorum.]
[Küresel ısınmaya inanmıyorum.]
06:05
Are there any? I think there are.
107
353250
2339
06:08
First, we don't need
absolute certainty to act.
absolute certainty to act.
108
356765
4317
Birincisi, harekete geçmek için
kesinliğe gerek yok.
kesinliğe gerek yok.
06:13
When Montreal was signed,
109
361742
1712
Montreal imzalandığında
CFC'lerin risklerinden,
CFC'lerin risklerinden,
06:15
we were less certain then
of the risks from CFCs
of the risks from CFCs
110
363478
4041
şimdi sera gazı emisyonlarının risklerden
emin olduğumuzdan daha az emindik.
emin olduğumuzdan daha az emindik.
06:19
than we are now of the risks
from greenhouse gas emissions.
from greenhouse gas emissions.
111
367543
4452
06:25
A common tactic that people
who oppose climate action use
who oppose climate action use
112
373116
3778
İklimsel hareketlere kafa tutan
insanların yaygın bir taktiği de
insanların yaygın bir taktiği de
06:28
is to completely ignore risk
and focus only on uncertainty.
and focus only on uncertainty.
113
376918
4063
riskleri tamamıyla görmezden gelmek
ve sadece belirsizliğe odaklanmaktır.
ve sadece belirsizliğe odaklanmaktır.
06:33
But so what about uncertainty?
114
381648
1561
Ancak belirsizlikte ne var?
06:35
We make decisions in the face
of uncertainty all the time,
of uncertainty all the time,
115
383937
3579
Her zaman belirsizlikler
karşısında kararlar alıyoruz.
karşısında kararlar alıyoruz.
06:39
literally all the time.
116
387540
1954
Kelimenin tam anlamıyla her zaman.
06:41
You know, I'll bet those of you
who drove here tonight,
who drove here tonight,
117
389518
4440
Bahse girerim bu akşam arabanızla buraya
gelirken emniyet kemerinizi taktınız.
gelirken emniyet kemerinizi taktınız.
06:45
you probably wore your seat belt.
118
393982
1857
06:48
And so ask yourself,
119
396807
1208
Şimdi kendinize sorun:
06:50
did you wear your seat belt
because someone told you
because someone told you
120
398039
2589
Birisi size yüzde yüz emin olarak buraya
gelirken kaza yapacağınızı mı söyledi?
gelirken kaza yapacağınızı mı söyledi?
06:52
with a hundred percent [certainty]
121
400652
1907
06:54
that you would get
in a car crash on the way here?
in a car crash on the way here?
122
402583
2408
06:57
Probably not.
123
405711
1424
Muhtemelen hayır.
06:59
So that's the first lesson.
124
407159
2318
İşte bu birinci ders.
07:01
Risk management and decision making
always have uncertainty.
always have uncertainty.
125
409501
3261
Risk yönetimi ve karar almak
daima belirsizlik taşır.
daima belirsizlik taşır.
07:05
Ignoring risk and focusing
only on uncertainty is a distraction.
only on uncertainty is a distraction.
126
413494
3760
Riskleri görmezden gelmek ve sadece
belirsizliğe odaklanmak dikkat dağıtır.
belirsizliğe odaklanmak dikkat dağıtır.
07:10
In other words, inaction is an action.
127
418372
3817
Başka bir deyişle,
eylemsizlik bir eylemdir.
eylemsizlik bir eylemdir.
07:16
Second, it takes a village
to raise a healthy environment.
to raise a healthy environment.
128
424767
4960
İkincisi, sağlıklı bir çevre oluşturmak
için bir topluluk gerekir.
için bir topluluk gerekir.
07:22
The Montreal Protocol wasn't just
put together by industry and governments
put together by industry and governments
129
430869
4039
Montreal Protokolü'nü oluşturanlar
sadece hükûmetler, endüstriler
sadece hükûmetler, endüstriler
07:26
or environmental advocacy
groups and scientists.
groups and scientists.
130
434932
3971
ya da çevre koruma grupları
ve bilim adamları değildi.
ve bilim adamları değildi.
07:30
It was put together by all of them.
131
438927
1712
Saydıklarımın hepsiydi.
07:32
They all had a seat at the table,
132
440663
2403
Hepsi bir masada oturdu
ve hep birlikte çözümde
önemli bir rol oynadılar.
önemli bir rol oynadılar.
07:35
and they all played
an important role in the solution.
an important role in the solution.
133
443090
2925
07:38
And I think in this regard,
134
446039
1351
Bu yönden, bugün cesaret
verici birkaç işaret görüyoruz.
verici birkaç işaret görüyoruz.
07:39
we're actually seeing
some encouraging signs today.
some encouraging signs today.
135
447414
2382
07:41
We see not just environmental groups
concerned about climate change
concerned about climate change
136
449820
4590
İklim değişikliği hakkında endişelenenler
arasında sadece çevresel grupları değil,
arasında sadece çevresel grupları değil,
07:46
but also civic and religious groups,
137
454434
2590
aynı zamanda sivil ve dini grupları,
07:49
the military and businesses.
138
457048
2333
ordu ve iş dünyasını da görüyoruz.
07:52
So wherever you find yourself
on that spectrum,
on that spectrum,
139
460744
2823
Bu yelpazede kendini nerede görürsen gör,
07:55
we need you at the table,
140
463591
1704
masada sana ihtiyacımız var.
07:57
because if we're going
to solve global warming,
to solve global warming,
141
465319
2192
Çünkü eğer küresel ısınmayı çözeceksek
her seviyeden harekete ihtiyacımız olacak;
her seviyeden harekete ihtiyacımız olacak;
07:59
it's going to take actions at all levels,
142
467535
2060
bireyden uluslararasına
ve aralarındaki her şeye.
ve aralarındaki her şeye.
08:01
from the individual to the international
143
469619
2694
08:04
and everything in between.
144
472337
1705
08:08
Third lesson:
145
476621
1150
Üçüncü ders:
08:10
don't let the perfect
be the enemy of the good.
be the enemy of the good.
146
478673
2571
Mükemmelin, iyinin düşmanı
olmasına izin vermeyin.
olmasına izin vermeyin.
Montreal, ozon tabakasının incelmesini
durdurmak için fren pedalı olmasına rağmen
durdurmak için fren pedalı olmasına rağmen
08:14
While Montreal has become the brake pedal
for stopping ozone depletion,
for stopping ozone depletion,
147
482390
5260
08:19
at its beginning, it was more
just like a tap on the brakes.
just like a tap on the brakes.
148
487674
3579
başlangıçta frenlere sadece
bir dokunuş gibiydi.
bir dokunuş gibiydi.
Aslında, ozonun incelmesi üzerine frene
basma kararını gerçekten belirleyen şey,
basma kararını gerçekten belirleyen şey,
08:24
It was actually the later
amendments to the protocol
amendments to the protocol
149
492524
3330
08:27
that really marked the decision
to hit the brakes on ozone depletion.
to hit the brakes on ozone depletion.
150
495878
3905
protokolde yapılan son değişikliklerdi.
08:33
So to those who despair
151
501061
1382
Paris İklim Anlaşması’nın
yeterince ileri gitmediğini
yeterince ileri gitmediğini
08:34
that the Paris Climate Accord
didn't go far enough
didn't go far enough
152
502467
3333
veya yaptığı sınırlı davranışların tek
başına küresel ısınmayı çözemeyeceğini
başına küresel ısınmayı çözemeyeceğini
08:37
or that your limited actions on their own
won't solve global warming,
won't solve global warming,
153
505824
4956
düşünüp ümitsiz olanlar için,
08:42
I say don't let the perfect
be the enemy of the good.
be the enemy of the good.
154
510804
3531
"Mükemmelin iyinin düşmanı olmasına
izin vermeyin." derim.
izin vermeyin." derim.
08:48
And finally, I think it helps us
to contemplate the world we've avoided.
to contemplate the world we've avoided.
155
516439
4833
Son olarak, kaçındığımız dünyayı
düşünmenin yardımcı olacağına inanıyorum.
düşünmenin yardımcı olacağına inanıyorum.
Gerçekten de Montreal Protokolü'nü
uygulayarak kaçındığımız dünya,
uygulayarak kaçındığımız dünya,
08:54
Indeed, the world we have avoided
by enacting the Montreal Protocol
by enacting the Montreal Protocol
156
522742
5768
çevre ve insan refahında
yıkıcı değişikliklerden biridir.
yıkıcı değişikliklerden biridir.
09:00
is one of catastrophic changes
157
528534
2186
09:02
to our environment
and to human well-being.
and to human well-being.
158
530744
2150
09:05
By the 2030s, we'll be avoiding millions
of new skin cancer cases per year
of new skin cancer cases per year
159
533846
6240
2030'larda, yılda milyonlarca yeni cilt
kanseri vakasını engellemiş olacağız
kanseri vakasını engellemiş olacağız
09:12
with a number that would only grow.
160
540110
2050
ve bu sayı sürekli büyüyecek.
09:15
If I'm lucky, I'll live long enough
to see the end of this animation
to see the end of this animation
161
543549
4406
Şanslıysam, bu animasyonun sonunu
ve ozon deliğinin doğal durumuna geri
dönmesini görecek kadar uzun yaşayacağım.
dönmesini görecek kadar uzun yaşayacağım.
09:19
and to see the ozone hole
restored to its natural state.
restored to its natural state.
162
547979
3197
09:24
So as we write the story
for earth's climate future
for earth's climate future
163
552573
3329
Yani biz bu yüzyıl ve ötesi için dünyanın
iklim geleceği hikâyesini yazarken
iklim geleceği hikâyesini yazarken
09:27
for this century and beyond,
164
555926
1484
kendimize eylemlerimiz ne olacak
diye sormamız gerekiyor ki
diye sormamız gerekiyor ki
09:29
we need to ask ourselves,
what will our actions be
what will our actions be
165
557434
3461
09:32
so that someone can stand on this stage
166
560919
2342
otuz, elli veya yüz yıl sonra
birileri bu sahneye çıkıp
birileri bu sahneye çıkıp
09:35
in 30 or 50 or a hundred years
167
563285
4460
engelledikleri dünyayı kutlayabilsinler.
09:39
to celebrate the world
that they've avoided.
that they've avoided.
168
567769
2340
09:43
Thank you.
169
571220
1151
Teşekkürler.
09:44
(Applause)
170
572395
4470
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Sean Davis - Research scientistSean Davis studies the climate impacts from human-caused changes of the chemical composition of the atmosphere.
Why you should listen
Sean Davis studies long-term change in the chemical composition and circulation of the stratosphere, with an emphasis on human-caused perturbations to the Earth’s protective ozone layer and their impact on climate at the surface. He is a research scientist at the University of Colorado's Cooperative Institute for Research in Environmental Sciences and the NOAA Earth System Research Laboratory’s Chemical Sciences Division.
Sean Davis | Speaker | TED.com