The Way We Work
Wendy De La Rosa: 3 psychological tricks to help you save money
وێندی دی لا ڕۆزا: ٣ فێڵی دەرونی بۆ یارمەتیدانی پاشەکەوتکردنی پارە
Filmed:
Readability: 3.4
1,969,849 views
هەموومان دەمانەوێت پارەیەکی زۆر پاشەکەوت بکەین ---بەڵام تێکڕا، خەڵکی ئەمڕۆ کەمتر و کەمتر ئەنجامی دەدەن، لێکۆڵینەوەی زانای ڕەفتار ئامێز وێندی دی لا ڕۆزا کە چۆن خەڵک هەموو ڕۆژێک بڕیار بۆ بەرەوپێشبردنی خۆشگوزەرانی داراییان دەدەن. ئەوەی ئەو دۆزیەوە دەتوانێت یارمەتیدەرێکی بێ ئازار بێت بۆ خستنە ئەستۆی .پاشەکەوتکردنی پارەی زیاتر و کەمتر خەرجکردنی
Wendy De La Rosa - Behavioral scientist
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions. Full bio
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:00
We all know that saving is important
0
365
1759
هەموومان دەزانین پاشەکەوت کردن گرینگە
00:02
and is something that we should be doing.
1
2148
1994
و شتێکە کە پێویستە ئەنجامی بدەین.
00:04
And yet, overall, we're doing
less and less of it.
less and less of it.
2
4166
2357
و تا ئێستا، بە تێکڕای،
کەمتر و کەمتر ئەنجامی دەدەین.
کەمتر و کەمتر ئەنجامی دەدەین.
00:06
[The Way We Work]
3
6547
2602
[ڕێگەی کار کردنمان]
00:10
We know what we need to do.
4
10822
1587
ئێمە دەزانین
پێویستە چ بکەین.
پێویستە چ بکەین.
00:12
The question is: How do we do it?
5
12433
2135
پرسیارەکە ئەوەیە چۆن ئەنجامی دەدەین؟:
00:14
And that's what I'm here to teach you.
6
14592
1826
و من لێرەم بۆ ئەوەی فێرتان بکەم.
00:16
Your savings behavior
isn't a question of how smart you are
isn't a question of how smart you are
7
16442
2833
ڕەوشتی پاشەکەوت کردنت
نیشاندەری زیرەکی تۆ نییە
نیشاندەری زیرەکی تۆ نییە
00:19
or how much willpower you have.
8
19299
1510
یان چەندێک هێزی ئیرادەت هەیە.
ئەو بڕەی پاشەکەوتی دەکەین پشت
بەو ئامارە ژینگەیەی دەوروبەرمان دەبەستێت.
بەو ئامارە ژینگەیەی دەوروبەرمان دەبەستێت.
00:20
The amount we save depends
on the environmental cues around us.
on the environmental cues around us.
9
20833
3277
00:24
Let me give you an example.
10
24134
1413
با نمونەیەکتان پێبدەم.
00:25
We ran a study in which, in one group,
11
25571
2508
ئێمە لە ژورێکی خوێندندا، کە یەک گروپين،
00:28
we showed people
their income on a monthly basis.
their income on a monthly basis.
12
28103
2896
داهاتەکانیانمان مانگانە پیشانی خەڵکی دا.
00:31
In another group, we showed people
their income on a weekly basis.
their income on a weekly basis.
13
31023
3643
لە گروپێکی تر داهاتەکانیانمان،
هەفتانە پیشانی خەڵکی دا.
هەفتانە پیشانی خەڵکی دا.
00:34
And what we found was that people
who saw their income on a weekly basis
who saw their income on a weekly basis
14
34690
4286
و بۆمان دەرکەوت کە ئەو خەڵکانەی
داهاتەکانیان هەفتانەیە
داهاتەکانیان هەفتانەیە
00:39
were able to budget better
throughout the month.
throughout the month.
15
39000
2372
ئامادەیان تێدایە بۆ بودجێکی
باشتر بە درێژای مانگەکە.
باشتر بە درێژای مانگەکە.
00:41
Now, it's important to know
16
41396
1300
ئێستا ئەوە گرینگە بزانین،
00:42
that we didn't change
how much money people were receiving,
how much money people were receiving,
17
42720
2777
کە هیچ گۆڕانکاریەکمان لەو
پارەیە نەکرد کە خەڵکی وەریدەگرن.
پارەیە نەکرد کە خەڵکی وەریدەگرن.
00:45
we just changed the environment
in which they understood their income.
in which they understood their income.
18
45521
3314
ئێمە تەنیا ژینگەکەمان گۆڕی
کە ئەوان لە داهاتەکانیان تێگەیشتبوون.
کە ئەوان لە داهاتەکانیان تێگەیشتبوون.
00:48
And environmental cues
like this have an impact.
like this have an impact.
19
48859
2445
و ئاماژەی ژینگەی وەک ئەمە کاریگەری هەیە.
00:51
So I'm not going to share tricks with you
that you already know.
that you already know.
20
51328
3008
کەواتە من فێڵەکە بڵاوناکەمەوە
کە تۆ لە پێش زانیوتە.
کە تۆ لە پێش زانیوتە.
00:54
I'm not going to tell you
how to open up a savings account
how to open up a savings account
21
54360
2762
من پێت ناڵێم چۆن حیساب بانکی بکەیتەوە
یان چۆن دەست بکەیت
بە پاشەکەوتکردن بۆ خانەنشینیەکەت.
بە پاشەکەوتکردن بۆ خانەنشینیەکەت.
00:57
or how to start saving
for your retirement.
for your retirement.
22
57146
2012
00:59
What I am going to share with you
is how to bridge this gap
is how to bridge this gap
23
59182
2885
ئەوەی من پێت دەڵێم ئەوەیە
کە چۆن ئەم پەیوەندیە دروست بکەی
کە چۆن ئەم پەیوەندیە دروست بکەی
01:02
from your intentions to save
24
62091
1813
بەمەبەستی پاشەکەوتکردن
01:03
and your actions.
25
63928
1294
و پەیڕەو لێکردنی.
01:05
Are you ready?
26
65246
1181
تۆ ئامادەی؟
01:06
Here's number one:
27
66451
1191
ژمارە یەک:
01:07
harness the power of pre-commitment.
28
67666
1747
سود وەرگرتن لە هێزی پابەندبوون.
01:09
Fundamentally, we think about ourselves
in two different ways:
in two different ways:
29
69437
3023
لە بنەڕەتەوە ئێمە بە دوو ڕێگەی،
جیاواز بیر لە خۆمان دەکەینەوە:
جیاواز بیر لە خۆمان دەکەینەوە:
01:12
our present self and our future self.
30
72484
2461
ئێستایی ئێمە و داهاتووی ئێمە.
01:14
In the future, we're perfect.
31
74969
1651
لە داهاتوودا، ئێمە بێکەم و کوڕین.
01:16
In the future, we're going to
save for retirement,
save for retirement,
32
76644
2356
لە داهاتوودا ئێمە پاشەکەوت،
بۆ خانەنشینی دەکەین،
بۆ خانەنشینی دەکەین،
01:19
we're going to lose weight,
33
79024
1295
ئێمە کێشمان دادەبەزێنین،
ئێمە زیاتر پەیوەندی بە
دایک و باوکمان دەکەین.
دایک و باوکمان دەکەین.
01:20
we're going to call our parents more.
34
80343
1793
01:22
But we oftentimes forget
that our future self
that our future self
35
82160
2125
بەڵام زۆرجار داهاتوومان لەبیر دەکەین
01:24
is exactly the same person
as our present self.
as our present self.
36
84309
3040
کە بەتەواوی هەمان کەسین
کە لەکاتی ئێستایی خۆمانین.
کە لەکاتی ئێستایی خۆمانین.
01:27
We know that one of the best times to save
is when you get your tax return.
is when you get your tax return.
37
87373
3579
دەزانین کە باشترین کات بۆ پاشەکەوتکردن
کاتێکە کە باجەکەت بۆ دەگەڕێتەوە.
کاتێکە کە باجەکەت بۆ دەگەڕێتەوە.
هەوڵماندا تاقیکردنەوەی
ئەی/بی ئەنجام بدەین.
ئەی/بی ئەنجام بدەین.
01:30
So we tried an A/B test.
38
90976
1634
01:32
In the first group, we texted people
in early February,
in early February,
39
92634
3389
لە گروپی یەکەمدا نامەمان لە سەرەتایی
مانگی شوبات بۆ خەڵک نارد،
مانگی شوبات بۆ خەڵک نارد،
01:36
hopefully before
they even filed for their taxes.
they even filed for their taxes.
40
96047
2452
خۆشبەختانە پێش ئەوەی ئەوان
باجەکانیان پڕکردبێتەوە.
باجەکانیان پڕکردبێتەوە.
01:38
And we asked them,
41
98523
1159
و پرسیارمان لێکردن،
01:39
"If you get a tax refund,
what percentage would you like to save?"
what percentage would you like to save?"
42
99706
3337
ئەگەر پارەی باجەکەت بۆ بگەڕێتەوە
حەزت لێیە سەدا چەندی لێ پاشەکەوت بکەی؟
حەزت لێیە سەدا چەندی لێ پاشەکەوت بکەی؟
01:43
Now this is a really hard question.
43
103067
1698
ئیستا ئەوە پرسیارێکی قورسە.
01:44
They didn't know if they would
receive a tax refund or how much.
receive a tax refund or how much.
44
104789
3576
نەیاندەزانی ئەگەر پارەی باجەکانیان
بۆ بگەڕێتەوە چی بکەن.
بۆ بگەڕێتەوە چی بکەن.
بەڵام هەر چۆنێک بێت
پرسیارمان لێکردن.
پرسیارمان لێکردن.
01:48
But we asked the question anyway.
45
108389
1693
01:50
In the second group, we asked people
right after they received their refund,
right after they received their refund,
46
110106
4189
لەگروپی دووەم پرسیارمان لە خەڵکەکە کرد،
ڕاستەوخۆ لە دوای وەرگرتنی پارەی باجەکە،
ڕاستەوخۆ لە دوای وەرگرتنی پارەی باجەکە،
01:54
"What percentage would you like to save?"
47
114319
1976
حەزت لێیە سەدا چەندی لێ پاشەکەوت بکەی؟
01:56
Now, here's what happened.
48
116319
1294
ئێستا .لێرە ئەوە ڕویدا،
01:57
In that second condition, when people
just received their tax refund,
just received their tax refund,
49
117637
3935
لەو بارەی دووەمیان کاتێک خەڵکەکە،
تەنیا پارەی باجەکانیان وەرگرت،
تەنیا پارەی باجەکانیان وەرگرت،
02:01
they wanted to save about 17 percent
of their tax refund.
of their tax refund.
50
121596
3121
دەیانویست سەدا ١٧ لە پارەی
وەرگیراوی باجەکە پاشەکەت بکەن.
وەرگیراوی باجەکە پاشەکەت بکەن.
02:04
But in the condition when we asked people
before they even filed their taxes,
before they even filed their taxes,
51
124741
4516
بەڵام لە بارەی کاتێک داوامان لەخەڵک کرد
پێش ئەوەی باجەکان پڕبکەنەوە،
پێش ئەوەی باجەکان پڕبکەنەوە،
02:09
savings rates increased
from 17 percent to 27 percent
from 17 percent to 27 percent
52
129281
4453
تێکڕای پاشەکەوت
لە سەدا ١٧ وە بۆ سەدا ٢٧ زیادی کرد
لە سەدا ١٧ وە بۆ سەدا ٢٧ زیادی کرد
کاتێک لە مانگی شوبات
پرسیارمان لێکردن.
پرسیارمان لێکردن.
02:13
when we asked in February.
53
133758
1378
02:15
Why?
54
135160
1170
بۆچی؟
02:16
Because you're committing
for your future self,
for your future self,
55
136354
2216
چونکە بۆ داهاتووی خۆت تەرخانی دەکەیت،
02:18
and of course your future self
can save 27 percent.
can save 27 percent.
56
138594
2699
بە دڵنیایەوە داهاتووت دەکرێ
سەدا ٢٧ ی پاشەکەوت بکرێت.
سەدا ٢٧ ی پاشەکەوت بکرێت.
02:21
These large changes in savings behavior
57
141317
2603
ئەم گۆڕانکاریە گەورەیە
لە ڕەوشتی پاشەکەوتکردن
لە ڕەوشتی پاشەکەوتکردن
لەو ڕاستیەوە دەرکەوت کە ئێمە گۆڕانکاریمان
لە ژینگەی دروستکردنی بڕیارەوە کرد.
لە ژینگەی دروستکردنی بڕیارەوە کرد.
02:23
came from the fact that we changed
the decision-making environment.
the decision-making environment.
58
143944
3159
02:27
We want you to be able
to harness that same power.
to harness that same power.
59
147127
2419
دەمانەوێت تۆ سود لەم پلانە وەربگریت.
02:29
So take a moment
60
149570
1260
کەوایە یەک چرکە وەربگرە
02:30
and think about the ways in which
you can sign up your future self
you can sign up your future self
61
150854
3415
و بیر لەو ڕێگەیانە بکەوە کە دەتوانی
بەشداری داهاتووی خۆتی پێبکەی
بەشداری داهاتووی خۆتی پێبکەی
02:34
for something that you know today
will be a little bit hard.
will be a little bit hard.
62
154293
2976
بۆ هەندێک شت کە ئەمڕۆ
دەزانی کەمێک قورس دەبێت.
دەزانی کەمێک قورس دەبێت.
02:37
Sign up for an app that lets you
make savings decisions in advance.
make savings decisions in advance.
63
157293
3659
بەشداری داخوازینامەیەک بکە کە ڕێگەت
بدات بۆ بڕیاردانی پاشەکەوتی پێشکەوتوو.
بدات بۆ بڕیاردانی پاشەکەوتی پێشکەوتوو.
02:40
The trick is, you have to have
that binding contract.
that binding contract.
64
160976
3206
فێڵەکە ئەوەیە تۆ دەبێت ئەم
ڕێکەوتنامەیە ببەستیت.
ڕێکەوتنامەیە ببەستیت.
02:44
Number two: use transition moments
to your advantage.
to your advantage.
65
164206
3602
ژمارە دوو: بەکارهێنانی کاتە
تێپەڕیوەکانت بۆ بەرژەوەندی خۆت.
تێپەڕیوەکانت بۆ بەرژەوەندی خۆت.
02:47
We did an experiment with a website
66
167832
1884
تاقیکردنەوەیەکمان لەگەڵ
وێبسایتێک کرد
وێبسایتێک کرد
کە یارمەتی کەسانی بەتەمەن دەدات
لە هاوبەشی پێکردنی ماڵەکانیان.
لە هاوبەشی پێکردنی ماڵەکانیان.
02:49
that helps older adults
share their housing.
share their housing.
67
169740
2521
02:52
We ran two ads on social media,
68
172285
1952
ئێمە دوو ڕیکلامان لە
ماڵپەرە کۆمەڵایەتی کرد،
ماڵپەرە کۆمەڵایەتی کرد،
02:54
targeted to the same
population of 64-year-olds.
population of 64-year-olds.
69
174261
2842
ئامانجمان خەڵکی تەمەنی ٦٤ ساڵی بوون.
02:57
In one group, we said,
"Hey, you're getting older.
"Hey, you're getting older.
70
177127
3041
لە گروپی یەکەم ،گوتمان"،هێی ئێوە پیربوون،
03:00
Are you ready for retirement?
71
180192
1434
ئامادەن بۆ خانەنشینی؟
03:01
House sharing can help."
72
181650
1183
چۆن دابەشکردنی شوێنی
نیشتەجێبوون یارمەتیدەرە."
نیشتەجێبوون یارمەتیدەرە."
03:02
In the second group,
we got a little bit more specific
we got a little bit more specific
73
182857
2816
لە گروپی دووەم کەمێک تایبەت تر بووین،
03:05
and said, "You're 64 turning 65.
74
185697
2382
و گوتمان .ئێوە ٦٤ ساڵن و بۆ ٦٥ دەڕۆن،
03:08
Are you ready for retirement?
75
188103
1425
ئامادەن بۆ خانەنشینی؟
03:09
House sharing can help."
76
189552
1328
دابەشکردنی شوێنی
نیشتەجێبوون یارمەتیدەرە."
نیشتەجێبوون یارمەتیدەرە."
03:10
What we're doing in that second group
77
190904
1841
ئەوەی کە ئەنجامی دەدەین لە گروپی دووەم
03:12
is highlighting that
a transition is happening.
a transition is happening.
78
192769
2492
خاڵی بنچینەی باسەکەیە
کە گۆڕانکاری دروست دەکات.
کە گۆڕانکاری دروست دەکات.
03:15
All of a sudden,
79
195285
1151
لە ناکاو،
03:16
we saw click-through rates,
and ultimately sign-up rates, increase
and ultimately sign-up rates, increase
80
196460
3122
بینیمان کە تێکڕای کردنی ڕیکلام و،
تێکڕای بەشداربوون لە کۆتایدا زیادیکرد،
تێکڕای بەشداربوون لە کۆتایدا زیادیکرد،
03:19
when we highlight that.
81
199606
1160
کاتێک ئەوەمان بەرچاو کرد
03:20
In psychology, we call this
the "fresh start effect."
the "fresh start effect."
82
200790
2717
لە دەرونزانیدا ئێمە ئەوە ناودەنێین،
"کاریگەری "نوێی دەستپێکردن.
"کاریگەری "نوێی دەستپێکردن.
03:23
Whether it's the start of a new year
or even a new season,
or even a new season,
83
203531
3175
ئەگەر لە ساڵی نوێ یان لە وەرزێکی
نوێ دەستی پێکردبێت،
نوێ دەستی پێکردبێت،
03:26
your motivation to act increases.
84
206730
2434
هاندانی تۆ بۆ ئەم کارە زیاد دەبێت.
03:29
So right now, put a meeting
request on your calendar
request on your calendar
85
209188
2549
کەوایە ئێستا داواکاری چاوپێکەوتن،
لە ساڵنامەکەت دابنێ
لە ساڵنامەکەت دابنێ
03:31
for the day before your next birthday.
86
211761
1881
بۆ ئەو ڕۆژەی پێش ڕۆژی
دوای لەدایک بوونەکەت.
دوای لەدایک بوونەکەت.
03:33
Identify the one financial thing
you most want to do.
you most want to do.
87
213666
3092
یەک شتی دارایی دیاری بکە
کە بە زۆری دەتەوێت ئەنجامی بدەیت.
کە بە زۆری دەتەوێت ئەنجامی بدەیت.
03:37
And commit yourself to it.
88
217063
1893
و بۆ خۆت چاودێری بکە.
03:38
The third and final trick:
89
218980
1717
سێیەم و کۆتا فێڵ:
03:40
get a handle on small, frequent purchases.
90
220721
3191
تێگەیشتن و بەڕێوەبردنی بچووك .کڕینی زۆر،
03:43
We've run a few different studies
91
223936
2032
ژمارەیەکی کەمی خوێندنی جیاوازمان بەڕێوەبردووە
03:45
and found that the number one purchase
people say they regret, after bank fees,
people say they regret, after bank fees,
92
225992
4587
و بۆمان دەرکەوت ژمارە یەکی کڕین خەڵکی
دەڵێن ئەوان لەدوای خەرجی بانک لێی پەشیمانن
دەڵێن ئەوان لەدوای خەرجی بانک لێی پەشیمانن
03:50
is eating out.
93
230603
1150
بریتیە لە خواردن لە دەرەوە.
03:51
It's a frequent purchase
we make almost every day,
we make almost every day,
94
231777
2778
کڕینێکی زۆرە و هەموو ڕۆژ ئێمە دەیکەین،
03:54
and it's death by a thousand cuts.
95
234579
2171
ئەوە مردنی هەزار پارچەیە.
03:56
A coffee here, a burrito there ...
96
236774
2359
قاوەیەک لێرە و بێریتۆ،
(خواردنی مەکسیکیەکانە) لەوێ
(خواردنی مەکسیکیەکانە) لەوێ
03:59
It adds up and decreases
our ability to save.
our ability to save.
97
239157
2846
ئەوە خستنەسەر و کەمکردنەوەی
تواناکانمانە لە پاشەکەوتکردن.
تواناکانمانە لە پاشەکەوتکردن.
04:02
Back when I lived in New York City,
98
242713
1731
گەڕانەوە کاتێک لەشاری نیویۆڕک دەژیام
04:04
I looked at my expenses
99
244468
1381
سەیری تێچونەکانی خۆم کرد
04:05
and saw that I spent over 2,000 dollars
on ride-sharing apps.
on ride-sharing apps.
100
245873
4190
و بینیم زیاتر لە ٢،٠٠٠ دۆلارم لە
بەکارهێنانی دابەشکردنی سواربوون خەرجکردووە
بەکارهێنانی دابەشکردنی سواربوون خەرجکردووە
04:10
It was more than my New York City rent.
101
250087
2015
زیاتر بوو لە داهاتی ساڵانەی شاری نیویۆڕک.
04:12
I vowed to make a change.
102
252126
1802
بەڵێنێکی کاریگەرم دا بۆ گۆڕانکاری.
04:13
And the next month,
I spent 2,000 dollars again --
I spent 2,000 dollars again --
103
253952
2962
و مانگی داهاتوو دووبارە،
٢،٠٠٠ دۆلارم خەرجکرد
٢،٠٠٠ دۆلارم خەرجکرد
04:16
no change, because the information
alone didn't change my behavior.
alone didn't change my behavior.
104
256938
3815
هیچ نەگۆڕا چونکە زانیاری،
بە تەنیا ڕەفتاری منی نەگۆڕی.
بە تەنیا ڕەفتاری منی نەگۆڕی.
04:20
I didn't change my environment.
105
260777
1699
من ژینگەکەم نەگۆڕی.
04:22
So now that I was 4,000 dollars
in the hole, I did two things.
in the hole, I did two things.
106
262500
3535
کەواتە ئێستا من ٤،٠٠٠ دۆلارم
لە چاڵ نا .دوو شتم ئەنجام دا،
لە چاڵ نا .دوو شتم ئەنجام دا،
04:26
The first is that I unlinked
my credit card
my credit card
107
266059
2554
یەکەم هەنگاو ئەوە بوو
کە کارتی کرێدیتەکەم جیا کردەوە
کە کارتی کرێدیتەکەم جیا کردەوە
04:28
from my car-sharing apps.
108
268637
1465
لە بەکارهێنانی دابەشکردنی ئۆتۆمبێل.
04:30
Instead, I linked a debit card
that only had 300 dollars a month.
that only had 300 dollars a month.
109
270126
4096
لە جیاتیان کارتی قەرزکراوم بەست
کە تەنیا مانگانە ٣٠٠ دۆلار بوو.
کە تەنیا مانگانە ٣٠٠ دۆلار بوو.
04:34
If I needed more,
110
274246
1198
ئەگەر زیاترم پێویست با،
04:35
I had to go through the whole process
of adding a new card,
of adding a new card,
111
275468
2850
دەبوایە بە هەموو پڕۆسەکەدا
بچم و کارتێکی نوێ زیاد بکەم،
بچم و کارتێکی نوێ زیاد بکەم،
04:38
and we know that every click,
every barrier, changes our behavior.
every barrier, changes our behavior.
112
278342
4452
و دەزانین کەوا هەموو کلیکێک ،هەموو،
بەربەستێک .ڕەفتارمان دەگۆڕێت،
بەربەستێک .ڕەفتارمان دەگۆڕێت،
04:42
We aren't machines.
113
282818
1270
ئێمە ئامێر نین.
04:44
We don't carry around an abacus every day,
114
284112
2452
ئێمە هەموو ڕۆژێک ئامێری
ژماردن بە موروو هەڵناگرین،
ژماردن بە موروو هەڵناگرین،
04:46
adding up what we're spending,
in comparison to what we wanted.
in comparison to what we wanted.
115
286588
3686
لە کۆکردنەوەی ئەوەی خەرجی دەکەین
لە بەرامبەر ئەوەی دەمانەوێت.
لە بەرامبەر ئەوەی دەمانەوێت.
04:50
But what our brains are very good at
116
290298
2254
بەڵام ئەوەی مێشکمان لێی باشە
04:52
is counting up the number of times
we've done something.
we've done something.
117
292576
3151
زیادکردنی ژمارەی کاتەکانە
کە ئێمە شتی تێدا ئەنجام دەدەین.
کە ئێمە شتی تێدا ئەنجام دەدەین.
04:55
So I gave myself a limit.
118
295751
1785
کەوایە سنورێکم بۆخۆم دانا.
04:57
I can only use ride-sharing apps
three times a week.
three times a week.
119
297560
3558
دەتوانم لە هەفتەیەکدا تەنیا سێ جار بەکارهێنانی
دابەشکردنی ئۆتۆمبێل بەکاربێنم.
دابەشکردنی ئۆتۆمبێل بەکاربێنم.
05:01
It forced me to ration my travels.
120
301142
2714
ئەوە منی ناچار کرد کە گەشتەکانم بەش بکەم.
05:03
I got a handle on my car-sharing expenses
to the benefit of my husband,
to the benefit of my husband,
121
303880
3658
بەڕێوەبردن لە خەرجیەکانی دابەشکردنی
ئۆتۆمبێل بۆ سود گەیاندن بە هاوسەرەکەم،
ئۆتۆمبێل بۆ سود گەیاندن بە هاوسەرەکەم،
05:07
because of the environmental
changes that I did.
changes that I did.
122
307562
2247
لەبەر ئەو گۆڕانکاریە
ژینگەییەی کە ئەنجامم دا.
ژینگەییەی کە ئەنجامم دا.
05:09
So get a handle on whatever
that purchase is for you,
that purchase is for you,
123
309833
2872
کەواتە تێگەیشتن لەهەر
شتێک کە دەیکڕی بۆ خۆت،
شتێک کە دەیکڕی بۆ خۆت،
05:12
and change your environment
to make it harder to do so.
to make it harder to do so.
124
312729
2973
و ژینگەکەت بگۆڕە بۆ
ئەنجامدانی کاری سەختتر.
ئەنجامدانی کاری سەختتر.
05:16
Those are my tips for you.
125
316095
1801
ئەوانە فێڵەکانم بوون بۆ ئێوە.
05:17
But I want you to remember one thing.
126
317920
2135
بەڵام دەمەوێت یەک شتان لەبیر بێت.
05:20
As human beings, we can be irrational
when it comes to saving
when it comes to saving
127
320079
3927
وەک مرۆڤ دەتوانین بێهۆش بین،
کاتێک دێتە سەر پاشەکەوتکردن
کاتێک دێتە سەر پاشەکەوتکردن
05:24
and spending and budgeting.
128
324030
1874
و خەرجکردن و بودجە.
05:25
But luckily, we know this about ourselves,
129
325928
2246
بەڵام خۆشبەختانە،
ئێمە دەربارەی خۆمان ئەمە دەزانین،
ئێمە دەربارەی خۆمان ئەمە دەزانین،
05:28
and we can predict how we'll act
under certain environments.
under certain environments.
130
328198
3619
و دەتوانین پێشبینی ئەوە بکەین کە چۆن
ڕەفتار لە ژێر ژینگەی دیاریکراو بکەین.
ڕەفتار لە ژێر ژینگەی دیاریکراو بکەین.
05:31
Let's do that with saving.
131
331841
1785
با ئەوە بکەین لەگەڵ پاشەکەوتکردن.
05:33
Let's change our environment
to help our future selves.
to help our future selves.
132
333650
3104
با ژینگەکەمان بگۆڕین بۆ
یارمەتیدانی داهاتووی خۆمان.
یارمەتیدانی داهاتووی خۆمان.
ABOUT THE SPEAKER
Wendy De La Rosa - Behavioral scientistWendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions.
Why you should listen
Wendy De La Rosa's work has been published in Scientific American, PBS Newshour, Forbes and Tech Crunch. In addition, she was recently named a Forbes "30 Under 30" honoree and a Daisy and Paul Soros scholar. De La Rosa is also a PhD at Stanford's Graduate School of Business focusing on consumer behavior.
Prior to starting Common Cents Lab, De La Rosa helped start Google's first behavioral economics unit, optimizing product strategy and design, customer retention and engagement, and revenue across 30+ teams. She was also a researcher at The Wharton School at the University of Pennsylvania, where she collaborated with Dr. Adam Grant on research and application projects related to organizational behavior, employee motivation and burn-out. She was also a private equity investor at Goldman Sachs.
De La Rosa holds a bachelor's in economics with a concentration in management and finance from Wharton. She graduated summa cum laude and Phi Beta Kappa. In her spare time, De La Rosa leads a monthly behavioral economic reading and discussion series.
Wendy De La Rosa | Speaker | TED.com