ABOUT THE SPEAKER

Lauren Sallan - Paleobiologist
TED Fellow Lauren Sallan is a paleobiologist using big data analytics to reveal how macroevolution, or evolution happens at the largest scales, happens.

Why you should listen

Lauren Sallan uses the vast fossil record of fishes as a deep time database, mining to find out why some species persist and diversify while others die off. She has used these methods to discover the lost, largest, "sixth" mass extinction of vertebrates; the end-Devonian Hangenberg event (359 million years ago), reveal how fish heads changed first during their rise to dominance; test why some species thrive after global disruptions while others flounder; and show how invasions by new predators can shift prey diversity at global scales.

Sallan is the Martin Meyerson Assistant Professor in Interdisciplinary Studies at the University of Pennsylvania, based in the Department Earth and Environmental Science, and became a TED Fellow in 2017. Her research has been published in Science, PNAS and Current Biology. It has also been featured in the New York Times, The Chicago Tribune, Forbes, the New Scientist, the Discovery Channel and the recent popular science book, The Ends of the World by Peter Brannen.

More profile about the speaker
Lauren Sallan | Speaker | TED.com

TED2017

Lauren Sallan: How to win at evolution and survive a mass extinction

Lauren Sallan: ဆင့်ကဲ့ဖြစ်စဉ်ကို အောင်နိုင်ပြီး အစုလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုမှာ ရှင်ကျန်နည်း။

Filmed: 2017-04-24

Readability: 4.6

1,193,525 views

ဆင့်ကဲ့ဖြစ်စဉ်ကို အောင်နိုင်ပြီး အစုလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုမှာ ရှင်ကျန်နည်း။ Lauren Sallan ဂုဏ်ယူ ဝမ်းမြောက်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အသက်ရှင်လျက်ရှိနေခြင်းအားဖြင့် သင်တို့ဟာ သမိုင်းရဲ့ အောင်နိုင်သူတွေထဲက တစ်ယောက်ပါ၊ နှစ်ပေါင်း ဘီလံယံ လေးသန်း ဖန်တီးနေတဲ့ အောင်မြင်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ရဲ့ အထွတ်အထိပ်တစ်ခုပါ။ နေထိုင်ခဲ့ပြီး အခြားသော မျိုးစိတ် ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းဟာ သေသွားပါတယ်.... မီး၊ ရေကြီးတာ ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွားတွေ၊ ရေခဲ၊ သဘာဝ ရွေးချယ်မှုရဲ့ အပူနဲ့ အအေး သင်္ချာကြောင့်ပါ။ ဘယ်လိုဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့ ဒီလောက် ကံကောင်းခဲ့တာလဲ၊ ကျွန်ုပ်တို့ ဆက်ပြီး နိုင်ဦးမှာလား။ ဒီတိုတောင်းပြီး ရယ်စရာကောင်းတဲ့ ဟောပြောချက်ထဲမှာ ကျောက်ခေတ်ဦးဇီဝဗေဒ ပညာရှင် နဲ့ TED ဝိုင်းတော်သား Lauren Sallan ကနေပြီး ယနေ့ခေတ် သင်တို့ကို ဖန်တီးပေးခဲ့တဲ့ အစုလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကနေ သင်တို့ရဲ့ ဘိုးဘေးတွေရဲ့ ဆက်လက်ရှင်ကျန်ပုံအကြောင်း ထိုးထွင်းအမြင်တွေကို မျှဝေထားပါတယ်။

Lauren Sallan - Paleobiologist
TED Fellow Lauren Sallan is a paleobiologist using big data analytics to reveal how macroevolution, or evolution happens at the largest scales, happens. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

Congratulations.

0

1032

1367

ဂုဏ်ယူ ဝမ်းမြောက်ပါတယ်။

00:14

By being here,

1

2721

1200

ဒီမှာရှိနေခြင်း၊

00:15

listening, alive,

2

3945

1437

နာထောင်နေခြင်း၊ အသက်ရှင်နေတဲ့

00:17

a member of a growing species,

3

5406

2301

တိုးပွားနေတဲ့ မျိုးစိတ်တစ်ခုရဲ့
အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး

00:19

you are one of history's
greatest winners --

4

7731

2961

သင်ဟာ သမိုင်းရဲ့ အကြီးကျယ်ဆုံး
အောင်မြင်သူတွေထဲက တစ်ဦးပါ၊

00:22

the culmination of a success story
four billion years in the making.

5

10716

4420

နှစ်ပေါင်း ဘီလံယံ လေးသန်း ဖန်တီးနေတဲ့
အောင်မြင်တဲ့ ဇာတ်လမ်းရဲ့အထွတ်အထိပ်တစ်ခုပါ။

00:27

You are life's one percent.

6

15768

2131

သင်ဟာ သက်ရှိဘဝရဲ့ တစ်ရာခိုင်နှုန်းပါ။

00:30

The losers,

7

18884

1156

ကျရှုံးသူတွေကတော့

00:32

the 99 percent of species
who have ever lived,

8

20064

2832

နေထိုင်ခဲ့ပြီး အခြားသော မျိုးစိတ်
၉၉ ရာခိုင်နှုန်းဟာ

00:34

are dead --

9

22920

1166

သေသွားပါတယ်....

00:36

killed by fire, flood, asteroids,

10

24110

3361

မီး၊ ရေကြီးတာ ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွားတွေ၊

00:39

predation, starvation, ice, heat

11

27495

2301

သားရဲ သတ်ဖြတ်မှု၊အငတ်ဘေး၊ ရေခဲ၊

00:41

and the cold math of natural selection.

12

29820

2780

သဘာဝ ရွေးချယ်မှုရဲ့
အပူနဲ့ အအေး သင်္ချာကြောင့်ပါ။

00:45

Your ancestors,

13

33186

1200

သင်တို့ဘိုးဘွားတွေဟာ

00:46

back to the earliest fishes,

14

34410

1550

အစောဆုံး ငါးတွေဆီ ပြန်ကြည့်ရင်

00:47

overcame all these challenges.

15

35984

2091

ဒီစိန်ခေါ်မှုအားလုံးကို ကျော်လွှားခဲ့တယ်။

00:50

You are here because
of golden opportunities

16

38932

2969

သင်ဒီမှာရှိနေတာက
ရွှေရောင် အခွင့်အလမ်းတွေကို

00:53

made possible by mass extinction.

17

41925

2665

အစုလိုက် မျိုးသုဉ်ခြင်းက ဖြစ်စေလို့ပါ။

00:57

(Laughter)

18

45437

3246

(ရယ်သံများ)

01:01

It's true.

19

49048

1151

ဒါ အမှန်ပဲ။

01:02

The same is true
of your co-winners and relatives.

20

50223

3229

သင်တို့ရဲ့ တွဲဖက် အောင်နိုင်သူတွေနဲ့
အမျိုးတွေဆိုတာလည်း မှန်တယ်။

01:05

The 34,000 kinds of fishes.

21

53476

2689

ငါးအမျိုးပေါင်း ၃၄၀၀၀ ပါ။

01:08

How did we all get so lucky?

22

56586

2100

ဘယ်လို ကျွန်မတို့
ဒီလောက် ကံကောင်းခဲ့တာလဲ။

01:10

Will we continue to win?

23

58710

1633

ဆက်ပြီး အောင်နိုင်ဦးမှာလား။

01:13

I am a fish paleobiologist
who uses big data --

24

61278

3955

ကျွန်မက ငါး ရှေးခေတ်ဇီဝဗေဒ ပညာရှင်ပါ
ကြီးမားတဲ့ ဒေတာတွေ၊

01:17

the fossil record --

25

65257

1209

ရုပ်ကြွင်း မှတ်တမ်းတွေကို

01:18

to study how some species win
and others lose.

26

66490

3230

တစ်ချို့မျိုးစိတ်တွေနိုင်ပြီး
တစ်ချို့ ကျရှုံးတာ လေ့လာဖို့ သုံးသူပါ။

01:22

The living can't tell us;

27

70088

1610

ရှင်သန်ခြင်းက မပြောနိုင်တာက

01:23

they know nothing but winning.

28

71722

1700

၎င်းတို့ဟာ အောင်နိုင်တာပဲသိတာပါ။

01:25

So, we must speak with the dead.

29

73446

1944

ဒီတော့ အသေတွေနဲ့
စကားပြောမှဖြစ်မယ်

01:27

How do we make dead fishes talk?

30

75946

1722

ငါးအသေတွေကို ဘယ်လို စကားပြော
ခိုင်းလဲ

01:30

Museums contain multitudes
of beautiful fish fossils,

31

78265

4413

ပြတိုက်တွေမှာ များစွာသော
ငါးရုပ်ကြွင်းတွေ ပါရှိပေမဲ့

01:34

but their real beauty emerges

32

82702

1780

သူတို့ရဲ့ တကယ့်အလှ ပေါ်ထွန်းတာက

01:36

when combined with the larger
number of ugly, broken fossils,

33

84506

4247

ပိုကြီးမားတဲ့ ရုပ်ဆိုးတဲ့ ရုပ်ကြွင်း
အကျိုးအပဲ့တွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ပြီး

01:40

and reduced to ones and zeros.

34

88777

2141

တစ်နဲ့ သုညတွေဆီ လျှော့ချလိုက်တဲ့အခါမှာပါ။

01:43

I can trawl a 500-million-year database
for evolutionary patterns.

35

91327

4396

ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် ပုံစံတွေအတွက် သန်း ၅၀၀
ဒေတာအစုကို ပိုက်စိပ်တိုက်ရှာနိုင်ပါတယ်၊

01:48

For example,

36

96412

1154

ဥပမာ အနေနဲ့

01:49

fish forms can be captured by coordinates

37

97590

3747

ငါးပုံစံတွေကို ကိုဩဒိနိတ်တွေနဲ့ ဖမ်းယူပြီး
ကာလတစ်လျှောက်

01:53

and transformed to reveal
major pathways of change

38

101361

4106

ပြောင်းလဲမှုနဲ့ လားရာတွေရဲ့
အဓိကလမ်းကြောင်းများစွာ

01:57

and trends through time.

39

105491

2119

ဖော်ပြဖို့ ပြောင်းနိုင်ပါတယ်။

02:00

Here is the story
of the winners and losers

40

108583

2337

ဒီမှာ ရုပ်ကြွင်း ဒေတာသုံးပြီး
ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့တဲ့

02:02

of just one pivotal event
I discovered using fossil data.

41

110944

4133

အချက်အချာကျတဲ့ အဖြစ်တစ်ခုရဲ့ နိုင်သူနဲ့
ကျရှုံးသူတွေရဲ့ ဇာတ်လမ်းပါ၊

02:07

Let's travel back 360 million years --

42

115500

4472

နှစ်ပေါင်း သန်း ၃၆၀ ဆီ ပြန်သွားရအောင်။

02:11

six times as long ago
as the last dinosaur --

43

119996

3540

နောက်ဆုံး ဒိုင်နိုဆော ကာလရဲ့
ခြောက်ဆ အချိန်ကနေ

02:15

to the Devonian period;

44

123560

1646

Devonian ကာလအထိပါ၊

02:17

a strange world.

45

125230

1385

ထူးဆန်းတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုပါ။

02:19

Armored predators
with razor-edge jaws dominated

46

127505

3861

ထက်မြည့်တဲ့ အသွား မေးရိုးနဲ့
သံချပ်ကာ သားရဲတွေဟာ ဆူးတောင်မှာ

02:23

alongside huge fishes
with arm bones in their fins.

47

131390

4123

လက်တံ အရိုးတွေပါတဲ့ ဧရာမငါးတွေနဲ့
ယှဉ်ပြီး ကြီးစိုးခဲ့တယ်။

02:29

Crab-like fishes scuttled
across the sea floor.

48

137106

3253

ကဏန်းလို ငါးတွေဟာ ပင်လယ်ကြမ်းပြင်မှာ
သုတ်တီးသုတ်ပြာ ပြေးခဲ့တယ်။

02:33

The few ray-fin relatives
of salmon and tuna

49

141278

3483

ဆယ်မွန်နဲ့ တူနာတို့ရဲ့ ငါးလိပ်ကျောက်
အမျိုး အနည်းငယ်ဟာ

02:36

cowered at the bottom of the food chain.

50

144785

2484

ဆင့်ကဲစားစဉ် အောက်ခြေမှာ
အမြီးကုပ်ခဲ့ကြတယ်။

02:40

The few early sharks
lived offshore in fear.

51

148217

3496

ေရှးဦး ငါးမန်းအနည်ငယ်က
ကြောက်ပြီး ကမ်းလွန်မှာ နေခဲ့တယ်။

02:44

Your few four-legged ancestors,
the tetrapods,

52

152900

3752

သင့်တို့ရဲ့ ခြေလေးချောင်း ဘိုးဘေး
tetrapods တွေဟာ

02:48

struggled in tropical river plains.

53

156676

2471

အပူပိုင်းမြစ် လွင်ပြင်တွေမှာ
ရုန်းကန်ခဲ့ရတယ်။

02:52

Ecosystems were crowded.

54

160391

1711

ဂေဟစနစ်တွေဟာ ပြည့်သိပ်ခဲ့တယ်။

02:54

There was no escape,

55

162744

1855

လွတ်လမ်းမရှိ၊

02:56

no opportunity in sight.

56

164623

1752

မြင်ဖို့ အခွင့်မရှိခဲ့ဘူး။

02:59

Then the world ended.

57

167110

1386

ဒီနောက် ကမ္ဘာ အဆုံးသတ်ခဲ့တယ်။

03:00

(Laughter)

58

168888

1950

(ရယ်သံများ)

03:02

No, it is a good thing.

59

170862

1365

နိုး၊ဒါက ကောင်းတဲ့အရာပါ။

03:04

96 percent of all fish species died

60

172251

4368

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၃၅၉ သန်းတုန်းက

03:08

during the Hangenberg event,
359 million years ago:

61

176643

4460

မီးနဲ့ ရေခဲ အကြားကာလက
Hangenberg အဖြစ်အပျက်အတွင်းမှာ

03:13

an interval of fire and ice.

62

181127

2008

ငါးအားလုံးရဲ့ ့မျိုးစိတ် ၉၆ % သေသွားတယ်။

03:15

A crowded world was disrupted
and swept away.

63

183516

2995

ပြည့်သိပ်နေတဲ့ ကမ္ဘာဟာ ဖျက်ဆီးခံရပြီး
ဖယ်ရှားခံလိုက်ရတယ်။

03:19

Now, you might think
that's the end of the story.

64

187735

2501

ကဲ ဒါဟာ ဇာတ်လမ်းအဆုံးပဲလို့
ထင်ကောင်းထင်မိကြမယ်။

03:22

The mighty fell,
the meek inherited the earth,

65

190260

2191

ဧရာမတွေ ကျဆုံးကာ
ဆိုးမျိုးခံသူတွေ ကမ္ဘာကိုအမွေရ

03:24

and here we are.

66

192475

1205

ဒီမှာ ကျွန်မတို့ပါ။

03:26

But winning is not that simple.

67

194660

2269

ဒါပေမဲ့ အောင်နိုင်ခြင်းက
ဒီလောက် မရိုးရှင်းဘူး။

03:30

The handful of survivors
came from many groups --

68

198168

3165

လက်တစ်ဆုပ်စာ ရှင်ကျန်သူတွေဟာ
အုပ်စုများစွာကနေ လာခဲ့တာပါ။

03:33

all greatly outnumbered by their own dead.

69

201357

2946

၎င်းတို့ သေဆုံးတာထက်
အဆမတန် ပိုအင်အားများခဲ့တယ်၊

03:36

They ranged from top predator
to bottom-feeder,

70

204327

2733

ထိပ်ဆုံး သားရဲတွေကနေ
အောက်ခြေ စားသူတွေထိရှိတယ်။

03:39

big to small,

71

207084

1300

အကြီးကနေ အသေးထိ၊

03:40

marine to freshwater.

72

208408

1973

ပင်လယ်ကနေ ရေချိုထိပဲ။

03:42

The extinction was a filter.

73

210405

1992

မျိုးသုဉ်းမှုဟာ စစ်တဲ့ကိရိယာ တစ်ခုပါ။

03:44

It merely leveled the playing field.

74

212421

2185

ဒါက ကစားကွင်းကို ညှိပေးရုံပါပဲ။

03:47

What really counted was what survivors did
over the next several million years

75

215352

5418

တကယ့် အရေးပါတာက နောက်
နှစ်သန်းပေါင်းများစွာမှာ ရှင်ကျန်သူတွေ

03:52

in that devastated world.

76

220794

1781

ဖွတ်ဖွက်ကြေနေတဲ့ ကမ္ဘာမှာလုပ်ခဲ့တာပါ

03:56

The former overlords
should have had an advantage.

77

224033

2770

အရင်က ကြီးစိုးသူတွေဟာ
အသာစီး ရခဲ့လိမ့်မယ်။

03:59

They became even larger,

78

227245

1840

သူတို့ဟာ ပိုတောင် ကြီးမားလာတယ်၊

04:01

storing energy,

79

229109

1394

စွမ်းအင်တွေ စုရင်း

04:02

investing in their young,

80

230527

1623

အကောင်ပေါက်တွေမှာ အရင်းစိုက်ရင်း

04:04

spreading across the globe,

81

232174

1662

ကမ္ဘာအနှံ့ ဖြန့်ကျက်ရင်း

04:05

feasting on fishes,

82

233860

1469

ငါးတွေကို စားသုံးရင်း

04:07

keeping what had always worked,
and biding their time.

83

235353

3114

အမြဲ အလုပ်ဖြစ်တာတွေကို သိမ်းဆည်းကာ
အခွင့်ကောင်းစောင့်ရင်းပေါ့။

04:10

Yet they merely persisted for a while,

84

238906

3017

ဒါပေမဲ့ ခဏလောက်သာ
သူတို့ ဇွတ်ပေလုပ်ခဲ့ရုံပါ၊

04:13

declining without innovating,

85

241947

2047

ဆန်းသစ်ခြင်းမရှိတဲ့ ကျဆင်းခြင်း၊

04:16

becoming living fossils.

86

244018

2261

သက်ရှိ ရုပ်ကြွင်းတွေဖြစ်လာခြင်းပါ။

04:18

They were too stuck in their ways

87

246887

1961

သူတို့နည်းလမ်းတွေမှာ နစ်လွန်းခဲ့တော့

04:20

and are now largely forgotten.

88

248872

1908

အခုဆို အတော်များများကို မေ့သွားပြီ၊

04:24

A few of the long-suffering ray-fins,
sharks and four-legged tetrapods

89

252366

5159

အနည်းငယ်သော တာရှည်ခံစားရတဲ့ ငါးလိပ်ကျောက်
တွေ၊ငါးမန်းတွေနဲ့ ခြေလေးချောင်းကောင်တွေဟာ

04:29

went the opposite direction.

90

257549

1654

ဆန့်ကျင်ဘက် အရပ်ကိုသွားခဲ့တယ်။

04:31

They became smaller --

91

259528

1712

သူတို့ ပိုငယ်လာတယ်၊

04:33

living fast,
dying young,

92

261264

1820

အမြန် ရှင်သန်ပြီး
ငယ်ငယ်နဲ့ သေကာ

04:35

eating little
and reproducing rapidly.

93

263108

2064

နည်းနည်းပဲစားကာ
အမြန် မျိုးဆက်ပွားနေတယ်။

04:37

They tried new foods,

94

265687

1967

အစာသစ်တွေ စမ်းစားတယ်၊

04:39

different homes,

95

267678

1205

မတူတဲ့နေရာတွေ၊

04:40

strange heads
and weird bodies.

96

268907

2351

ထူးဆန်းတဲ့ ဦးခေါင်းတွေ၊
ဘယ်မှန်းမသိတဲ့ ကိုယ်တွေလေ

04:43

(Laughter)

97

271282

1182

(ရယ်သံများ)

04:44

And they found opportunity, proliferated,

98

272488

2960

သူတို့ အခွင့်အလမ်းတွေ တွေ့ခဲ့တယ်၊
တဟုန်ထိုးပွားခဲ့ပြီး

04:47

and won the future
for their 60,000 living species,

99

275472

3955

သင်တို့အပါအဝင် သူတို့ရဲ့ ရှင်သန်တဲ့
မျိုးစိတ် ၆၀၀၀၀ အတွက်

04:51

including you.

100

279451

1371

အနာဂတ်ကို အောင်နိုင်ခဲ့တယ်။

04:52

That's why they look familiar.

101

280846

1619

ဒါကြောင့်ပဲ သူတို့ဟာ ဆင်တူနေတာပါ။

04:54

You know their names.

102

282489

1438

သူတို့အမည်တွေ သင်တို့သိပါတယ်။

04:57

Winning is not about random events

103

285635

2477

အောင်နိုင်ခြင်းဟာ ကြုံရာ အဖြစ်တေွ (သို့)

05:00

or an arms race.

104

288136

1459

လက်နက် အားပြိုင်ပွဲမဟုတ်ဘူး။

05:01

Rather, survivors went down alternative,
evolutionary pathways.

105

289619

4262

ဒါအစား ရှင်ကျန်သူတွေဟာ သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့
ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် လမ်းကြောင်းတွေထဲ ဆင်းခဲ့တာပါ

05:06

Some found incredible success,

106

294294

2525

တစ်ချို့က မယုံနိုင်စရာ
အောင်မြင်မှုတွေ့ချိန်မှာ

05:08

while others became dead fish walking.

107

296843

2467

တစ်ချို့က လမ်းလျှောက်တဲ့ ငါးသေတွေ
ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

05:12

(Laughter)

108

300572

2313

(ရယ်သံများ)

05:14

A real scientific term.

109

302909

1607

တကယ့် သိပ္ပံ စကားရပ်တစ်ခုပါ၊

05:16

(Laughter)

110

304540

2183

(ရယ်သံများ)

05:18

I am now investigating

111

306747

1168

ကျွန်မအခု စုံစမ်းနေတာက

05:19

how these pathways to victory and defeat
repeat across time.

112

307939

3693

အောင်မြင်မှုနဲ့ ကျရှုံးမှုရဲ့ လမ်းကြောင်း
တွေဟာ ကာလတစ်လျှောက် ထပ်ကျော့နေပုံပါ။

05:24

My lab has already compiled thousands
upon thousands of dead fishes,

113

312075

4122

ကျွန်မ လက်တွေ့ခန်းမှာ ထောင်ပုံရာပုံရှိတဲ့
ငါးအသေတွေ စုစည်းထားပြီးပြီဆိုပေမဲ့

05:28

but many more remain.

114

316221

1648

နောက်အများကြီး ကျန်ပါသေးတယ်။

05:29

However, it is already clear

115

317893

1857

ဒါပေမဲ့ ရှင်းလင်းပြီးဖြစ်တာက

05:31

that your ancestors' survival
through mass extinction,

116

319774

3680

အစုလိုက် မျိုးသုဉ်းခြင်းကနေ
သင့်တို့ ဘိုးဘွားတွေရဲ့ ရှင်ကျန်မှုနဲ့

05:35

and their responses in the aftermath

117

323478

2444

ဒီနောက်ပိုင်း သူတို့ရဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေက

05:37

made you who you are today.

118

325946

1932

ဒီနေ့ သင်တို့ကို ဖန်တီးလိုက်တယ်ဆိုတာပါ။

05:40

What does this tell us for the future?

119

328262

2119

ဒါက ကျွန်မတို့ကို အနာဂတ်အတွက်
ဘာကို ပြောပြလဲ

05:42

As long as a handful of species survive,

120

330405

2754

လက်တစ်ဆုပ်စာ မျိုးစိတ်တွေ ရှင်ကျန်သရွေ့

05:45

life will recover.

121

333183

2074

သက်ရှိဘဝဟာ ပြန်ရပါမယ်။

05:47

The versatile and the lucky
will not just replace what was lost,

122

335281

3873

စွယ်စုံရပြီး ကံကောင်းသူတွေဟာ
ဆုံးရှုံးခဲ့တာကို အစားထိုးပေးမှာတင်မက

05:51

but win in new forms.

123

339178

1575

ပုံစံသစ်တွေနဲပါ နိုင်ဦးမှာပါ။

05:53

It just might take several million years.

124

341121

2431

ဒါက နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ
အချိန်ယူနိုင်လောက်ပါတယ်။

05:56

Thank you.

125

344639

1150

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

05:57

(Applause)

126

345813

4679

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by sann tint
Reviewed by Kyi Phyu Thant

ABOUT THE SPEAKER

Lauren Sallan - Paleobiologist
TED Fellow Lauren Sallan is a paleobiologist using big data analytics to reveal how macroevolution, or evolution happens at the largest scales, happens.

Why you should listen

Lauren Sallan uses the vast fossil record of fishes as a deep time database, mining to find out why some species persist and diversify while others die off. She has used these methods to discover the lost, largest, "sixth" mass extinction of vertebrates; the end-Devonian Hangenberg event (359 million years ago), reveal how fish heads changed first during their rise to dominance; test why some species thrive after global disruptions while others flounder; and show how invasions by new predators can shift prey diversity at global scales.

Sallan is the Martin Meyerson Assistant Professor in Interdisciplinary Studies at the University of Pennsylvania, based in the Department Earth and Environmental Science, and became a TED Fellow in 2017. Her research has been published in Science, PNAS and Current Biology. It has also been featured in the New York Times, The Chicago Tribune, Forbes, the New Scientist, the Discovery Channel and the recent popular science book, The Ends of the World by Peter Brannen.

More profile about the speaker
Lauren Sallan | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Lauren Sallan: ဆင့်ကဲ့ဖြစ်စဉ်ကို အောင်နိုင်ပြီး အစုလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုမှာ ရှင်ကျန်နည်း။ | TED Talk | TED.com