TED2016
Kang Lee: Can you really tell if a kid is lying?
Kang Lee: Czy naprawdę wiadomo, kiedy dziecko kłamie?
Filmed:
Readability: 4.2
8,673,675 views
Dzieci nie są dobrymi kłamcami? Uważacie, że z łatwością możecie stwierdzić, czy kłamią? Badacz rozwoju człowieka Kang Lee sprawdza, jakie zmiany fizjologiczne towarzyszą dziecięcemu kłamstwu. Dzieci kłamią często, zaczynają już jako dwulatki i są w tym całkiem dobre. Lee wyjaśnia, dlaczego powinniśmy celebrować pierwsze kłamstwa naszych dzieci, oraz prezentuje technologię wykrywania kłamstw, która może kiedyś ujawnić nasze ukryte emocje.
Kang Lee - Developmental researcher
Kang Lee has devoted his career to understanding the development of social cognition and behavior. Full bio
Kang Lee has devoted his career to understanding the development of social cognition and behavior. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Cześć.
00:13
Hi.
0
1112
1325
00:14
Let me ask the audience a question:
1
2461
2346
Mam do was pytanie.
00:16
Did you ever lie as a child?
2
4831
2195
Kłamaliście w dzieciństwie?
00:19
If you did, could you please
raise your hand?
raise your hand?
3
7050
2667
Jeśli tak, podnieście rękę.
To najszczersza grupa, jaką widziałem.
00:23
Wow! This is the most honest
group of people I've ever met.
group of people I've ever met.
4
11145
3454
00:26
(Laughter)
5
14623
1957
(Śmiech)
00:28
So for the last 20 years,
6
16604
1709
Przez ostatnie 20 lat
00:30
I've been studying
how children learn to tell lies.
how children learn to tell lies.
7
18337
3415
badałem, jak dzieci uczą się kłamać.
00:33
And today, I'm going to share with you
8
21776
2304
Dziś chcę się z wami podzielić
00:36
some of the discoveries we have made.
9
24104
2162
niektórymi odkryciami, których dokonałem.
00:38
But to begin, I'm going to tell you
a story from Mr. Richard Messina,
a story from Mr. Richard Messina,
10
26624
4925
Na początek opowiem historię
pana Richarda Messiny,
pana Richarda Messiny,
00:43
who is my friend and an elementary
school principal.
school principal.
11
31573
3129
który jest moim przyjacielem
i dyrektorem podstawówki.
i dyrektorem podstawówki.
00:47
He got a phone call one day.
12
35266
1561
Pewnego dnia odebrał telefon.
00:51
The caller says,
13
39279
1151
Rozmówca powiedział:
00:52
"Mr. Messina, my son Johnny
will not come to school today
will not come to school today
14
40454
3882
"Panie Messina, mój syn Johnny
nie przyjdzie dziś do szkoły,
nie przyjdzie dziś do szkoły,
00:56
because he's sick."
15
44360
1463
bo jest chory.
00:58
Mr. Messina asks,
16
46498
1736
Pan Messina pyta:
01:00
"Who am I speaking to, please?"
17
48258
2014
"A można wiedzieć, z kim rozmawiam?".
01:02
And the caller says,
18
50788
1490
Rozmówca odpowiada:
01:04
"I am my father."
19
52302
1665
"Jestem moim tatą".
01:05
(Laughter)
20
53991
2787
(Śmiech)
01:10
So this story --
21
58227
1682
Ta historia...
01:11
(Laughter)
22
59933
1532
(Śmiech)
01:13
sums up very nicely
three common beliefs we have
three common beliefs we have
23
61489
4310
ładnie podsumowuje
nasze trzy przekonania
nasze trzy przekonania
01:17
about children and lying.
24
65823
1859
o dzieciach i kłamstwie.
01:20
One, children only come to tell lies
25
68140
4631
1. Dzieci zaczynają kłamać
01:24
after entering elementary school.
26
72795
2268
w podstawówce.
01:27
Two, children are poor liars.
27
75552
2311
2. Dzieci nie są dobrymi kłamcami.
01:29
We adults can easily detect their lies.
28
77887
2857
My, dorośli, łatwo wykrywamy, że kłamią.
01:32
And three, if children lie
at a very young age,
at a very young age,
29
80768
4038
3. Jeśli dzieci kłamią w bardzo
wczesnym dzieciństwie,
wczesnym dzieciństwie,
01:36
there must be some
character flaws with them,
character flaws with them,
30
84830
2849
coś musi być z nimi nie tak
01:39
and they are going to become
pathological liars for life.
pathological liars for life.
31
87703
4049
i całe życie będą patologicznymi kłamcami.
01:44
Well, it turns out
32
92720
2194
Okazuje się,
01:46
all of the three beliefs are wrong.
33
94938
2298
że te przekonania są błędne.
01:50
We have been playing guessing games
34
98617
2710
Bawiliśmy się w zgadywanki
01:53
with children all over the world.
35
101351
2082
z dziećmi na całym świecie.
01:55
Here is an example.
36
103457
1486
Oto przykład.
01:56
So in this game, we asked children
to guess the numbers on the cards.
to guess the numbers on the cards.
37
104967
4365
W tej grze prosimy dzieci,
by zgadły liczby na kartach.
by zgadły liczby na kartach.
02:01
And we tell them if they win the game,
38
109958
2878
Mówimy, że jeśli wygrają,
02:04
they are going to get a big prize.
39
112860
2157
dostaną wielką nagrodę.
02:07
But in the middle of the game,
40
115525
1477
W trakcie gry
02:09
we make an excuse and leave the room.
41
117026
2760
znajdujemy powód, by wyjść z pokoju.
02:13
And before we leave the room,
42
121763
1934
Ale przed wyjściem mówimy,
02:15
we tell them not to peek at the cards.
43
123721
2936
żeby nie podglądały kart.
02:19
Of course,
44
127518
1416
Oczywiście
02:20
we have hidden cameras in the room
45
128958
2161
mamy w pokoju ukryte kamery,
02:23
to watch their every move.
46
131143
1795
by obserwować każdy ich ruch.
02:26
Because the desire
to win the game is so strong,
to win the game is so strong,
47
134216
3417
Chęć wygrania jest tak silna,
02:29
more than 90 percent of children will peek
48
137657
3486
że ponad 90% dzieci podgląda karty,
02:33
as soon as we leave the room.
49
141167
1437
jak tylko wyjdziemy z pokoju
02:34
(Laughter)
50
142628
2000
(Śmiech)
02:37
The crucial question is:
51
145044
1986
Kluczowym pytaniem jest:
02:39
When we return and ask the children
52
147054
2748
Kiedy wracamy do pokoju i pytamy dzieci,
02:41
whether or not they have peeked,
53
149826
2309
czy podglądały,
02:44
will the children who peeked confess
54
152159
3052
czy winne dzieci przyznają się,
02:47
or lie about their transgression?
55
155235
2578
czy raczej skłamią o swoim występku?
02:51
We found that regardless
of gender, country, religion,
of gender, country, religion,
56
159525
4773
Odkryliśmy, że niezależnie
od płci, kraju, religii
od płci, kraju, religii
02:56
at two years of age,
57
164934
1579
w wieku dwóch lat
02:59
30 percent lie,
58
167188
1927
30% dzieci kłamie,
03:01
70 percent tell the truth
about their transgression.
about their transgression.
59
169139
3809
a 70% mówi prawdę o podglądaniu.
03:04
At three years of age,
60
172972
2138
W wieku trzech lat
03:07
50 percent lie and 50 percent
tell the truth.
tell the truth.
61
175134
3474
50% kłamie, a 50% mówi prawdę.
03:11
At four years of age,
62
179302
1899
W wieku czterech lat,
03:13
more than 80 percent lie.
63
181225
1947
ponad 80% kłamie.
03:16
And after four years of age,
64
184334
2451
Dzieci powyżej 4. roku życia
03:18
most children lie.
65
186809
1389
w większości kłamią.
03:21
So as you can see,
66
189180
1363
Jak sami widzicie,
03:22
lying is really a typical part
of development.
of development.
67
190567
3463
kłamanie to typowa część rozwoju.
03:26
And some children begin to tell lies
68
194054
2790
Niektóre dzieci zaczynają kłamać
03:28
as young as two years of age.
69
196868
2439
już w wieku dwóch lat.
03:32
So now, let's take a closer look
at the younger children.
at the younger children.
70
200438
3557
A teraz przyjrzyjmy się młodszym dzieciom.
03:37
Why do some but not all
young children lie?
young children lie?
71
205336
3813
Dlaczego tylko niektóre dzieci kłamią?
03:42
In cooking, you need good ingredients
72
210184
3329
W gotowaniu potrzebujemy
dobrych składników,
dobrych składników,
03:45
to cook good food.
73
213537
1613
żeby ugotować dobre jedzenie.
03:47
And good lying requires
two key ingredients.
two key ingredients.
74
215793
4563
Dobre kłamstwo wymaga dwóch
kluczowych składników.
kluczowych składników.
03:53
The first key ingredient
is theory of mind,
is theory of mind,
75
221109
4110
Pierwszym z nich jest teoria umysłu
03:57
or the mind-reading ability.
76
225243
1835
lub też czytanie w myślach.
03:59
Mind reading is the ability to know
77
227768
2078
Czytanie w myślach to świadomość tego,
04:01
that different people have
different knowledge about the situation
different knowledge about the situation
78
229870
4608
że różni ludzi mają różną wiedzę
o danej sytuacji
o danej sytuacji
04:06
and the ability to differentiate
between what I know
between what I know
79
234502
3801
i zdolność odróżnienia tego, co wiem ja,
04:10
and what you know.
80
238327
1223
od tego, co wiesz ty.
04:11
Mind reading is important for lying
81
239914
2247
Czytanie umysłu jest ważne przy kłamaniu,
04:14
because the basis of lying is that I know
82
242185
3847
bo podstawą kłamstwa jest to, że ja wiem,
04:18
you don't know
83
246056
1151
że ty nie wiesz tego,
04:19
what I know.
84
247231
1151
co wiem ja.
04:20
Therefore, I can lie to you.
85
248406
1371
Zatem mogę cię okłamać.
04:23
The second key ingredient
for good lying is self-control.
for good lying is self-control.
86
251070
4610
Drugim kluczowym składnikiem
dobrego kłamstwa jest samokontrola.
dobrego kłamstwa jest samokontrola.
04:27
It is the ability to control your speech,
your facial expression
your facial expression
87
255704
4623
To zdolność do kontrolowania
wypowiedzi, mimiki
wypowiedzi, mimiki
04:32
and your body language,
88
260351
1540
oraz mowy ciała,
04:33
so that you can tell a convincing lie.
89
261915
2078
po to, żeby kłamstwo było przekonujące.
04:36
And we found that those young children
90
264938
3726
Odkryliśmy, że te małe dzieci,
04:40
who have more advanced mind-reading
and self-control abilities
and self-control abilities
91
268688
4856
które lepiej opanowały
czytanie myśli i samokontrolę,
czytanie myśli i samokontrolę,
04:45
tell lies earlier
92
273568
2038
zaczynają kłamać wcześniej
04:47
and are more sophisticated liars.
93
275630
2816
i są bardziej wyrafinowanymi kłamcami.
04:51
As it turns out, these two abilities
are also essential for all of us
are also essential for all of us
94
279887
5619
Okazuje się, że te zdolności
są kluczowe dla nas wszystkich,
są kluczowe dla nas wszystkich,
04:57
to function well in our society.
95
285530
2522
żeby móc dobrze funkcjonować
w społeczeństwie.
w społeczeństwie.
05:00
In fact, deficits in mind-reading
and self-control abilities
and self-control abilities
96
288848
4335
Istotnie, braki w czytaniu mysli
i samokontroli
i samokontroli
05:05
are associated with serious
developmental problems,
developmental problems,
97
293207
3559
są związane z poważnymi
problemami w rozwoju,
problemami w rozwoju,
05:08
such as ADHD and autism.
98
296790
2759
takimi jak ADHD i autyzm.
05:13
So if you discover your two-year-old
is telling his or her first lie,
is telling his or her first lie,
99
301893
5177
Jeśli odkryjesz, że twój dwulatek
kłamie po raz pierwszy,
kłamie po raz pierwszy,
05:19
instead of being alarmed,
100
307094
1984
zamiast się niepokoić,
05:21
you should celebrate --
101
309102
1492
powinieneś świętować,
05:22
(Laughter)
102
310618
1522
(Śmiech)
05:24
because it signals that your child
has arrived at a new milestone
has arrived at a new milestone
103
312164
5730
bo to sygnał, że twoje dziecko
rozpoczęło nowe stadium
rozpoczęło nowe stadium
05:29
of typical development.
104
317918
1635
prawidłowego rozwoju.
05:33
Now, are children poor liars?
105
321085
3136
A teraz, czy dzieci są słabymi kłamcami?
05:36
Do you think you can easily
detect their lies?
detect their lies?
106
324878
2994
Myślicie, że można łatwo
wykryć ich kłamstwa?
wykryć ich kłamstwa?
05:40
Would you like to give it a try?
107
328745
1678
Chcielibyście sprawdzić?
05:42
Yes? OK.
108
330921
1480
Tak? OK.
05:44
So I'm going to show you two videos.
109
332425
2139
W takim razie pokażę wam dwa filmy,
05:47
In the videos,
110
335024
1151
w których dzieci będą odpowiadały
05:48
the children are going to respond
to a researcher's question,
to a researcher's question,
111
336199
3057
na pytanie badacza:
05:51
"Did you peek?"
112
339280
1482
"Podglądałeś?".
05:52
So try to tell me
113
340786
1554
Spróbujcie mi powiedzieć,
05:54
which child is lying
114
342364
1398
które dziecko kłamie,
05:55
and which child is telling the truth.
115
343786
2110
a które mówi prawdę.
05:58
Here's child number one.
116
346272
1719
Oto dziecko numer 1.
06:00
Are you ready?
117
348991
1237
Jesteście gotowi?
(Wideo) Dorosły: Podglądałeś?
Dziecko: Nie.
Dziecko: Nie.
06:03
(Video) Adult: Did you peek? Child: No.
118
351006
1920
06:05
Kang Lee: And this is child number two.
119
353619
2236
Kang Lee: A teraz dziecko numer 2.
06:09
(Video) Adult: Did you peek? Child: No.
120
357501
2192
(Wideo) Dorosły: Podglądałaś?
Dziecko: Nie.
Dziecko: Nie.
06:13
KL: OK, if you think
child number one is lying,
child number one is lying,
121
361296
3587
Kang Lee: Jeśli myślicie,
że pierwsze dziecko kłamie,
że pierwsze dziecko kłamie,
06:16
please raise your hand.
122
364907
1687
podnieście rękę.
06:20
And if you think child number two
is lying, please raise your hand.
is lying, please raise your hand.
123
368401
3552
A jeśli myślicie, że drugie dziecko
kłamie, podnieście rękę.
kłamie, podnieście rękę.
06:25
OK, so as a matter of fact,
124
373593
2474
Okazuje się,
06:28
child number one is telling the truth,
125
376091
2937
że dziecko numer 1 mówi prawdę,
06:31
child number two is lying.
126
379052
2029
a dziecko numer 2 kłamie.
06:34
Looks like many of you are terrible
detectors of children's lies.
detectors of children's lies.
127
382124
3230
Chyba wielu osobom kiepsko idzie
wykrywanie kłamstw dzieci.
wykrywanie kłamstw dzieci.
06:37
(Laughter)
128
385378
2478
(Śmiech)
06:39
Now, we have played similar kinds of games
129
387880
3384
Graliśmy w podobne gry
06:43
with many, many adults
from all walks of life.
from all walks of life.
130
391288
4625
z wieloma różnymi dorosłymi
z różnych środowisk.
z różnych środowisk.
06:48
And we show them many videos.
131
396714
2158
Pokazujemy im wiele nagrań.
06:51
In half of the videos, the children lied.
132
399347
2549
W połowie z nich dzieci kłamały.
06:53
In the other half of the videos,
the children told the truth.
the children told the truth.
133
401920
3267
W drugiej połowie - mówiły prawdę.
06:58
And let's find out
how these adults performed.
how these adults performed.
134
406529
2857
Sprawdźmy, jak poszło tym dorosłym.
07:02
Because there are as many liars
as truth tellers,
as truth tellers,
135
410319
3855
Ponieważ tyle samo dzieci kłamie,
co mówi prawdę,
co mówi prawdę,
07:06
if you guess randomly,
136
414198
2399
strzelając na ślepo
07:08
there's a 50 percent chance
you're going to get it right.
you're going to get it right.
137
416621
4070
zgadniesz na 50%.
07:12
So if your accuracy is around 50 percent,
138
420715
3594
Czyli dokładność około 50% znaczy,
07:16
it means you are a terrible detector
of children's lies.
of children's lies.
139
424333
3441
że kiepsko wykrywasz dziecięce kłamstwa.
07:20
So let's start with undergrads
and law school students,
and law school students,
140
428290
4529
Zacznijmy od studentów i studentów prawa,
07:24
who typically have
limited experience with children.
limited experience with children.
141
432843
3672
którzy zazwyczaj mają
ograniczony kontakt z dziećmi.
ograniczony kontakt z dziećmi.
07:30
No, they cannot detect children's lies.
142
438038
1962
Nie, nie umieją wykryć kłamstw dzieci.
07:32
Their performance is around chance.
143
440024
2214
Robią to na chybił trafił.
07:34
Now how about social workers
and child-protection lawyers,
and child-protection lawyers,
144
442262
5229
A jak poszło kuratorom
i pracownikom socjalnym,
i pracownikom socjalnym,
07:39
who work with children on a daily basis?
145
447515
2674
którzy na co dzień pracują z dziećmi?
07:42
Can they detect children's lies?
146
450213
2087
Czy potrafią wykryć kłamstwa dzieci?
07:45
No, they cannot.
147
453624
1151
Nie, nie potrafią.
07:46
(Laughter)
148
454799
1045
(Śmiech)
07:47
What about judges,
149
455868
1472
A jak poszło sędziom,
07:49
customs officers
150
457364
1800
celnikom
07:51
and police officers,
151
459188
1858
i policjantom,
07:53
who deal with liars on a daily basis?
152
461070
2643
którzy mają na co dzień
do czynienia z kłamcami?
do czynienia z kłamcami?
07:55
Can they detect children's lies?
153
463737
1917
Czy potrafią wykryć kłamstwa dzieci?
07:58
No, they cannot.
154
466800
1214
Nie, nie potrafią.
08:00
What about parents?
155
468430
1186
A jak poszło rodzicom?
08:01
Can parents detect other children's lies?
156
469640
3014
Czy potrafią wykryć kłamstwa
cudzych dzieci?
cudzych dzieci?
08:05
No, they cannot.
157
473898
1238
Nie, nie potrafią.
08:07
What about, can parents
detect their own children's lies?
detect their own children's lies?
158
475821
3585
A czy rodzice potrafią wykryć
kłamstwa swoich dzieci?
kłamstwa swoich dzieci?
08:13
No, they cannot.
159
481208
1201
Nie, nie potrafią.
08:14
(Laughter) (Applause)
160
482433
3476
(Śmiech) (Brawa)
08:17
So now you may ask
161
485933
1547
Teraz możecie spytać,
08:20
why children's lies
are so difficult to detect.
are so difficult to detect.
162
488504
3632
dlaczego kłamstwa dzieci
są tak trudne do wykrycia.
są tak trudne do wykrycia.
08:24
Let me illustrate this
with my own son, Nathan.
with my own son, Nathan.
163
492958
3012
Przedstawię to na przykładzie
mojego syna, Nathana.
mojego syna, Nathana.
08:27
This is his facial expression
164
495994
2169
To jego wyraz twarzy,
08:30
when he lies.
165
498187
1384
kiedy kłamie.
08:31
(Laughter)
166
499595
2206
(Śmiech)
08:33
So when children lie,
167
501825
1602
Kiedy dzieci kłamią,
08:35
their facial expression
is typically neutral.
is typically neutral.
168
503451
3156
ich wyraz twarzy jest zazwyczaj neutralny.
08:39
However, behind this neutral expression,
169
507123
3460
Ale za neutralną miną
08:42
the child is actually experiencing
a lot of emotions,
a lot of emotions,
170
510607
3326
kryje się dziecko
doświadczające wielu emocji,
doświadczające wielu emocji,
08:45
such as fear, guilt, shame
171
513957
3855
takich jak strach,
poczucie winy, wstyd
poczucie winy, wstyd
08:49
and maybe a little bit of liar's delight.
172
517836
3096
i może trochę rozkoszy kłamcy.
08:52
(Laughter)
173
520956
2702
(Śmiech)
08:55
Unfortunately, such emotions
are either fleeting or hidden.
are either fleeting or hidden.
174
523682
4840
Niestety, takie emocje
są albo przelotne albo ukryte.
są albo przelotne albo ukryte.
09:00
Therefore, it's mostly invisible to us.
175
528546
3099
Stąd, są dla nas w większości niewidoczne.
09:03
So in the last five years,
176
531669
1359
Przez ostatnie 5 lat
09:05
we have been trying to figure out a way
to reveal these hidden emotions.
to reveal these hidden emotions.
177
533052
3896
próbowaliśmy znaleźć sposób,
by ujawnić te ukryte emocje.
by ujawnić te ukryte emocje.
09:08
Then we made a discovery.
178
536972
1514
Dokonaliśmy odkrycia.
09:11
We know that underneath our facial skin,
179
539273
3185
Wiemy, że pod skórą twarzy
09:14
there's a rich network of blood vessels.
180
542482
3394
jest ogromna sieć naczyń krwionośnych.
09:17
When we experience different emotions,
181
545900
2417
Kiedy doświadczamy różnych emocji,
09:20
our facial blood flow changes subtly.
182
548341
2641
przepływ krwi na twarzy
delikatnie się zmienia.
delikatnie się zmienia.
09:23
And these changes are regulated
by the autonomic system
by the autonomic system
183
551613
3948
Zmiany te są regulowane
przez autonomiczny system,
przez autonomiczny system,
09:27
that is beyond our conscious control.
184
555585
2169
będący poza świadomą kontrolą.
09:30
By looking at facial blood flow changes,
185
558159
3823
Obserwując przepływ krwi na twarzy,
09:34
we can reveal people's hidden emotions.
186
562006
2697
możemy ujawnić ukryte emocje.
09:37
Unfortunately, such emotion-related
facial blood flow changes
facial blood flow changes
187
565229
4778
Niestety, zmiany przepływu krwi
związane z emocjami
związane z emocjami
09:42
are too subtle to detect by our naked eye.
188
570031
2625
są zbyt subtelne,
by je wykryć gołym okiem.
by je wykryć gołym okiem.
09:45
So to help us reveal
people's facial emotions,
people's facial emotions,
189
573632
3768
Żeby lepiej ujawniać ludzkie emocje,
09:49
we have developed a new imaging technology
190
577424
3034
stworzyliśmy nową technikę obrazowania,
09:52
we call "transdermal optical imaging."
191
580482
3149
którą nazwaliśmy "przezskórne
obrazowanie optyczne".
obrazowanie optyczne".
09:56
To do so, we use a regular
video camera to record people
video camera to record people
192
584679
3953
W tym celu nagrywaliśmy ludzi
10:00
when they experience
various hidden emotions.
various hidden emotions.
193
588656
3086
doświadczających różnych ukrytych emocji.
10:04
And then, using our image
processing technology,
processing technology,
194
592385
4094
Później, dzięki technice
przetwarzania obrazu,
przetwarzania obrazu,
10:08
we can extract transdermal images
of facial blood flow changes.
of facial blood flow changes.
195
596503
5536
można wydobyć obrazy
przepływu krwi pod skórą twarzy.
przepływu krwi pod skórą twarzy.
10:16
By looking at transdermal video images,
196
604475
4272
Patrząc na takie obrazy,
10:20
now we can easily see
197
608771
1787
możemy z łatwością zobaczyć
10:23
facial blood flow changes associated
with the various hidden emotions.
with the various hidden emotions.
198
611737
5631
zmiany przepływu krwi powiązane
z różnymi ukrytymi emocjami.
z różnymi ukrytymi emocjami.
10:29
And using this technology,
199
617944
1788
Używając tej techniki,
10:31
we can now reveal the hidden emotions
associated with lying,
associated with lying,
200
619756
4668
można ujawnić ukryte
emocje związane z kłamaniem,
emocje związane z kłamaniem,
10:36
and therefore detect people's lies.
201
624448
2910
czyli wykryć kłamstwa.
10:39
We can do so noninvasively,
202
627382
2439
Można to robić nieinwazyjnie,
10:41
remotely, inexpensively,
203
629845
2539
zdalnie, niedrogo,
10:44
with an accuracy at about 85 percent,
204
632408
3660
z dokładnością około 85%,
10:48
which is far better than chance level.
205
636092
2054
znacznie lepiej od metody
na chybił trafił.
na chybił trafił.
10:51
And in addition, we discovered
a Pinocchio effect.
a Pinocchio effect.
206
639100
3790
W dodatku odkryliśmy efekt Pinokia.
10:56
No, not this Pinocchio effect.
207
644336
2055
Nie, nie tego Pinokia.
10:58
(Laughter)
208
646415
1007
(Śmiech)
10:59
This is the real Pinocchio effect.
209
647446
2122
To jest prawdziwy efekt Pinokia.
11:01
When people lie,
210
649592
1417
Kiedy ludzie kłamią,
11:03
the facial blood flow
on the cheeks decreases,
on the cheeks decreases,
211
651033
3779
przepływ krwi na twarzy
spada na policzkach,
spada na policzkach,
11:06
and the facial blood flow
on the nose increases.
on the nose increases.
212
654836
3261
a wzrasta na nosie.
11:11
Of course, lying is not the only situation
213
659379
3507
Oczywiście, kłamanie to
nie jedyna sytuacja,
nie jedyna sytuacja,
11:14
that will evoke our hidden emotions.
214
662910
2848
która wywołuje w nas ukryte emocje.
11:17
So then we asked ourselves,
215
665782
1874
Zaczęliśmy się zastanawiać,
11:19
in addition to detecting lies,
216
667680
2347
do czego oprócz wykrywania kłamstw
11:22
how can our technology be used?
217
670051
2333
można zastosować naszą technikę
11:25
One application is in education.
218
673027
3546
Jedno zastosowanie to edukacja.
11:28
For example, using this technology,
we can help this mathematics teacher
we can help this mathematics teacher
219
676597
4661
Na przykład, możemy pomóc
nauczycielom matematyki
nauczycielom matematyki
11:33
to identify the student in his classroom
220
681282
2907
zidentyfikować w klasie ucznia,
11:36
who may experience high anxiety
about the topic he's teaching
about the topic he's teaching
221
684213
4745
który boi się tematu,
11:40
so that he can help him.
222
688982
1509
żeby mogli mu pomóc.
11:43
And also we can use this in health care.
223
691337
2740
Można ją też zastosować
w opiece zdrowotnej.
w opiece zdrowotnej.
11:46
For example, every day I Skype my parents,
224
694101
3368
Na przykład, codziennie dzwonię
na Skypie do swoich rodziców,
na Skypie do swoich rodziców,
11:49
who live thousands of miles away.
225
697493
2082
którzy mieszkają tysiące kilometrów stąd.
11:52
And using this technology,
226
700178
1821
Korzystając z tej techniki,
11:54
I can not only find out
what's going on in their lives
what's going on in their lives
227
702023
3482
mogę nie tylko dowiedzieć się,
co u nich słychać,
co u nich słychać,
11:57
but also simultaneously monitor
their heart rate, their stress level,
their heart rate, their stress level,
228
705529
6302
ale również monitorować
ich puls, poziom stresu,
ich puls, poziom stresu,
12:03
their mood and whether or not
they are experiencing pain.
they are experiencing pain.
229
711855
3225
ich nastrój i to, czy coś ich boli.
12:07
And perhaps in the future,
230
715839
1810
A być może w przyszłości
12:09
their risks for heart attack
or hypertension.
or hypertension.
231
717673
3289
ryzyko zawału czy nadciśnienia.
12:13
And you may ask:
232
721701
1260
I można zapytać:
12:15
Can we use this also to reveal
politicians' emotions?
politicians' emotions?
233
723472
5481
Czy da się tego użyć
do ujawniania emocji polityków?
do ujawniania emocji polityków?
12:20
(Laughter)
234
728977
1540
(Śmiech)
12:22
For example, during a debate.
235
730541
1854
Na przykład podczas debaty.
12:25
Well, the answer is yes.
236
733220
1453
Tak, można.
12:27
Using TV footage,
237
735167
1944
Używając materiału filmowego,
12:29
we could detect
the politicians' heart rate,
the politicians' heart rate,
238
737135
4046
możemy wykryć ich puls,
12:33
mood and stress,
239
741205
2046
nastrój i stres.
12:35
and perhaps in the future,
whether or not they are lying to us.
whether or not they are lying to us.
240
743275
3578
Możliwe, że w przyszłości
będzie można wykryć, czy nas okłamują.
będzie można wykryć, czy nas okłamują.
12:39
We can also use this
in marketing research,
in marketing research,
241
747495
2996
Możemy to również
wykorzystać w marketingu,
wykorzystać w marketingu,
12:42
for example, to find out
242
750515
1851
na przykład, aby dowiedzieć się,
12:44
whether or not people like
certain consumer products.
certain consumer products.
243
752390
4355
czy konsumenci lubią dany produkt.
12:49
We can even use it in dating.
244
757229
2238
Możemy użyć jej nawet na randce.
12:51
So for example,
245
759904
1160
Na przykład
12:53
if your date is smiling at you,
246
761088
2594
jeśli partnerka uśmiecha się do ciebie,
12:55
this technology can help you to determine
247
763706
2794
ta technika może ci pomóc określić,
12:58
whether she actually likes you
248
766524
2607
czy naprawdę jej się podobasz,
13:01
or she is just trying to be nice to you.
249
769155
2175
czy tylko stara się być miła.
13:03
And in this case,
250
771864
1695
W tym przypadku
13:05
she is just trying to be nice to you.
251
773583
1876
jest tylko miła.
13:07
(Laughter)
252
775483
2392
(Śmiech)
13:11
So transdermal optical imaging technology
253
779244
3709
Obrazowanie przezskórne
13:14
is at a very early stage of development.
254
782977
2578
jest we wczesnym stadium rozwoju.
13:17
Many new applications will come about
that we don't know today.
that we don't know today.
255
785579
4114
Może pojawić się wiele zastosowań,
o których dziś nie wiemy.
o których dziś nie wiemy.
13:22
However, one thing I know for sure
256
790293
2778
Choć jedno wiem na pewno,
13:25
is that lying will never
be the same again.
be the same again.
257
793095
3414
że kłamanie już nigdy
nie będzie takie samo.
nie będzie takie samo.
13:28
Thank you very much.
258
796533
1158
Dziękuję bardzo.
13:29
Xiè xie.
259
797715
1324
Xiè xie (Dziękuję).
13:31
(Applause)
260
799063
3906
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Kang Lee - Developmental researcherKang Lee has devoted his career to understanding the development of social cognition and behavior.
Why you should listen
With an international team based at the University of Toronto, Kang Lee investigates the neurological and social basis of emerging social behaviors in young children. His two-pronged research focuses first on how and when children develop the capacity to lie, to detect liesand to feel guilty about it afterwards.
The second focus of Lee's research is facial recognition, which has led to revelations of when children develop the ability to distinguish races and has helped explain why some people occasionally see Jesus' face on a piece of toast.
Kang Lee | Speaker | TED.com