TED2018
Steven Pinker: Is the world getting better or worse? A look at the numbers
Steven Pinker: Dünya daha iyiye mi gidiyor, yoksa daha kötüye mi? Rakamlara bir bakış
Filmed:
Readability: 5
3,932,646 views
2017 yılı gerçekten de kimilerinin bizi inandırdığı gibi ''gelmiş geçmiş en kötü yıl'' mıydı? Cinayet, savaş, yoksulluk, hava kirliliği ve çok daha fazlası hakkında son zamanlarda yaptığı analiz üzerinden giderek Psikolog Steven Pinker, 30 yıl öncesine kıyasla her bir konuda daha iyiye gittiğimizi açıklıyor. Pinker'a göre, ilerleme kaçınılmaz değil ve bu her şeyin herkes için her zaman daha iyiye gideceği anlamına gelmiyor. O yüzden ilerleme sorun çözmedir ve iklim değişikliği, nükleer savaş gibi konulara çözümlenmesi gereken sorunlar olarak bakmalıyız, felaket olarak değil. Pinker'a göre ''Hiçbir zaman kusursuz bir dünyaya sahip olmayacağız ve böyle bir arayışta olmak tehlikeli olur. Ancak insanoğlunun güçlenmesinde bilgiyi kullanmaya devam edersek, başaracağımız ''daha iyi''lerin bir sınırı yok.''
Steven Pinker - Psychologist
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio
Steven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Many people face the news each morning
0
1680
2736
İnsanların pek çoğu sabah haberlerini
00:16
with trepidation and dread.
1
4440
2456
kaygı ve endişeyle takip ediyor.
00:18
Every day, we read of shootings,
2
6920
2656
Her gün, silahlı saldırılar,
00:21
inequality, pollution, dictatorship,
3
9600
3896
eşitsizlik, hava kirliliği, diktatörlük,
00:25
war and the spread of nuclear weapons.
4
13520
3176
savaş ve nükleer silahların
yayıldığını okuyoruz.
yayıldığını okuyoruz.
00:28
These are some of the reasons
5
16720
1736
Bunlar, 2016 yılının
00:30
that 2016 was called
the "Worst. Year. Ever."
the "Worst. Year. Ever."
6
18480
5456
''Gelmiş geçmiş en kötü yıl''
olarak anılmasının bazı nedenleri.
olarak anılmasının bazı nedenleri.
00:35
Until 2017 claimed that record --
7
23960
2576
Tabii 2017 bu rekoru kırana kadar --
00:38
(Laughter)
8
26560
1056
(Kahkahalar)
00:39
and left many people longing
for earlier decades,
for earlier decades,
9
27640
2576
ve çoğu insan daha önceki yılları
özlemeye başladı,
özlemeye başladı,
00:42
when the world seemed safer,
cleaner and more equal.
cleaner and more equal.
10
30240
3320
dünyanın daha güvenli, temiz
ve eşitlikçi olduğu zamanları.
ve eşitlikçi olduğu zamanları.
00:46
But is this a sensible way
to understand the human condition
to understand the human condition
11
34560
3576
Peki 21. yüzyılda
insan doğasını anlamak için
insan doğasını anlamak için
00:50
in the 21st century?
12
38160
1976
bu mantıklı bir gidişat mı?
00:52
As Franklin Pierce Adams pointed out,
13
40160
2776
Franklin Pierce Adams'ın söylediği gibi,
00:54
"Nothing is more responsible
for the good old days
for the good old days
14
42960
2696
''Eski güzel günlerden sorumlu
en büyük şey
en büyük şey
00:57
than a bad memory."
15
45680
1216
kötü bir hafızadır.''
00:58
(Laughter)
16
46920
2736
(Kahkahalar)
01:01
You can always fool yourself
into seeing a decline
into seeing a decline
17
49680
3376
Günümüzün kanayan yaralarını
01:05
if you compare bleeding
headlines of the present
headlines of the present
18
53080
2696
geçmişin gül desenli fotoğraflarıyla
karşılaştırırsanız
karşılaştırırsanız
01:07
with rose-tinted images of the past.
19
55800
3096
her zaman düşüş olduğuna dair
kendinizi kandırırsınız.
kendinizi kandırırsınız.
01:10
What does the trajectory
of the world look like
of the world look like
20
58920
2416
Zamanla değişen refah düzeyini
01:13
when we measure well-being over time
using a constant yardstick?
using a constant yardstick?
21
61360
4256
hiç değişmeyen bir standartla ölçersek
dünyayın gidişatı neye benzer?
dünyayın gidişatı neye benzer?
01:17
Let's compare the most recent
data on the present
data on the present
22
65640
2696
Günümüzün en yeni verilerini
01:20
with the same measures 30 years ago.
23
68360
2000
30 yıl öncekilerle karşılaştıralım.
01:23
Last year, Americans killed each other
at a rate of 5.3 per hundred thousand,
at a rate of 5.3 per hundred thousand,
24
71320
5136
Geçen yıl Amerikalılar, yüz binde 5,3
oranında birbirlerini katlettiler.
oranında birbirlerini katlettiler.
01:28
had seven percent
of their citizens in poverty
of their citizens in poverty
25
76480
3376
vatandaşların %7'si
yoksulluk mağduruydu,
yoksulluk mağduruydu,
01:31
and emitted 21 million tons
of particulate matter
of particulate matter
26
79880
3256
21 milyon ton parçacıklı madde
01:35
and four million tons of sulfur dioxide.
27
83160
3096
ve 4 milyon ton sülfür dioksit salındı.
01:38
But 30 years ago, the homicide rate
was 8.5 per hundred thousand,
was 8.5 per hundred thousand,
28
86280
4136
30 yıl önce ise cinayet oranı
yüz binde 8,5'ti,
yüz binde 8,5'ti,
01:42
poverty rate was 12 percent
29
90440
2096
yoksulluk oranı %12,
01:44
and we emitted 35 million tons
of particulate matter
of particulate matter
30
92560
3176
parçacıklı madde salınımı ise
35 milyon ton
35 milyon ton
01:47
and 20 million tons of sulfur dioxide.
31
95760
2720
ve sülfür dioksit salınımı 20 milyon ton.
01:51
What about the world as a whole?
32
99400
2056
Bir de dünyayı genel olarak ele alalım.
01:53
Last year, the world had 12 ongoing wars,
33
101480
3416
Geçen yıl dünyada 12 süregelen savaş,
01:56
60 autocracies,
34
104920
2136
60 otokrasi,
01:59
10 percent of the world population
in extreme poverty
in extreme poverty
35
107080
3616
aşırı yoksulluk mağduru
dünya nüfusunun %10'u
dünya nüfusunun %10'u
02:02
and more than 10,000 nuclear weapons.
36
110720
2976
ve 10 binden fazla nükleer silah vardı.
02:05
But 30 years ago, there were 23 wars,
37
113720
2496
30 yıl önce ise 23 savaş vardı,
02:08
85 autocracies,
38
116240
1896
85 otokrasi,
02:10
37 percent of the world population
in extreme poverty
in extreme poverty
39
118160
3616
aşırı yoksulluk mağduru
dünya nüfusunun %37'si
dünya nüfusunun %37'si
02:13
and more than 60,000 nuclear weapons.
40
121800
2800
ve 60 binden fazla nükleer silah.
02:17
True, last year was a terrible year
for terrorism in Western Europe,
for terrorism in Western Europe,
41
125200
4535
Geçen yılın Batı Avrupa'da terör açısından
korkunç bir yıl olduğu doğru,
korkunç bir yıl olduğu doğru,
02:21
with 238 deaths,
42
129759
2217
bilanço 238 can kaybı,
02:24
but 1988 was worse with 440 deaths.
43
132000
3200
fakat 1988'de 440 can kaybı yaşandı.
02:28
What's going on?
44
136440
1536
Neler oluyor?
02:30
Was 1988 a particularly bad year?
45
138000
3496
1988 özellikle kötü bir yıl mıydı?
02:33
Or are these improvements a sign
that the world, for all its struggles,
that the world, for all its struggles,
46
141520
4056
Yoksa bu düzelmeler
dünyanın tüm mücadelelere rağmen
dünyanın tüm mücadelelere rağmen
02:37
gets better over time?
47
145600
1640
daha iyiye gittiğine bir işaret mi?
02:39
Might we even invoke the admittedly
old-fashioned notion of progress?
old-fashioned notion of progress?
48
147800
4800
Peki bunu herkesin bildiği eski usul
ilerleme kavramıyla açıklayabilir miyiz?
ilerleme kavramıyla açıklayabilir miyiz?
02:45
To do so is to court
a certain amount of derision,
a certain amount of derision,
49
153880
3296
Bunu yapmak için
bir dizi saçmalığa başvurmamız lazım.
bir dizi saçmalığa başvurmamız lazım.
02:49
because I have found
that intellectuals hate progress.
that intellectuals hate progress.
50
157200
3776
çünkü entelektüellerin
ilerlemeden nefret ettiğini öğrendim.
ilerlemeden nefret ettiğini öğrendim.
02:53
(Laughter)
51
161000
1816
(Kahkahalar)
02:54
(Applause)
52
162840
2816
(Alkışlar)
02:57
And intellectuals who call themselves
progressive really hate progress.
progressive really hate progress.
53
165680
3696
Kendine ilerlemeci diyen entelektüeller de
aslında ilerlemeden nefret ediyorlar.
aslında ilerlemeden nefret ediyorlar.
03:01
(Laughter)
54
169400
1136
(Kahkahalar)
03:02
Now, it's not that they hate
the fruits of progress, mind you.
the fruits of progress, mind you.
55
170560
3336
İlerlemenin sonuçlarından
nefret etmiyorlar ama.
nefret etmiyorlar ama.
03:05
Most academics and pundits
56
173920
2616
Akademisyen ve bilirkişilerin çoğu
03:08
would rather have their surgery
with anesthesia than without it.
with anesthesia than without it.
57
176560
3440
ameliyatlarını anestezi ile birlikte
geçirmeyi tercih eder.
geçirmeyi tercih eder.
03:13
It's the idea of progress
that rankles the chattering class.
that rankles the chattering class.
58
181080
4256
Sürekli tartışma yaratan bu grubun
asıl derdi ilerleme fikrinin kendisi.
asıl derdi ilerleme fikrinin kendisi.
03:17
If you believe that humans
can improve their lot, I have been told,
can improve their lot, I have been told,
59
185360
3736
İnsanların kendi türlerini
geliştirebildiklerine inanıyorsanız
geliştirebildiklerine inanıyorsanız
03:21
that means that you have a blind faith
60
189120
2376
bana söylenen şu ki
kör bir inancınız var,
kör bir inancınız var,
03:23
and a quasi-religious belief
in the outmoded superstition
in the outmoded superstition
61
191520
4576
sözde dindar modası geçmiş bir batıl inanç
03:28
and the false promise
of the myth of the onward march
of the myth of the onward march
62
196120
3816
ve kaçınılmaz ilerlemeye doğru
yürüyüş efsanesine dair
yürüyüş efsanesine dair
03:31
of inexorable progress.
63
199960
2040
sahte vaatler içindesiniz.
03:34
You are a cheerleader
for vulgar American can-doism,
for vulgar American can-doism,
64
202640
4336
''Her şeyi yaparım'' Amerikan
ideolojisinin tezahüratını yapıyorsunuz,
ideolojisinin tezahüratını yapıyorsunuz,
03:39
with the rah-rah spirit
of boardroom ideology,
of boardroom ideology,
65
207000
3216
Silikon Vadisi ve Ticaret Odası
toplantı salonları havasında
toplantı salonları havasında
03:42
Silicon Valley
and the Chamber of Commerce.
and the Chamber of Commerce.
66
210240
3056
sesi çok çıkan aşırı hevesler içindesiniz.
03:45
You are a practitioner of Whig history,
67
213320
2856
Whig tarihini devam ettiriyorsunuz,
03:48
a naive optimist, a Pollyanna
and, of course, a Pangloss,
and, of course, a Pangloss,
68
216200
4136
saf bir iyimser, bir Pollyanna,
hatta bir Pangloss'sunuz,
hatta bir Pangloss'sunuz,
03:52
alluding to the Voltaire
character who declared,
character who declared,
69
220360
2656
Voltaire'in karakteri gibi
ağzınızdan tek çıkan şey
ağzınızdan tek çıkan şey
03:55
"All is for the best
in the best of all possible worlds."
in the best of all possible worlds."
70
223040
3336
''her şey mümkün tüm dünyaların
en iyisinde en iyisi için.''
en iyisinde en iyisi için.''
03:58
Well, Professor Pangloss,
as it happens, was a pessimist.
as it happens, was a pessimist.
71
226400
3496
Aslına bakarsanız
Profesör Pangloss kötümserdi.
Profesör Pangloss kötümserdi.
04:01
A true optimist believes
there can be much better worlds
there can be much better worlds
72
229920
2656
Gerçek bir optimist
bugün sahip olduğumuz dünyadan
bugün sahip olduğumuz dünyadan
çok daha iyisi olabileceğine inanır.
04:04
than the one we have today.
73
232600
1536
04:06
But all of this is irrelevant,
74
234160
1656
Tabii bunlar konuyla ilgili değil,
04:07
because the question
of whether progress has taken place
of whether progress has taken place
75
235840
2776
çünkü ilerlemenin gerçekleşip
gerçekleşmediği sorusu
gerçekleşmediği sorusu
04:10
is not a matter of faith
76
238640
1736
inançla alakalı değil,
04:12
or having an optimistic temperament
or seeing the glass as half full.
or seeing the glass as half full.
77
240400
3816
iyimser bir tutum takınıp
bardağın dolu yarısını görmek de değil.
bardağın dolu yarısını görmek de değil.
04:16
It's a testable hypothesis.
78
244240
1840
Bu, denenebilir bir hipotez.
04:18
For all their differences,
79
246720
1376
Tüm farklılıklarına rağmen,
04:20
people largely agree
on what goes into human well-being:
on what goes into human well-being:
80
248120
4376
insanlar genellikle refahın
ne içerdiği konusunda anlaşıyorlar:
ne içerdiği konusunda anlaşıyorlar:
04:24
life, health, sustenance, prosperity,
peace, freedom, safety, knowledge,
peace, freedom, safety, knowledge,
81
252520
5696
yaşam, sağlık, yiyecek, bolluk,
barış, özgürlük, güvenlik, bilgi,
barış, özgürlük, güvenlik, bilgi,
04:30
leisure, happiness.
82
258240
1976
boş zaman ve mutluluk.
04:32
All of these things can be measured.
83
260240
1896
Bunların hepsi ölçülebilir.
04:34
If they have improved over time,
that, I submit, is progress.
that, I submit, is progress.
84
262160
4336
Zaman içinde daha iyi oldularsa
bunun ilerleme olduğunu kabul ediyorum.
bunun ilerleme olduğunu kabul ediyorum.
04:38
Let's go to the data,
85
266520
1616
Verilere bakalım,
04:40
beginning with the most
precious thing of all, life.
precious thing of all, life.
86
268160
3616
hepsinin en önemlisi olan
yaşam ile başlıyoruz.
yaşam ile başlıyoruz.
04:43
For most of human history,
life expectancy at birth was around 30.
life expectancy at birth was around 30.
87
271800
4576
İnsanlık tarihinin çoğu boyunca,
yaşam süresi 30 civarında oldu.
yaşam süresi 30 civarında oldu.
04:48
Today, worldwide, it is more than 70,
88
276400
2776
İnsan ömrü bugün
tüm dünyada 70'in üzerinde
tüm dünyada 70'in üzerinde
04:51
and in the developed parts of the world,
89
279200
1936
ve dünyanın gelişmiş yerlerinde
04:53
more than 80.
90
281160
1200
80'in üzerinde.
04:55
250 years ago, in the richest
countries of the world,
countries of the world,
91
283040
3136
250 yıl önce dünyanın
en zengin ülkelerinde
en zengin ülkelerinde
04:58
a third of the children
did not live to see their fifth birthday,
did not live to see their fifth birthday,
92
286200
4016
risk, yüz kat azaltılmadan önce
05:02
before the risk was brought
down a hundredfold.
down a hundredfold.
93
290240
3336
çocukların üçte biri
50. doğum günlerini göremiyordu.
50. doğum günlerini göremiyordu.
05:05
Today, that fate befalls
less than six percent of children
less than six percent of children
94
293600
3256
Bugünün oranıysa
dünyanın en yoksul ülkelerinde
dünyanın en yoksul ülkelerinde
05:08
in the poorest countries of the world.
95
296880
1840
çocukların %6'sından daha azı.
05:11
Famine is one of the Four Horsemen
of the Apocalypse.
of the Apocalypse.
96
299600
3416
Kıtlık, Mahşerin Dört Atlısı'ndan biri.
05:15
It could bring devastation
to any part of the world.
to any part of the world.
97
303040
3256
Dünyanın herhangi bir yerini
altüst edebilir.
altüst edebilir.
05:18
Today, famine has been banished
98
306320
1936
Bugün kıtlık, dünyanın en uzak
05:20
to the most remote
and war-ravaged regions.
and war-ravaged regions.
99
308280
2600
ve savaş yoksunu ülkelerine sürüklenmiş.
05:23
200 years ago, 90 percent
of the world's population
of the world's population
100
311680
3136
200 yıl önce,
dünya nüfusunun %90'ı
dünya nüfusunun %90'ı
05:26
subsisted in extreme poverty.
101
314840
2176
aşırı yoksullukla geçiniyordu.
05:29
Today, fewer than 10 percent of people do.
102
317040
2560
Bugün ise %10'dan daha azı bu durumda.
05:32
For most of human history,
103
320720
1496
İnsanlık tarihi boyunca,
05:34
the powerful states and empires
104
322240
2056
güçlü devlet ve imparatoruklar
05:36
were pretty much always
at war with each other,
at war with each other,
105
324320
2616
her zaman birbirleriyle
savaş hâlindeydiler
savaş hâlindeydiler
05:38
and peace was a mere
interlude between wars.
interlude between wars.
106
326960
3456
ve barış, savaşlar arasında
bir teneffüsten ibaretti.
bir teneffüsten ibaretti.
05:42
Today, they are never
at war with each other.
at war with each other.
107
330440
2256
Bugün birbirleriyle
savaş hâlinde değiller.
savaş hâlinde değiller.
05:44
The last great power war
108
332720
1296
Son büyük güç savaşı
05:46
pitted the United States
against China 65 years ago.
against China 65 years ago.
109
334040
3120
65 yıl önce ABD ve Çin'i
karşı karşıya getirdi.
karşı karşıya getirdi.
05:50
More recently, wars of all kinds
have become fewer and less deadly.
have become fewer and less deadly.
110
338160
4736
Her tür savaşın sayısı azalmakla birlikte,
daha az ölümcül hâle geldiler.
daha az ölümcül hâle geldiler.
05:54
The annual rate of war has fallen from
about 22 per hundred thousand per year
about 22 per hundred thousand per year
111
342920
4456
Yıllık savaş oranı
yılda yüz binde 22 iken
yılda yüz binde 22 iken
05:59
in the early '50s to 1.2 today.
112
347400
3616
50'li yılların başından günümüze
bu oran 1,2.
bu oran 1,2.
06:03
Democracy has suffered obvious setbacks
113
351040
2576
Demokrasi, Venezüela, Rusya ve Türkiye'de
06:05
in Venezuela, in Russia, in Turkey
114
353640
3616
bariz yaralar aldı
06:09
and is threatened by the rise
of authoritarian populism
of authoritarian populism
115
357280
3096
ve Doğu Avrupa ile ABD'de
otoriterlik tehdidiyle
otoriterlik tehdidiyle
06:12
in Eastern Europe and the United States.
116
360400
2616
karşı karşı kalındı.
06:15
Yet the world has never been
more democratic
more democratic
117
363040
2696
Ancak dünya son 10 yılda olduğu kadar
06:17
than it has been in the past decade,
118
365760
1976
daha önce hiç demokratik olmamıştı,
06:19
with two-thirds of the world's people
living in democracies.
living in democracies.
119
367760
3200
şu an dünya insanlarının üçte ikisi
demokrasi çatısı altında yaşıyor.
demokrasi çatısı altında yaşıyor.
06:24
Homicide rates plunge whenever anarchy
and the code of vendetta
and the code of vendetta
120
372280
4136
Anarşi ve kan davaları
hukukun yerini her aldığında
hukukun yerini her aldığında
06:28
are replaced by the rule of law.
121
376440
2376
cinayet oranları sıçrama yapıyor.
06:30
It happened when feudal Europe was brought
under the control of centralized kingdoms,
under the control of centralized kingdoms,
122
378840
4216
Feodal Avrupa merkezi krallıkların
kontrolü altına girdiğinde de bu yaşandı,
kontrolü altına girdiğinde de bu yaşandı,
06:35
so that today a Western European
123
383080
2136
bu yüzden bugün Batı Avrupa'da
06:37
has 1/35th the chance of being murdered
124
385240
2576
cinayete kurban gitme riski
06:39
compared to his medieval ancestors.
125
387840
2576
orta çağ atalarına göre 35'te 1.
06:42
It happened again in colonial New England,
126
390440
2456
Yeni İngiltere kolonisinde de bu yaşandı,
06:44
in the American Wild West
when the sheriffs moved to town,
when the sheriffs moved to town,
127
392920
3536
Amerikan Vahşi Batı ve Meksika'da
06:48
and in Mexico.
128
396480
1696
şerifler kasabaya yerleştiği zaman.
06:50
Indeed, we've become safer
in just about every way.
in just about every way.
129
398200
3520
Gerçekten de her yönden
daha güvenli bir hâle geldik.
daha güvenli bir hâle geldik.
06:54
Over the last century,
we've become 96 percent less likely
we've become 96 percent less likely
130
402560
3536
Son yüzyılda
araba kazasında can kaybı riski
araba kazasında can kaybı riski
06:58
to be killed in a car crash,
131
406120
2256
%96 daha azken,
07:00
88 percent less likely
to be mowed down on the sidewalk,
to be mowed down on the sidewalk,
132
408400
3936
kaldırımda araba çarpması riski
%88 daha az,
%88 daha az,
07:04
99 percent less likely
to die in a plane crash,
to die in a plane crash,
133
412360
3736
uçak kazası can kaybı riski
%99 daha az,
%99 daha az,
07:08
95 percent less likely
to be killed on the job,
to be killed on the job,
134
416120
3656
iş kazası can kaybı riski
%95 daha az,
%95 daha az,
07:11
89 percent less likely
to be killed by an act of God,
to be killed by an act of God,
135
419800
3616
kuraklık, sel, yangın, fırtına, volkan,
07:15
such as a drought, flood,
wildfire, storm, volcano,
wildfire, storm, volcano,
136
423440
3936
heyelan, deprem ve meteor çarpması gibi
doğal felaket sebebiyle
doğal felaket sebebiyle
07:19
landslide, earthquake or meteor strike,
137
427400
2656
can kaybı riski de %89 daha az,
07:22
presumably not because God
has become less angry with us
has become less angry with us
138
430080
3256
bunun sebebi Tanrı'nın bize
daha az kızgın olması değil,
daha az kızgın olması değil,
07:25
but because of improvements
in the resilience of our infrastructure.
in the resilience of our infrastructure.
139
433360
4736
altyapımızdaki dirençten doğan düzelmeler.
07:30
And what about
the quintessential act of God,
the quintessential act of God,
140
438120
3256
Peki ya Tanrı örneğinin
ta kendisinden bahsedersek?
ta kendisinden bahsedersek?
07:33
the projectile hurled by Zeus himself?
141
441400
3496
Zeus'un bizzat fırlattığı silahtan mesela?
07:36
Yes, we are 97 percent less likely
to be killed by a bolt of lightning.
to be killed by a bolt of lightning.
142
444920
4240
Evet, bir yıldırım çarpması sonucu
can kaybı riski de %97 daha az.
can kaybı riski de %97 daha az.
07:43
Before the 17th century,
143
451480
1656
17. yüzyıldan önce
07:45
no more than 15 percent of Europeans
could read or write.
could read or write.
144
453160
3536
Avrupalıların yalnızca %15'i
okuma yazma biliyordu.
okuma yazma biliyordu.
07:48
Europe and the United States
achieved universal literacy
achieved universal literacy
145
456720
3136
Avrupa ve ABD
evrensel okuma yazmaya
evrensel okuma yazmaya
07:51
by the middle of the 20th century,
146
459880
1936
20. yüzyılın ortasında ulaşabildi,
07:53
and the rest of the world is catching up.
147
461840
2496
dünyanın geri kalanıysa yetişmek üzere.
07:56
Today, more than 90 percent
of the world's population
of the world's population
148
464360
3416
Bugün 25 yaş altı dünya nüfusunun
%90'ından daha fazlası
%90'ından daha fazlası
07:59
under the age of 25 can read and write.
149
467800
2440
okuma yazma biliyor.
08:03
In the 19th century, Westerners
worked more than 60 hours per week.
worked more than 60 hours per week.
150
471440
3976
19. yüzyılda Batılılar
haftada 60 saatten fazla çalışıyordu.
haftada 60 saatten fazla çalışıyordu.
08:07
Today, they work fewer than 40.
151
475440
1920
Bugün 40 saatten daha az çalışıyorlar.
08:10
Thanks to the universal penetration
of running water and electricity
of running water and electricity
152
478440
4416
Musluk suyu ve elektriğin
gelişmiş dünyada
gelişmiş dünyada
08:14
in the developed world
153
482880
1376
evrensel bir hâl almasıyla
08:16
and the widespread adoption
of washing machines, vacuum cleaners,
of washing machines, vacuum cleaners,
154
484280
3976
ve ayrıca bulaşık ve çamaşır makinesi,
elektrikli süpürge, buzdolapları,
elektrikli süpürge, buzdolapları,
08:20
refrigerators, dishwashers,
stoves and microwaves,
stoves and microwaves,
155
488280
3976
fırınlar ve mikrodalgaların
geniş çapta yayılmasıyla
geniş çapta yayılmasıyla
08:24
the amount of our lives
that we forfeit to housework
that we forfeit to housework
156
492280
2896
hayatımızın ev işine adadığımız kısmı
08:27
has fallen from 60 hours a week
157
495200
2376
haftada 60 saatten
08:29
to fewer than 15 hours a week.
158
497600
1960
haftada 15 saate düştü.
08:32
Do all of these gains in health,
wealth, safety, knowledge and leisure
wealth, safety, knowledge and leisure
159
500760
4536
Sağlık, zenginlik, güvenlik, bilgi
ve boş zaman üzerindeki tüm bu kazanımlar
ve boş zaman üzerindeki tüm bu kazanımlar
08:37
make us any happier?
160
505320
1696
bizi daha mı çok mutlu ediyor?
08:39
The answer is yes.
161
507040
1216
Bunun cevabı evet.
08:40
In 86 percent of the world's countries,
162
508280
2176
Dünya ülkelerinin %86'sında
08:42
happiness has increased in recent decades.
163
510480
2360
mutluluk oranı son yıllarda arttı.
08:45
Well, I hope to have convinced you
164
513799
1736
Umarım sizi şuna ikna etmişimdir;
08:47
that progress is not a matter
of faith or optimism,
of faith or optimism,
165
515559
3417
iyimserlik bir inanç
veya iyimserlik meselesi değil,
veya iyimserlik meselesi değil,
08:51
but is a fact of human history,
166
519000
2135
bir insanlık tarihi gerçeği,
08:53
indeed the greatest fact in human history.
167
521159
2561
insanlık tarihinin en büyük gerçeği.
08:56
And how has this fact
been covered in the news?
been covered in the news?
168
524480
2816
Peki bu gerçek haberlere nasıl yansıyor?
08:59
(Laughter)
169
527320
3160
(Kahkahalar)
09:03
A tabulation of positive and negative
emotion words in news stories
emotion words in news stories
170
531360
3976
Haberlerdeki pozitif ve negatif
duygu sözcüklerinin bir tablosu
duygu sözcüklerinin bir tablosu
09:07
has shown that during the decades
in which humanity has gotten healthier,
in which humanity has gotten healthier,
171
535360
3656
insanların daha sağlıklı, daha zengin,
daha bilgili, daha güvenli
daha bilgili, daha güvenli
09:11
wealthier, wiser, safer and happier,
172
539040
2816
ve daha mutlu olduğu son yıllarda
09:13
the "New York Times"
has become increasingly morose
has become increasingly morose
173
541880
4096
''New York Times''ın çok daha
can sıkıcı bir hâl aldığını gösterdi
can sıkıcı bir hâl aldığını gösterdi
09:18
and the world's broadcasts too
have gotten steadily glummer.
have gotten steadily glummer.
174
546000
3600
tüm dünyadaki tüm yayınlar
durmadan daha kasvetli oldular.
durmadan daha kasvetli oldular.
09:22
Why don't people appreciate progress?
175
550720
2696
İnsanlar niçin
ilerlemenin kıymetini bilmiyor?
ilerlemenin kıymetini bilmiyor?
09:25
Part of the answer comes
from our cognitive psychology.
from our cognitive psychology.
176
553440
2976
Cevabın bir kısmı
bilişsel psikolojide gizli.
bilişsel psikolojide gizli.
09:28
We estimate risk using a mental shortcut
called the "availability heuristic."
called the "availability heuristic."
177
556440
5016
Biz riski ''mevcut bulunabilirlik''
denilen bir zihinsel kısayolla ölçüyoruz.
denilen bir zihinsel kısayolla ölçüyoruz.
09:33
The easier it is to recall
something from memory,
something from memory,
178
561480
2776
Bir şeyi hatırlamak ne kadar kolaysa
09:36
the more probable we judge it to be.
179
564280
2000
onun olabilirliğini daha mümkün görüyoruz.
09:39
The other part of the answer
comes from the nature of journalism,
comes from the nature of journalism,
180
567200
3616
Cevabın diğer bir kısmı da
gazeteciliğin doğasından geliyor,
gazeteciliğin doğasından geliyor,
09:42
captured in this satirical headline
from "The Onion,"
from "The Onion,"
181
570840
3376
''The Onion''ın bu hicivsel manşeti
durumu özetliyor;
durumu özetliyor;
''CNN Sabah Toplantıda
İnsanların Gün Boyunca
İnsanların Gün Boyunca
09:46
"CNN Holds Morning Meeting to Decide
182
574240
2056
09:48
What Viewers Should
Panic About For Rest of Day."
Panic About For Rest of Day."
183
576320
2296
Hangi Konuda Paniklemesi
Gerektiğine Karar Veriyor.''
Gerektiğine Karar Veriyor.''
09:50
(Laughter)
184
578640
1696
(Kahkahalar)
09:52
(Applause)
185
580360
4040
(Alkışlar)
09:57
News is about stuff that happens,
not stuff that doesn't happen.
not stuff that doesn't happen.
186
585160
3816
Haberler olan olayları aktarmak için,
olmayan olayları değil.
olmayan olayları değil.
10:01
You never see a journalist who says,
187
589000
2376
Şöyle bir sunum yapan gazeteci olmaz;
10:03
"I'm reporting live from a country
that has been at peace for 40 years,"
that has been at peace for 40 years,"
188
591400
4216
''Bugün 40 yıldır barış içinde
yaşamış bir ülkeden canlı aktarıyorum,''
yaşamış bir ülkeden canlı aktarıyorum,''
10:07
or a city that has not
been attacked by terrorists.
been attacked by terrorists.
189
595640
2640
ya da terör saldırısı olmamış
bir şehirden.
bir şehirden.
10:10
Also, bad things can happen quickly,
190
598960
2336
Ayrıca, kötü şeyler çok hızlı olabilir
10:13
but good things aren't built in a day.
191
601320
2416
ama iyi şeyler bir günde olmaz.
10:15
The papers could have run the headline,
192
603760
1896
Gazeteler son 25 yıl boyunca her gün
10:17
"137,000 people escaped
from extreme poverty yesterday"
from extreme poverty yesterday"
193
605680
4376
''137.000 insan dün
aşırı yoksulluktan kurtuldu''
aşırı yoksulluktan kurtuldu''
10:22
every day for the last 25 years.
194
610080
2856
gibi bir manşet atabilirlerdi.
10:24
That's one and a quarter billion people
leaving poverty behind,
leaving poverty behind,
195
612960
4216
Bu da 1,25 milyar insanın
yoksulluktan kurtulduğu anlamına gelir
yoksulluktan kurtulduğu anlamına gelir
10:29
but you never read about it.
196
617200
2016
ama bunu hiçbir yerde okuyamazsınız.
10:31
Also, the news capitalizes
on our morbid interest
on our morbid interest
197
619240
3296
Haberler ayrıca
neyin yanlış gidebileceğine dair
neyin yanlış gidebileceğine dair
10:34
in what can go wrong,
198
622560
1256
öldüren merakımızı cezbeder,
10:35
captured in the programming policy,
"If it bleeds, it leads."
"If it bleeds, it leads."
199
623840
4336
''Kötü haber daha çok tutulur''
mantığıyla yayın yaparlar.
mantığıyla yayın yaparlar.
10:40
Well, if you combine our cognitive biases
with the nature of news,
with the nature of news,
200
628200
3736
Bilişsel önyargılarımızla
haberlerin doğasını birleştirirseniz
haberlerin doğasını birleştirirseniz
10:43
you can see why the world
has been coming to an end
has been coming to an end
201
631960
2696
dünyanın neden bu kadar uzun zamandır
10:46
for a very long time indeed.
202
634680
1960
sona ermekte olduğunu anlarsınız.
10:50
Let me address
some questions about progress
some questions about progress
203
638840
2096
Sizin de aklınızdan geçtiğine emin olduğum
10:52
that no doubt have occurred
to many of you.
to many of you.
204
640960
2360
ilerlemeye dair bazı sorular ele alayım.
10:56
First, isn't it good to be pessimistic
205
644320
2736
Rehavete kapılmış olmaktansa
10:59
to safeguard against complacency,
206
647080
2416
kötümser olmak daha iyi değil mi,
11:01
to rake the muck, to speak truth to power?
207
649520
2656
işin kötü yanlarını, gerçeği dışa vurmak?
11:04
Well, not exactly.
208
652200
1976
Tam olarak değil.
11:06
It's good to be accurate.
209
654200
1976
Doğru olmak önemli.
11:08
Of course we should be aware
of suffering and danger
of suffering and danger
210
656200
2456
Elbette gerektiği yerde
sorunlar ve tehlikeye karşı
sorunlar ve tehlikeye karşı
11:10
wherever they occur,
211
658680
1416
tetikte olmalıyız
11:12
but we should also be aware
of how they can be reduced,
of how they can be reduced,
212
660120
3016
ama bunun nasıl azalacağı
konusunda da hazırlıklı olmalıyız
konusunda da hazırlıklı olmalıyız
11:15
because there are dangers
to indiscriminate pessimism.
to indiscriminate pessimism.
213
663160
3496
çünkü kötümserlikte
ayrım gözetmeyen tehlikeler var.
ayrım gözetmeyen tehlikeler var.
11:18
One of them is fatalism.
214
666680
1656
Bunlardan biri kadercilik.
11:20
If all our efforts at improving the world
215
668360
2176
Dünyayı iyileştirmek için tüm çabalarımız
11:22
have been in vain,
216
670560
1296
boşa çıktıysa
11:23
why throw good money after bad?
217
671880
1856
daha fazla harcama yapmanın anlamı ne?
11:25
The poor will always be with you.
218
673760
1572
Yoksullar hep sizinle olacak.
11:28
And since the world will end soon --
219
676280
2296
Dünyanın sonu da yakında geleceği için --
11:30
if climate change doesn't kill us all,
220
678600
1856
İklim değişikliği hepimizi öldürmezse
11:32
then runaway artificial
intelligence will --
intelligence will --
221
680480
2456
kontrolden çıkan yapay zekâ öldürecek --
11:34
a natural response is
to enjoy life while we can,
to enjoy life while we can,
222
682960
3616
burada doğal tepki
hayatın tadını çıkarabilmektir,
hayatın tadını çıkarabilmektir,
11:38
eat, drink and be merry,
for tomorrow we die.
for tomorrow we die.
223
686600
2760
yemek, içmek, mutlu olmak,
çünkü yarın olmayacağız.
çünkü yarın olmayacağız.
11:42
The other danger of thoughtless
pessimism is radicalism.
pessimism is radicalism.
224
690840
3296
Düşüncesiz kötümserliğin
diğer bir tehlikesi radikallik.
diğer bir tehlikesi radikallik.
11:46
If our institutions are all failing
and beyond hope for reform,
and beyond hope for reform,
225
694160
4016
Kurumlarımız yıkılıyorsa
ve yeniden düzenleme umudu yoksa
ve yeniden düzenleme umudu yoksa
11:50
a natural response
is to seek to smash the machine,
is to seek to smash the machine,
226
698200
3656
burada doğal tepki
mekanizmayı yok etmek,
mekanizmayı yok etmek,
11:53
drain the swamp,
227
701880
1216
sorunlu kısmı kaldırıp
11:55
burn the empire to the ground,
228
703120
1776
imparatorluğu tarihe gömmektir,
11:56
on the hope that whatever
rises out of the ashes
rises out of the ashes
229
704920
3296
buna göre, küllerden doğan
ne olursa olsun,
ne olursa olsun,
12:00
is bound to be better
than what we have now.
than what we have now.
230
708240
2240
şu an sahip olduğumuzdan
çok daha iyi olacaktır.
çok daha iyi olacaktır.
12:03
Well, if there is
such a thing as progress,
such a thing as progress,
231
711920
2056
Şayet ilerleme diye bir şey varsa
12:06
what causes it?
232
714000
1256
buna sebep olan ne?
12:07
Progress is not some mystical force
or dialectic lifting us ever higher.
or dialectic lifting us ever higher.
233
715280
5176
İlerleme bizi yükselten gizemli bir güç
veya bir tartışma platformu değil.
veya bir tartışma platformu değil.
12:12
It's not a mysterious arc of history
bending toward justice.
bending toward justice.
234
720480
3576
Adalete doğru yönelen
tarihi bir kavis de değil.
tarihi bir kavis de değil.
12:16
It's the result of human efforts
governed by an idea,
governed by an idea,
235
724080
3736
İlerleme, bik fikrin yön verdiği
insan çabalarının sonucu,
insan çabalarının sonucu,
12:19
an idea that we associate
with the 18th century Enlightenment,
with the 18th century Enlightenment,
236
727840
4016
18. yüzyıl Aydınlanma Çağı ile
kendimizi ilişkilendirdiğimiz bir fikir,
kendimizi ilişkilendirdiğimiz bir fikir,
12:23
namely that if we apply reason and science
237
731880
4336
insan refahını geliştirmek adına
12:28
that enhance human well-being,
238
736240
2056
mantık ve bilimi kullanırsak
12:30
we can gradually succeed.
239
738320
1640
adım adım başarılı olabiliriz.
12:32
Is progress inevitable? Of course not.
240
740680
3456
İlerleme kaçınılmaz mı? Tabii ki hayır.
12:36
Progress does not mean
that everything becomes better
that everything becomes better
241
744160
3016
Hatta ilerleme,
her şeyin herkes için aynı zamanda
her şeyin herkes için aynı zamanda
12:39
for everyone everywhere all the time.
242
747200
2936
daha iyiye gideceği
anlamına bile gelmiyor.
anlamına bile gelmiyor.
12:42
That would be a miracle,
and progress is not a miracle
and progress is not a miracle
243
750160
3256
Bu bir mucize olurdu
ama ilerleme bir mucize değil,
ama ilerleme bir mucize değil,
12:45
but problem-solving.
244
753440
1200
bir sorun çözme.
12:47
Problems are inevitable
245
755360
1856
Sorunlar kaçınılmaz
12:49
and solutions create new problems
which have to be solved in their turn.
which have to be solved in their turn.
246
757240
3680
ve çözümler de sırası geldiğinde
çözümlenecek yeni sorunlar doğurur.
çözümlenecek yeni sorunlar doğurur.
12:53
The unsolved problems
facing the world today are gargantuan,
facing the world today are gargantuan,
247
761760
3696
Bugün dünyanın karşı karşıya olduğu
çözülmeyen sorunlar devasa,
çözülmeyen sorunlar devasa,
12:57
including the risks of climate change
248
765480
2776
iklim değişikliği
ve nükleer savaş riskleri
ve nükleer savaş riskleri
13:00
and nuclear war,
249
768280
1616
buna dâhil
13:01
but we must see them
as problems to be solved,
as problems to be solved,
250
769920
2536
ama bunları çözümlenecek
sorunlar olarak görmeliyiz,
sorunlar olarak görmeliyiz,
13:04
not apocalypses in waiting,
251
772480
2416
bizi bekleyen kıyamet olarak değil,
13:06
and aggressively pursue solutions
252
774920
2256
ayrıca sürekli çözüm peşinde olmalıyız,
13:09
like Deep Decarbonization
for climate change
for climate change
253
777200
2856
iklim değişikliği için
derin dekarbonizasyon
derin dekarbonizasyon
13:12
and Global Zero for nuclear war.
254
780080
2200
ve dünyada sıfır nükleer savaş gibi.
13:15
Finally, does the Enlightenment
go against human nature?
go against human nature?
255
783760
3896
Son olarak, Aydınlanma
insan doğasına aykırı mı?
insan doğasına aykırı mı?
13:19
This is an acute question for me,
256
787680
2296
Bu bana göre çok vahim bir soru,
13:22
because I'm a prominent advocate
of the existence of human nature,
of the existence of human nature,
257
790000
3416
çünkü ben insan doğası varlığının
öncül bir savunucusuyum,
öncül bir savunucusuyum,
13:25
with all its shortcomings
and perversities.
and perversities.
258
793440
3416
bu doğada ne kadar noksanlık
ve terslik olursa olsun.
ve terslik olursa olsun.
13:28
In my book "The Blank Slate,"
259
796880
1416
''The Blank Slate'' kitabımda
13:30
I argued that the human prospect
is more tragic than utopian
is more tragic than utopian
260
798320
4136
insan beklentisinin ütopik değil,
trajik olduğunu
trajik olduğunu
13:34
and that we are not stardust,
we are not golden
we are not golden
261
802480
2736
insan olarak değerli olmadığımızı
13:37
and there's no way
we are getting back to the garden.
we are getting back to the garden.
262
805240
2536
ve ''Back to the Garden''ın
gerçek olmayacağını anlattım.
gerçek olmayacağını anlattım.
13:39
(Laughter)
263
807800
2496
(Kahkahalar)
13:42
But my worldview has lightened up
264
810320
2296
''The Blank Slate''in
yayınlanmasını takip eden
yayınlanmasını takip eden
13:44
in the 15 years since
"The Blank Slate" was published.
"The Blank Slate" was published.
265
812640
2936
15 yılda benim dünya
görüşüm de aydınlandı.
görüşüm de aydınlandı.
13:47
My acquaintance with
the statistics of human progress,
the statistics of human progress,
266
815600
2936
İnsanoğlunun ilerlemesi
istatistikleriyle olan aşinalığım
istatistikleriyle olan aşinalığım
13:50
starting with violence
267
818560
1336
şiddet konusuyla başlamıştı,
13:51
but now encompassing
every other aspect of our well-being,
every other aspect of our well-being,
268
819920
3776
şimdi refahımızın her yönünü içine alıyor,
13:55
has fortified my belief
269
823720
1576
bu da şu inancımı güçlendirdi;
13:57
that in understanding
our tribulations and woes,
our tribulations and woes,
270
825320
3176
sıkıntı ve dertlerimizi anlamada
14:00
human nature is the problem,
271
828520
1776
asıl soru insan doğası,
14:02
but human nature, channeled
by Enlightenment norms and institutions,
by Enlightenment norms and institutions,
272
830320
4336
fakat Aydınlanma normları
ve kurumlarıyla beslenen insan doğası
ve kurumlarıyla beslenen insan doğası
14:06
is also the solution.
273
834680
1200
aynı zamanda bunun çözümü.
14:09
Admittedly, it's not easy
to replicate my own data-driven epiphany
to replicate my own data-driven epiphany
274
837200
4896
Kabul ediyorum, kendi verilerimin
sunduğu farkındalığı
sunduğu farkındalığı
14:14
with humanity at large.
275
842120
2336
bu kadar insana uyarlamak kolay değil.
14:16
Some intellectuals have responded
276
844480
1816
Bazı entelektüeller
14:18
with fury to my book "Enlightenment Now,"
277
846320
2696
''Enlightenment Now'' kitabıma
öfkeyle karşılık verdiler,
öfkeyle karşılık verdiler,
14:21
saying first how dare he claim
that intellectuals hate progress,
that intellectuals hate progress,
278
849040
4256
öncelikle entelektüellerin ilerlemeden
nefret ettiklerini iddia etmeme
nefret ettiklerini iddia etmeme
14:25
and second, how dare he claim
that there has been progress.
that there has been progress.
279
853320
3136
ve ikinci olarak ilerleme
kaydedildiğini iddia etmeme.
kaydedildiğini iddia etmeme.
14:28
(Laughter)
280
856480
2680
(Kahkahalar)
14:32
With others, the idea of progress
just leaves them cold.
just leaves them cold.
281
860240
3616
Diğerleri için ilerleme fikri
onları ürpertiyor.
onları ürpertiyor.
14:35
Saving the lives of billions,
282
863880
1696
Milyarlarca can kurtarmak,
14:37
eradicating disease, feeding the hungry,
283
865600
2896
hastalıkları yok etmek,
aç insanları doyurmak,
aç insanları doyurmak,
14:40
teaching kids to read?
284
868520
1440
çocuklara okumayı öğretmek?
14:42
Boring.
285
870560
1200
Sıkıcı.
14:44
At the same time, the most common response
I have received from readers is gratitude,
I have received from readers is gratitude,
286
872720
4496
Bununla birlikte okuyucularımdan aldığım
en yaygın tepki minnettarlıktı,
en yaygın tepki minnettarlıktı,
14:49
gratitude for changing
their view of the world
their view of the world
287
877240
2376
dünya görüşlerini
uyuşmuş ve çaresiz bir kaderciden
uyuşmuş ve çaresiz bir kaderciden
14:51
from a numb and helpless fatalism
288
879640
2536
çok daha yapıcı bir şeye
değiştirdiğim için
değiştirdiğim için
14:54
to something more constructive,
289
882200
1656
minnettarlık duyuyorlar,
14:55
even heroic.
290
883880
1736
adeta kahramanlık.
14:57
I believe that the ideals
of the Enlightenment
of the Enlightenment
291
885640
2176
Aydınlanma ideallerinin
14:59
can be cast a stirring narrative,
292
887840
2016
heyecanlı bir anlatı
olduğuna inanıyorum,
olduğuna inanıyorum,
15:01
and I hope that people
with greater artistic flare
with greater artistic flare
293
889880
2816
benden daha büyük sanatsal tutkuya
15:04
and rhetorical power than I
294
892720
2016
ve daha çok söz yetkisine sahip kişilerin
15:06
can tell it better and spread it further.
295
894760
3016
bunu daha iyi anlatıp yaymasını umuyorum.
15:09
It goes something like this.
296
897800
1440
Böyle bir şey oluyor.
15:12
We are born into a pitiless universe,
297
900320
2576
Acımasız bir evrende dünyaya geliyoruz,
15:14
facing steep odds
against life-enabling order
against life-enabling order
298
902920
3176
hayatı zorlaştıran
zor adımlarla karşılaşıyoruz
zor adımlarla karşılaşıyoruz
15:18
and in constant jeopardy of falling apart.
299
906120
2400
ve sürekli düşme tehlikesi altındayız.
15:21
We were shaped by a process
that is ruthlessly competitive.
that is ruthlessly competitive.
300
909360
3400
Çok sert, rekabetçi bir süreç
bizi şekillendirdi.
bizi şekillendirdi.
15:25
We are made from crooked timber,
301
913720
1776
Kırık bir tahtadan yontulduk,
15:27
vulnerable to illusions, self-centeredness
302
915520
3016
illüzyonlara, bencilliğe savunmasız
15:30
and at times astounding stupidity.
303
918560
2240
ve bazen inanılmaz aptallığa
zayıf kaldık.
zayıf kaldık.
15:33
Yet human nature has also
been blessed with resources
been blessed with resources
304
921800
2736
Yine de insan doğası
kefaret için açık kapı bırakan
kefaret için açık kapı bırakan
15:36
that open a space
for a kind of redemption.
for a kind of redemption.
305
924560
2280
kaynaklarla dolup taşıyor.
15:39
We are endowed with the power
to combine ideas recursively,
to combine ideas recursively,
306
927640
3256
Tekrar tekrar fikirleri birleştirme
gücüne sahibiz,
gücüne sahibiz,
15:42
to have thoughts about our thoughts.
307
930920
2456
düşünceler hakkında düşünme gücüne.
15:45
We have an instinct for language,
308
933400
1896
Dile karşı bir içgüdümüz var,
15:47
allowing us to share the fruits
of our ingenuity and experience.
of our ingenuity and experience.
309
935320
3440
ustalık ve tecrübelerimizin meyvelerini
paylaşmamıza imkan tanıyor.
paylaşmamıza imkan tanıyor.
15:51
We are deepened
with the capacity for sympathy,
with the capacity for sympathy,
310
939760
2656
Şefkat, acıma, hayal etme,
anlayış, teselli
anlayış, teselli
15:54
for pity, imagination,
compassion, commiseration.
compassion, commiseration.
311
942440
4120
gibi duygulara karşı
büyük bir kapasitemiz var.
büyük bir kapasitemiz var.
15:59
These endowments have found ways
to magnify their own power.
to magnify their own power.
312
947480
3776
Bunlar güçlerini daha da büyütmenin
her zaman bir yolunu buldular.
her zaman bir yolunu buldular.
16:03
The scope of language has been augmented
313
951280
2016
Dilin kapsamı,
gerek yazılı, gerek basılı
gerek yazılı, gerek basılı
16:05
by the written, printed
and electronic word.
and electronic word.
314
953320
2840
gerekse elektronik ortamda
güçlendirildi.
güçlendirildi.
16:09
Our circle of sympathy has been expanded
315
957280
2016
Şefkat duygumuz
tarih, gazetecilik
tarih, gazetecilik
16:11
by history, journalism
and the narrative arts.
and the narrative arts.
316
959320
3080
ve anlatı sanatlarına kadar yayıldı.
16:15
And our puny rational faculties
have been multiplied
have been multiplied
317
963160
2856
Küçük rasyonel fakültelerimiz
16:18
by the norms and institutions of reason,
318
966040
2696
mantık normları ve kurumlarıyla
16:20
intellectual curiosity, open debate,
319
968760
3296
entelektüel merak, tartışma özgürlüğü,
16:24
skepticism of authority and dogma
320
972080
2696
otorite ve dogmaya şüpheyle yaklaşma
16:26
and the burden of proof to verify ideas
321
974800
2376
ve fikirleri onaylamada kanıt ihtiyacıyla
16:29
by confronting them against reality.
322
977200
1880
çoğalarak gerçeklikle karşılaştı.
16:32
As the spiral of recursive improvement
323
980320
2536
Tekrar eden bu iyileşme döngüsü
16:34
gathers momentum,
324
982880
1616
ivme kazanırken
16:36
we eke out victories
against the forces that grind us down,
against the forces that grind us down,
325
984520
3536
bizi yıkmaya çalışan güçlere karşı
16:40
not least the darker parts
of our own nature.
of our own nature.
326
988080
3256
ve kendi doğamızın karanlık
yanlarına karşı zafer kazanıyoruz.
yanlarına karşı zafer kazanıyoruz.
16:43
We penetrate the mysteries
of the cosmos, including life and mind.
of the cosmos, including life and mind.
327
991360
4736
Evrende hayata ve akla dair
tüm gizemleri birleştiriyoruz.
tüm gizemleri birleştiriyoruz.
16:48
We live longer, suffer less, learn more,
328
996120
3856
Daha uzun yaşıyoruz, daha az acı çekiyor,
daha çok öğreniyoruz, daha zekiyiz
daha çok öğreniyoruz, daha zekiyiz
16:52
get smarter and enjoy more small pleasures
329
1000000
2856
küçük zevklerin ve zengin tecrübelerin
16:54
and rich experiences.
330
1002880
1320
kıymetini daha çok biliyoruz.
16:57
Fewer of us are killed,
assaulted, enslaved, exploited
assaulted, enslaved, exploited
331
1005080
4616
Cinayet, taciz edilme, kölelik, istismar
17:01
or oppressed by the others.
332
1009720
2016
ve bastırılma oranları daha az.
17:03
From a few oases, the territories
with peace and prosperity are growing
with peace and prosperity are growing
333
1011760
4496
Kötü olayların yaşandığı yerler olsa da
barış ve refah tüm bölgelerde artıyor
barış ve refah tüm bölgelerde artıyor
17:08
and could someday encompass the globe.
334
1016280
2360
ve bir gün tüm dünyaya yayılabilir.
17:11
Much suffering remains
335
1019840
1896
Hâlâ çok fazla sorun
17:13
and tremendous peril,
336
1021760
1736
ve büyük tehlike var
17:15
but ideas on how to reduce them
have been voiced,
have been voiced,
337
1023520
2736
ama bunları azaltma yolları
konuşuluyor
konuşuluyor
17:18
and an infinite number of others
are yet to be conceived.
are yet to be conceived.
338
1026280
3895
ve çok daha fazla insan
bunları ifade edecek.
bunları ifade edecek.
17:22
We will never have a perfect world,
339
1030200
2416
Asla kusursuz bir dünyaya
sahip olmayacağız
sahip olmayacağız
17:24
and it would be dangerous to seek one.
340
1032640
2256
ve böyle bir arayışta olmak
tehlikeli olur.
tehlikeli olur.
17:26
But there's no limit
to the betterments we can attain
to the betterments we can attain
341
1034920
2535
Ancak insanın güçlenmesi için
bilgiyi kullanmaya devam edersek
bilgiyi kullanmaya devam edersek
17:29
if we continue to apply knowledge
to enhance human flourishing.
to enhance human flourishing.
342
1037480
3879
başaracağımız ''daha iyi''lerin
bir sınırı yok.
bir sınırı yok.
17:34
This heroic story
is not just another myth.
is not just another myth.
343
1042760
3136
Bu kahramanlık öyküsü
başka bir efsane değil.
başka bir efsane değil.
17:37
Myths are fictions, but this one is true,
344
1045920
3056
Efsaneler kurgudur, bu ise gerçek,
17:41
true to the best of our knowledge,
which is the only truth we can have.
which is the only truth we can have.
345
1049000
3936
bildiğimiz kadarıyla gerçek,
sahip olabileceğimiz tek gerçek de bu.
sahip olabileceğimiz tek gerçek de bu.
17:44
As we learn more,
346
1052960
1216
Daha çok öğrendikçe
17:46
we can show which parts of the story
continue to be true and which ones false,
continue to be true and which ones false,
347
1054200
4456
bu öykünün hâlâ doğru olan kısımlarını
ve yanlış olanları gösterebiliriz,
ve yanlış olanları gösterebiliriz,
17:50
as any of them might be
and any could become.
and any could become.
348
1058680
2800
çünkü bunların ikisi de olabilir.
17:54
And this story belongs not to any tribe
349
1062320
2536
Ve bu öykü bir kavime ait değil,
17:56
but to all of humanity,
350
1064880
1856
tüm insanoğluna ait,
17:58
to any sentient creature
with the power of reason
with the power of reason
351
1066760
3696
mantık gücü ve duyguları olan
18:02
and the urge to persist in its being,
352
1070480
2896
ve varlığını sürdürmeye
meyilli her canlıya,
meyilli her canlıya,
18:05
for it requires only the convictions
353
1073400
1936
çünkü inanması gereken tek şey
18:07
that life is better than death,
354
1075360
2176
hayatın ölümden daha iyi olduğu,
18:09
health is better than sickness,
355
1077560
1936
sağlığın hastalıktan daha iyi,
18:11
abundance is better than want,
356
1079520
2136
bolluğun yokluktan daha iyi,
18:13
freedom is better than coercion,
357
1081680
2416
özgürlüğün baskıdan daha iyi,
18:16
happiness is better than suffering
358
1084120
2176
mutluluğun acı çekmekten daha iyi
18:18
and knowledge is better
than ignorance and superstition.
than ignorance and superstition.
359
1086320
3400
ve bilginin cehalet
ve batıl inançtan daha iyi olduğu.
ve batıl inançtan daha iyi olduğu.
18:22
Thank you.
360
1090520
1216
Teşekkür ederim.
18:23
(Applause)
361
1091760
3800
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Steven Pinker - PsychologistSteven Pinker is a professor of cognitive science (the study of the human mind) who writes about language, mind and human nature.
Why you should listen
Steven Pinker grew up in the English-speaking community of Montreal but has spent his adult life bouncing back and forth between Harvard and MIT. He is interested in all aspects of human nature: how we see, hear, think, speak, remember, feel and interact.
To be specific: he developed the first comprehensive theory of language acquisition in children, used verb meaning as a window into cognition, probed the limits of neural networks and showed how the interaction between memory and computation shapes language. He has used evolution to illuminate innuendo, emotional expression and social coordination. He has documented historical declines in violence and explained them in terms of the ways that the violent and peaceable components of human nature interact in different eras. He has written books on the language instinct, how the mind works, the stuff of thought and the doctrine of the blank slate, together with a guide to stylish writing that is rooted in psychology.
In his latest book, Enlightenment Now: The Case for Reason, Science, Humanism, and Progress, he writes about progress -- why people are healthier, richer, safer, happier and better educated than ever. His other books include The Language Instinct, How the Mind Works, The Blank Slate: The Modern Denial of Human Nature, The Stuff of Thought, and The Better Angels of Our Nature.
Steven Pinker | Speaker | TED.com