TEDxCambridge
Tony Luciani: A mother and son's photographic journey through dementia
Tony Luciani: Hành trình qua ảnh của mẹ và con trai xuyên suốt căn bệnh mất trí nhớ tuổi già
Filmed:
Readability: 3.6
531,090 views
Tony Luciani đang sử dụng thử chiếc máy ảnh mới mua của mình thì người mẹ 93 tuổi của ông, Elia, xuất hiện ở nền tấm hình. Những bức ảnh ngẫu nhiên đã mang đến sự kết hợp mẹ con trong một năm trời. Luciani ghi lại cuộc sống và tình cảm của người mẹ khi bà đang phải sống cùng căn bệnh mất trí nhớ. Trong bài phát biểu cảm động này, ông chia sẻ những câu chuyện đằng sau những bức ảnh yêu thích của hai mẹ con, trong đó ghi lại niềm hạnh phúc và cả những nỗi buồn khi chăm sóc đấng sinh thành ở tuổi già.
Tony Luciani - Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery. Full bio
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
When my 91-year-old mother, Elia,
moved in with me,
moved in with me,
0
1254
3952
Khi mẹ tôi, Elia, 91 tuổi, dọn về
sống cùng với tôi,
sống cùng với tôi,
00:17
I thought I was doing her a service.
1
5230
2400
Tôi nghĩ rằng mình đang phục vụ mẹ.
00:20
In fact, it was the other way around.
2
8460
2611
Thực tế lại cho thấy điều ngược lại.
00:23
You see, Mom was having issues
with memory loss and accepting her age.
with memory loss and accepting her age.
3
11914
4170
Bạn biết đấy, mẹ tôi gặp vấn đề về
mất trí nhớ và việc chấp nhận tuổi của bà.
mất trí nhớ và việc chấp nhận tuổi của bà.
00:29
She looked defeated.
4
17128
1888
Bà hoàn toàn suy sụp.
00:31
I tried to make her
as comfortable as possible,
as comfortable as possible,
5
19914
3415
Tôi muốn mẹ cảm thấy
thoải mái nhất có thể,
thoải mái nhất có thể,
00:35
but when I was at my easel, painting,
6
23353
2396
Nhưng khi tôi đang ở bên giá vẽ,
00:37
I would peek over
and see her just ... there.
and see her just ... there.
7
25773
3595
lén nhìn sang và thấy mẹ vẫn "ở đó".
00:41
She'd be staring at nothing in particular.
8
29836
3021
Bà nhìn vào vô định.
00:45
I'd watch her slowly climb the stairs,
9
33633
3754
Tôi nhìn mẹ chậm chạp đi trên cầu thang,
00:49
and she wasn't the mom I grew up with.
10
37411
2251
và thấy đó không phải
người mẹ đã nuôi lớn tôi.
người mẹ đã nuôi lớn tôi.
00:52
I saw, instead, a frail,
11
40053
3365
Tôi thấy một người phụ nữ yếu ớt,
00:55
tiny, old woman.
12
43442
3667
nhỏ bé và già nua.
01:01
A few weeks went by,
and I needed a break from my painting.
and I needed a break from my painting.
13
49339
3536
Vài tuần trôi qua, và tôi cần
nghỉ ngơi từ việc vẽ vời.
nghỉ ngơi từ việc vẽ vời.
01:04
I wanted to play with the new camera
I had just bought.
I had just bought.
14
52899
2658
Tôi muốn thử nghiệm chiếc máy ảnh mới mua.
01:07
I was excited --
it had all sorts of dials,
it had all sorts of dials,
15
55581
3389
Tôi rất hào hứng, nó có mọi loại thông số,
01:10
buttons and settings I wanted to learn,
16
58994
2325
các nút bấm và cài đặt
mà tôi muốn tìm hiểu.
mà tôi muốn tìm hiểu.
01:13
so I set up my tripod
facing this large mirror,
facing this large mirror,
17
61343
4686
Tôi đặt giá để máy ảnh đối diện gương lớn,
01:18
blocking the doorway
to the only bathroom in the house.
to the only bathroom in the house.
18
66053
5366
chắn ngang chiếc cửa
duy nhất dẫn đến phòng tắm.
duy nhất dẫn đến phòng tắm.
01:23
(Laughter)
19
71443
1150
(Tiếng cười)
01:25
After a while, I hear,
20
73244
2571
Một lát sau tôi nghe có tiếng,
01:29
(Imitating Italian accent)
"I need to use the washroom."
"I need to use the washroom."
21
77094
2642
(Nhại giọng Anh-Ý)
"Mẹ cần dùng nhà tắm."
"Mẹ cần dùng nhà tắm."
01:31
(Laughter)
22
79760
1001
(Tiếng cười)
01:32
"Five minutes, Mom. I need to do this."
23
80785
3008
"Năm phút thôi mẹ, con có chút việc."
01:36
15 minutes later, and I hear, again,
24
84379
4722
15 phút sau, tôi lại nghe thấy,
01:42
"I need to use the washroom."
25
90205
2592
"Mẹ cần dùng nhà tắm."
01:45
"Five more minutes."
26
93157
1889
"Năm phút nữa thôi mẹ."
01:47
Then this happened.
27
95913
1267
Rồi điều này xảy ra.
01:53
(Laughter)
28
101323
3965
(Tiếng cười)
01:57
(Applause)
29
105312
6943
(Vỗ tay)
02:05
And this.
30
113072
1714
Và cả đây nữa.
02:09
(Laughter)
31
117136
5449
(Tiếng cười)
02:14
And then, this.
32
122609
2690
Và đây nữa.
02:19
(Laughter)
33
127383
6400
(Tiếng cười)
02:25
I had my "aha!" moment.
34
133807
3041
Tôi có một khoảnh khắc "aha!".
02:29
We connected.
35
137198
1150
Chúng tôi được kết nối.
02:30
We had something tangible
we could do together.
we could do together.
36
138729
3254
Chúng tôi có thể cùng nhau làm
một điều gì đó.
một điều gì đó.
02:36
My mom was born in a small
mountain village in central Italy,
mountain village in central Italy,
37
144991
4334
Mẹ tôi được sinh ra ở một làng nhỏ
trên núi ở trung tâm nước Ý.
trên núi ở trung tâm nước Ý.
02:41
where her parents had land and sheep.
38
149349
2466
nơi đấng sinh thành của mẹ
sở hữu đất đai và cừu.
sở hữu đất đai và cừu.
02:44
At a young age,
her father died of pneumonia,
her father died of pneumonia,
39
152658
2879
Bố của bà chết vì bệnh
viêm phổi khi còn trẻ,
viêm phổi khi còn trẻ,
02:47
leaving his wife and two daughters alone
with all the heavy chores.
with all the heavy chores.
40
155561
4228
để lại vợ và hai người con gái
cùng những công việc nặng nhọc.
cùng những công việc nặng nhọc.
02:53
They found that they couldn't cope.
41
161260
2436
Họ nhận ra rằng họ không thể
giải quyết được.
giải quyết được.
02:56
So a very hard decision was made.
42
164363
2515
Nên họ đưa ra một quyết định
vô cùng khó khăn.
vô cùng khó khăn.
02:59
Mom, the oldest, at 13,
43
167490
3460
Mẹ tôi, người con lớn nhất, mới 13 tuổi,
03:02
was married off to a complete
stranger twice her age.
stranger twice her age.
44
170974
4921
được gả cho một người lạ mặt
gấp đôi số tuổi của bà.
gấp đôi số tuổi của bà.
03:08
She went from being just a kid
and was pushed into adulthood.
and was pushed into adulthood.
45
176927
4531
Một đứa trẻ bị ép phải trưởng thành.
03:14
Mom had her first child
when she was only 16.
when she was only 16.
46
182621
3897
Mẹ sinh đứa con đầu lòng khi mới 16 tuổi.
03:20
Years later, and now living in Toronto,
47
188726
2994
Nhiều năm sau, ở Toronto,
03:23
Mom got work in a clothing factory
48
191744
2286
bà tìm được một công việc ở xưởng may
03:26
and soon became manager
of a very large sewing department.
of a very large sewing department.
49
194054
4761
và sớm trở thành quản lí bộ phận may.
03:31
And because it was full
of immigrant workers,
of immigrant workers,
50
199839
2524
Và vì ở đó toàn là những công nhân di cư,
03:34
Mom taught herself words
from translation books.
from translation books.
51
202387
4008
mẹ tôi tự học từ những cuốn sách
được chuyển ngữ.
được chuyển ngữ.
03:38
She then practiced them in French,
Greek, Spanish, Portuguese, Danish,
Greek, Spanish, Portuguese, Danish,
52
206419
4349
Sau đó bà luyện tập bằng tiếng Pháp,
Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đan Mạch,
Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đan Mạch,
03:42
Polish, Russian, Romanian, Hungarian,
all around the house.
all around the house.
53
210792
4190
Ba Lan, Nga, Rumani, Hungary
quanh nhà.
quanh nhà.
03:47
I was in awe of her focus
and determination to succeed
and determination to succeed
54
215695
5730
Tôi rất kính phục mẹ và quyết tâm
hướng tới thành công
hướng tới thành công
03:53
at whatever she loved to do.
55
221449
2734
ở những gì bà muốn làm.
03:56
After that bathroom "aha!" moment,
56
224863
2666
Sau khoảnh khắc "aha!" đó,
03:59
I practiced my newfound camera skills
with Mom as portrait model.
with Mom as portrait model.
57
227553
4513
tôi rèn luyện kĩ năng chụp
với người mẫu là mẹ.
với người mẫu là mẹ.
04:05
Through all of this,
she talked, and I listened.
she talked, and I listened.
58
233053
3451
Nhờ đó, mẹ bắt đầu nói chuyện ,
và tôi lắng nghe.
và tôi lắng nghe.
04:08
She'd tell me about her early childhood
and how she was feeling now.
and how she was feeling now.
59
236895
4282
Bà kể về thời thơ ấu của mình
và về cảm xúc hiện tại của bà.
và về cảm xúc hiện tại của bà.
04:13
We had each other's attention.
60
241952
2000
Chúng tôi đã có được sự chú ý của nhau.
04:17
Mom was losing her short-term memory,
61
245404
1992
Mẹ đang mất dần trí nhớ ngắn hạn,
04:19
but was better recalling
her younger years.
her younger years.
62
247420
2933
nhưng bà có thể nhớ lại những
năm tháng tuổi trẻ.
năm tháng tuổi trẻ.
04:23
I'd ask, and she would tell me stories.
63
251023
2498
Tôi hỏi và mẹ sẽ kể tôi nghe
những câu chuyện.
những câu chuyện.
04:25
I listened, and I was her audience.
64
253884
3111
Tôi lắng nghe và trở thành
khán giả của bà.
khán giả của bà.
04:29
I got ideas.
65
257932
1421
Tôi bỗng có những ý tưởng.
04:31
I wrote them down,
and I sketched them out.
and I sketched them out.
66
259377
3056
Tôi viết ra những ý tưởng đó
và tạo hình cho chúng.
và tạo hình cho chúng.
04:34
I showed her what to do
by acting out the scenarios myself.
by acting out the scenarios myself.
67
262926
3810
Tôi làm mẫu những điều mẹ cần làm.
04:40
We would then stage them.
68
268038
1634
Sau đó chúng tôi thực hành.
04:42
So she posed, and I learned
more about photography.
more about photography.
69
270434
4739
Mẹ tạo dáng và tôi học được
thêm nhiều về nhiếp ảnh.
thêm nhiều về nhiếp ảnh.
04:48
Mom loved the process, the acting.
70
276585
4571
Mẹ yêu thích cả quá trình, việc tạo dáng.
04:53
She felt worthy again,
she felt wanted and needed.
she felt wanted and needed.
71
281180
4167
Bà tìm lại được giá trị của chính mình.
04:58
And she certainly wasn't camera-shy.
72
286419
2325
Và mẹ không hề ngại ngần trước ống kính.
05:00
(Laughter)
73
288768
3772
(Tiếng cười)
05:04
(Applause)
74
292564
6946
(Vỗ tay)
05:12
Mom laughed hysterically at this one.
75
300748
2969
Mẹ cười nghiêng ngả trước bức ảnh này.
05:16
(Laughter)
76
304236
2833
(Tiếng cười)
05:19
The idea for this image
came from an old German film I'd seen,
came from an old German film I'd seen,
77
307093
4454
Ý tưởng cho bức ảnh này được lấy từ
một bộ phim cũ của Đức.
một bộ phim cũ của Đức.
05:23
about a submarine, called "Das Boot."
78
311571
2400
Bộ phim có tên Das Boot,
kể về lính hải quân.
kể về lính hải quân.
05:26
As you can see, what I got instead
looked more like "E.T."
looked more like "E.T."
79
314483
3761
Bạn thấy đấy, những gì trên đây
trông có vẻ giống E.T hơn.
trông có vẻ giống E.T hơn.
05:30
(Laughter)
80
318268
1881
(Tiếng cười)
05:32
So I put this image aside,
thinking it was a total failure,
thinking it was a total failure,
81
320173
3666
Nên tôi gạt tấm ảnh sang một bên,
nghĩ rằng đó hoàn toàn là một thất bại,
nghĩ rằng đó hoàn toàn là một thất bại,
05:35
because it didn't reach
my particular vision.
my particular vision.
82
323863
2865
bởi vì nó không như những gì tôi kỳ vọng.
05:38
But Mom laughed so hard,
83
326752
2388
Nhưng mẹ tôi đã cười rất nhiều.
05:41
I eventually, for fun,
decided to post it online anyway.
decided to post it online anyway.
84
329164
4941
Cuối cùng tôi cũng quyết định
đăng bức ảnh lên mạng.
đăng bức ảnh lên mạng.
05:47
It got an incredible amount of attention.
85
335129
3936
Và tôi nhận được rất nhiều sự chú ý.
05:51
Now, with any Alzheimer's, dementia,
86
339875
4147
Giờ đây, cùng với căn bệnh Alzheimer
hay mất trí nhớ,
hay mất trí nhớ,
05:56
there's a certain amount
of frustration and sadness
of frustration and sadness
87
344046
3753
hiển nhiên nỗi buồn và sự chán chường
cũng tồn tại
cũng tồn tại
05:59
for everyone involved.
88
347823
1467
cho những ai có liên quan.
06:02
This is Mom's silent scream.
89
350434
2762
Đây là tiếng gào thét trong
im lặng của mẹ.
im lặng của mẹ.
06:06
Her words to me one day were,
90
354530
2182
Có dạo mẹ nói với tôi,
06:08
"Why is my head so full of things to say,
91
356736
4214
"Tại sao trong đầu mẹ có
rất nhiều điều muốn nói,
rất nhiều điều muốn nói,
06:12
but before they reach my mouth,
I forget what they are?"
I forget what they are?"
92
360974
4539
nhưng trước khi kịp nói ra
thì mẹ lại quên mất?"
thì mẹ lại quên mất?"
06:20
"Why is my head so full of things to say,
93
368239
5563
"Tại sao trong đầu mẹ có
rất nhiều điều muốn nói,
rất nhiều điều muốn nói,
06:27
but before they reach my mouth,
I forget what they are?"
I forget what they are?"
94
375946
4173
nhưng trước khi kịp nói ra
thì mẹ lại quên mất?"
thì mẹ lại quên mất?"
06:33
(Applause)
95
381968
6865
(Vỗ tay)
06:44
Now, as full-time care partner
and full-time painter,
and full-time painter,
96
392564
5254
Giờ đây, là người chăm sóc và họa sĩ
toàn thời gian,
toàn thời gian,
06:49
I had my frustrations too.
97
397842
2158
Tôi cũng có những khi bực dọc.
06:53
(Laughter)
98
401009
1960
(Tiếng cười)
06:55
But to balance off
all the difficulties, we played.
all the difficulties, we played.
99
403588
3254
Nhưng để cân bằng lại những khó khăn,
chúng tôi cùng nhau chơi đùa.
chúng tôi cùng nhau chơi đùa.
06:58
That was Mom's happy place.
100
406866
1936
Đó là nơi chốn hạnh phúc của mẹ tôi.
07:01
And I needed her to be there, too.
101
409160
2266
Và tôi cũng cần mẹ ở đó.
07:05
(Laughter)
102
413909
1698
(Tiếng cười)
07:10
(Laughter)
103
418110
4475
(Tiếng cười)
07:15
(Laughter)
104
423093
4079
(Tiếng cười)
07:19
Now, Mom was also preoccupied with aging.
105
427196
3230
Giờ đây mẹ tôi đang già đi.
07:22
She would say,
"How did I get so old, so fast?"
"How did I get so old, so fast?"
106
430450
4952
Bà sẽ nói,
"Tại sao mẹ lại già nhanh đến vậy?"
"Tại sao mẹ lại già nhanh đến vậy?"
07:29
(Audience sighs)
107
437770
1920
(Tiếng thở dài)
07:41
"So old."
108
449996
1150
"Già quá."
07:48
"So fast."
109
456795
1150
"Và cũng nhanh quá."
07:53
I also got Mom to model
for my oil paintings.
for my oil paintings.
110
461292
3610
Tôi cũng để mẹ làm mẫu trong
những bức tranh sơn dầu của mình.
những bức tranh sơn dầu của mình.
07:57
This painting is called "The Dressmaker."
111
465942
2800
Bức tranh có tên "Người Thợ May"
(The Dressmaker)
(The Dressmaker)
08:02
I remember, as a kid,
112
470101
2984
Tôi nhớ khi còn nhỏ,
08:05
Mom sewing clothes for the whole family
113
473109
2714
mẹ tôi may quần áo cho cả nhà
08:07
on this massive, heavy sewing machine
114
475847
3517
bằng chiếc máy kềnh càng và nặng nề này
08:11
that was bolted
to the floor in the basement.
to the floor in the basement.
115
479388
2773
được đặt ở trên sàn tầng hầm.
08:15
Many nights, I would go downstairs
and bring my schoolwork with me.
and bring my schoolwork with me.
116
483173
4418
Rất nhiều đêm tôi đi xuống đó
và làm bài tập.
và làm bài tập.
08:20
I would sit behind her
in this overstuffed chair.
in this overstuffed chair.
117
488808
3752
Tôi sẽ ngồi phía sau mẹ,
trên chiếc ghế vải bọc này,
trên chiếc ghế vải bọc này,
08:25
The low hum of the huge motor
and the repetitive stitching sounds
and the repetitive stitching sounds
118
493935
4825
tiếng động cơ máy ồn ã và tiếng
mũi khâu lặp đi lặp lại
mũi khâu lặp đi lặp lại
08:30
were comforting to me.
119
498784
1466
mang cho tôi cảm giác yên ả.
08:33
When Mom moved into my house,
120
501612
1833
Khi mẹ chuyển đến sống cùng tôi,
08:35
I saved this machine and stored it
in my studio for safekeeping.
in my studio for safekeeping.
121
503469
3936
tôi giữ lại chiếc máy và đặt ở
phòng chụp ảnh.
phòng chụp ảnh.
08:40
This painting brought me
back to my childhood.
back to my childhood.
122
508220
3133
Bức vẽ này đưa tôi trở về
thời thơ ấu của mình.
thời thơ ấu của mình.
08:44
The interesting part
123
512284
1815
Điều thú vị là
08:46
was that it was now Mom,
sitting behind me,
sitting behind me,
124
514123
3903
bây giờ người ngồi sau tôi chính là mẹ,
08:51
watching me paint her
125
519181
2246
theo dõi cách tôi vẽ bà
08:53
working on that very same
machine she sewed at
machine she sewed at
126
521451
2627
làm việc cùng với chiếc máy khâu
08:57
when I sat behind her, watching her sew,
127
525276
4246
nơi tôi đã từng ngồi sau lưng mẹ,
quan sát mẹ may quần áo
quan sát mẹ may quần áo
09:01
50 years earlier.
128
529546
2340
50 năm trước.
09:07
I also gave Mom a project to do,
to keep her busy and thinking.
to keep her busy and thinking.
129
535466
4341
Tôi cũng để mẹ làm việc, điều này giúp
mẹ bận rộn và có thời gian nghĩ ngợi.
mẹ bận rộn và có thời gian nghĩ ngợi.
09:11
I provided her with a small camera
130
539831
2167
Tôi đưa cho mẹ một chiếc máy ảnh nhỏ
09:14
and asked her to take at least
10 pictures a day of anything she wanted.
10 pictures a day of anything she wanted.
131
542022
3951
và nói rằng mẹ hãy chụp ít nhất mười tấm
mỗi ngày về bất kì thứ gì mẹ thích.
mỗi ngày về bất kì thứ gì mẹ thích.
09:18
These are Mom's photographs.
132
546545
1867
Đây là những bức ảnh mẹ tôi đã chụp.
09:21
She's never held a camera
in her life before this.
in her life before this.
133
549411
3466
Trước đó bà chưa từng động tới máy ảnh.
09:25
She was 93.
134
553625
1531
Mẹ đã 93 tuổi.
09:53
We would sit down together
and talk about our work.
and talk about our work.
135
581386
3095
Chúng tôi sẽ ngồi xuống và cùng
thảo luận về những việc đã làm.
thảo luận về những việc đã làm.
09:57
I would try to explain
136
585187
1675
Tôi sẽ cố gắng giải thích
09:58
(Laughter)
137
586886
1158
(Tiếng cười)
10:00
how and why I did them,
138
588068
2922
Tại sao và bằng cách nào tôi
làm được điều đó,
làm được điều đó,
10:03
the meaning, the feeling,
why they were relevant.
why they were relevant.
139
591014
3150
ý nghĩa, cảm xúc và
tại sao chúng liên hệ với nhau.
tại sao chúng liên hệ với nhau.
10:07
Mom, on the other hand,
would just bluntly say,
would just bluntly say,
140
595490
3365
Trái lại, mẹ tôi, chỉ nói ngắn gọn,
10:10
"sì,"
141
598879
1174
"sì,"
10:12
"no,"
142
600077
1484
"no"
10:13
"bella" or "bruta."
143
601585
2135
"bella" hay "bruta"
10:15
(Laughter)
144
603744
1579
(Tiếng cười)
10:17
I watched her facial expressions.
145
605347
2200
Tôi quan sát biểu cảm của mẹ.
10:21
She always had the last say,
with words or without.
with words or without.
146
609681
4873
Bà luôn có cách kết câu
bằng cách này hay cách kia.
bằng cách này hay cách kia.
10:28
This voyage of discovery
hasn't ended with Mom.
hasn't ended with Mom.
147
616641
3766
Với mẹ hành trình khám phá này
vẫn chưa kết thúc.
vẫn chưa kết thúc.
10:33
She is now in an assisted
living residence,
living residence,
148
621705
3476
Hiện bà đang sống ở nơi trợ giúp cư trú.
10:37
a 10-minute walk away from my home.
149
625205
2334
cách nhà tôi 10 phút đi bộ.
10:41
I visit her every other day.
150
629038
1867
Tôi đến thăm mẹ hai ngày một lần.
10:45
Her dementia had gotten to the point
151
633651
1754
Bệnh mất trí nhớ của mẹ đã tới mức
10:47
where it was unsafe for her
to be in my house.
to be in my house.
152
635429
2351
mẹ sẽ không an toàn khi ở cùng tôi.
10:50
It has a lot of stairs.
153
638667
1600
Trong nhà có rất nhiều cầu thang.
10:54
She doesn't know my name anymore.
154
642546
2200
Bà không còn nhớ tên tôi nữa.
10:58
(Voice breaking)
But you know what? That's OK.
But you know what? That's OK.
155
646760
2233
(Nghẹn giọng)
Nhưng điều đó hoàn toàn ổn.
Nhưng điều đó hoàn toàn ổn.
11:02
She still recognizes my face
156
650783
2531
Bà vẫn nhận ra khuôn mặt tôi
11:05
and always has a big smile
when she sees me.
when she sees me.
157
653338
3849
và luôn nở nụ cười khi bà thấy tôi.
11:10
(Applause)
158
658813
6761
(Vỗ tay)
11:23
(Applause ends)
159
671219
1150
(Vỗ tay kết thúc)
11:25
I don't take pictures of her anymore.
160
673077
2467
Tôi không còn chụp ảnh mẹ nữa.
11:28
That wouldn't be fair
or ethical on my part.
or ethical on my part.
161
676292
2785
Với tôi điều này không
công bằng hay đúng đắn.
công bằng hay đúng đắn.
11:32
And she wouldn't understand
the reasons for doing them.
the reasons for doing them.
162
680490
2967
Và mẹ sẽ không hiểu được lí do tại sao
phải làm vậy.
phải làm vậy.
11:36
My father,
163
684394
1150
Bố tôi,
11:38
my brother,
164
686395
1150
em trai tôi,
11:40
(Voice breaking) my nephew,
165
688253
1372
(Nghẹn giọng) cháu trai tôi,
11:46
my partner and my best friend,
166
694893
2461
vợ và người bạn thân nhất của tôi,
11:49
all passed away suddenly.
167
697378
1864
đều ra đi rất đột ngột.
11:51
And I didn't have the chance
168
699980
2018
Tôi không có cơ hội
11:54
to tell them how much
I appreciated and loved them.
I appreciated and loved them.
169
702022
3463
để nói với họ tôi trân trọng và yêu
thương họ nhiều đến thế nào.
thương họ nhiều đến thế nào.
11:58
With Mom, I need to be there
170
706807
3933
Với mẹ, tôi cần phải ở bên bà
12:02
and make it a very long goodbye.
171
710764
3658
và kéo dài khoảng thời gian
phải nói tạm biệt.
phải nói tạm biệt.
12:09
(Applause)
172
717066
6434
(Vỗ tay)
12:20
(Applause ends)
173
728811
1150
(Vỗ tay kết thúc)
12:22
For me, it's about being present
and really listening.
and really listening.
174
730684
4099
Với tôi, điều quan trọng là luôn có mặt
và lắng nghe.
và lắng nghe.
12:27
Dependents want to feel
a part of something, anything.
a part of something, anything.
175
735382
3167
Họ cần phải thuộc về một thứ gì đó,
bất cứ thứ gì.
bất cứ thứ gì.
12:30
It doesn't need to be something
exceptionally profound that's shared --
exceptionally profound that's shared --
176
738573
3492
Không cần phải là một
điều gì đó quá cao siêu --
điều gì đó quá cao siêu --
12:35
it could be as simple as walks together.
177
743041
2261
Chỉ cần đơn giản như cùng nhau đi dạo.
12:38
Give them a voice
178
746635
2023
Cho họ cảm giác
12:41
of interaction, participation,
179
749262
3296
được nối kết, được tham dự
12:44
and a feeling of belonging.
180
752582
2544
và cảm giác được thuộc về một điều gì đó.
12:48
Make the time meaningful.
181
756363
2722
Hãy khiến khoảng thời gian đó
trở nên ý nghĩa.
trở nên ý nghĩa.
12:52
Life, it's about wanting to live
182
760688
3429
Cuộc sống xoay quanh khát khao được sống
12:56
and not waiting to die.
183
764141
2507
và không phải đợi để chết.
13:01
(Applause)
184
769787
6964
(Tiếng vỗ tay)
13:11
(Applause ends)
185
779339
1150
(Tiếng vỗ tay kết thúc)
13:14
Can I get a wave and a smile
from everyone, please?
from everyone, please?
186
782776
3865
Tôi có thể thấy cánh tay và nụ cười
của các bạn được không?
của các bạn được không?
13:18
(Laughter)
187
786665
1499
(Tiếng cười)
13:20
This is for you, Mom.
188
788188
1400
Điều này dành cho mẹ, mẹ à.
13:23
(Camera clicks)
189
791554
1150
(Tiếng máy ảnh)
13:25
(Applause)
190
793571
5682
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Tony Luciani - ArtistTony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery.
Why you should listen
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, and it was the imaginative expression of the collaboration that propelled his work internationally. After more than 40 years as a full-time painter, Luciani garnered worldwide attention with this four-year-long photography series. Their voyage of discovery, expressing the benefits of inclusion and participation within a creative medium, has gone beyond the boundaries of recognizing it as just a personal visual diary.
Luciani graduated from Toronto's Ontario College of Art in 1977 with prestigious honors. At age 21, he was encouraged to continue with his fifth-year post-graduate study in Florence, Italy. It was there that he found maturity while carefully observing the historical paintings of the Renaissance Masters. Upon returning, he was promptly accepted for representation by a well-respected and established Canadian art gallery.
In defining his work, Luciani prefers to be placed in a tradition of realism, which is both interpretive and characterized by focused observation. As a photographer, he likes defining his imagery as an "obvious extension" to what he already creates as an artist.
Luciani's art can be found in private, public and corporate collections globally. An unabridged edition of one-hundred photographs titled "MAMMA, In the Meantime" is in the collection of the local chapter of the Canadian Alzheimer Society. He is represented by Loch Gallery in Toronto, Winnipeg and Calgary.
Tony Luciani | Speaker | TED.com