TEDxBeaconStreet
Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness
Robert Waldinger: Co sprawia, że życie jest udane? Lekcje z najdłuższych badań nad szczęściem
Filmed:
Readability: 3.5
31,511,567 views
Co sprawia, że jesteśmy zdrowi i szczęśliwi, idąc przez życie?
Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history. Full bio
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What keeps us healthy and happy
0
760
2975
Co sprawia, że jesteśmy
zdrowi i szczęśliwi,
zdrowi i szczęśliwi,
00:15
as we go through life?
1
3760
1560
idąc przez życie?
00:18
If you were going to invest now
2
6520
2496
Jeśli moglibyście dziś zainwestować
00:21
in your future best self,
3
9040
2056
w przyszłą wersję siebie,
00:23
where would you put your time
and your energy?
and your energy?
4
11120
2960
na co poświęcilibyście czas i energię?
00:27
There was a recent survey of millennials
5
15120
2416
Ostatnio przeprowadzono
ankietę wśród młodych osób
ankietę wśród młodych osób
00:29
asking them what their
most important life goals were,
most important life goals were,
6
17560
5176
na temat najważniejszych celów życiowych.
00:34
and over 80 percent said
7
22760
2016
Ponad 80% odpowiedziało,
00:36
that a major life goal for them
was to get rich.
was to get rich.
8
24800
4136
że ich głównym celem jest wzbogacenie się.
00:40
And another 50 percent
of those same young adults
of those same young adults
9
28960
4336
50% spośród tych samych
młodych ludzi odpowiedziało,
młodych ludzi odpowiedziało,
00:45
said that another major life goal
10
33320
2536
że inny główny cel życiowy
00:47
was to become famous.
11
35880
1840
to sława.
00:50
(Laughter)
12
38960
1216
(Śmiech)
00:52
And we're constantly told
to lean in to work, to push harder
to lean in to work, to push harder
13
40200
6656
Cały czas mówi się nam,
żeby poświęcać się pracy, starać się
żeby poświęcać się pracy, starać się
00:58
and achieve more.
14
46880
2056
i osiągać więcej.
01:00
We're given the impression that these
are the things that we need to go after
are the things that we need to go after
15
48960
3656
Wmawia się nam,
że to właśnie musimy robić,
że to właśnie musimy robić,
01:04
in order to have a good life.
16
52640
1816
żeby mieć udane życie.
01:06
Pictures of entire lives,
17
54480
2216
Obrazy całego życia,
01:08
of the choices that people make
and how those choices work out for them,
and how those choices work out for them,
18
56720
5216
wyborów, które ludzie podejmują,
i jak te wybory wpływają na ich życie,
i jak te wybory wpływają na ich życie,
01:13
those pictures
are almost impossible to get.
are almost impossible to get.
19
61960
2880
to obrazy praktycznie
niemożliwe do uzyskania.
niemożliwe do uzyskania.
01:18
Most of what we know about human life
20
66080
3056
Większość wiedzy o życiu
zdobywamy, prosząc ludzi,
zdobywamy, prosząc ludzi,
01:21
we know from asking people
to remember the past,
to remember the past,
21
69160
3456
żeby przypomnieli sobie przeszłość,
01:24
and as we know, hindsight
is anything but 20/20.
is anything but 20/20.
22
72640
4776
a wiadomo, że nie jesteśmy
mądrzejsi po fakcie.
mądrzejsi po fakcie.
01:29
We forget vast amounts
of what happens to us in life,
of what happens to us in life,
23
77440
3696
Zapominamy o wielu rzeczach,
które przydarzają się nam w życiu,
które przydarzają się nam w życiu,
01:33
and sometimes memory
is downright creative.
is downright creative.
24
81160
2880
a czasem pamięć jest wręcz twórcza.
01:36
But what if we could watch entire lives
25
84800
4376
Co jeśli moglibyśmy zobaczyć całe życie,
01:41
as they unfold through time?
26
89200
2856
jak zmienia się z czasem?
01:44
What if we could study people
from the time that they were teenagers
from the time that they were teenagers
27
92080
3976
Co jeśli moglibyśmy badać ludzi
od wieku nastoletniego
od wieku nastoletniego
01:48
all the way into old age
28
96080
2736
do starości,
01:50
to see what really keeps people
happy and healthy?
happy and healthy?
29
98840
3360
żeby zobaczyć, co sprawia,
że ludzie są szczęśliwi i zdrowi?
że ludzie są szczęśliwi i zdrowi?
01:55
We did that.
30
103560
1200
Zrobiliśmy to.
01:57
The Harvard Study of Adult Development
31
105640
2216
Badania Harvardu nad rozwojem człowieka
01:59
may be the longest study
of adult life that's ever been done.
of adult life that's ever been done.
32
107880
4760
to chyba najdłuższe badania
nad życiem ludzi, jakie przeprowadzono.
nad życiem ludzi, jakie przeprowadzono.
02:05
For 75 years, we've tracked
the lives of 724 men,
the lives of 724 men,
33
113720
6120
Od 75 lat śledziliśmy życie 724 mężczyzn,
02:13
year after year, asking about their work,
their home lives, their health,
their home lives, their health,
34
121360
4496
rok po roku, pytając ich o pracę,
życie rodzinne, zdrowie,
życie rodzinne, zdrowie,
02:17
and of course asking all along the way
without knowing how their life stories
without knowing how their life stories
35
125880
4376
i oczywiście przez cały czas nie wiedząc,
jak potoczą się ich życiowe historie.
02:22
were going to turn out.
36
130280
1440
02:25
Studies like this are exceedingly rare.
37
133280
3616
Tego typu badania są bardzo rzadkie.
02:28
Almost all projects of this kind
fall apart within a decade
fall apart within a decade
38
136920
4056
Prawie wszystkie takie projekty
rozpadają się po 10 latach,
rozpadają się po 10 latach,
02:33
because too many people
drop out of the study,
drop out of the study,
39
141000
3176
bo zbyt dużo ludzi odpada z badań,
02:36
or funding for the research dries up,
40
144200
2896
dopłaty do badań się kurczą,
02:39
or the researchers get distracted,
41
147120
2256
badacze mają dość
02:41
or they die, and nobody moves the ball
further down the field.
further down the field.
42
149400
4080
albo umierają i nikt
nie przejmuje inicjatywy.
nie przejmuje inicjatywy.
02:46
But through a combination of luck
43
154280
2256
Dzięki mieszance szczęścia
02:48
and the persistence
of several generations of researchers,
of several generations of researchers,
44
156560
3696
i wytrwałości kilku pokoleń badaczy
02:52
this study has survived.
45
160280
1560
to badanie przetrwało.
02:54
About 60 of our original 724 men
46
162520
4496
Około 60 z początkowych 724 osób
02:59
are still alive,
47
167040
1296
nadal żyje
03:00
still participating in the study,
48
168360
2176
i bierze udział w badaniach.
03:02
most of them in their 90s.
49
170560
2040
Większość ma ponad 90 lat.
03:05
And we are now beginning to study
50
173560
1896
Zaczynamy teraz badania
03:07
the more than 2,000 children of these men.
51
175480
3360
nad ponad dwoma tysiącami
dzieci tych mężczyzn.
dzieci tych mężczyzn.
03:11
And I'm the fourth director of the study.
52
179680
2320
Jestem czwartym kierownikiem tych badań.
03:15
Since 1938, we've tracked the lives
of two groups of men.
of two groups of men.
53
183400
4736
Od 1938 roku śledziliśmy
życie dwóch grup mężczyzn.
życie dwóch grup mężczyzn.
03:20
The first group started in the study
54
188160
2136
Pierwsza grupa przyłączyła się do badań,
03:22
when they were sophomores
at Harvard College.
at Harvard College.
55
190320
2696
kiedy byli na drugim roku na Harvardzie.
03:25
They all finished college
during World War II,
during World War II,
56
193040
2816
Wszyscy skończyli studia
podczas II Wojny Światowej
podczas II Wojny Światowej
03:27
and then most went off
to serve in the war.
to serve in the war.
57
195880
2440
i większość z nich poszła na wojnę.
03:31
And the second group that we've followed
58
199280
2136
Druga grupa badawcza
03:33
was a group of boys
from Boston's poorest neighborhoods,
from Boston's poorest neighborhoods,
59
201440
4176
to chłopcy z najbiedniejszych
dzielnic Bostonu,
dzielnic Bostonu,
03:37
boys who were chosen for the study
60
205640
2016
wybrani do badania
03:39
specifically because they were
from some of the most troubled
from some of the most troubled
61
207680
3336
głównie dlatego, że byli z problemowych
03:43
and disadvantaged families
62
211040
1856
i skrzywdzonych przez los rodzin
03:44
in the Boston of the 1930s.
63
212920
2736
żyjących w Bostonie w latach 30. XX wieku.
03:47
Most lived in tenements,
many without hot and cold running water.
many without hot and cold running water.
64
215680
4600
Większość żyła w kamienicach,
wielu bez ciepłej i zimnej bieżącej wody.
wielu bez ciepłej i zimnej bieżącej wody.
03:54
When they entered the study,
65
222520
1896
Kiedy dołączyli do badania,
03:56
all of these teenagers were interviewed.
66
224440
2936
przeprowadzono z nimi rozmowę.
03:59
They were given medical exams.
67
227400
2216
Zrobiono im badania medyczne.
04:01
We went to their homes
and we interviewed their parents.
and we interviewed their parents.
68
229640
3536
Poszliśmy do ich domów
i porozmawialiśmy z ich rodzicami.
i porozmawialiśmy z ich rodzicami.
04:05
And then these teenagers
grew up into adults
grew up into adults
69
233200
2376
Kiedy ci nastolatkowie dorośli,
04:07
who entered all walks of life.
70
235600
2416
wkroczyli na różne ścieżki życia.
04:10
They became factory workers and lawyers
and bricklayers and doctors,
and bricklayers and doctors,
71
238040
6096
Zostali pracownikami fabryk,
prawnikami, murarzami i lekarzami.
prawnikami, murarzami i lekarzami.
04:16
one President of the United States.
72
244160
2360
Jeden został prezydentem USA.
04:20
Some developed alcoholism.
A few developed schizophrenia.
A few developed schizophrenia.
73
248160
4240
Jedni popadli w alkoholizm.
Kilku doświadczyło schizofrenii.
Kilku doświadczyło schizofrenii.
04:25
Some climbed the social ladder
74
253320
2296
Jedni wspięli się po drabinie społecznej,
04:27
from the bottom
all the way to the very top,
all the way to the very top,
75
255640
3216
z dołu aż na sam szczyt,
04:30
and some made that journey
in the opposite direction.
in the opposite direction.
76
258880
3280
a niektórzy pokonali
tę drogę w drugą stronę.
tę drogę w drugą stronę.
04:35
The founders of this study
77
263520
2936
Twórcy tego badania,
04:38
would never in their wildest dreams
78
266480
2016
nawet w najśmielszych marzeniach,
04:40
have imagined that I would be
standing here today, 75 years later,
standing here today, 75 years later,
79
268520
4536
nie wyobrażali sobie,
że 75 lat później będę stał tutaj
że 75 lat później będę stał tutaj
04:45
telling you that
the study still continues.
the study still continues.
80
273080
3080
i mówił o tym, że badania nadal trwają.
04:49
Every two years, our patient
and dedicated research staff
and dedicated research staff
81
277280
3616
Co dwa lata nasz cierpliwy
i oddany personel
i oddany personel
04:52
calls up our men
and asks them if we can send them
and asks them if we can send them
82
280920
3056
dzwoni do naszych ludzi
i pyta, czy możemy wysłać
i pyta, czy możemy wysłać
04:56
yet one more set of questions
about their lives.
about their lives.
83
284000
3120
kolejny zestaw pytań o ich życiu.
05:00
Many of the inner city Boston men ask us,
84
288040
3576
Wielu mężczyzn z ubogich
dzielnic Bostonu pyta nas:
dzielnic Bostonu pyta nas:
05:03
"Why do you keep wanting to study me?
My life just isn't that interesting."
My life just isn't that interesting."
85
291640
3880
"Dlaczego nadal chcecie mnie badać?
Moje życie nie jest tak ciekawe".
Moje życie nie jest tak ciekawe".
05:08
The Harvard men never ask that question.
86
296600
2376
Ci z Harvardu nigdy
nie zadali takiego pytania.
nie zadali takiego pytania.
05:11
(Laughter)
87
299000
5200
(Śmiech)
05:20
To get the clearest picture
of these lives,
of these lives,
88
308920
2856
Żeby mieć jasny obraz ich życia,
05:23
we don't just send them questionnaires.
89
311800
2936
nie wysyłamy im tylko ankiet.
05:26
We interview them in their living rooms.
90
314760
2456
Rozmawiamy z nimi w ich salonach.
05:29
We get their medical records
from their doctors.
from their doctors.
91
317240
2936
Bierzemy ich akta medyczne od lekarzy.
05:32
We draw their blood, we scan their brains,
92
320200
2496
Pobieramy im krew, prześwietlamy mózg,
05:34
we talk to their children.
93
322720
1696
rozmawiamy z ich dziećmi.
05:36
We videotape them talking with their wives
about their deepest concerns.
about their deepest concerns.
94
324440
5256
Nagrywamy, jak rozmawiają z żonami
o swoich największych rozterkach.
o swoich największych rozterkach.
05:41
And when, about a decade ago,
we finally asked the wives
we finally asked the wives
95
329720
3536
Kiedy 10 lat temu spytaliśmy ich żony,
05:45
if they would join us
as members of the study,
as members of the study,
96
333280
2376
czy do nas dołączą,
jako uczestniczki badania,
jako uczestniczki badania,
05:47
many of the women said,
"You know, it's about time."
"You know, it's about time."
97
335680
2696
wiele odpowiedziało: "Najwyższy czas".
05:50
(Laughter)
98
338400
1056
(Śmiech)
05:51
So what have we learned?
99
339480
1696
Czego się dowiedzieliśmy?
05:53
What are the lessons that come
from the tens of thousands of pages
from the tens of thousands of pages
100
341200
5216
Jakie lekcje płyną z dziesiątek
tysięcy stron informacji,
tysięcy stron informacji,
05:58
of information that we've generated
101
346440
3056
które uzbieraliśmy
06:01
on these lives?
102
349520
1200
na temat ich życia?
06:03
Well, the lessons aren't about wealth
or fame or working harder and harder.
or fame or working harder and harder.
103
351720
5600
Nie są to lekcje o bogactwie,
sławie czy coraz cięższej pracy.
sławie czy coraz cięższej pracy.
06:10
The clearest message that we get
from this 75-year study is this:
from this 75-year study is this:
104
358520
6296
75 lat badań mówi nam jedno,
06:16
Good relationships keep us
happier and healthier. Period.
happier and healthier. Period.
105
364840
5200
że dobre relacje czynią nas
szczęśliwszymi i zdrowszymi.
szczęśliwszymi i zdrowszymi.
06:23
We've learned three big lessons
about relationships.
about relationships.
106
371000
3816
Odkryliśmy trzy ważne fakty
o relacjach międzyludzkich.
o relacjach międzyludzkich.
06:26
The first is that social connections
are really good for us,
are really good for us,
107
374840
4096
Po pierwsze, relacje społeczne
są dla nas bardzo dobre,
są dla nas bardzo dobre,
06:30
and that loneliness kills.
108
378960
2496
a samotność zabija.
06:33
It turns out that people
who are more socially connected
who are more socially connected
109
381480
3656
Okazuje się, że ludzie bardziej związani
06:37
to family, to friends, to community,
110
385160
3096
z rodziną, przyjaciółmi
czy społeczeństwem,
czy społeczeństwem,
06:40
are happier, they're physically healthier,
and they live longer
and they live longer
111
388280
4696
są szczęśliwsi, fizycznie zdrowsi
i żyją dłużej niż ci,
którzy nie utrzymują takich kontaktów.
którzy nie utrzymują takich kontaktów.
06:45
than people who are less well connected.
112
393000
3376
06:48
And the experience of loneliness
turns out to be toxic.
turns out to be toxic.
113
396400
3416
Samotność jest toksyczna.
06:51
People who are more isolated
than they want to be from others
than they want to be from others
114
399840
5136
Ludzie, którzy są bardziej odizolowani
od innych niż by tego chcieli,
od innych niż by tego chcieli,
06:57
find that they are less happy,
115
405000
3216
są mniej szczęśliwi,
07:00
their health declines earlier in midlife,
116
408240
2936
ich zdrowie pogarsza się
wcześniej w wieku średnim,
wcześniej w wieku średnim,
07:03
their brain functioning declines sooner
117
411200
2216
ich funkcje mózgowe
szybciej się pogarszają
szybciej się pogarszają
07:05
and they live shorter lives
than people who are not lonely.
than people who are not lonely.
118
413440
3560
i żyją krócej niż ci,
którzy nie są samotni.
którzy nie są samotni.
07:10
And the sad fact
is that at any given time,
is that at any given time,
119
418040
3216
Przykre jest to, że w każdej chwili
07:13
more than one in five Americans
will report that they're lonely.
will report that they're lonely.
120
421280
4600
więcej niż jeden na pięciu Amerykanów
twierdzi, że jest samotny.
twierdzi, że jest samotny.
07:19
And we know that you
can be lonely in a crowd
can be lonely in a crowd
121
427040
2656
Wiemy, że można być samotnym w tłumie
07:21
and you can be lonely in a marriage,
122
429720
2656
i można być samotnym w małżeństwie.
07:24
so the second big lesson that we learned
123
432400
2136
Więc drugą ważną lekcją jest to,
07:26
is that it's not just
the number of friends you have,
the number of friends you have,
124
434560
3096
że nie chodzi tylko o liczbę przyjaciół
07:29
and it's not whether or not
you're in a committed relationship,
you're in a committed relationship,
125
437680
3496
ani o bycie w stałym związku,
07:33
but it's the quality
of your close relationships that matters.
of your close relationships that matters.
126
441200
4640
ale o jakość bliskich relacji.
07:38
It turns out that living in the midst
of conflict is really bad for our health.
of conflict is really bad for our health.
127
446560
4776
Okazuję się, że życie w konflikcie
źle wpływa na zdrowie.
źle wpływa na zdrowie.
07:43
High-conflict marriages, for example,
without much affection,
without much affection,
128
451360
3976
Bardzo konfliktowe małżeństwa,
bez wielkiego uczucia,
bez wielkiego uczucia,
07:47
turn out to be very bad for our health,
perhaps worse than getting divorced.
perhaps worse than getting divorced.
129
455360
5776
źle wpływają na nasze zdrowie,
może nawet gorzej niż rozwód.
może nawet gorzej niż rozwód.
07:53
And living in the midst of good,
warm relationships is protective.
warm relationships is protective.
130
461160
4776
Życie w dobrym,
ciepłym związku jest ochroną.
ciepłym związku jest ochroną.
07:57
Once we had followed our men
all the way into their 80s,
all the way into their 80s,
131
465960
3096
Gdy już doszliśmy
z badanymi do 80 roku życia,
z badanymi do 80 roku życia,
08:01
we wanted to look back at them at midlife
132
469080
3016
chcieliśmy cofnąć się
do ich wieku średniego i zobaczyć,
do ich wieku średniego i zobaczyć,
czy można było przewidzieć,
08:04
and to see if we could predict
133
472120
1576
08:05
who was going to grow
into a happy, healthy octogenarian
into a happy, healthy octogenarian
134
473720
3976
kto będzie szczęśliwym,
zdrowym 80-latkiem,
zdrowym 80-latkiem,
08:09
and who wasn't.
135
477720
1200
a kto nie.
08:11
And when we gathered together
everything we knew about them
everything we knew about them
136
479680
4216
Zgromadziliśmy wszystko, co wiemy o nich
08:15
at age 50,
137
483920
1360
z okresu, kiedy mieli 50 lat.
08:18
it wasn't their middle age
cholesterol levels
cholesterol levels
138
486080
2536
To nie poziom cholesterolu
08:20
that predicted how they
were going to grow old.
were going to grow old.
139
488640
2896
pozwolił przewidzieć,
jaka będzie ich starość,
jaka będzie ich starość,
08:23
It was how satisfied they were
in their relationships.
in their relationships.
140
491560
3456
tylko zadowolenie z relacji z innymi.
08:27
The people who were the most satisfied
in their relationships at age 50
in their relationships at age 50
141
495040
4896
Ludzie najbardziej zadowoleni
ze swoich relacji w wieku 50 lat,
ze swoich relacji w wieku 50 lat,
08:31
were the healthiest at age 80.
142
499960
2400
byli najzdrowsi w wieku 80 lat.
08:35
And good, close relationships
seem to buffer us
seem to buffer us
143
503680
3176
Dobre, bliskie relacje
wydają się nas chronić
wydają się nas chronić
08:38
from some of the slings and arrows
of getting old.
of getting old.
144
506880
2760
od niektórych problemów
związanych ze starzeniem się.
związanych ze starzeniem się.
08:42
Our most happily partnered men and women
145
510480
3976
Najszczęśliwsze pary kobiet i mężczyzn
08:46
reported, in their 80s,
146
514480
2055
mówiły, w wieku ponad 80 lat,
08:48
that on the days
when they had more physical pain,
when they had more physical pain,
147
516559
2937
że nawet kiedy odczuwali
większy ból fizyczny,
większy ból fizyczny,
08:51
their mood stayed just as happy.
148
519520
1960
byli nadal szczęśliwi.
08:54
But the people who were
in unhappy relationships,
in unhappy relationships,
149
522400
3256
U ludzi, którzy byli
w nieszczęśliwych związkach,
w nieszczęśliwych związkach,
08:57
on the days when they
reported more physical pain,
reported more physical pain,
150
525680
2936
odczuwanie większego bólu fizycznego
09:00
it was magnified by more emotional pain.
151
528640
3040
nasilało się przez ból emocjonalny.
09:04
And the third big lesson that we learned
about relationships and our health
about relationships and our health
152
532360
4376
Trzecim ważnym odkryciem
o związkach i zdrowiu jest to,
o związkach i zdrowiu jest to,
09:08
is that good relationships
don't just protect our bodies,
don't just protect our bodies,
153
536760
3256
że dobre relacje nie tylko chronią ciało,
09:12
they protect our brains.
154
540040
1480
ale także mózg.
09:14
It turns out that being
in a securely attached relationship
in a securely attached relationship
155
542440
4656
Okazuję się, że stabilny związek
09:19
to another person in your 80s
is protective,
is protective,
156
547120
3896
w wieku 80 lat działa jak ochrona.
09:23
that the people who are in relationships
157
551040
1976
Ludzie, którzy są w związkach,
09:25
where they really feel they can count
on the other person in times of need,
on the other person in times of need,
158
553040
4136
w których czują, że będąc w potrzebie,
mogą polegać na drugiej osobie,
mogą polegać na drugiej osobie,
09:29
those people's memories
stay sharper longer.
stay sharper longer.
159
557200
3696
dłużej zachowują lepszą pamięć.
09:32
And the people in relationships
160
560920
1496
Ludzie w związkach,
09:34
where they feel they really
can't count on the other one,
can't count on the other one,
161
562440
3136
w których czują, że nie mogą
liczyć na drugą osobę,
liczyć na drugą osobę,
09:37
those are the people who experience
earlier memory decline.
earlier memory decline.
162
565600
3880
wcześniejszej tracą pamięć.
09:42
And those good relationships,
they don't have to be smooth all the time.
they don't have to be smooth all the time.
163
570520
3456
Dobre relacje nie muszą
być cały czas spokojne.
być cały czas spokojne.
09:46
Some of our octogenarian couples
could bicker with each other
could bicker with each other
164
574000
3576
Niektóre z naszych 80-letnich par
mogłyby się sprzeczać
mogłyby się sprzeczać
09:49
day in and day out,
165
577600
1736
całymi dniami,
09:51
but as long as they felt that they
could really count on the other
could really count on the other
166
579360
3176
ale dopóki czuli, że naprawdę
mogą na siebie liczyć,
mogą na siebie liczyć,
09:54
when the going got tough,
167
582560
1816
kiedy robi się ciężko,
09:56
those arguments didn't take a toll
on their memories.
on their memories.
168
584400
3600
te sprzeczki nie wpływały na ich pamięć
10:01
So this message,
169
589600
2736
Ta wiadomość,
10:04
that good, close relationships
are good for our health and well-being,
are good for our health and well-being,
170
592360
5696
że dobre, bliskie relacje sprzyjają
zdrowiu i dobremu samopoczuciu
zdrowiu i dobremu samopoczuciu
10:10
this is wisdom that's as old as the hills.
171
598080
2936
jest mądrością starą jak świat.
10:13
Why is this so hard to get
and so easy to ignore?
and so easy to ignore?
172
601040
3840
Czemu tak ciężko to osiągnąć,
a tak łatwo zignorować?
a tak łatwo zignorować?
10:17
Well, we're human.
173
605560
1456
Jesteśmy tylko ludźmi.
10:19
What we'd really like is a quick fix,
174
607040
2816
Pragniemy szybkich rozwiązań,
10:21
something we can get
175
609880
1696
czegoś, co możemy dostać,
10:23
that'll make our lives good
and keep them that way.
and keep them that way.
176
611600
2760
co polepszy nasze życie na zawsze.
10:27
Relationships are messy
and they're complicated
and they're complicated
177
615320
3336
Związki są kłopotliwe i skomplikowane,
10:30
and the hard work of tending
to family and friends,
to family and friends,
178
618680
3816
a ciężka praca nad utrzymaniem
dobrych relacji z rodziną i przyjaciółmi
dobrych relacji z rodziną i przyjaciółmi
10:34
it's not sexy or glamorous.
179
622520
2656
nie jest seksowna ani atrakcyjna.
10:37
It's also lifelong. It never ends.
180
625200
3336
To praca na całe życie.
Nigdy się nie kończy.
Nigdy się nie kończy.
10:40
The people in our 75-year study
who were the happiest in retirement
who were the happiest in retirement
181
628560
5056
Najszczęśliwsi emeryci
z naszego 75-letniego badania
z naszego 75-letniego badania
10:45
were the people who had actively worked
to replace workmates with new playmates.
to replace workmates with new playmates.
182
633640
5816
starali się, żeby kolega z pracy
stał się towarzyszem do rozrywki.
stał się towarzyszem do rozrywki.
10:51
Just like the millennials
in that recent survey,
in that recent survey,
183
639480
2976
Jak młodzi ludzie z ostatniego sondażu,
10:54
many of our men when they
were starting out as young adults
were starting out as young adults
184
642480
3616
wielu spośród naszych mężczyzn,
kiedy wchodzili w dorosłe życie,
kiedy wchodzili w dorosłe życie,
10:58
really believed that fame and wealth
and high achievement
and high achievement
185
646120
4016
naprawdę wierzyli, że sława,
bogactwo i wielkie osiągnięcia
bogactwo i wielkie osiągnięcia
11:02
were what they needed to go after
to have a good life.
to have a good life.
186
650160
3936
są potrzebne do udanego życia.
11:06
But over and over, over these 75 years,
our study has shown
our study has shown
187
654120
4176
Ale w ciągu 75 latach nasze badania
nieustannie wskazują,
nieustannie wskazują,
11:10
that the people who fared the best were
the people who leaned in to relationships,
the people who leaned in to relationships,
188
658320
5656
że najlepiej powiodło się tym,
którzy opierali się na relacjach
którzy opierali się na relacjach
11:16
with family, with friends, with community.
189
664000
3240
z rodziną, przyjaciółmi czy społecznością.
11:21
So what about you?
190
669080
1976
A wy?
11:23
Let's say you're 25,
or you're 40, or you're 60.
or you're 40, or you're 60.
191
671080
3760
Powiedzmy, że macie 25, 40 albo 60 lat.
11:27
What might leaning in
to relationships even look like?
to relationships even look like?
192
675800
2960
Jak mogłoby wyglądać
opieranie się na relacjach?
opieranie się na relacjach?
11:31
Well, the possibilities
are practically endless.
are practically endless.
193
679760
3120
Możliwości są praktycznie nieskończone.
11:35
It might be something as simple
as replacing screen time with people time
as replacing screen time with people time
194
683600
6096
Można spędzać czas z ludźmi
zamiast przed ekranem
zamiast przed ekranem
11:41
or livening up a stale relationship
by doing something new together,
by doing something new together,
195
689720
4456
albo ożywić nudny związek,
robiąc wspólnie coś nowego,
robiąc wspólnie coś nowego,
11:46
long walks or date nights,
196
694200
2200
pójść na długi spacer
czy wieczorną randkę.
czy wieczorną randkę.
11:49
or reaching out to that family member
who you haven't spoken to in years,
who you haven't spoken to in years,
197
697360
4856
Można dotrzeć do członka rodziny,
z którym nie rozmawiało się od lat,
z którym nie rozmawiało się od lat,
11:54
because those all-too-common family feuds
198
702240
3496
bo te częste rodzinne waśnie
11:57
take a terrible toll
199
705760
2216
bardzo źle wpływają
12:00
on the people who hold the grudges.
200
708000
2080
na ludzi chowających urazę.
12:04
I'd like to close with a quote
from Mark Twain.
from Mark Twain.
201
712000
3920
Chciałbym zakończyć cytatem Marka Twaina.
12:09
More than a century ago,
202
717280
2376
Ponad wiek temu
12:11
he was looking back on his life,
203
719680
2616
wspominał swoje życie
12:14
and he wrote this:
204
722320
1280
i napisał to:
12:16
"There isn't time, so brief is life,
205
724840
3696
"Nie ma czasu, tak krótkie jest życie,
12:20
for bickerings, apologies,
heartburnings, callings to account.
heartburnings, callings to account.
206
728560
5160
na sprzeczki, przeprosiny,
zawiść, wyjaśnienia.
zawiść, wyjaśnienia.
12:26
There is only time for loving,
207
734720
2816
Jest tylko czas na kochanie,
12:29
and but an instant,
so to speak, for that."
so to speak, for that."
208
737560
3720
i to w tej chwili, że się tak wyrażę".
12:34
The good life is built
with good relationships.
with good relationships.
209
742760
4376
Dobre życie jest zbudowane
na dobrych relacjach.
na dobrych relacjach.
12:39
Thank you.
210
747160
1216
Dziękuję.
12:40
(Applause)
211
748400
5440
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priestRobert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history.
Why you should listen
Robert Waldinger is a psychiatrist, psychoanalyst and Zen priest. He is Clinical Professor of Psychiatry at Harvard Medical School and directs the Harvard Study of Adult Development, one of the longest-running studies of adult life ever done. The Study tracked the lives of two groups of men for over 75 years, and it now follows their Baby Boomer children to understand how childhood experience reaches across decades to affect health and wellbeing in middle age. He writes about what science and Zen can teach us about healthy human development.
Dr. Waldinger is the author of numerous scientific papers as well as two books. He teaches medical students and psychiatry residents at Massachusetts General Hospital in Boston, and he is a Senior Dharma Teacher in Boundless Way Zen.
To keep abreast of research findings, insights and more, visit robertwaldinger.com.
Robert Waldinger | Speaker | TED.com