TED Residency
Jason Shen: Looking for a job? Highlight your ability, not your experience
Jason Chen: Tìm việc? Hãy làm nổi bật năng lực, thay vì kinh nghiệm
Filmed:
Readability: 4.9
3,768,300 views
Rất ít người trong chúng ta làm công việc liên quan trực tiếp tới kinh nghiệm trong quá khứ hay những gì học được ở đại học. Hãy lấy TED Resident Jason Chen làm ví dụ; anh học ngành sinh học nhưng sau đó trở thành quản lý sản phẩm tại một công ty công nghệ. Trong bài nói chuyện ngắn và sâu sắc về tiềm năng con người, Shen chia sẻ một vài suy nghĩ về cách những người đang tìm việc có thể làm cho mình trở nên hấp dẫn hơn -- và tại sao các nhà quản lý nên tìm kiếm năng lực thay vì bằng cấp.
Jason Shen - Entrepreneur, talent expert
TED Resident Jason Shen uses data and technology to help leaders identify talent. Full bio
TED Resident Jason Shen uses data and technology to help leaders identify talent. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
You know who I'm envious of?
0
760
1520
Bạn biết tôi ghen tị
với ai không?
với ai không?
00:15
People who work in a job
that has to do with their college major.
that has to do with their college major.
1
3120
3336
Đó là những người làm đúng
chuyên ngành của mình.
chuyên ngành của mình.
00:18
(Laughter)
2
6480
1896
(Cười)
00:20
Journalists who studied journalism,
3
8400
2576
Nhà báo từ ngành báo chí,
00:23
engineers who studied engineering.
4
11000
1960
kĩ sư từ ngành kĩ sư.
Sự thật là những chuyện như vậy
đã không còn là quy luật,
đã không còn là quy luật,
00:26
The truth is, these folks
are no longer the rule,
are no longer the rule,
5
14000
2335
00:28
but the exception.
6
16360
1256
mà là ngoại lệ.
00:29
A 2010 study found that
only a quarter of college graduates
only a quarter of college graduates
7
17640
3176
Một nghiên cứu 2010 cho biết
chỉ có 1/4 sinh viên tốt nghiệp
chỉ có 1/4 sinh viên tốt nghiệp
00:32
work in a field
that relates to their degree.
that relates to their degree.
8
20840
2240
làm đúng chuyên ngành của mình.
00:36
I graduated with not one
but two degrees in biology.
but two degrees in biology.
9
24080
3840
Tôi tốt nghiệp với không chỉ một
mà là hai bằng ngành sinh học.
mà là hai bằng ngành sinh học.
00:40
To my parents' dismay,
I am neither a doctor nor a scientist.
I am neither a doctor nor a scientist.
10
28760
3776
Bố mẹ tôi khá thất vọng vì
tôi không phải là bác sĩ hay nhà khoa học.
tôi không phải là bác sĩ hay nhà khoa học.
00:44
(Laughter)
11
32560
2016
(Cười)
00:46
Years of studying DNA replication
and photosynthesis
and photosynthesis
12
34600
3096
Nhiều năm học về sao chép ADN
và quang hợp
và quang hợp
00:49
did little to prepare me
for a career in technology.
for a career in technology.
13
37720
2640
không hỗ trợ gì cho sự nghiệp của tôi
trong ngành công nghệ.
trong ngành công nghệ.
00:53
I had to teach myself everything
from sales, marketing, strategy,
from sales, marketing, strategy,
14
41120
4336
Tôi phải tự học mọi thứ
từ bán hàng, quảng bá, chiến lược
từ bán hàng, quảng bá, chiến lược
00:57
even a little programming, on my own.
15
45480
2400
thậm chí, còn tự học một ít lập trình.
Tôi chưa bao giờ đảm nhận
chức vụ Quản lý sản phẩm
chức vụ Quản lý sản phẩm
01:01
I had never held the title
of Product Manager
of Product Manager
16
49120
2416
01:03
before I sent my resume in to Etsy.
17
51560
1920
cho đến khi gửi hồ sơ năng lực
đến Etsy.
đến Etsy.
01:06
I had already been turned down
by Google and several other firms
by Google and several other firms
18
54880
3096
Tôi đã bị Google
và vài công ty khác từ chối
và vài công ty khác từ chối
01:10
and was getting frustrated.
19
58000
1400
và cảm thấy rất áp lực.
01:11
The company had recently gone public,
20
59760
2296
Công ty này mới lên sàn chứng khoán,
01:14
so as part of my job application,
21
62080
1776
do đó, một phần trong đơn xin việc,
01:15
I read the IPO filings from cover to cover
22
63880
3576
tôi đọc lần lượt từng hồ sơ IPO một
01:19
and built a website from scratch
which included my analysis of the business
which included my analysis of the business
23
67480
3696
và xây dựng một website
bao gồm bản phân tích kinh doanh
bao gồm bản phân tích kinh doanh
01:23
and four ideas for new features.
24
71200
1920
và bốn ý tưởng về những tính năng mới.
01:26
It turned out the team was actively
working on two of those ideas
working on two of those ideas
25
74240
3536
Hóa ra là công ty đã chủ động tiến hành
hai trong số ý tưởng đó
hai trong số ý tưởng đó
01:29
and had seriously considered a third.
26
77800
2040
và nghiêm túc xem xét ý tưởng thứ ba.
01:33
I got the job.
27
81120
1240
Tôi được nhận.
01:36
We all know people who were ignored
or overlooked at first
or overlooked at first
28
84560
3336
Chúng ta đều biết những người
bị phớt lờ hay đánh giá thấp lúc đầu
bị phớt lờ hay đánh giá thấp lúc đầu
01:39
but went on to prove their critics wrong.
29
87920
2000
nhưng đã đứng lên chứng tỏ
mọi người đã sai.
mọi người đã sai.
01:42
My favorite story?
30
90760
1240
Câu chuyện tôi yêu thích?
01:45
Brian Acton, an engineering manager
31
93080
2896
Brian Acton, một quản lí công nghệ
01:48
who was rejected
by both Twitter and Facebook
by both Twitter and Facebook
32
96000
2856
người từng bị Twitter và Facebook từ chối
01:50
before cofounding WhatsApp,
33
98880
1616
trước khi đồng sáng lập ra WhatsApp,
01:52
the mobile messaging platform
that would sell for 19 billion dollars.
that would sell for 19 billion dollars.
34
100520
3640
nền tảng nhắn tin di động
được bán với giá 19 tỉ đô-la.
được bán với giá 19 tỉ đô-la.
01:57
The hiring systems we built
in the 20th century are failing us
in the 20th century are failing us
35
105800
2936
Hệ thống tuyển dụng được tạo nên
từ thế kỉ 20 đang gây thất vọng
từ thế kỉ 20 đang gây thất vọng
02:00
and causing us to miss out
on people with incredible potential.
on people with incredible potential.
36
108760
3280
và khiến ta bỏ lỡ
những người có tiềm năng ấn tượng.
những người có tiềm năng ấn tượng.
02:05
The advances in robotics
and machine learning
and machine learning
37
113320
2136
Tiến bộ trong ngành robot
và máy học
và máy học
02:07
and transforming the way we work,
38
115480
1976
thay đổi cách ta làm việc,
02:09
automating routine tasks
in many occupations
in many occupations
39
117480
3016
tự động hoá các công việc thường nhật
trong nhiều ngành nghề
trong nhiều ngành nghề
02:12
while augmenting and amplifying
human labor in others.
human labor in others.
40
120520
4080
trong khi tăng cường và mở rộng
nhân công ở các nghề khác.
nhân công ở các nghề khác.
02:17
At this rate, we should all be expecting
to do jobs we've never done before
to do jobs we've never done before
41
125440
4056
Với đà này, chúng ta nên mong đợi được
làm các việc chưa từng làm trước đây
làm các việc chưa từng làm trước đây
02:21
for the rest of our careers.
42
129520
1519
trong phần còn lại của sự nghiệp.
02:24
So what are the tools
and strategies we need
and strategies we need
43
132480
2376
Vậy chúng ta cần công cụ
và chiến lược nào
và chiến lược nào
02:26
to identify tomorrow's high performers?
44
134880
1960
để nhận diện nhân viên giỏi
trong tương lai?
trong tương lai?
02:29
In search for answers, I've consulted
with leaders across many sectors,
with leaders across many sectors,
45
137800
4096
Để tìm kiếm câu trả lời, tôi đã tham khảo
các lãnh đạo từ nhiều ngành nghề,
các lãnh đạo từ nhiều ngành nghề,
02:33
read dozens of reports and research papers
46
141920
2616
đọc hàng chục báo cáo
và tài liệu nghiên cứu
và tài liệu nghiên cứu
02:36
and conducted some of my own
talent experiments.
talent experiments.
47
144560
2720
và thực hiện một số thí nghiệm tài năng
của riêng mình.
của riêng mình.
02:40
My quest is far from over,
48
148000
1896
Hành trình của tôi vẫn chưa chấm dứt,
02:41
but here are three ideas to take forward.
49
149920
2640
nhưng đây là ba ý tưởng
để bạn cân nhắc.
để bạn cân nhắc.
02:45
One: expand your search.
50
153280
2560
Một: mở rộng sự tìm kiếm.
02:48
If we only look for talent
in the same places we always do --
in the same places we always do --
51
156278
2858
Nếu chỉ tìm tài năng
ở cùng một nơi như thường lệ --
ở cùng một nơi như thường lệ --
02:51
gifted child programs, Ivy League schools,
52
159160
2256
chương trình trẻ em tài năng,
trường Ivy League,
trường Ivy League,
02:53
prestigious organizations --
53
161440
1896
các tổ chức uy tín --
02:55
we're going to get
the same results we always have.
the same results we always have.
54
163360
2616
chúng ta sẽ đạt được
cùng một kết quả như trước đây.
cùng một kết quả như trước đây.
02:58
Baseball was transformed
when the cash-strapped Oakland Athletics
when the cash-strapped Oakland Athletics
55
166000
3696
Bóng chày đã chuyển mình
khi đội bóng túng tiền Oakland Athletics
khi đội bóng túng tiền Oakland Athletics
03:01
started recruiting players
who didn't score highly
who didn't score highly
56
169720
2376
bắt đầu chiêu mộ vận động viên
không ghi điểm cao
không ghi điểm cao
03:04
on traditionally valued metrics,
like runs batted in,
like runs batted in,
57
172120
2576
theo những chuẩn mực truyền thống
như chạy nước rút,
như chạy nước rút,
03:06
but who had the ability
to help the team score points
to help the team score points
58
174720
3056
nhưng có khả năng giúp đội bóng ghi điểm
03:09
and win games.
59
177800
1200
và chiến thắng cuộc chơi.
03:11
This idea is taking hold
outside of sports.
outside of sports.
60
179520
2120
Ý tưởng này có tác động
vượt ngoài tầm thể thao.
vượt ngoài tầm thể thao.
Giám đốc Thiết kế và Nghiên cứu
tại Pinterest bảo tôi
tại Pinterest bảo tôi
03:14
The Head of Design
and Research at Pinterest
and Research at Pinterest
61
182480
2296
03:16
told me that they've built
one of the most diverse
one of the most diverse
62
184800
2376
họ đã tạo nên
một trong những đội ngũ đa dạng
một trong những đội ngũ đa dạng
03:19
and high-performing teams
in Silicon Valley
in Silicon Valley
63
187200
2096
và năng suất nhất ở Thung lũng Silicon
03:21
because they believe
that no one type of person
that no one type of person
64
189320
2376
vì họ tin rằng
không một loại người nào
không một loại người nào
03:23
holds a monopoly on talent.
65
191720
1840
nắm độc quyền về tài năng.
03:26
They've worked hard
to look beyond major tech hubs
to look beyond major tech hubs
66
194440
2696
Họ đã nỗ lực tìm kiếm
ngoài các trung tâm công nghệ lớn
ngoài các trung tâm công nghệ lớn
03:29
and focus on designers' portfolios,
67
197160
2256
và tập trung vào hồ sơ của nhà thiết kế,
03:31
not their pedigrees.
68
199440
1320
thay vì dòng dõi (ám chỉ trường lớp)
của họ.
của họ.
03:34
Two: hire for performance.
69
202120
2360
Thứ hai: thuê vì năng suất.
Được truyền cảm hứng từ
trải nghiệm xin việc của chính mình,
trải nghiệm xin việc của chính mình,
03:37
Inspired by my own job experience,
70
205080
2256
03:39
I cofounded a hiring platform
called Headlight,
called Headlight,
71
207360
2696
tôi đã đồng sáng lập
nền tảng tuyển dụng tên Headlight,
nền tảng tuyển dụng tên Headlight,
03:42
which gives candidates
an opportunity to shine.
an opportunity to shine.
72
210080
2640
thứ sẽ cho các ứng cử viên
cơ hội toả sáng.
cơ hội toả sáng.
Giống như các đội có buổi tập thử
và các vở kịch có thử vai,
và các vở kịch có thử vai,
03:45
Just as teams have tryouts
and plays have auditions,
and plays have auditions,
73
213360
2856
03:48
candidates should be asked
to demonstrate their skills
to demonstrate their skills
74
216240
2576
các cử viên được yêu cầu
thể hiện những kỹ năng của mình
thể hiện những kỹ năng của mình
03:50
before they're hired.
75
218840
1416
trước khi được thuê.
03:52
Our clients are benefiting
from 85 years of employment research,
from 85 years of employment research,
76
220280
3376
Khách hàng của chúng tôi được hưởng lợi
từ 85 năm nghiên cứu việc làm,
từ 85 năm nghiên cứu việc làm,
03:55
which shows that work samples
77
223680
1576
cho thấy mẫu thử việc
là một trong những yếu tố
là một trong những yếu tố
03:57
are one of the best predictors
of success on the job.
of success on the job.
78
225280
2560
dự đoán thành công
trong công việc.
trong công việc.
04:00
If you're hiring a data analyst,
79
228800
1576
Khi thuê một nhà phân tích dữ liệu,
04:02
give them a spreadsheet of historical data
and ask them for their key insights.
and ask them for their key insights.
80
230400
3736
hãy đưa họ một bảng tính dữ liệu lịch sử
và hỏi về những thông tin quan trọng.
và hỏi về những thông tin quan trọng.
04:06
If you're hiring a marketing manager,
81
234160
1816
Nếu thuê một quản lý tiếp thị,
04:08
have them plan a launch campaign
for a new product.
for a new product.
82
236000
2416
hãy yêu cầu họ
lên kế hoạch tung sản phẩm mới.
lên kế hoạch tung sản phẩm mới.
04:10
And if you're a candidate,
don't wait for an employer to ask.
don't wait for an employer to ask.
83
238440
3176
Nếu bạn là ứng cử viên,
đừng đợi quản lý hỏi.
đừng đợi quản lý hỏi.
04:13
Seek out ways to showcase
your unique skills and abilities
your unique skills and abilities
84
241640
4256
Hãy tìm cách thể hiện kỹ năng
và năng lực của riêng mình,
và năng lực của riêng mình,
04:17
outside of just the standard
resume and cover letter.
resume and cover letter.
85
245920
2480
ngoài hồ sơ và thư xin việc cơ bản.
04:21
Three: get the bigger picture.
86
249040
3040
Thứ ba: nhìn toàn cảnh.
04:24
I've heard about recruiters who are quick
to label a candidate a job-hopper
to label a candidate a job-hopper
87
252640
3536
Tôi đã nghe về những nhà tuyển dụng
vội xem một ứng cử viên là kẻ nhảy việc
vội xem một ứng cử viên là kẻ nhảy việc
04:28
based on a single
short stint on their resume;
short stint on their resume;
88
256200
2696
dựa trên một rắc rối nhỏ duy nhất
trong hồ sơ của họ;
trong hồ sơ của họ;
04:30
read about professors who are more likely
to ignore identical messages from students
to ignore identical messages from students
89
258920
4240
và đã đọc về những giáo sư có khả năng cao
bỏ qua những lời nhắn từ học sinh
bỏ qua những lời nhắn từ học sinh
04:36
because their name
was black or Asian instead of white.
was black or Asian instead of white.
90
264320
3720
vì tên họ là tên người da đen hoặc châu Á
thay vì là da trắng.
thay vì là da trắng.
04:40
I was almost put on
a special needs track as a child.
a special needs track as a child.
91
268840
2480
Lúc nhỏ, tôi gần như phải chịu
sự chăm sóc đặc biệt.
sự chăm sóc đặc biệt.
04:44
A month into kindergarten,
92
272120
1616
Sau một tháng học mẫu giáo,
giáo viên viết một ghi chú dài một trang
giáo viên viết một ghi chú dài một trang
04:45
my teacher wrote a page-long memo
93
273760
1616
04:47
noting that I was impulsive,
94
275400
1896
lưu ý rằng tôi bốc đồng,
04:49
had a short attention span,
95
277320
1736
khó tập trung,
04:51
and despite my wonderful curiosity,
96
279080
2096
và dù có óc tò mò tuyệt vời,
04:53
I was exhausting to work with.
97
281200
2016
tôi khiến người khác kiệt sức.
04:55
(Laughter)
98
283240
1600
(Cười)
04:58
The principal asked
my parents into a meeting,
my parents into a meeting,
99
286000
2856
Hiệu trưởng mời bố mẹ tôi
dự cuộc họp,
dự cuộc họp,
05:00
asked my mother if there
had been complications at birth
had been complications at birth
100
288880
2856
hỏi mẹ tôi xem tôi có gặp biến chứng
khi sinh không
khi sinh không
05:03
and suggested I meet
with a school psychologist.
with a school psychologist.
101
291760
2976
và khuyên tôi gặp bác sỹ tâm lý ở trường.
05:06
My father saw what was happening
102
294760
1576
Bố tôi thấy những gì đang diễn ra
05:08
and quickly explained
our family situation.
our family situation.
103
296360
2080
và nhanh chóng giải thích
về hoàn cảnh gia đình.
về hoàn cảnh gia đình.
05:11
As recent immigrants,
we lived in the attic
we lived in the attic
104
299320
2456
Là người mới nhập cư,
chúng tôi sống trên gác xép
chúng tôi sống trên gác xép
05:13
of a home that cared for adults
with mental disabilities.
with mental disabilities.
105
301800
3000
của một ngôi nhà chăm sóc
cho người mắc bệnh tâm thần.
cho người mắc bệnh tâm thần.
05:17
My parents worked nights
to make ends meet,
to make ends meet,
106
305320
2296
Bố mẹ tôi làm việc xuyên đêm để kiếm sống,
05:19
and I had little opportunity
to spend time with kids my own age.
to spend time with kids my own age.
107
307640
3040
và tôi không có nhiều cơ hội
chơi chung với bạn bè cùng lứa.
chơi chung với bạn bè cùng lứa.
05:23
Is it really a surprise
that an understimulated five-year-old boy
that an understimulated five-year-old boy
108
311880
3656
Có thật sự là bất ngờ
khi một đứa trẻ lên năm
khi một đứa trẻ lên năm
05:27
might be a little excited
in a kindergarten classroom
in a kindergarten classroom
109
315560
2536
hơi tăng động
trong lớp mẫu giáo
trong lớp mẫu giáo
05:30
after an entire summer by himself?
110
318120
1760
sau khi đã trải qua
cả một mùa hè một mình?
cả một mùa hè một mình?
05:33
Until we get a holistic view of someone,
111
321160
3256
Cho đến khi
có cái nhìn toàn diện về ai đó,
có cái nhìn toàn diện về ai đó,
05:36
our judgment of them
will always be flawed.
will always be flawed.
112
324440
3280
đánh giá của chúng ta về họ
sẽ luôn mắc sai lầm.
sẽ luôn mắc sai lầm.
05:40
Let's stop equating
experience with ability,
experience with ability,
113
328920
4136
Hãy ngừng xem năng lực
và kinh nghiệm là một,
và kinh nghiệm là một,
05:45
credentials with competence.
114
333080
1800
bằng cấp và tài năng là một.
05:47
Let's stop settling
for the safe, familiar choice
for the safe, familiar choice
115
335720
3376
Hãy ngừng chấp nhận
lựa chọn quen thuộc, an toàn
lựa chọn quen thuộc, an toàn
05:51
and leave the door open
for someone who could be amazing.
for someone who could be amazing.
116
339120
2960
và trao cơ hội
cho những người tuyệt vời.
cho những người tuyệt vời.
05:55
We need employers to let go
of outdated hiring practices
of outdated hiring practices
117
343520
3256
Các nhà quản lý cần từ bỏ
những quy tắc tuyển dụng lỗi thời
những quy tắc tuyển dụng lỗi thời
05:58
and embrace new ways
of identifying and cultivating talent,
of identifying and cultivating talent,
118
346800
3560
và tiếp nhận những cách mới mẻ
để nhận diện và nuôi dưỡng tài năng,
để nhận diện và nuôi dưỡng tài năng,
06:03
and candidates can help
by learning to tell their story
by learning to tell their story
119
351080
3096
và các ứng cử viên có thể hỗ trợ
bằng việc học cách kể chuyện
bằng việc học cách kể chuyện
06:06
in powerful and compelling ways.
120
354200
1560
theo hướng mạnh mẽ và thu hút.
06:08
We could live in a world where people
are seen for what they're truly capable of
are seen for what they're truly capable of
121
356920
3800
Chúng ta có thể sống trong thế giới mà
người ta được công nhận dựa vào năng lực
người ta được công nhận dựa vào năng lực
và có cơ hội để nhận ra
tiềm năng thực sự của mình.
tiềm năng thực sự của mình.
06:13
and have the opportunity
to realize their full potential.
to realize their full potential.
122
361640
3440
06:18
So let's go out and build it.
123
366320
1960
Vậy, hãy bước ra và xây dựng nó.
06:21
Thank you.
124
369040
1416
Xin cảm ơn.
06:22
(Applause)
125
370480
6760
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Jason Shen - Entrepreneur, talent expertTED Resident Jason Shen uses data and technology to help leaders identify talent.
Why you should listen
Jason Shen is the co-founder and CEO of Headlight, a performance hiring platform, creator of The Talent Playbook, and has been featured in the New York Times, Fast Company, Quartz and The Atlantic.
He serves on the board of directors for the Presidential Innovation Fellows Foundation and runs The Asian American Man Study, an annual survey of American men of East, Southeast and Asian descent.
Prior to Headlight, Shen was a product manager at Etsy, a 2013 Presidential Innovation Fellow under President Obama, and the cofounder of a Y Combinator-backed startup called Ridejoy.
Shen holds a BS and MS in Biology from Stanford University, where he was captain of the 2009 NCAA championship-winning men’s gymnastics team. In 2014, he set the Guinness World Record for most number of Aztec push-ups completed in one minute.
Jason Shen | Speaker | TED.com