TEDxDanubia
Brett Hennig: What if we replaced politicians with randomly selected people?
Brett Hennig: Politikacıları rastgele seçilmiş insanlarla değiştirsek ne olurdu?
Filmed:
Readability: 4.1
1,634,208 views
Demokrasinin bozulduğunu düşünüyorsanız, işte size bir fikir, politikacıları rastgele seçilmiş insanlarla değiştirelim. Yazar ve aktivist Brett Hennig, çok çetin bir konuyu, kökleri eski Atina'ya uzanan, kalabalığın bilgeliği ve herkesin büyük yararına dengeli kararlar veren sıradan insanlara güvenmek olan, kura ile seçme demokrasisi veya hükûmet yetkililerinin rastgele seçimi hususunu anlatıyor. Kulağa saçma mı geliyor? Partizan politikacılardan arınmış bir dünyayı oluşturmak için bu sistemin nasıl çalışabileceği hakkında daha fazlasını öğrenin.
Brett Hennig - Author, activist
Brett Hennig co-founded and directs the Sortition Foundation, which campaigns to institute the use of stratified, random selection (also called sortition) in government. Full bio
Brett Hennig co-founded and directs the Sortition Foundation, which campaigns to institute the use of stratified, random selection (also called sortition) in government. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I want to talk about
one of the big questions,
one of the big questions,
0
532
3522
Önemli konulardan biri hakkında
konuşmak istiyorum,
konuşmak istiyorum,
00:16
perhaps the biggest question:
1
4078
2534
belki de en önemlisi:
00:18
How should we live together?
2
6636
1840
Nasıl beraber yaşamalıyız?
00:20
How should a group of people,
who perhaps live in a city
who perhaps live in a city
3
8500
4451
Muhtemelen aynı şehir veya kıta,
hatta aynı dünyada yaşayan
hatta aynı dünyada yaşayan
00:24
or in the continent
4
12975
1159
bir grup insan
00:26
or even the whole globe,
5
14158
1284
nasıl birlikte yaşayarak
00:27
share and manage common resources?
6
15466
2770
ortak kaynakları nasıl
paylaşmalı ve yönetmeli?
paylaşmalı ve yönetmeli?
Bizi yönetecek kanunları nasıl yapmalıyız?
00:30
How should we make
the rules that govern us?
the rules that govern us?
7
18260
2952
00:33
This has always been
an important question.
an important question.
8
21236
2301
Bu daima çok önemli bir soru olmuştur.
Bugün, bu sorunun daha da önem
kazandığını düşünüyorum,
kazandığını düşünüyorum,
00:35
And today, I think
it's even more important than ever
it's even more important than ever
9
23561
2786
eğer artan eşitsizlik, iklim değişikliği,
sığınmacı sorunları gibi
sığınmacı sorunları gibi
00:38
if we want to address rising inequality,
climate change, the refugee crisis,
climate change, the refugee crisis,
10
26371
5110
00:43
just to name a few major issues.
11
31505
2580
bir takım büyük problemleri
ele almak istiyorsak.
ele almak istiyorsak.
00:46
It's also a very old question.
12
34109
2706
Bu ayrıca oldukça eski bir soru.
Düzenli bir toplum yapısına
geçtiğimizden bu yana
geçtiğimizden bu yana
00:48
Humans have been asking
themselves this question
themselves this question
13
36839
2398
insanoğlu bu soruyu kendine sormakta.
00:51
ever since we lived
in organized societies.
in organized societies.
14
39261
2935
Tıpkı bu adam gibi, Platon.
00:54
Like this guy, Plato.
15
42220
2138
00:56
He thought we needed benevolent guardians
16
44786
2125
O herkes için daha iyi
olana karar verebilen
olana karar verebilen
00:58
who could make decisions
for the greater good of everyone.
for the greater good of everyone.
17
46935
3736
iyiliksever koruyuculara
ihtiyacımız olduğunu düşündü.
ihtiyacımız olduğunu düşündü.
01:02
Kings and queens thought
they could be those guardians,
they could be those guardians,
18
50695
3579
Krallar ve kraliçeler onların
kendileri olabileceğini düşündüler,
kendileri olabileceğini düşündüler,
01:06
but during various revolutions,
they tended to lose their heads.
they tended to lose their heads.
19
54298
3620
fakat çeşitli devrimlerle hayatlarını
kaybetmekle karşı karşıya kaldılar.
kaybetmekle karşı karşıya kaldılar.
Bu adamı belki tanıyorsunuz.
01:10
And this guy, you probably know.
20
58473
2398
Macaristan'da onun ''Nasıl
beraber yaşarız?'' sorusuna
beraber yaşarız?'' sorusuna
01:12
Here in Hungary, you lived for many years
21
60895
2071
01:14
under one attempt to implement
his answer of how to live together.
his answer of how to live together.
22
62990
4077
verdiği cevap bulma girişiminin
altında yıllardır yaşadınız.
altında yıllardır yaşadınız.
01:19
His answer was brutal, cruel and inhumane.
23
67886
3079
Onun cevabı ise gaddar,
acımasız ve insanlık dışıydı.
acımasız ve insanlık dışıydı.
01:23
But a different answer,
a different kind of answer,
a different kind of answer,
24
71315
3183
Fakat farklı bir cevap,
farklı türde bir cevap,
farklı türde bir cevap,
01:26
which went more or less
into hibernation for 2,000 years,
into hibernation for 2,000 years,
25
74522
3865
aşağı yukarı iki bin yıllık
kış uykusuna yatmış,
kış uykusuna yatmış,
son zamanlardaki en büyük
başarıya sahip bir cevap.
başarıya sahip bir cevap.
01:30
has had profound recent success.
26
78411
3117
01:33
That answer is, of course, democracy.
27
81552
2484
Bu cevap tabii ki demokrasi.
01:36
If we take a quick look
at the modern history of democracy,
at the modern history of democracy,
28
84839
3325
Eğer modern demokrasi tarihine
hızlıca bir göz atarsak
hızlıca bir göz atarsak
01:40
it goes something like this.
29
88188
1635
şöyle olduğunu görürüz.
01:41
Along here, we're going
to put the last 200 years.
to put the last 200 years.
30
89847
3293
Buraya, son iki yüz yılı koyacağız.
Üst tarafa da demokrasi
sayısını koyacağız.
sayısını koyacağız.
01:45
Up here, we're going to put
the number of democracies.
the number of democracies.
31
93164
3016
01:48
And the graph does this,
32
96204
1928
Grafik şu şekilde oluştu
01:50
the important point of which,
33
98569
1826
buradaki önemli nokta,
01:52
is this extraordinary increase over time,
34
100419
3253
zamanla görülen olağanüstü artış,
01:55
which is why the 20th century
35
103696
1778
işte bu nedenle yirminci yüzyıl
01:57
has been called the century
of democracy's triumph,
of democracy's triumph,
36
105498
3143
demokrasi zaferinin asrı
olarak adlandırılır.
olarak adlandırılır.
02:00
and why, as Francis Fukuyama said in 1989,
37
108665
3428
Nedense 1989'da Francis
Fukuyama'nın dediği gibi,
Fukuyama'nın dediği gibi,
02:04
some believe that we have reached
the end of history,
the end of history,
38
112117
3005
kimileri cevabı liberal demokrasi olan
02:07
that the question of how to live together
has been answered,
has been answered,
39
115146
3662
''Nasıl beraber yaşarız?'' sorusunun
02:10
and that answer is liberal democracy.
40
118832
2480
sonuna vardığımıza inanıyor.
02:13
Let's explore that assertion, though.
41
121696
2080
Yine de bu savı inceleyelim.
02:15
I want to find out what you think.
42
123800
1856
Ne düşündüğünüzü öğrenmek istiyorum.
02:17
So I'm going to ask you two questions,
43
125680
1889
Bu sebeple size iki soru soracağım,
02:19
and I want you to put your hands up
44
127593
1745
eğer katılıyorsanız
ellerinizi kaldırmanızı istiyorum.
02:21
if you agree.
45
129362
1151
02:22
The first question is: Who thinks
living in a democracy is a good thing?
living in a democracy is a good thing?
46
130537
4278
İlk sorum: Kimler demokrasi içinde
yaşamak güzel bir şey diye düşünüyor?
yaşamak güzel bir şey diye düşünüyor?
02:27
Who likes democracy?
47
135246
1462
Kimler demokrasiyi seviyor?
Daha iyi bir sistem düşünebiliyorsanız
ellerinizi kaldırmayın.
ellerinizi kaldırmayın.
02:28
If you can think of a better system,
keep your hands down.
keep your hands down.
48
136732
3000
02:31
Don't worry about those
who didn't raise their hands,
who didn't raise their hands,
49
139756
2492
Ellerini kaldırmayanlar endişe etmesin,
daha iyisini düşündüklerinden eminim.
02:34
I'm sure they mean very well.
50
142272
1400
02:35
The second question is:
51
143696
1509
İkinci sorum:
Kimler demokrasimizin
iyi çalıştığını düşünüyor?
iyi çalıştığını düşünüyor?
02:37
Who thinks our democracies
are functioning well?
are functioning well?
52
145229
3280
02:41
Come on, there must be one politician
in the audience somewhere.
in the audience somewhere.
53
149908
3045
Hadi ama! Seyircilerin arasında
bir politikacı olmalı!
bir politikacı olmalı!
02:44
(Laughter)
54
152977
1100
(Kahkahalar)
Hayır.
02:46
No.
55
154101
1150
02:47
But my point is, if liberal democracy
is the end of history,
is the end of history,
56
155275
4704
Ama bence şayet liberal demokrasi
tarihinin sonuna geldiysek
tarihinin sonuna geldiysek
burada büyük bir tezat veya terslik var.
02:52
then there's a massive paradox
or contradiction here.
or contradiction here.
57
160003
3611
02:55
Why is that?
58
163967
1152
Neden peki?
Pekala, ilk soru ideal demokrasi hakkında,
02:57
Well, the first question
is about the ideal of democracy,
is about the ideal of democracy,
59
165143
3851
03:01
and all these qualities
are very appealing.
are very appealing.
60
169018
2850
tüm bu özellikler çok albenili.
03:04
But in practice, it's not working.
61
172345
2016
Ancak uygulamada bu işlemiyor.
03:06
And that's the second question.
62
174385
1730
İşte ikinci soru.
03:08
Our politics is broken,
our politicians aren't trusted,
our politicians aren't trusted,
63
176139
4184
Politikamız bozuldu,
politikacılarımız güvenilmez,
politikacılarımız güvenilmez,
03:12
and the political system is distorted
by powerful vested interests.
by powerful vested interests.
64
180347
4140
politik sistemimiz yerleşik ve güçlü
çıkarlarımız tarafından saptırılmış.
çıkarlarımız tarafından saptırılmış.
Bana göre bu tezatlığı
çözmenin iki yolu var.
çözmenin iki yolu var.
03:17
I think there's two ways
to resolve this paradox.
to resolve this paradox.
65
185259
3000
03:20
One is to give up on democracy;
it doesn't work.
it doesn't work.
66
188656
3279
İlki çalışmayan bu demokrasiyi bırakmak.
03:23
Let's elect a populist demagogue
who will ignore democratic norms,
who will ignore democratic norms,
67
191959
3697
Liberal özgürlükleri çiğneyen
demokratik normları umursamayacak,
demokratik normları umursamayacak,
03:27
trample on liberal freedoms
68
195680
1502
sadece birtakım şeyleri halleden
03:29
and just get things done.
69
197206
1633
popülist siyasetçileri seçelim .
Diğer seçenek, bana göre,
bozulan bu sistemi onarmak
bozulan bu sistemi onarmak
03:30
The other option, I think,
is to fix this broken system,
is to fix this broken system,
70
198863
3897
pratiği ideale daha da yakınlaştırmak
03:34
to bring the practice closer to the ideal
71
202784
2857
03:37
and put the diverse voices of society
in our parliaments
in our parliaments
72
205665
3484
toplumun farklı seslerini
parlementomuzun içine yerleştirmek,
parlementomuzun içine yerleştirmek,
onları önemsemek ve uzun vadede
herkesin iyiliği için
herkesin iyiliği için
03:41
and get them to make considered,
evidence-based laws
evidence-based laws
73
209173
2984
delile dayalı kanunlar yapmak.
03:44
for the long-term good of everyone.
74
212181
2040
03:46
Which brings me to my epiphany,
75
214245
2293
Bu beni aydınlatmya getiriyor,
kendi aydınlanma anıma.
03:48
my moment of enlightenment.
76
216562
1635
03:50
And I want you to get critical.
77
218221
1532
Şu sorgulamayı yapın.
03:51
I want you to ask yourselves,
"Why wouldn't this work?"
"Why wouldn't this work?"
78
219777
2799
Kendinize ''Neden bu çalışmıyor?''
diye sormanızı istiyorum.
diye sormanızı istiyorum.
03:54
And then come and talk to me
afterwards about it.
afterwards about it.
79
222600
2333
Sonra gelin bu konu hakkında konuşalım.
03:57
Its technical name is "sortition."
80
225363
2383
Teknik adı ''kura ile seçme'' olsa da
bunun bilinen adı ''rastgele seçim''.
04:00
But its common name is "random selection."
81
228196
2452
Fikir aslında oldukça basit:
04:03
And the idea is actually very simple:
82
231029
2944
insanları rastgele seçiyoruz
ve onları parlementoya koyuyoruz.
ve onları parlementoya koyuyoruz.
04:06
we randomly select people
and put them in parliament.
and put them in parliament.
83
234537
3206
04:10
(Laughter)
84
238148
1151
(Kahkahalar)
Bu konu üzerinde birazcık
daha düşünelim mi?
daha düşünelim mi?
04:11
Let's think about that
for a few more minutes, shall we?
for a few more minutes, shall we?
85
239323
2683
04:14
Imagine we chose you and you
and you and you and you down there
and you and you and you down there
86
242030
4444
Sizi, sizi ve biraz ilerideki sizi
seçtğimizi hayal edin
seçtğimizi hayal edin
04:18
and a bunch of other random people,
87
246498
2031
ve bir grup başka rastgele insanı,
04:20
and we put you in our parliament
for the next couple of years.
for the next couple of years.
88
248553
3142
sizi gelecek birkaç yıl için
parlemetomuza koyuyoruz.
parlemetomuza koyuyoruz.
04:23
Of course, we could stratify the selection
to make sure that it matched
to make sure that it matched
89
251719
4269
Tabii ki, ülkenin demografik
ve sosyoekonomik profiline göre
ve sosyoekonomik profiline göre
04:28
the socioeconomic and demographic
profile of the country
profile of the country
90
256012
3580
ve doğruca temsil eden insan örnekleriyle
eşleştiğinden emin olmak için
bu seçimi sınıflandırabilirdik.
bu seçimi sınıflandırabilirdik.
04:31
and was a truly representative
sample of people.
sample of people.
91
259616
3382
04:35
Fifty percent of them would be women.
92
263022
2578
Yüzde ellisi kadın olurdu.
Çoğu genç, bir kısmı olgun,
04:37
Many of them would be young,
some would be old,
some would be old,
93
265624
2810
04:40
a few would be rich,
94
268458
1325
daha az bir kısmı zengin,
ancak çoğu sizin ve benim gibi
sıradan insanlar olurdu.
sıradan insanlar olurdu.
04:41
but most of them would be
ordinary people like you and me.
ordinary people like you and me.
95
269807
3982
04:46
This would be a microcosm of society.
96
274396
3699
Bu toplumun bir mikrokozmosudur.
Bu mikrokozm hepimizin nasıl
düşündüğü benzetimini yapabilir,
düşündüğü benzetimini yapabilir,
04:50
And this microcosm would simulate
how we would all think,
how we would all think,
97
278119
4212
04:54
if we had the time, the information
98
282355
3044
tabii eğer politik kararların
ahlaki özüne inmek için
ahlaki özüne inmek için
vaktimiz, bilgimiz
ve iyi bir yöntemimiz olsaydı.
ve iyi bir yöntemimiz olsaydı.
04:57
and a good process to come to
the moral crux of political decisions.
the moral crux of political decisions.
99
285423
4577
Bu grubun içinde olamayabilirsiniz,
05:02
And although you may not be in that group,
100
290024
2063
fakat yaşıtınız, hemcinsiniz,
05:04
someone of your age,
someone of your gender,
someone of your gender,
101
292111
2151
05:06
someone from your location
and someone with your background
and someone with your background
102
294286
2873
hemşehriniz ve sizinle
aynı geçmişe sahip olan birisi
aynı geçmişe sahip olan birisi
bu odada olabilir.
05:09
would be in that room.
103
297183
1466
Onlar tarafından alınan kararlar
kalabalığın bilgeliği üzerine inşa edilir.
kalabalığın bilgeliği üzerine inşa edilir.
05:11
The decisions made by these people
would build on the wisdom of crowds.
would build on the wisdom of crowds.
104
299743
4120
05:15
They would become more
than the sum of their parts.
than the sum of their parts.
105
303887
2396
Onlar parçalarının
toplamından daha fazlası.
toplamından daha fazlası.
05:18
They would become critical thinkers
106
306307
2024
Eleştirel düşünürler hâline gelirler,
05:20
with access to experts,
107
308355
1820
tepeden bakmayan, her zaman hazır olan
uzmanlara erişimleri olur.
05:22
who would be on tap but not on top.
108
310199
3132
05:25
And they could prove
that diversity can trump ability
that diversity can trump ability
109
313355
3508
Onlar toplumsal soru
ve sorunlarla karşılaştıklarında
ve sorunlarla karşılaştıklarında
05:28
when confronting the wide array
of societal questions and problems.
of societal questions and problems.
110
316887
4860
farklılıkların yeteneği
geliştirdiğini kanıtladı.
geliştirdiğini kanıtladı.
05:34
It would not be government
by public opinion poll.
by public opinion poll.
111
322466
3855
Kamuouyu yoklamasıyla idareci olunmaz.
05:38
It would not be government by referendum.
112
326855
3190
Referandumla idareci olunmaz.
05:42
These informed, deliberating people
would move beyond public opinion
would move beyond public opinion
113
330069
5207
Bu bilgili müzakereci insanlar
kamuoyu oluşturmak için
kamuoyu oluşturmak için
halkın düşüncelerinin de ötesine geçerler.
05:47
to the making of public judgments.
114
335300
2614
05:50
However, there would be
one major side effect:
one major side effect:
115
338866
3221
Yine de bu sistemin
büyük bir yan etkisi var:
büyük bir yan etkisi var:
05:54
if we replaced elections with sortition
116
342724
2832
şayet seçimlerle
''kura ile seçmeyi'' değiştirip
''kura ile seçmeyi'' değiştirip
05:57
and made our parliament
truly representative of society,
truly representative of society,
117
345580
3688
parlementomuzu da toplumun tamamını
temsil edecek şekilde oluştursaydık
temsil edecek şekilde oluştursaydık
bu politikacıların sonu demek olurdu.
06:01
it would mean the end of politicians.
118
349292
2849
06:04
And I'm sure we'd all be
pretty sad to see that.
pretty sad to see that.
119
352165
2499
Eminim ki bunu gördüğümüz için
oldukça üzgün olurduk.
oldukça üzgün olurduk.
06:06
(Laughter)
120
354688
2098
(Kahkahalar)
Çok ilginç bir biçimde,
06:08
Very interestingly,
121
356810
1712
06:10
random selection was a key part
of how democracy was done
of how democracy was done
122
358546
3689
antik Atina'da rastgele seçim
demokrasinin nasıl yapıldığının
demokrasinin nasıl yapıldığının
06:14
in ancient Athens.
123
362259
1866
püf noktasıydı.
Bu alete ''kleroteria'' denmiş.
06:16
This machine, this device,
is called a kleroteria.
is called a kleroteria.
124
364149
3373
06:19
It's an ancient Athenian
random-selection device.
random-selection device.
125
367546
3483
Eski Atina'daki rastgele seçim aleti.
06:23
The ancient Athenians
randomly selected citizens
randomly selected citizens
126
371053
3223
Eski Atinalılar, siyasi makamlarının
büyük çoğunluğunu doldurmak için
büyük çoğunluğunu doldurmak için
06:26
to fill the vast majority
of their political posts.
of their political posts.
127
374300
4100
vatandaşları rastgele seçti.
06:30
They knew that elections
were aristocratic devices.
were aristocratic devices.
128
378828
4075
Onlar seçimin aristokratik
bir araç olduğunu biliyordu.
bir araç olduğunu biliyordu.
06:34
They knew that career politicians
were a thing to be avoided.
were a thing to be avoided.
129
382927
4206
Kariyerci politikacılardan kaçınılması
gerektiğini de biliyorlardı.
gerektiğini de biliyorlardı.
06:39
And I think we know these things as well.
130
387157
2507
Ayrıca bizim de bunu
bildiğimizi düşünüyorum.
bildiğimizi düşünüyorum.
Fakat rastgele seçimin
antik kullanımından daha ilginç olan
antik kullanımından daha ilginç olan
06:41
But more interesting than
the ancient use of random selection
the ancient use of random selection
131
389688
3793
06:45
is its modern resurgence.
132
393505
2172
onun çağdaş oluşumudur.
Siyasette, rastgele seçimin
meşruluğunun yeniden keşfi
meşruluğunun yeniden keşfi
06:47
The rediscovery of the legitimacy
of random selection in politics
of random selection in politics
133
395701
4730
06:52
has become so common lately,
134
400455
1864
son zamanlarda çok yagın hâle geldi,
06:54
that there's simply
too many examples to talk about.
too many examples to talk about.
135
402343
2686
öyle ki hakkında konuşmak için
birçok örnek mevcut.
birçok örnek mevcut.
06:57
Of course, I'm very aware
that it's going to be difficult
that it's going to be difficult
136
405053
2786
Tabii ki bunun bizim
parlementomuzda kurulmasının
parlementomuzda kurulmasının
çok zor olacağının oldukça farkındayım.
06:59
to institute this in our parliaments.
137
407863
2627
Arkadaşlarınıza şunu söylemeyi deneyin,
07:02
Try this -- say to your friend,
138
410514
1714
''Bence parlementomuzu rastgele seçilmiş
insanlarla doldurmalıyız.''
insanlarla doldurmalıyız.''
07:04
"I think we should populate our parliament
with randomly selected people."
with randomly selected people."
139
412252
3809
07:08
"Are you joking?
140
416085
1165
''Şaka mı yapıyorsun?
07:09
What if my neighbor gets chosen?
141
417274
1534
Ya benim komşum seçilirse?
Aptal şey çöplerini bile ayırt edemiyor.''
07:10
The fool can't even
separate his recycling."
separate his recycling."
142
418832
2475
07:13
But the perhaps surprising
but overwhelming and compelling evidence
but overwhelming and compelling evidence
143
421331
4746
Belki şaşırtıcı, fakat tüm bu örneklerin
baskın ve ikna edici kanıtları şu ki
07:18
from all these modern examples
144
426101
1921
07:20
is that it does work.
145
428046
1944
bu sistem çalışıyor.
Şayet insanlara sorumluluk verirseniz
onlar da sorumlu alarak hareket eder.
onlar da sorumlu alarak hareket eder.
07:22
If you give people responsibility,
they act responsibly.
they act responsibly.
146
430014
4124
07:26
Don't get me wrong -- it's not a panacea.
147
434678
2256
Sakın yanlış anlamayın,
her derde deva demiyorum.
her derde deva demiyorum.
07:28
The question is not:
Would this be perfect?
Would this be perfect?
148
436958
3008
Soru şu değil: Mükemmel olur muydu?
07:31
Of course not.
149
439990
1151
Tabii ki değil.
07:33
People are fallibly human,
150
441165
1365
İnsanlar yanılabilirler
ve yanıltıcı etkiler de
varlığını sürdürecek.
varlığını sürdürecek.
07:34
and distorting influences
will continue to exist.
will continue to exist.
151
442554
2940
Asıl soru: Daha iyi olur mu?
07:37
The question is: Would it be better?
152
445875
2701
En azından bana göre
bu sorunun cevabı kesinlikle evet.
bu sorunun cevabı kesinlikle evet.
07:40
And the answer to that question,
to me at least, is obviously yes.
to me at least, is obviously yes.
153
448600
4628
Bu bizi orjinal sorumuza döndürüyor:
07:45
Which gets us back
to our original question:
to our original question:
154
453252
3215
Beaber nasıl yaşamalıyız?
07:49
How should we live together?
155
457010
1941
07:50
And now we have an answer:
156
458975
1754
Artık bir cevabımız var:
07:52
with a parliament that uses sortition.
157
460753
3361
kurayla seçme yöntemini
kullanan parlemento ile.
kullanan parlemento ile.
07:56
But how would we get from here to there?
158
464745
2848
Ancak bu noktadan oraya nasıl geçeriz?
07:59
How could we fix our broken system
159
467617
2341
Bozulan sistemimizi nasıl onarabilir
08:01
and remake democracy for the 21st century?
160
469982
3275
ve yirmi birinci yüzyıl için
demokrasiyi nasıl yeniden inşa ederiz?
demokrasiyi nasıl yeniden inşa ederiz?
Aslında, yapabileceğimiz bir çok şey var,
08:05
Well, there are several
things that we can do,
things that we can do,
161
473784
3222
doğrusu bunlar şu anda meydana geliyor.
08:09
and that are, in fact,
happening right now.
happening right now.
162
477030
3071
08:12
We can experiment with sortition.
163
480125
1842
Kura ile seçmeyi tecrübe edebiliriz.
08:13
We can introduce it to schools
and workplaces and other institutions,
and workplaces and other institutions,
164
481991
4229
Bunu okullar iş alanları
ve diğer kurumlarda uygulayabiliriz,
ve diğer kurumlarda uygulayabiliriz,
tıpkı Democracy In Practice projesinin
Bolivya'da yaptığı gibi.
Bolivya'da yaptığı gibi.
08:18
like Democracy In Practice
is doing in Bolivia.
is doing in Bolivia.
165
486244
3087
08:21
We can hold policy juries
and citizens' assemblies,
and citizens' assemblies,
166
489355
3198
Siyaset jürisi ve halk
meclisi düzenleyebiliriz,
meclisi düzenleyebiliriz,
08:24
like the newDemocracy Foundation
is doing in Australia,
is doing in Australia,
167
492577
3034
tıpkı newDemocracy Foundation'ın
Avustralya'da yaptığı gibi
Avustralya'da yaptığı gibi
Jefferson Center'ın ABD'de yaptığı gibi
08:27
like the Jefferson Center
is doing in the US
is doing in the US
168
495635
2412
ve İrlanda hükûmetinin
şu anda yaptığı gibi.
şu anda yaptığı gibi.
08:30
and like the Irish government
is doing right now.
is doing right now.
169
498071
2980
08:33
We could build a social movement
demanding change,
demanding change,
170
501508
2896
Değişim talepli
sosyal hareket kurabiliriz,
sosyal hareket kurabiliriz,
08:36
which is what the Sortition Foundation
is doing in the UK.
is doing in the UK.
171
504428
3207
Sortition Foundation'ın
Birleşik Krallık'ta yaptığı gibi.
Birleşik Krallık'ta yaptığı gibi.
Önünde sonunda kurmalıyız da.
08:40
And at some point, we should institute it.
172
508062
2420
Belki ilk adım parlementomuzda
ikinci bir meclis olabilir,
ikinci bir meclis olabilir,
08:42
Perhaps the first step would be
a second chamber in our parliament,
a second chamber in our parliament,
173
510506
4278
08:46
full of randomly selected people --
174
514808
2174
tamamı rastgele seçilmiş insanlar,
08:49
a citizens' senate, if you will.
175
517006
2294
yurttaş senatosu, eğer istenirse.
Fransa'da yurttaş senatosu için
bir kampanya mevcut,
bir kampanya mevcut,
08:51
There's a campaign
for a citizens' senate in France
for a citizens' senate in France
176
519324
3109
08:54
and another campaign in Scotland,
177
522457
2247
İskoçya'da bir başka kampanya
ve tabii ki burada,
Macaristan'da bu yapılabilir.
Macaristan'da bu yapılabilir.
08:56
and it could, of course, be done
right here in Hungary.
right here in Hungary.
178
524728
3079
Bu yönetim biçiminin kalbinde
bir tür Truva atı olabilir.
bir tür Truva atı olabilir.
08:59
That would be kind of like a Trojan horse
right into the heart of government.
right into the heart of government.
179
527831
4940
09:05
And then, when it becomes impossible
180
533136
1981
Mevcut sistemin üzerini
yamayla kapatmak
imkansız bir hâl aldığında
imkansız bir hâl aldığında
09:07
to patch over the cracks
in the current system,
in the current system,
181
535141
2555
09:09
we must step up and replace
elections with sortition.
elections with sortition.
182
537720
3223
süreci hızlandırıp seçimleri
rastgele seçim ile değiştirmek zorundayız.
rastgele seçim ile değiştirmek zorundayız.
Umudum var.
09:13
I have hope.
183
541332
1254
Burada, Macaristan'da
09:14
Here in Hungary,
systems have been created,
systems have been created,
184
542610
2332
geçmişte sistemler oluşturuldu,
sistemler tersine çevrildi
sistemler tersine çevrildi
09:16
and systems have been
torn down and replaced
torn down and replaced
185
544966
2087
09:19
in the past.
186
547077
1209
ve değiştirildi.
09:20
Change can and does happen.
187
548310
2816
Değişim olabilir ve oluyor da.
09:23
It's just a matter of when and how.
188
551150
2612
Mesele sadece ne zaman ve nasıl olacağı.
Teşekkürler
(Macarca) Teşekkürler.
(Macarca) Teşekkürler.
09:25
Thank you.
(Hungarian) Thank you.
(Hungarian) Thank you.
189
553786
1603
09:27
(Applause)
190
555413
2604
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Brett Hennig - Author, activistBrett Hennig co-founded and directs the Sortition Foundation, which campaigns to institute the use of stratified, random selection (also called sortition) in government.
Why you should listen
Before co-founding the Sortition Foundation, Brett Hennig wore a variety of hats: as a taxi driver, a software engineer, a social justice activist, a mathematics tutor and the primary carer of four boys. He finished his PhD in astrophysics just before his first son arrived.
After spending several disheartening years in civil society organizations and politics, Hennig became inspired by Michael Hardt and Antonio Negri's trilogy on political philosophy and began investigating and researching network forms of democracy. The resulting book, The End of Politicians: Time for a Real Democracy, has been called "a book for visionaries" by New Internationalist contributing editor James Kelsey Fry and described as "a powerful critique and provocative alternative" by Professor Erik Olin Wright of the University of Wisconsin-Madison.
Hennig has given many talks promoting sortition and has contributed a chapter, "Who needs elections? Accountability, Equality, and Legitimacy under Sortition," to the forthcoming book Legislature by Lot: Transformative Designs for Deliberative Governance (Verso, 2019).
Brett Hennig | Speaker | TED.com