TED2015
Lucianne Walkowicz: Let's not use Mars as a backup planet
Lucianne Walkowicz: Đừng dùng Sao Hỏa làm hành tinh dự phòng
Filmed:
Readability: 5.2
2,273,259 views
Nhà thiên văn học chuyên về sao và Hội viên TED Cao cấp Lucianne Walkowicz đang làm việc cho dự án Kepler của NASA, tìm kiếm nơi nào trong vũ trụ có thể hỗ trợ sự sống. Vì vậy, ta nên nghe lời cô, suy nghĩ cẩn thận về Sao Hỏa. Trong bài nói ngắn ngày, cô đề nghị chúng ta nên dừng giấc mơ cuối cùng cũng chuyển tới sao Hỏa ở khi ta phá hoại Trái Đất, và nên bắt đầu nghĩ đến việc khám phá những hành tinh và bảo tồn Trái Đất như hai mặt của một mục đích. Cô nói, "Bạn càng tìm những hành tinh giống Trái Đất, bạn càng nâng niu hành tinh của chúng ta hơn."
Lucianne Walkowicz - Stellar astronomer
Lucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares." Full bio
Lucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
We're at a tipping point in human history,
0
926
2490
Chúng ta đang ở thời khắc
trong lịch sử nhân loại
trong lịch sử nhân loại
00:15
a species poised between gaining the stars
and losing the planet we call home.
and losing the planet we call home.
1
3416
5527
đứng giữa việc chiếm những ngôi sao
hay để mất cái hành tinh ta gọi là 'nhà'.
hay để mất cái hành tinh ta gọi là 'nhà'.
00:21
Even in just the past few years,
we've greatly expanded
we've greatly expanded
2
9332
2730
Chỉ trong vài năm gần đây, chúng ta
biết thêm rất nhiều
biết thêm rất nhiều
00:24
our knowledge of how Earth fits
within the context of our universe.
within the context of our universe.
3
12062
4330
về việc Trái Đất hoà hợp
với vũ trụ như thế nào.
với vũ trụ như thế nào.
00:28
NASA's Kepler mission has discovered
4
16392
2738
Dự án Kepler của NASA đã khám phá được
00:31
thousands of potential planets
around other stars,
around other stars,
5
19130
2949
hàng ngàn hành tinh tiềm năng
quanh các ngôi sao khác,
quanh các ngôi sao khác,
00:34
indicating that Earth is but one
of billions of planets in our galaxy.
of billions of planets in our galaxy.
6
22079
4194
chứng tỏ rằng Trái Đất chỉ là một
trong hàng tỷ hành tinh của dải ngân hà.
trong hàng tỷ hành tinh của dải ngân hà.
00:38
Kepler is a space telescope
7
26273
1870
Kepler là kính viễn vọng không gian
00:40
that measures the subtle dimming of stars
as planets pass in front of them,
as planets pass in front of them,
8
28143
4291
đo sự mờ ánh sáng đột ngột của
các ngôi sao khi có hành tinh ngang qua,
các ngôi sao khi có hành tinh ngang qua,
00:44
blocking just a little bit
of that light from reaching us.
of that light from reaching us.
9
32434
2848
làm cản một chút ánh sáng chiếu đến đó.
00:47
Kepler's data reveals planets' sizes
10
35732
2600
Dữ liệu của Kepler cho thấy kích cỡ
00:50
as well as their distance
from their parent star.
from their parent star.
11
38332
2786
và khoảng cách giữa các ngôi sao
và ngôi sao chủ.
và ngôi sao chủ.
00:53
Together, this helps us understand
whether these planets are small and rocky,
whether these planets are small and rocky,
12
41118
4040
Nhờ đó, chúng ta biết được những hành tinh
liệu có nhỏ và gồ ghề đá
liệu có nhỏ và gồ ghề đá
00:57
like the terrestrial planets
in our own Solar System,
in our own Solar System,
13
45158
2555
như các hành tinh
trong Hệ Mặt trời của ta,
trong Hệ Mặt trời của ta,
00:59
and also how much light they receive
from their parent sun.
from their parent sun.
14
47713
3366
và cũng như chúng nhận được
bao nhiêu ánh sáng từ mặt trời.
bao nhiêu ánh sáng từ mặt trời.
01:03
In turn, this provides clues as to whether
these planets that we discover
these planets that we discover
15
51079
3878
Từ đó, ta có manh mối xem
những hành tinh ta khám phá
những hành tinh ta khám phá
01:06
might be habitable or not.
16
54957
2461
có thích hợp với sự sống hay không.
01:09
Unfortunately, at the same time
as we're discovering this treasure trove
as we're discovering this treasure trove
17
57418
4063
Không may là trong lúc ta
đang khám phá kho báu về
đang khám phá kho báu về
01:13
of potentially habitable worlds,
18
61481
2113
những hành tinh có tiềm năng
nuôi sự sống này,
nuôi sự sống này,
01:15
our own planet is sagging
under the weight of humanity.
under the weight of humanity.
19
63594
3460
hành tinh của chúng ta đang
oằn xuống dưới sức nặng của nhân loại.
oằn xuống dưới sức nặng của nhân loại.
01:19
2014 was the hottest year on record.
20
67054
4412
2014 là năm nóng kỷ lục.
01:23
Glaciers and sea ice that have
been with us for millennia
been with us for millennia
21
71466
3343
Sông băng và đá biển ở với chúng ta
hằng thiên niên kỷ
hằng thiên niên kỷ
01:26
are now disappearing
in a matter of decades.
in a matter of decades.
22
74809
3135
đang mất dần chỉ trong vài thập niên.
01:29
These planetary-scale environmental
changes that we have set in motion
changes that we have set in motion
23
77944
5111
Những thay đổi môi trường
quy mô toàn hành tinh do ta gây ra,
quy mô toàn hành tinh do ta gây ra,
01:35
are rapidly outpacing our ability
to alter their course.
to alter their course.
24
83055
3472
đang tiến triển nhanh
hơn khả năng ta thay đổi được tình hình.
hơn khả năng ta thay đổi được tình hình.
01:39
But I'm not a climate scientist,
I'm an astronomer.
I'm an astronomer.
25
87347
3715
Nhưng tôi không phải nhà khoa học khí hậu,
tôi là nhà thiên văn.
tôi là nhà thiên văn.
01:43
I study planetary habitability
as influenced by stars
as influenced by stars
26
91062
3370
Tôi nghiên cứu khả năng sống ở địa cầu
dưới sự ảnh hưởng của các ngôi sao
dưới sự ảnh hưởng của các ngôi sao
01:46
with the hopes of finding
the places in the universe
the places in the universe
27
94432
2458
với hi vọng sẽ tìm được
những nơi trong vũ trụ
những nơi trong vũ trụ
01:48
where we might discover
life beyond our own planet.
life beyond our own planet.
28
96890
2972
mà ta có thể phát hiện được
sự sống ngoài Trái Đất.
sự sống ngoài Trái Đất.
01:51
You could say that I look for
choice alien real estate.
choice alien real estate.
29
99862
3540
Có thể nói tôi tìm bất động sản
ngoài hành tinh.
ngoài hành tinh.
01:55
Now, as somebody who is deeply embedded
in the search for life in the universe,
in the search for life in the universe,
30
103902
4342
Là một người gắn kết sâu sắc
với cuộc tìm kiếm sự sống trong vũ trụ,
với cuộc tìm kiếm sự sống trong vũ trụ,
02:00
I can tell you that the more
you look for planets like Earth,
you look for planets like Earth,
31
108244
3367
tôi nói với bạn rằng
càng tìm những hành tinh giống Trái Đất,
càng tìm những hành tinh giống Trái Đất,
02:03
the more you appreciate
our own planet itself.
our own planet itself.
32
111611
3646
bạn càng nâng niu Trái Đất của chúng ta.
02:07
Each one of these new worlds
invites a comparison
invites a comparison
33
115257
2693
Mỗi một thế giới mới mời gọi
một sự so sánh
một sự so sánh
02:09
between the newly discovered planet
and the planets we know best:
and the planets we know best:
34
117950
3622
giữa hành tinh vừa tìm được
và các hành tinh ta biết rõ nhất:
và các hành tinh ta biết rõ nhất:
02:13
those of our own Solar System.
35
121572
2090
những hành tinh trong Hệ Mặt trời.
02:15
Consider our neighbor, Mars.
36
123662
1962
Hãy xem hàng xóm sao Hỏa của chúng ta.
02:17
Mars is small and rocky,
and though it's a bit far from the Sun,
and though it's a bit far from the Sun,
37
125624
3785
Sao Hỏa nhỏ, toàn đá,
và dù hơi xa Mặt trời,
và dù hơi xa Mặt trời,
02:21
it might be considered
a potentially habitable world
a potentially habitable world
38
129409
2525
có thể được coi là
một thế giới có tiềm năng sinh sống
một thế giới có tiềm năng sinh sống
02:23
if found by a mission like Kepler.
39
131934
2002
nếu một dự án như Kepler tìm thấy nó.
02:25
Indeed, it's possible that Mars
was habitable in the past,
was habitable in the past,
40
133936
3367
Đúng là sao Hỏa có thể đã từng
được sinh sống trong quá khứ,
được sinh sống trong quá khứ,
02:29
and in part, this is why
we study Mars so much.
we study Mars so much.
41
137303
3437
và cũng là một phần lý do
ta nghiên cứu nhiều về sao Hoả.
ta nghiên cứu nhiều về sao Hoả.
02:32
Our rovers, like Curiosity,
crawl across its surface,
crawl across its surface,
42
140740
3390
Các tàu thăm dò tự hành, như Curiosity,
bò khắp bề mặt nó,
bò khắp bề mặt nó,
02:36
scratching for clues as to the origins
of life as we know it.
of life as we know it.
43
144130
3250
tìm kiếm manh mối
về nguồn gốc sự sống mà ta biết.
về nguồn gốc sự sống mà ta biết.
02:39
Orbiters like the MAVEN mission
sample the Martian atmosphere,
sample the Martian atmosphere,
44
147380
3506
Các tàu trong quỹ đạo như MAVEN
lấy mẫu khí quyển sao Hỏa,
lấy mẫu khí quyển sao Hỏa,
02:42
trying to understand how Mars
might have lost its past habitability.
might have lost its past habitability.
45
150886
3692
cố gắng hiểu tại sao nó mất đi
sự sống đã từng có.
sự sống đã từng có.
02:46
Private spaceflight companies now offer
not just a short trip to near space
not just a short trip to near space
46
154578
4565
Các công ty tư nhân giờ cung cấp không chỉ
một chuyến đi ngắn tới vũ trụ gần
một chuyến đi ngắn tới vũ trụ gần
02:51
but the tantalizing possibility
of living our lives on Mars.
of living our lives on Mars.
47
159143
3701
mà còn khả năng sinh sống
trên sao Hỏa, như trêu ngươi vậy.
trên sao Hỏa, như trêu ngươi vậy.
02:54
But though these Martian vistas
48
162844
1950
Nhưng dù những viễn cảnh này về sao Hỏa
02:56
resemble the deserts
of our own home world,
of our own home world,
49
164794
2555
giống như những sa mạc
ở thế giới của chúng ta,
ở thế giới của chúng ta,
02:59
places that are tied in our imagination
to ideas about pioneering and frontiers,
to ideas about pioneering and frontiers,
50
167349
5572
những nơi gợi sự tưởng tượng
về sự tiên phong, mở rộng bờ cõi,
về sự tiên phong, mở rộng bờ cõi,
03:04
compared to Earth
51
172921
1672
so với Trái Đất
03:06
Mars is a pretty terrible place to live.
52
174593
3297
sao Hỏa là một nơi kinh khủng để sống.
03:09
Consider the extent to which
we have not colonized
we have not colonized
53
177890
3274
Xét việc ta vẫn chưa định cư
03:13
the deserts of our own planet,
54
181164
1904
tại những sa mạc của hành tinh chúng ta,
03:15
places that are lush
by comparison with Mars.
by comparison with Mars.
55
183068
2833
những nơi vẫn còn tươi tốt hơn sao Hỏa.
03:17
Even in the driest,
highest places on Earth,
highest places on Earth,
56
185901
2786
Ngay cả những nơi khô cằn nhất,
cao nhất trên Trái Đất,
cao nhất trên Trái Đất,
03:20
the air is sweet and thick with oxygen
57
188687
2600
không khí vẫn ngọt và dày khí oxy
03:23
exhaled from thousands of miles away
by our rainforests.
by our rainforests.
58
191287
4087
thải ra từ những cánh rừng nhiệt đới
cách đó hàng ngàn dặm
cách đó hàng ngàn dặm
03:27
I worry -- I worry that this excitement
about colonizing Mars and other planets
about colonizing Mars and other planets
59
195374
5944
Tôi lo lắm, lo rằng sự phấn khởi về việc
chiếm đóng sao Hỏa và những hành tinh khác
chiếm đóng sao Hỏa và những hành tinh khác
03:33
carries with it a long, dark shadow:
60
201318
3111
đi kèm với một cái bóng dài và tối:
03:36
the implication and belief by some
61
204429
2020
sự ám chỉ và niềm tin của nhiều người rằng
03:38
that Mars will be there to save us
from the self-inflicted destruction
from the self-inflicted destruction
62
206449
3553
sao Hỏa sẽ sẵn sàng cứu chúng ta
khỏi sự hủy diệt ta tự tạo ra
khỏi sự hủy diệt ta tự tạo ra
03:42
of the only truly habitable planet
we know of, the Earth.
we know of, the Earth.
63
210002
4133
cho hành tinh duy nhất ta biết
có khả năng sinh sống, Trái Đất.
có khả năng sinh sống, Trái Đất.
03:46
As much as I love
interplanetary exploration,
interplanetary exploration,
64
214135
2438
Tôi có yêu việc
thám hiểm các hành tinh thế nào
thám hiểm các hành tinh thế nào
03:48
I deeply disagree with this idea.
65
216573
2345
thì cũng không đồng ý với cách nghĩ đó.
03:50
There are many excellent reasons
to go to Mars,
to go to Mars,
66
218918
2693
Có nhiều lý do chính đáng để tới sao Hỏa,
03:53
but for anyone to tell you that Mars
will be there to back up humanity
will be there to back up humanity
67
221611
3414
nhưng có ai đó nói rằng sao Hỏa
sẽ là nơi dự phòng cho nhân loại
sẽ là nơi dự phòng cho nhân loại
03:57
is like the captain of the Titanic
telling you that the real party
telling you that the real party
68
225025
3108
thì như chuyện thuyền trưởng tàu Titanic
bảo rằng bữa tiệc thật sự
bảo rằng bữa tiệc thật sự
04:00
is happening later on the lifeboats.
69
228133
2371
sẽ diễn ra tí nữa trên các tàu cứu sinh.
04:02
(Laughter)
70
230504
2949
(Tiếng cười)
04:05
(Applause)
71
233453
2902
(Vỗ tay)
04:08
Thank you.
72
236355
2787
Cám ơn.
04:11
But the goals of interplanetary
exploration and planetary preservation
exploration and planetary preservation
73
239142
3786
Nhưng những mục tiêu của việc
thám hiểm hành tinh và bảo tồn hành tinh
thám hiểm hành tinh và bảo tồn hành tinh
04:14
are not opposed to one another.
74
242928
2181
hoàn toàn không đối chọi nhau.
04:17
No, they're in fact two sides
of the same goal:
of the same goal:
75
245109
2531
Không, chúng thật ra là hai mặt
của cùng một mục tiêu:
của cùng một mục tiêu:
04:19
to understand, preserve
and improve life into the future.
and improve life into the future.
76
247640
4342
hiểu, bảo tồn và cải thiện
sự sống trong tương lai.
sự sống trong tương lai.
04:23
The extreme environments
of our own world are alien vistas.
of our own world are alien vistas.
77
251982
4063
Những môi trường khắc nghiệt của Trái Đất
là những khung cảnh ngoài hành tinh.
là những khung cảnh ngoài hành tinh.
04:28
They're just closer to home.
78
256045
1881
Chúng chỉ ở gần ta hơn.
04:29
If we can understand how to create
and maintain habitable spaces
and maintain habitable spaces
79
257926
4179
Nếu ta có thể hiểu cách tạo ra và duy trì
không gian có thể sinh sống được
không gian có thể sinh sống được
04:34
out of hostile, inhospitable
spaces here on Earth,
spaces here on Earth,
80
262105
3390
từ những nơi khắc nghiệt,
khó ưa ngay trên Trái Đất,
khó ưa ngay trên Trái Đất,
04:37
perhaps we can meet the needs
of both preserving our own environment
of both preserving our own environment
81
265495
3437
có lẽ ta sẽ đáp ứng được nhu cầu
cả về bảo tồn môi trường của ta
cả về bảo tồn môi trường của ta
04:40
and moving beyond it.
82
268932
2229
và đi xa hơn thế.
04:43
I leave you with a final
thought experiment:
thought experiment:
83
271161
2310
Tôi cho bạn một thí nghiệm tư tưởng:
04:45
Fermi's paradox.
84
273471
1695
nghịch lý Fermi.
04:47
Many years ago, the physicist Enrico Fermi
asked that, given the fact
asked that, given the fact
85
275166
4862
Nhiều năm trước,
nhà vật lý Enrico Fermi hỏi rằng,
nhà vật lý Enrico Fermi hỏi rằng,
nếu cho giả thuyết là
vũ trụ này đã tồn tại rất lâu
vũ trụ này đã tồn tại rất lâu
04:52
that our universe has been around
for a very long time
for a very long time
86
280028
2847
04:54
and we expect that there
are many planets within it,
are many planets within it,
87
282875
2670
và rằng ta nghĩ có nhiều hành tinh
trong đó,
trong đó,
04:57
we should have found evidence
for alien life by now.
for alien life by now.
88
285545
3088
thì lẽ ra giờ ta đã tìm được bằng chứng
của người ngoài hành tinh rồi.
của người ngoài hành tinh rồi.
05:00
So where are they?
89
288633
2043
Vậy họ ở đâu?
05:02
Well, one possible solution
to Fermi's paradox
to Fermi's paradox
90
290676
3367
Một giải pháp khả thi
cho nghịch lý Fermi là
cho nghịch lý Fermi là
05:06
is that, as civilizations become
technologically advanced enough
technologically advanced enough
91
294043
3483
khi các nền văn minh
tiến bộ đủ xa về kỹ thuật
tiến bộ đủ xa về kỹ thuật
05:09
to consider living amongst the stars,
92
297526
2322
để xét đến việc sống giữa những vì sao,
05:11
they lose sight of how important it is
93
299848
2484
họ quên quan trọng thế nào
việc bảo vệ ngôi nhà thể giới,
việc bảo vệ ngôi nhà thể giới,
05:14
to safeguard the home worlds that fostered
that advancement to begin with.
that advancement to begin with.
94
302332
4528
nơi nuôi nấng sự tiến bộ đó lúc đầu.
Thật ngạo mạn khi tin rằng
chỉ việc chiếm đóng những hành tinh khác
chỉ việc chiếm đóng những hành tinh khác
05:18
It is hubris to believe
that interplanetary colonization alone
that interplanetary colonization alone
95
306860
4388
05:23
will save us from ourselves,
96
311248
1881
sẽ cứu chúng ta khỏi chúng ta,
05:25
but planetary preservation
and interplanetary exploration
and interplanetary exploration
97
313129
3529
nhưng bảo tồn hành tinh
và thám hiểm hành tinh khác
và thám hiểm hành tinh khác
05:28
can work together.
98
316658
1894
có thể đi đôi với nhau.
05:30
If we truly believe in our ability
99
318552
2123
Nếu ta thật sự tin vào khả năng của mình
05:32
to bend the hostile environments of Mars
for human habitation,
for human habitation,
100
320675
3506
để biến các môi trường sao Hỏa khắc nghiệt
thành nơi con người trú ngụ,
thành nơi con người trú ngụ,
05:36
then we should be able to surmount
the far easier task of preserving
the far easier task of preserving
101
324181
3586
thì ta chắc phải chinh phục được
nhiệm vụ dễ dàng hơn,
nhiệm vụ dễ dàng hơn,
05:39
the habitability of the Earth.
102
327767
2173
đó là bảo tồn khả năng
sinh sống của Trái Đất.
sinh sống của Trái Đất.
05:41
Thank you.
103
329940
1046
Xin cảm ơn.
05:42
(Applause)
104
330996
6520
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Lucianne Walkowicz - Stellar astronomerLucianne Walkowicz works on NASA's Kepler mission, studying starspots and "the tempestuous tantrums of stellar flares."
Why you should listen
Lucianne Walkowicz is an Astronomer at the Adler Planetarium in Chicago. She studies stellar magnetic activity and how stars influence a planet's suitability as a host for alien life. She is also an artist and works in a variety of media, from oil paint to sound. She got her taste for astronomy as an undergrad at Johns Hopkins, testing detectors for the Hubble Space Telescope’s new camera (installed in 2002). She also learned to love the dark stellar denizens of our galaxy, the red dwarfs, which became the topic of her PhD dissertation at University of Washington. Nowadays, she works on NASA’s Kepler mission, studying starspots and the tempestuous tantrums of stellar flares to understand stellar magnetic fields. She is particularly interested in how the high energy radiation from stars influences the habitability of planets around alien suns. Lucianne is also a leader in the Large Synoptic Survey Telescope, a new project that will scan the sky every night for 10 years to create a huge cosmic movie of our Universe.
Lucianne Walkowicz | Speaker | TED.com