ABOUT THE SPEAKER
Nanfu Wang - Documentary filmmaker
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China.

Why you should listen

Nanfu Wang's Peabody Award-winning documentary, Hooligan Sparrow -- which follows maverick activist Ye Haiyan as she faces government surveillance and harassment after advocating for sexually abused schoolgirls -- was shortlisted for a 2017 Academy Award for Best Documentary Feature. She also directed and produced I Am Another You, winner of the Special Jury Prize at the 2017 Cannes Film Festival, and her latest film, One Child Nation, which explores the history of China's birth policy and its profound effects on generations of Chinese parents and children. It won the Grand Jury Prize at the 2019 Sundance Film Festival.

Originally from a remote village in China, Wang overcame poverty and a lack of access to formal education en route to earning three master's degrees from Shanghai University, Ohio University and New York University. She teaches editing at the School of Visual Arts as well as cinematography at New York University.

More profile about the speaker
Nanfu Wang | Speaker | TED.com
TED2019

Nanfu Wang: What it was like to grow up under China's one-child policy

Nanfu Wang: Jak to jest dorastać w Chinach pod presją polityki jednego dziecka

Filmed:
2,722,175 views

"Chiński program posiadania jednego dziecka zakończył się w 2015 roku. Jednak dopiero teraz odkrywamy uroki życia pod presją propagandy", mówi Nanfu Wang, stypendystka TED oraz twórca filmów dokumentalnych. Pokazując materiały ze swojego filmu "One Child Nation", Nanfu dzieli się nieopowiedzianymi wcześniej historiami, które przedstawiają konsekwencje złożonej polityki i demaskują okropną siłę propagandy.
- Documentary filmmaker
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
My nameNazwa is NanfuNanfu.
0
1000
1690
Nazywam się Nanfu.
00:15
In ChineseChiński, "nanNan" meansznaczy "man."
1
3365
2875
Po chińsku "nan" to "mężczyzna",
00:18
And "fuFu" meansznaczy "pillarfilar."
2
6952
1817
a "fu" oznacza "filar".
00:21
My familyrodzina had hopedmieć nadzieję for a boychłopak,
3
9579
2113
Moja rodzina liczyła na chłopca,
00:23
who would growrosnąć up
to be the pillarfilar of the familyrodzina.
4
11716
3333
który, gdy urośnie,
będzie filarem rodziny.
00:27
And when I turnedobrócony out to be a girldziewczyna,
5
15692
2239
Kiedy okazało się, że jestem dziewczynką,
00:29
they namedo imieniu me NanfuNanfu anywaytak czy inaczej.
6
17955
1856
nazwali mnie Nanfu, tak czy siak.
00:31
(LaughterŚmiech)
7
19835
1425
(Śmiech)
00:33
I was bornurodzony in 1985,
8
21284
2428
Urodziłam się w 1985 roku,
00:35
sixsześć yearslat before ChinaChiny announcedogłosił
its one-childjednego dziecka policypolityka.
9
23736
3667
sześć lat po wprowadzeniu przez Chiny
polityki jednego dziecka.
00:40
Right after I was bornurodzony,
10
28958
2246
Tuż po moim narodzeniu
00:43
the locallokalny officialsurzędnicy cameoprawa ołowiana witrażu
and orderedzamówione my mommama to be sterilizedsterylizowane.
11
31228
4055
lokalne władze nakazały
mojej mamie sterylizację.
00:48
My grandpaDziadek stoodstał up to the officialsurzędnicy,
12
36767
2333
Dziadek sprzeciwił się władzom,
00:51
because he wanted a grandsonwnuk
to carrynieść on the familyrodzina nameNazwa.
13
39124
3386
bo chciał mieć wnuka,
który utrzymałby nazwisko rodowe.
00:55
EventuallyOstatecznie, my parentsrodzice were alloweddozwolony
to have a seconddruga childdziecko,
14
43982
4171
Ostatecznie rodzice dostali
pozwolenie na drugie dziecko,
01:00
but they had to wait for fivepięć yearslat
15
48177
2072
ale musieli z tym poczekać pięć lat
01:02
and payzapłacić a substantialznaczny fine.
16
50273
1800
i zapłacić pokaźną grzywnę.
01:05
GrowingUprawy up, my brotherbrat and I
17
53638
2897
Razem z bratem dorastaliśmy
01:08
were surroundedotoczony by childrendzieci
from one-childjednego dziecka familiesrodziny.
18
56559
3128
w otoczeniu dzieci
z rodzin jednodzietnych.
01:13
I rememberZapamiętaj feelinguczucie a sensesens of shamewstyd
19
61004
3038
Pamiętam uczucie wstydu
01:16
because I had a youngermniejszy brotherbrat.
20
64066
1755
z powodu posiadania młodszego brata.
01:19
I feltczułem like our familyrodzina did something wrongźle
for havingmający two childrendzieci.
21
67067
3658
Czułam, że decydując się na dwójkę dzieci,
nasza rodzina zrobiła coś złego.
01:24
At the time, I didn't questionpytanie
22
72315
1485
Wówczas nie zastanawiałam się,
01:25
where this sensesens of shamewstyd
and guiltpoczucie winy cameoprawa ołowiana witrażu from.
23
73824
2838
skąd brały się wstyd i wyrzuty sumienia.
01:31
A yearrok and a halfpół agotemu,
I had my ownwłasny first childdziecko.
24
79062
3294
Półtora roku temu
urodziłam pierwsze dziecko.
01:34
It was the bestNajlepiej thing
that ever happenedstało się in my life.
25
82991
2928
To najlepsze, co mogło mi się
przydarzyć w życiu.
01:38
BecomingStaje się a mothermama
26
86538
1301
Bycie matką
01:39
gavedał me a totallycałkowicie newNowy perspectiveperspektywiczny
on my ownwłasny childhooddzieciństwo,
27
87863
4079
dało mi zupełnie nowe spojrzenie
na własne dzieciństwo
01:43
and it broughtprzyniósł back
my memorieswspomnienia of earlywcześnie life in ChinaChiny.
28
91966
4500
i przywróciło wspomnienia
z młodości w Chinach.
01:49
For the pastprzeszłość threetrzy decadesdziesiątki lat,
29
97490
2127
Przez ostatnie trzydzieści lat
01:51
everyonekażdy in my familyrodzina had to applyzastosować
for a permissionpozwolenie from the governmentrząd
30
99641
4722
wszyscy członkowie mojej rodziny
musieli składać wnioski o pozwolenie rządu
01:56
to have a childdziecko.
31
104387
1150
na posiadanie dziecka.
01:58
And I wonderedzastanawiałem się
32
106369
1349
Zastanawiałam się,
01:59
what it was like for people
who livedżył underpod the one-childjednego dziecka policypolityka.
33
107742
4196
jak żyło się ludziom pod presją
polityki posiadania jednego dziecka.
02:04
So I decidedzdecydowany to make
a documentaryfilm dokumentalny about it.
34
112361
3000
Postanowiłam zrobić o tym dokument.
02:08
One of the people I interviewedwywiady
35
116964
1905
Jedną z osób, z którą rozmawiałam,
02:10
was the midwifepołożna who delivereddostarczone
all of the babiesdzieci bornurodzony in my villagewioska,
36
118893
5158
była położna, która odbierała
wszystkie porody w mojej wiosce,
02:16
includingwłącznie z myselfsiebie.
37
124075
1150
włączając w to moje narodziny.
02:18
She was 84 yearslat oldstary
when I interviewedwywiady her.
38
126456
3164
Miała 84 lata,
kiedy prowadziłam z nią wywiad.
02:22
I askedspytał her,
39
130294
1724
Zapytałam ją:
02:24
"Do you rememberZapamiętaj how manywiele babiesdzieci
you delivereddostarczone throughoutpoprzez your careerkariera?"
40
132042
3666
"Czy pamięta pani liczbę
odebranych porodów?".
02:28
She didn't have a numbernumer for deliveriesdostaw.
41
136399
2234
Nie liczyła porodów.
02:31
She said she had performedwykonany
42
139561
3251
Powiedziała mi, że przeprowadziła
02:34
60,000 forcedwymuszony abortionsaborcji
and sterilizationssterylizacji.
43
142836
4575
60 tysięcy przymusowych
aborcji i sterylizacji.
02:40
SometimesCzasami, she said,
44
148855
2310
Mówiła, że rozwinięty płód
czasem przeżywał aborcję,
02:43
a late-termpóźnym terminem fetuspłód
would surviveprzetrwać an abortionAborcja,
45
151189
3087
02:46
and she would killzabić the babydziecko
after deliveringdostarczanie it.
46
154300
2709
więc musiała zabić dziecko tuż po zabiegu.
02:49
She rememberedzapamiętany how her handsręce would trembledrżeć
47
157489
3731
Do dziś pamięta
drżenie swych rąk, gdy to robiła.
02:53
as she did the work.
48
161244
1333
02:55
Her storyfabuła shockedwstrząśnięty me.
49
163815
1400
Jej historia mnie zszokowała.
02:57
When I setzestaw out to make the filmfilm,
50
165934
2207
Gdy postanowiłam nagrać film,
03:00
I expectedspodziewany it would be a simpleprosty storyfabuła
of perpetratorssprawców and victimsofiary.
51
168165
4417
spodziewałam się prostej historii
o oprawcach i ofiarach,
03:04
People who carriedrealizowane out the policypolityka
52
172606
1928
o ludziach, którzy wprowadzili tę politykę
03:06
and people who are livingżycie
with the consequenceskonsekwencje.
53
174558
2584
oraz tych, którzy muszą żyć
z jej konsekwencjami.
03:09
But that wasn'tnie było what I saw.
54
177701
1800
Ale nie do końca tak było.
03:12
As I was finishingwykończeniowy
my interviewwywiad with the midwifepołożna,
55
180082
3204
Kiedy kończyłam wywiad z położną,
03:15
I noticedzauważyłem an areapowierzchnia in her housedom
56
183310
2231
zauważyłam, że w jej domu jest miejsce
03:17
that was decoratedozdobiony
with elaborateopracować homemadedomowej roboty flagsflagi.
57
185565
4268
ozdobione wyszukanymi,
ręcznie robionymi flagami.
03:21
And eachkażdy flagFlaga has a pictureobrazek
of a babydziecko on it.
58
189857
3070
Do każdej flagi
było przypięte zdjęcie dziecka.
03:26
These were flagsflagi
that were sentwysłane by familiesrodziny
59
194157
3142
To były flagi wysłane przez rodziny,
03:29
whomkogo she helpedpomógł treatleczyć
theirich infertilityNiepłodność problemsproblemy.
60
197323
3881
którym pomogła zwalczyć
problem niepłodności.
03:33
She explainedwyjaśnione that she had had enoughdość
61
201657
2333
Powiedziała, że miała dosyć
03:36
of performingdziałający abortionsaborcji
and sterilizationssterylizacji --
62
204014
2936
przeprowadzania aborcji i sterylizacji
03:38
that the only work she did now
was to help familiesrodziny have babiesdzieci.
63
206974
4616
i zaczęła pomagać rodzinom,
żeby mogły mieć dzieci.
03:44
She said she was fullpełny of guiltpoczucie winy
64
212839
2444
Dodała, że ma poczucie winy
03:47
for carryingNiosąc out the one-childjednego dziecka policypolityka,
65
215307
2895
za promowanie polityki jednego dziecka
03:50
and she hopedmieć nadzieję that by helpingporcja jedzenia
familiesrodziny have babiesdzieci,
66
218226
3244
i ma nadzieję, że taka pomoc rodzinom
03:53
she could counteractprzeciwdziałać
what she did in the pastprzeszłość.
67
221494
2976
może odkupić błędy z przeszłości.
03:57
It becamestał się clearjasny to me
she, too, was a victimofiara of the policypolityka.
68
225034
4796
Zrozumiałam, że ona też
jest ofiarą tej polityki.
04:02
EveryKażdy voicegłos was tellingwymowny her
69
230973
2691
Każdy wmawiał jej,
04:05
that what she did was right
and necessaryniezbędny for China'sW Chinach survivalprzetrwanie.
70
233688
3467
że to, co robi jest właściwe
i niezbędne dla przetrwania Chin.
04:10
And she did what she thought
was right for her countrykraj.
71
238108
2934
Robiła to, co uważała
za słuszne dla kraju.
04:14
I know how strongsilny that messagewiadomość was.
72
242265
2468
Wiem, jak silna była ta polityka.
04:17
It was everywherewszędzie
around myselfsiebie when I grewrósł up.
73
245273
3008
Była wszędzie, gdy dorastałam.
04:20
It was printedwydrukowane on matchesmecze,
74
248305
2724
Drukowano ją na zapałkach,
04:23
playinggra cardskarty,
75
251053
1636
kartach do gry,
04:24
textbookspodręczniki, postersplakaty.
76
252713
2062
w podręcznikach, na plakatach.
04:27
The propagandaPropaganda praisingchwaląc
the one-childjednego dziecka policypolityka
77
255180
2063
Propaganda promująca
politykę jednego dziecka
04:29
was everywherewszędzie around us.
78
257267
1682
była wszechobecna.
04:30
[AnyoneKtoś who refusesodmawia to sterilizesterylizować
will be arrestedaresztowany.]
79
258973
2548
[Każdy, kto odmówi sterylizacji,
będzie aresztowany]
04:33
And so were the threatszagrożenia
againstprzeciwko disobeyingNieposłuszeństwo it.
80
261545
2334
Były też groźby w razie sprzeciwu.
04:35
The messagewiadomość seepedsączył into our mindsumysły
81
263903
2436
Propaganda przesiąknęła
nasze umysły do tego stopnia,
04:38
so much so that I grewrósł up
feelinguczucie embarrassedZakłopotany
82
266363
3205
że dorastając, czułam wstyd
04:41
for havingmający a youngermniejszy brotherbrat.
83
269592
1788
z powodu posiadania młodszego brata.
04:45
With eachkażdy personosoba I filmednakręcony,
84
273625
2834
Widziałam, jaki wpływ miała propaganda
04:49
I saw how theirich mindsumysły and heartskiery
can be influencedpod wpływem by the propagandaPropaganda,
85
277530
6360
na umysł i serce każdej osoby,
którą filmowałam
04:55
and how theirich willingnessgotowość
to make sacrificesofiary for the greaterwiększy good
86
283914
4095
oraz jak gotowość do poświęcenia
dla wyższego dobra
05:00
can be twistedskręcone into something
very darkciemny and tragictragiczny.
87
288033
3467
była przekręcana w coś
bardzo mrocznego i tragicznego.
05:04
ChinaChiny is not the only placemiejsce
where this happensdzieje się.
88
292466
3952
Chiny to nie jedyny kraj,
w którym to się dzieje.
05:08
There is no countrykraj on earthZiemia
where propagandaPropaganda isn't presentteraźniejszość.
89
296442
5190
Nie ma kraju na świecie,
w którym nie byłoby propagandy.
05:14
And in societiesspołeczeństwa that are supposeddomniemany to be
more openotwarty and freewolny than ChinaChiny,
90
302180
4635
W społeczeństwach uważanych
za bardziej otwarte i wolne niż Chiny
05:18
it can be even hardertrudniejsze to recognizerozpoznać
what propagandaPropaganda lookswygląda like.
91
306839
4160
może być o wiele trudniej
rozpoznać propagandę.
05:23
It hidesukrywa in plainRównina sightwidok as newsAktualności reportsraporty,
92
311728
3635
Skrywa się w widocznych przekazach
w wiadomościach,
05:27
TVTELEWIZOR commercialsreklamy, politicalpolityczny campaigningprowadzenie kampanii
93
315387
4037
reklamach telewizyjnych,
kampaniach politycznych
05:31
and in our socialspołeczny mediagłoska bezdźwięczna feedskanały.
94
319448
1806
i mediach społecznościowych.
05:34
It worksPrace to changezmiana our mindsumysły
withoutbez our knowledgewiedza, umiejętności.
95
322347
3785
Ma za zadanie wpłynąć
na nasze umysły bez naszej wiedzy.
05:40
EveryKażdy societyspołeczeństwo is vulnerablewrażliwy
to acceptingakceptować propagandaPropaganda as truthprawda,
96
328300
5103
Każde społeczeństwo jest podatne
na zaakceptowanie propagandy jako prawdy.
05:45
and no societyspołeczeństwo where propagandaPropaganda
replaceszastępuje the truthprawda
97
333427
2808
Żadne społeczeństwo,
w którym propaganda zastępuje prawdę,
05:48
can be trulynaprawdę freewolny.
98
336259
1762
nie może być naprawdę wolne.
05:50
Thank you.
99
338349
1158
Dziękuję.
05:51
(ApplauseAplauz)
100
339531
4016
(Brawa)
Translated by Artur Stankiewicz
Reviewed by Agnieszka Fijałkowska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Nanfu Wang - Documentary filmmaker
Nanfu Wang uncovers untold stories about human rights in China.

Why you should listen

Nanfu Wang's Peabody Award-winning documentary, Hooligan Sparrow -- which follows maverick activist Ye Haiyan as she faces government surveillance and harassment after advocating for sexually abused schoolgirls -- was shortlisted for a 2017 Academy Award for Best Documentary Feature. She also directed and produced I Am Another You, winner of the Special Jury Prize at the 2017 Cannes Film Festival, and her latest film, One Child Nation, which explores the history of China's birth policy and its profound effects on generations of Chinese parents and children. It won the Grand Jury Prize at the 2019 Sundance Film Festival.

Originally from a remote village in China, Wang overcame poverty and a lack of access to formal education en route to earning three master's degrees from Shanghai University, Ohio University and New York University. She teaches editing at the School of Visual Arts as well as cinematography at New York University.

More profile about the speaker
Nanfu Wang | Speaker | TED.com