ABOUT THE SPEAKER
John McWhorter - Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history.

Why you should listen

John McWhorter is Associate Professor of English and Comparative Literature at Columbia University, teaching linguistics, Western Civilization and music history. He is a regular columnist on language matters and race issues for Time and CNN, writes for the Wall Street Journal "Taste" page, and writes a regular column on language for The Atlantic. His work also appears in the Washington Post, the Chronicle of Higher Education, Aeon magazine, The American Interest and other outlets. He was Contributing Editor at The New Republic from 2001 until 2014.

McWhorter earned his PhD in linguistics from Stanford University in 1993 and is the author of The Power of BabelDoing Our Own ThingOur Magnificent Bastard TongueThe Language Hoax and most recently Words on the Move and Talking Back, Talking Black. The Teaching Company has released four of his audiovisual lecture courses on linguistics. He guest hosted the Lexicon Valley podcast at Slate during the summer of 2016.

Beyond his work in linguistics, McWhorter is the author of Losing the Race and other books on race. He has appeared regularly on Bloggingheads.TV since 2006, and he produces and plays piano for a group cabaret show, New Faces, at the Cornelia Street Cafe in New York City.

More profile about the speaker
John McWhorter | Speaker | TED.com
TED2013

John McWhorter: Txtng is killing language. JK!!!

John McWhorter: Esy zabijają język. ;-P

Filmed:
2,836,140 views

Czy esemesowanie oznacza śmierć starej, dobrej sztuki pisania? John McWhorter ma dla nas dobrą wiadomość: esemesowanie kryje w sobie więcej – językowo i kulturowo – niż nam się wydaje na pierwszy rzut oka.
- Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
We always hearsłyszeć that textingSMS-y is a scourgeplagi.
0
743
2862
Podobno SMS-y to dopust boży.
00:15
The ideapomysł is that textingSMS-y spellszaklęcia the declineupadek and fallspadek
1
3605
4840
Wieszczą zmierzch i upadek piśmienności,
00:20
of any kinduprzejmy of seriouspoważny literacyalfabetyzacja, or at leastnajmniej writingpisanie abilityzdolność,
2
8445
3500
a w każdym razie umiejętności pisania
00:23
amongpośród youngmłody people in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa
3
11945
2643
u młodzieży w USA,
00:26
and now the wholecały worldświat todaydzisiaj.
4
14588
2301
a teraz również na całym świecie.
00:28
The factfakt of the mattermateria is that it just isn't trueprawdziwe,
5
16889
3504
Nie jest to jednak prawdą,
00:32
and it's easyłatwo to think that it is trueprawdziwe,
6
20393
2503
choć łatwo w to uwierzyć.
00:34
but in orderzamówienie to see it in anotherinne way,
7
22896
1899
Chcąc dostrzec,
00:36
in orderzamówienie to see that actuallytak właściwie textingSMS-y is a miraculouscudowny thing,
8
24795
3669
że SMS-y to niebywałe zjawisko,
00:40
not just energeticenergetyczny, but a miraculouscudowny thing,
9
28464
2565
nie tylko dynamiczne i cudowne,
00:43
a kinduprzejmy of emergentwschodzący complexityzłożoność
10
31029
1747
ale nowe i złożone,
00:44
that we're seeingwidzenie happeningwydarzenie right now,
11
32776
2461
rodzące się na naszych oczach,
00:47
we have to pullCiągnąć the cameraaparat fotograficzny back for a bitkawałek
12
35237
2306
trzeba cofnąć się w czasie i popatrzeć,
00:49
and look at what languagejęzyk really is,
13
37543
3418
czym tak naprawdę jest język.
00:52
in whichktóry casewalizka, one thing that we see
14
40961
2073
Zobaczymy wtedy,
00:55
is that textingSMS-y is not writingpisanie at all.
15
43034
4624
że SMS-y to nie pismo.
00:59
What do I mean by that?
16
47658
1822
Co mam na myśli?
01:01
BasicallyW zasadzie, if we think about languagejęzyk,
17
49480
2556
Język powstał prawdopodobnie
01:04
languagejęzyk has existedistniały for perhapsmoże 150,000 yearslat,
18
52036
3801
150 tys. lat temu,
01:07
at leastnajmniej 80,000 yearslat,
19
55837
2137
minimum 80 tys., jako mowa.
01:09
and what it arosepowstały as is speechprzemówienie. People talkedrozmawialiśmy.
20
57974
4151
Ludzie posługiwali się mową.
01:14
That's what we're probablyprawdopodobnie geneticallygenetycznie specifiedokreślony for.
21
62125
3024
Pewnie jesteśmy tak
uwarunkowani genetycznie.
01:17
That's how we use languagejęzyk mostwiększość.
22
65149
2191
Zwykle używamy języka mówionego.
01:19
WritingPiśmie is something that cameoprawa ołowiana witrażu alongwzdłuż much laterpóźniej,
23
67340
3482
Pismo przyszło dużo później,
01:22
and as we saw in the last talk,
24
70822
2056
i jak wiemy z poprzedniego wykładu,
01:24
there's a little bitkawałek of controversyspór as to exactlydokładnie when that happenedstało się,
25
72878
2668
dokładna data powstania pisma
jest sporna,
01:27
but accordingwedług to traditionaltradycyjny estimatesszacunki,
26
75546
2316
ale według ostrożnych obliczeń,
01:29
if humanityludzkość had existedistniały for 24 hoursgodziny,
27
77862
3522
gdyby ludzkość istniała 24 godziny,
01:33
then writingpisanie only cameoprawa ołowiana witrażu alongwzdłuż at about 11:07 p.m.
28
81384
5191
dopiero o godzinie 23:07
pojawiłoby się pismo.
01:38
That's how much of a latterlypóźniej thing writingpisanie is.
29
86575
3645
Pismo pojawiło się tak niedawno.
01:42
So first there's speechprzemówienie, and then writingpisanie comespochodzi alongwzdłuż
30
90220
3388
Zatem najpierw mowa, potem pismo,
01:45
as a kinduprzejmy of artificesztuczności.
31
93608
1762
jako rodzaj pomysłowej zabawki.
01:47
Now don't get me wrongźle, writingpisanie has certainpewny advantagesZalety.
32
95370
4006
Nie zrozumcie mnie źle,
pismo ma wiele zalet.
01:51
When you writepisać, because it's a consciousprzytomny processproces,
33
99376
2583
Ponieważ to świadomy proces,
01:53
because you can look backwardsWstecz,
34
101959
2138
pisząc można spojrzeć wstecz,
01:56
you can do things with languagejęzyk that are much lessmniej likelyprawdopodobne
35
104097
2830
można robić rzeczy,
01:58
if you're just talkingmówić.
36
106927
2464
które rzadko spotkamy w rozmowie.
02:01
For exampleprzykład, imaginewyobrażać sobie a passageprzejście from EdwardEdward Gibbon'sGibona 's
37
109391
3901
Wyobraźcie sobie
fragment książki Edwarda Gibbona
02:05
"The DeclineSpadek and FallUpadek of the RomanRoman EmpireImperium:"
38
113292
3806
"Zmierzch i upadek Cesarstwa Rzymskiego":
02:09
"The wholecały engagementzaręczynowy lastedtrwała abovepowyżej twelvedwanaście hoursgodziny,
39
117098
3251
"Cała bitwa trwała ponad dwanaście godzin,
02:12
tilldo the graduateukończyć retreatrekolekcje of the PersiansPersowie was changedzmienione
40
120349
2302
aż odwrót Persów zmienił się
w bezładną ucieczkę,
02:14
into a disorderlyniekontrolowanej flightlot, of whichktóry the shamefulwstyd exampleprzykład
41
122651
2773
do czego wstydliwy przykład
dali główni dowódcy,
02:17
was givendany by the principalgłówny leadersprzywódcy and the SurenasSurenas himselfsamego siebie."
42
125424
2587
w tym sam Surenas".
02:20
That's beautifulpiękny, but let's facetwarz it, nobodynikt talksrozmowy that way.
43
128011
4319
Piękne, ale przecież nikt tak nie mówi.
02:24
Or at leastnajmniej, they shouldn'tnie powinien if they're interestedzainteresowany
44
132330
4236
Przynajmniej nie powinien,
02:28
in reproducingodtwarzania. That --
45
136566
2514
jeśli interesuje go rozmnażanie.
02:31
(LaughterŚmiech)
46
139080
2719
(Śmiech)
02:33
is not the way any humanczłowiek beingistota speaksmówi casuallyod niechcenia.
47
141799
2978
Normalny człowiek tak nie mówi.
02:36
CasualNa co dzień speechprzemówienie is something quitecałkiem differentróżne.
48
144777
2585
Język codzienny jest całkiem inny.
02:39
LinguistsJęzykoznawcy have actuallytak właściwie shownpokazane
49
147362
1856
Językoznawcy twierdzą,
02:41
that when we're speakingmówienie casuallyod niechcenia in an unmonitoredniekontrolowanym way,
50
149218
2711
że mówiąc w sposób niekontrolowany,
02:43
we tendzmierzać to speakmówić in wordsłowo packetspakiety of maybe
51
151929
2678
wypowiadamy zwykle zbitki słów,
02:46
sevensiedem to 10 wordssłowa.
52
154607
1810
od 7 do 10.
02:48
You'llBędziesz noticeogłoszenie this if you ever have occasionokazji to recordrekord
53
156417
2679
Można to sprawdzić nagrywając siebie
02:51
yourselfsiebie or a groupGrupa of people talkingmówić.
54
159096
2993
albo rozmowę grupy ludzi.
02:54
That's what speechprzemówienie is like.
55
162089
1455
Tak właśnie wygląda mowa.
02:55
SpeechMowy is much looserluźniej. It's much more telegraphictelegraficzny.
56
163544
4305
Mowa jest swobodniejsza, skrótowa,
02:59
It's much lessmniej reflectiveodblaskowy -- very differentróżne from writingpisanie.
57
167849
3690
mniej refleksyjna,
całkiem inna niż pismo.
03:03
So we naturallynaturalnie tendzmierzać to think, because we see languagejęzyk
58
171539
2936
Ponieważ najczęściej widzimy pismo,
wydaje nam się,
03:06
writtenpisemny so oftenczęsto, that that's what languagejęzyk is,
59
174475
2442
że to właśnie jest język,
03:08
but actuallytak właściwie what languagejęzyk is, is speechprzemówienie. They are two things.
60
176917
3968
ale tak naprawdę język to mowa.
Dwie różne rzeczy.
03:12
Now of coursekurs, as historyhistoria has goneodszedł by,
61
180885
3254
W miarę upływu czasu to normalne,
03:16
it's been naturalnaturalny for there to be a certainpewny amountilość of bleedkrwawienia
62
184139
2791
że nieraz pojawi się rozłam
03:18
betweenpomiędzy speechprzemówienie and writingpisanie.
63
186930
3014
pomiędzy mową a pismem.
03:21
So, for exampleprzykład, in a distantodległy eraera now,
64
189944
4823
Na przykład dawniej
03:26
it was commonpospolity when one gavedał a speechprzemówienie
65
194767
2502
ludzie wygłaszali mowy tak, jak pisali.
03:29
to basicallygruntownie talk like writingpisanie.
66
197269
3117
ludzie wygłaszali mowy tak, jak pisali.
03:32
So I mean the kinduprzejmy of speechprzemówienie that you see someonektoś givingdający
67
200386
2350
Chodzi o rodzaj mowy,
03:34
in an oldstary moviefilm where they clearjasny theirich throatgardło, and they go,
68
202736
2533
jak na starym filmie,
ktoś odchrząkał i zaczynał:
03:37
"AhemHM, ladiesdamski and gentlemenpanowie," and then they speakmówić
69
205269
2533
"Ehm, panie i panowie",
a potem mówił
03:39
in a certainpewny way whichktóry has nothing to do with casualcodzienny speechprzemówienie.
70
207802
3271
w sposób nie przypominający
zwykłej mowy.
03:43
It's formalformalny. It usesużywa long sentenceszdań like this GibbonGibona one.
71
211073
3859
Długie oficjalne zdania,
jak z Gibbona.
03:46
It's basicallygruntownie talkingmówić like you writepisać, and so, for exampleprzykład,
72
214932
3962
Mowa taka sama jak język pisany.
03:50
we're thinkingmyślący so much these daysdni about LincolnLincoln
73
218894
1995
Obecnie dużo się mówi o Lincolnie
03:52
because of the moviefilm.
74
220889
2211
ze względu na film.
03:55
The GettysburgPod Gettysburgiem AddressAdres was not the mainGłówny mealposiłek of that eventzdarzenie.
75
223100
3083
W dniu orędzia gettysburskiego
były też inne atrakcje.
03:58
For two hoursgodziny before that, EdwardEdward EverettEverett spokeprzemówił
76
226183
3915
Dwie godziny wcześniej
Edward Everett mówił na temat,
04:02
on a topictemat that, franklyszczerze, cannotnie może engageangażować us todaydzisiaj
77
230098
3240
który dziś nikogo nie obchodzi,
04:05
and barelyledwo did then.
78
233338
1497
a i wtedy nie był zbyt popularny.
04:06
The pointpunkt of it was to listen to him
79
234835
2381
Jednak trzeba było go wysłuchać,
04:09
speakingmówienie like writingpisanie.
80
237216
1556
gdy przemawiał tak, jak pisał.
04:10
OrdinaryZwykłe people stoodstał and listenedsłuchałem to that for two hoursgodziny.
81
238772
2348
Ludzie stali
i przez dwie godziny słuchali.
04:13
It was perfectlydoskonale naturalnaturalny.
82
241120
1433
Wtedy było to całkowicie naturalne.
04:14
That's what people did then, speakingmówienie like writingpisanie.
83
242553
2491
Ludzie mówili tak, jak pisali.
04:17
Well, if you can speakmówić like writingpisanie,
84
245044
2466
Jeśli da się mówić tak jak pisać,
04:19
then logicallylogicznie it followsnastępuje that you mightmoc want to alsorównież
85
247510
3798
logiczne, że w końcu ktoś zechce
04:23
sometimesczasami writepisać like you speakmówić.
86
251308
2866
pisać tak, jak mówi.
04:26
The problemproblem was just that in the materialmateriał,
87
254174
2050
Kiedyś problem stanowił materiał,
04:28
mechanicalmechaniczny sensesens, that was hardertrudniejsze back in the day
88
256224
3455
w sensie mechanicznym,
04:31
for the simpleprosty reasonpowód that materialsmateriały don't lendpożyczać themselvessami to it.
89
259679
3307
bo trudno było go zdobyć.
04:34
It's almostprawie impossibleniemożliwy to do that with your handdłoń
90
262986
2020
Ręcznie to niemal niewykonalne,
04:37
exceptz wyjątkiem in shorthandskrót, and then communicationkomunikacja is limitedograniczony.
91
265006
3435
z wyjątkiem stenografii,
ale wtedy komunikacja jest ograniczona.
04:40
On a manualpodręcznik typewritermaszyna do pisania it was very difficulttrudny,
92
268441
2516
Zwykła maszyna do pisania nie pomogła,
04:42
and even when we had electricelektryczny typewritersMaszyny do pisania,
93
270957
2287
ani nawet elektryczna,
04:45
or then computerkomputer keyboardsinstrumenty klawiszowe, the factfakt is
94
273244
2159
czy klawiatura komputerowa.
04:47
that even if you can typerodzaj easilyz łatwością enoughdość to keep up
95
275403
2299
Nawet nadążając za tempem mowy,
04:49
with the pacetempo of speechprzemówienie, more or lessmniej, you have to have
96
277702
2793
potrzebujemy kogoś,
04:52
somebodyktoś who can receiveotrzymać your messagewiadomość quicklyszybko.
97
280495
2345
kto szybko odbierze wiadomość.
04:54
OnceRaz you have things in your pocketkieszeń that can receiveotrzymać that messagewiadomość,
98
282840
3211
Mając w kieszeni odbiornik wiadomości,
04:58
then you have the conditionswarunki that allowdopuszczać
99
286051
2604
mamy warunki umożliwiające
05:00
that we can writepisać like we speakmówić.
100
288655
3511
pisanie na wzór mowy.
05:04
And that's where textingSMS-y comespochodzi in.
101
292166
3218
To właśnie SMS-y.
05:07
And so, textingSMS-y is very looseluźny in its structureStruktura.
102
295384
3769
SMS-y mają bardzo luźną strukturę.
05:11
No one thinksmyśli about capitalkapitał letterslisty or punctuationznaki interpunkcyjne when one textsteksty,
103
299153
4297
Nikt nie myśli o wielkich literach
czy interpunkcji,
05:15
but then again, do you think about those things when you talk?
104
303450
2358
ale czy myślimy o tym, kiedy mówimy?
05:17
No, and so thereforew związku z tym why would you when you were textingSMS-y?
105
305808
3673
Więc czemu przy pisaniu SMS-ów?
05:21
What textingSMS-y is, despitepomimo the factfakt that it involvesobejmuje
106
309481
3129
Choć SMS-owanie wiąże się
05:24
the brutebydlę mechanicsmechanika of something that we call writingpisanie,
107
312610
2826
z bezrozumną mechaniką pisma,
05:27
is fingeredzłodziejski speechprzemówienie. That's what textingSMS-y is.
108
315436
3298
jest mową za pomocą palców.
05:30
Now we can writepisać the way we talk.
109
318734
3465
Teraz możemy pisać tak, jak mówimy.
05:34
And it's a very interestingciekawy thing, but neverthelessNiemniej jednak
110
322199
2779
Bardzo ciekawe,
niemniej można pomyśleć,
05:36
easyłatwo to think that still it representsreprezentuje some sortsortować of declineupadek.
111
324978
4856
że wciąż oznacza to
jakieś obniżenie standardów.
05:41
We see this generalgenerał bagginessbagginess of the structureStruktura,
112
329834
3284
Widzimy ogólne luzactwo tej formy,
05:45
the lackbrak of concerndotyczyć with ruleszasady and the way that we're used to
113
333118
3349
brak troski o reguły i zasady,
05:48
learninguczenie się on the blackboardTablica, and so we think
114
336467
2272
do jakich przyzwyczaiła nas
szkolna tablica,
05:50
that something has goneodszedł wrongźle.
115
338739
3239
więc uważamy, że coś jest nie tak.
05:53
It's a very naturalnaturalny sensesens.
116
341978
2963
To naturalne odczucie.
05:56
But the factfakt of the mattermateria is that what is going on
117
344941
4034
W gruncie rzeczy mamy do czynienia
06:00
is a kinduprzejmy of emergentwschodzący complexityzłożoność.
118
348975
3571
z nowym rodzajem złożonego zjawiska,
06:04
That's what we're seeingwidzenie in this fingeredzłodziejski speechprzemówienie.
119
352546
2756
mowy za pomocą palców.
06:07
And in orderzamówienie to understandzrozumieć it, what we want to see
120
355302
2986
Żeby zrozumieć to zjawisko musimy dostrzec,
06:10
is the way, in this newNowy kinduprzejmy of languagejęzyk,
121
358288
4745
że w tym jakby nowym języku
06:15
there is newNowy structureStruktura comingprzyjście up.
122
363033
3576
powstaje nowa forma.
06:18
And so, for exampleprzykład, there is in textingSMS-y a conventionKonwencja,
123
366609
5723
Na przykład w SMS-ach
06:24
whichktóry is LOLLOL.
124
372332
2922
jednym z podstawowych skrótów jest LOL.
06:27
Now LOLLOL, we generallyogólnie think of
125
375254
2744
Ogólnie przyjmujemy,
06:29
as meaningznaczenie "laughingśmiać się out loudgłośny."
126
377998
2464
że LOL znaczy "śmiać się w głos".
06:32
And of coursekurs, theoreticallyteoretycznie, it does,
127
380462
2293
Oczywiście, teoretycznie tak jest,
06:34
and if you look at olderstarsze textsteksty, then people used it
128
382755
2429
i jeśli popatrzeć na dawne SMS-y,
06:37
to actuallytak właściwie indicatewskazać laughingśmiać się out loudgłośny.
129
385184
2520
LOL faktycznie oznaczało głośny śmiech.
06:39
But if you texttekst now, or if you are someonektoś who
130
387704
4243
Ale dziś pisząc SMS-y
06:43
is awareświadomy of the substratesubstrat of textingSMS-y the way it's becomestają się,
131
391947
3297
czy tylko rozważając ich podtekst,
06:47
you'llTy będziesz noticeogłoszenie that LOLLOL
132
395244
1690
zauważycie, że LOL
06:48
does not mean laughingśmiać się out loudgłośny anymorejuż.
133
396934
2070
nie oznacza już głośnego śmiechu.
06:51
It's evolvedewoluował into something that is much subtlersubtelniejszy.
134
399004
3790
Ewoluowało w coś bardziej subtelnego.
06:54
This is an actualrzeczywisty texttekst that was doneGotowe
135
402794
3447
Oto prawdziwy SMS
06:58
by a non-male-mężczyzna personosoba of about 20 yearslat oldstary
136
406241
3932
napisany przez 20-latkę
07:02
not too long agotemu.
137
410173
1495
całkiem niedawno:
07:03
"I love the fontczcionki you're usingza pomocą, btwBTW."
138
411668
2952
"wgl to fajna czcionka".
07:06
JulieJulie: "lollol thanksdzięki gmailGmail is beingistota slowpowolny right now"
139
414620
3762
Julie: "lol dzięki gmail strasznie muli".
07:10
Now if you think about it, that's not funnyzabawny.
140
418382
1742
Jeśli się zastanowić, to nie jest zabawne.
07:12
No one'sswoje laughingśmiać się. (LaughterŚmiech)
141
420124
2900
Nikt się nie śmieje.(Śmiech)
07:15
And yetjeszcze, there it is, so you assumezałożyć
142
423024
1970
Jednak LOL tam jest, więc zakładamy,
07:16
there's been some kinduprzejmy of hiccupczkawka.
143
424994
1357
że pojawiła się jakaś komplikacja.
07:18
Then SusanSusan saysmówi "lollol, I know,"
144
426351
1834
Na co Susan mówi: "lol, wiem",
07:20
again more guffawingguffawing than we're used to
145
428185
2297
znów więcej rechotu, niż oczekujemy,
07:22
when you're talkingmówić about these inconveniencesniedogodności.
146
430482
3230
kiedy mowa o kłopotach.
07:25
So JulieJulie saysmówi, "I just sentwysłane you an emaile-mail."
147
433712
2744
Julie mówi dalej: "wysłałam ci maila".
07:28
SusanSusan: "lollol, I see it."
148
436456
1551
Susan: "lol, widzę".
07:30
Very funnyzabawny people, if that's what LOLLOL meansznaczy.
149
438007
3618
Prawdziwe śmieszki,
gdyby LOL miało dawne znaczenie.
07:33
This JulieJulie saysmówi, "So what's up?"
150
441625
2128
Julie mówi: "Co słychać?'"
07:35
SusanSusan: "lollol, I have to writepisać a 10 pagestrona paperpapier."
151
443753
2642
Susan: "lol, muszę napisać esej na 10 stron".
07:38
She's not amusedrozbawiony. Let's think about it.
152
446395
2314
Nie jest jej do śmiechu. Zastanówmy się.
07:40
LOLLOL is beingistota used in a very particularszczególny way.
153
448709
2681
LOL ma tu szczególne znaczenie.
07:43
It's a markerznacznik of empathyempatia. It's a markerznacznik of accommodationZakwaterowanie.
154
451390
3691
To syntaktyczny wskaźnik empatii,
porozumienia.
07:47
We linguistsjęzykoznawcy call things like that pragmaticpragmatyczne particlescząsteczki.
155
455081
3249
Lingwiści nazywają to
segmentami znaczeniowymi.
07:50
Any spokenMówiony languagejęzyk that's used by realreal people has them.
156
458330
3839
Istnieją w mowie każdego języka.
07:54
If you happenzdarzyć to speakmówić JapaneseJapoński, think about
157
462169
1776
Jeśli znacie japoński,
07:55
that little wordsłowo "nene" that you use at the endkoniec of a lot of sentenceszdań.
158
463945
3358
to jak słówko "ne",
które często kończy zdania.
07:59
If you listen to the way blackczarny youthmłodość todaydzisiaj speakmówić,
159
467303
2345
Słuchając mowy czarnej młodzieży,
08:01
think about the use of the wordsłowo "yoYo."
160
469648
1786
zauważcie jak używają słowa "yo".
08:03
WholeCały dissertationsprace dyplomowe could be writtenpisemny about it,
161
471434
1946
Można by napisać rozprawę na ten temat,
08:05
and probablyprawdopodobnie are beingistota writtenpisemny about it.
162
473380
2274
a może ktoś już ją pisze.
08:07
A pragmaticpragmatyczne particlecząstka, that's what LOLLOL has graduallystopniowo becomestają się.
163
475654
3794
LOL stopniowo zostało
segmentem znaczeniowym.
08:11
It's a way of usingza pomocą the languagejęzyk betweenpomiędzy actualrzeczywisty people.
164
479448
4049
Ludzie tak właśnie używają języka.
08:15
AnotherInnym exampleprzykład is "slashslash."
165
483497
3239
Innym przykładem jest ukośnik.
08:18
Now, we can use slashslash in the way that we're used to,
166
486736
2768
Można używać ukośnika tak jak dotąd,
08:21
alongwzdłuż the lineskwestia of, "We're going to have
167
489504
1640
na przykład: "Organizujemy
08:23
a party-slash-networkingStrona slash sieci sessionsesja."
168
491144
3482
imprezę - ukośnik- sesję networkingową".
08:26
That's kinduprzejmy of like what we're at.
169
494626
2094
Tak jest teraz.
08:28
SlashSlash is used in a very differentróżne way
170
496720
3539
Zupełnie inaczej wygląda slash
08:32
in textingSMS-y amongpośród youngmłody people todaydzisiaj.
171
500259
2958
w SMS-ach młodzieży.
08:35
It's used to changezmiana the scenescena.
172
503217
1853
Używa się go do zmiany tematu.
08:37
So for exampleprzykład, this SallySally personosoba saysmówi,
173
505070
2949
Na przykład nasza Sally mówi:
08:40
"So I need to find people to chillChill with"
174
508019
1805
"Muszę znaleźć sobie towarzystwo",
08:41
and JakeJake saysmówi, "HahaHaha" --
175
509824
1519
a Jake mówi: "Haha".
08:43
you could writepisać a dissertationrozprawa about "HahaHaha" too, but we don't have time for that —
176
511343
2888
"Haha" to temat na osobną rozprawę.
08:46
"HahaHaha so you're going by yourselfsiebie? Why?"
177
514231
2489
"Haha to idziesz sama? Czemu?".
08:48
SallySally: "For this summerlato programprogram at NYUNYU."
178
516720
2610
Sally: "Kurs letni na NYU".
08:51
JakeJake: "HahaHaha. SlashSlash I'm watchingoglądanie this videowideo with sunssłońca playersgracze
179
519330
2894
Jake: "Haha. Slash oglądam mecz "Suns",
08:54
tryingpróbować to shootstrzelać with one eyeoko."
180
522224
1797
wrzucają kosze na ślepo".
08:56
The slashslash is interestingciekawy.
181
524021
1275
Slash jest ciekawy.
08:57
I don't really even know what JakeJake is talkingmówić about after that,
182
525296
3156
Nawet nie wiem, o czym Jake mówi potem,
09:00
but you noticeogłoszenie that he's changingwymiana pieniędzy the topictemat.
183
528452
4741
ale widzicie, że zmienia temat.
09:05
Now that seemswydaje się kinduprzejmy of mundanedoczesny,
184
533193
1818
Może to trochę nudne,
09:07
but think about how in realreal life,
185
535011
1442
ale przypomnijcie sobie, że faktycznie,
09:08
if we're havingmający a conversationrozmowa and we want to changezmiana the topictemat,
186
536453
2658
jeśli chcemy zmienić temat rozmowy
09:11
there are wayssposoby of doing it gracefullywdziękiem.
187
539111
1612
są sposoby, żeby zrobić to taktownie.
09:12
You don't just zipzamek błyskawiczny right into it.
188
540723
1719
Nie skaczemy od razu w temat.
09:14
You'llBędziesz patpoklepać your thighsUD and look wistfullytęsknie off into the distancedystans,
189
542442
4195
Klepniecie się w udo, spojrzycie w dal,
09:18
or you'llTy będziesz say something like, "HmmHmm, makesczyni you think --"
190
546637
4110
albo powiecie: "Hm, interesujące",
09:22
when it really didn't, but what you're really --
191
550747
2360
chociaż wcale tak nie myślicie...
09:25
(LaughterŚmiech) —
192
553107
2235
(Śmiech)
09:27
what you're really tryingpróbować to do is changezmiana the topictemat.
193
555342
2708
Próbujecie zmienić temat.
09:30
You can't do that while you're textingSMS-y,
194
558050
1927
Nie da się tego zrobić pisząc SMS-a,
09:31
and so wayssposoby are developingrozwijanie of doing it withinw ciągu this mediumśredni.
195
559977
3731
więc w obrębie medium
powstają nowe sposoby.
09:35
All spokenMówiony languagesJęzyki have what a linguistjęzykoznawca callspołączenia
196
563708
2252
Język mówiony ma coś,
co lingwiści nazywają
09:37
a newNowy informationInformacja markerznacznik -- or two, or threetrzy.
197
565960
3393
wskaźnikiem syntaktycznym nowej informacji.
09:41
TextingSMS-y has developedrozwinięty one from this slashslash.
198
569353
4294
SMS-y utworzyły taki wskaźnik ze slasha.
09:45
So we have a wholecały batterybateria of newNowy constructionskonstrukcje
199
573647
2985
Mamy zatem mnóstwo nowych form,
09:48
that are developingrozwijanie, and yetjeszcze it's easyłatwo to think,
200
576632
2587
form rozwijających się,
09:51
well, something is still wrongźle.
201
579219
2447
a jednak ciągle coś nie gra.
09:53
There's a lackbrak of structureStruktura of some sortsortować.
202
581666
3775
Brakuje jakiejś stałej struktury,
09:57
It's not as sophisticatedwyrafinowany
203
585441
1906
SMS-y nie są tak finezyjne,
09:59
as the languagejęzyk of The WallŚciana StreetUlica JournalDziennik.
204
587347
2206
jak język Wall Street Journal.
10:01
Well, the factfakt of the mattermateria is,
205
589553
1774
Przyjrzyjmy się tej kwestii,
10:03
look at this personosoba in 1956,
206
591327
2451
spójrzcie na słowa z roku 1956,
10:05
and this is when textingSMS-y doesn't exististnieć,
207
593778
2282
kiedy jeszcze nie było SMS-ów,
10:08
"I Love LucyLucy" is still on the airpowietrze.
208
596060
1835
a w telewizji leciał serial "I Love Lucy".
10:09
"ManyWiele do not know the alphabetalfabet or multiplicationmnożenie tablestół,
209
597895
3763
"Dużo osób nie zna alfabetu
ani tabliczki mnożenia,
10:13
cannotnie może writepisać grammaticallygramatycznie -- "
210
601658
1337
nie potrafi poprawnie pisać".
10:14
We'veMamy heardsłyszał that sortsortować of thing before,
211
602995
2209
Już to słyszeliśmy, nie tylko w roku 1956.
10:17
not just in 1956. 1917, ConnecticutConnecticut schoolteachernauczyciel.
212
605204
3991
Rok 1917, nauczyciel w Connecticut.
10:21
1917. This is the time when we all assumezałożyć
213
609195
2701
1917. Zakładamy, że w tamtych czasach,
10:23
that everything somehowjakoś in termswarunki of writingpisanie was perfectidealny
214
611896
3251
ze sztuką pisania nie było problemu,
10:27
because the people on "DowntonDownton AbbeyOpactwo" are articulateartykułować,
215
615147
2418
bo postacie z "Downtown Abbey"
ładnie się wysławiają,
10:29
or something like that.
216
617565
1211
albo coś w tym rodzaju.
10:30
So, "From everykażdy collegeSzkoła Wyższa in the countrykraj goesidzie up the crypłakać,
217
618776
2944
"Z każdej uczelni w kraju słychać,
10:33
'Our freshmenstudentów i roku can't spellzaklęcie, can't punctuateprzerywają.'"
218
621720
2633
że studenci pierwszego roku
nie znają ortografii ani interpunkcji".
10:36
And so on. You can go even furtherdalej back than this.
219
624353
2408
Można cofnąć się jeszcze dalej.
10:38
It's the PresidentPrezydent of HarvardHarvard. It's 1871.
220
626761
3184
Oto rektor Harvardu w roku 1871.
10:41
There's no electricityElektryczność. People have threetrzy namesnazwy.
221
629945
2542
Nie ma prądu.
Ludzie mają po trzy imiona.
10:44
"BadZły spellingpisowni,
222
632487
2425
"Zła ortografia i gramatyka,
10:46
incorrectnessnieścisłość as well as ineleganceodwrotnie of expressionwyrażenie in writingpisanie."
223
634912
3268
jak również nieumiejętność
wyrażenia myśli w piśmie".
10:50
And he's talkingmówić about people who are otherwisew przeciwnym razie
224
638180
2149
On mówi o ludziach,
którzy pod innymi względami
10:52
well preparedprzygotowany for collegeSzkoła Wyższa studiesstudia.
225
640329
1891
są świetnie przygotowani
do podjęcia studiów.
10:54
You can go even furtherdalej back.
226
642220
1846
Można pójść jeszcze dalej wstecz.
10:56
1841, some long-lostdawno zaginiony superintendentkuratora of schoolsszkoły is upsetzdenerwowany
227
644066
3853
W 1841 pewien kurator niepokoi się,
10:59
because of what he has for a long time "notedzauważyć with regretżal
228
647919
3177
bo od dłuższego czasu
"z żalem zauważa
11:03
the almostprawie entireCały neglectzaniedbanie of the originaloryginalny" blahbla blahbla blahbla blahbla blahbla.
229
651096
3509
niemal zupełne lekceważenie
sztuki pisania wypracowań".
11:06
Or you can go all the way back to 63 A.D. -- (LaughterŚmiech) --
230
654605
5288
Albo cofnijmy się do roku 63 n.e. (Śmiech)
11:11
and there's this poorubogi man who doesn't like the way
231
659893
2381
Temu biedakowi nie podoba się,
11:14
people are speakingmówienie LatinŁaciński.
232
662274
1221
jak ludzie mówią po łacinie.
11:15
As it happensdzieje się, he was writingpisanie about what had becomestają się FrenchFrancuski.
233
663495
3156
Pisał o odmianie łaciny,
która przerodziła się w język francuski.
11:18
And so, there are always — (LaughterŚmiech) (ApplauseAplauz) —
234
666651
6402
Tak więc...(Śmiech) (Brawa)
11:25
there are always people worryingfrasobliwy about these things
235
673053
2171
Zawsze kogoś to martwi,
11:27
and the planetplaneta somehowjakoś seemswydaje się to keep spinningspinning.
236
675224
3273
a planeta wciąż się kręci.
11:30
And so, the way I'm thinkingmyślący of textingSMS-y these daysdni is
237
678497
4647
Jeśli chodzi o SMS-y,
11:35
that what we're seeingwidzenie is a wholecały newNowy way of writingpisanie
238
683144
3580
widzimy całkiem nowy sposób pisania,
11:38
that youngmłody people are developingrozwijanie,
239
686724
1626
który rozwijają młodzi ludzie
11:40
whichktóry they're usingza pomocą alongsideobok theirich ordinaryzwykły writingpisanie skillsumiejętności,
240
688350
3760
obok zwykłej umiejętności pisania,
11:44
and that meansznaczy that they're ablezdolny to do two things.
241
692110
3167
czyli potrafią robić obie rzeczy.
11:47
IncreasingZwiększenie evidencedowód is that beingistota bilingualdwujęzyczny
242
695277
2897
Mamy coraz więcej dowodów,
że dwujęzyczność
11:50
is cognitivelypoznawczo beneficialkorzystne.
243
698174
2233
korzystnie wpływa na funkcje poznawcze.
11:52
That's alsorównież trueprawdziwe of beingistota bidialectalbidialectal.
244
700407
2155
Podobnie znajomość dwóch dialektów,
11:54
That's certainlyna pewno trueprawdziwe of beingistota bidialectalbidialectal in termswarunki of your writingpisanie.
245
702562
3090
także dwóch dialektów w piśmie.
11:57
And so textingSMS-y actuallytak właściwie is evidencedowód of a balancingrównoważenia actdziałać
246
705652
4918
SMS-y to próba pogodzenia
pisma i mowy,
12:02
that youngmłody people are usingza pomocą todaydzisiaj, not consciouslyświadomie, of coursekurs,
247
710570
3302
której dokonują młodzi ludzie,
oczywiście nieświadomie,
12:05
but it's an expansionekspansja of theirich linguisticlingwistyczny repertoirerepertuar.
248
713872
3687
ale rozszerzają tym
swój repertuar językowy.
12:09
It's very simpleprosty.
249
717559
1229
To bardzo proste.
12:10
If somebodyktoś from 1973 lookedspojrzał at
250
718788
3710
Gdyby ktoś z roku 1973
12:14
what was on a dormitoryPokój wieloosobowy messagewiadomość boardtablica in 1993,
251
722498
4106
zobaczył ogłoszenie z 1993 r.
na tablicy w akademiku,
12:18
the slangslang would have changedzmienione a little bitkawałek
252
726604
1833
slang może trochę się zmienił
12:20
sinceod the eraera of "Love StoryHistoria,"
253
728437
1818
od czasów "Love Story",
12:22
but they would understandzrozumieć what was on that messagewiadomość boardtablica.
254
730255
3313
ale ogłoszenia z tablicy da się zrozumieć.
12:25
Take that personosoba from 1993 -- not that long agotemu,
255
733568
2724
Weźmy kogoś z 1993 roku,
w końcu nie tak dawno temu,
12:28
this is "BillBill and Ted'sTed's ExcellentDoskonałe AdventurePrzygoda" -- those people.
256
736292
3258
czasy filmu
"Bill and Ted's Excellent Adventure".
12:31
Take those people and they readczytać
257
739550
2369
Weźmy ludzi z tamtych czasów
i dajmy im przeczytać
12:33
a very typicaltypowy texttekst writtenpisemny by a 20-year-old-roczny todaydzisiaj.
258
741919
2900
typowy SMS napisany
przez dzisiejszego 20-latka.
12:36
OftenCzęsto they would have no ideapomysł what halfpół of it meantOznaczało
259
744819
2891
Nie zrozumieliby połowy słów,
12:39
because a wholecały newNowy languagejęzyk has developedrozwinięty
260
747710
3928
bo młodzież stworzyła całkiem nowy język
12:43
amongpośród our youngmłody people doing something as mundanedoczesny
261
751638
2294
kiedy nam się zdawało,
12:45
as what it lookswygląda like to us when they're battingmrugnięcia around
262
753932
2271
że tylko wystukują banalne SMS-y
12:48
on theirich little devicespomysłowość.
263
756203
1675
na swoich gadżetach.
12:49
So in closingzamknięcie, if I could go into the futureprzyszłość,
264
757878
3661
Gdybym mógł przenieść się w przyszłość,
12:53
if I could go into 2033,
265
761539
4375
do roku 2033,
12:57
the first thing I would askzapytać is whetherczy DavidDavid SimonSimon
266
765914
2913
najpierw zapytałbym,
13:00
had doneGotowe a sequeldalszy ciąg to "The WireDrutu." I would want to know.
267
768827
3893
czy David Simon
nakręcił dalszy ciąg "Prawa ulicy".
13:04
And — I really would askzapytać that —
268
772720
2983
Naprawdę chciałbym to wiedzieć,
13:07
and then I'd want to know actuallytak właściwie what was going on on "DowntonDownton AbbeyOpactwo."
269
775703
3090
a potem, o co chodzi w "Downtown Abbey".
13:10
That'dKtóry byłby be the seconddruga thing.
270
778793
1509
To byłaby druga rzecz.
13:12
And then the thirdtrzeci thing would be,
271
780302
2536
A trzecia,
13:14
please showpokazać me a sheafsnop of textsteksty
272
782838
3191
poprosiłbym o pokazanie mi SMS-ów
13:18
writtenpisemny by 16-year-old-roczny girlsdziewczyny,
273
786029
1957
pisanych przez 16-latki,
13:19
because I would want to know where this languagejęzyk
274
787986
2454
bo chciałbym wiedzieć,
13:22
had developedrozwinięty sinceod our timesczasy,
275
790440
1955
jak od naszych czasów
rozwinął się ten język,
13:24
and ideallyidealnie I would then sendwysłać them back to you and me now
276
792395
3633
a najlepiej przysłałbym je tutaj,
13:28
so we could examinenależy sprawdzić, czy this linguisticlingwistyczny miraclecud
277
796028
2520
żebyśmy mogli zbadać cud językowy
13:30
happeningwydarzenie right underpod our nosesnosy.
278
798548
2350
dziejący się pod naszym nosem.
13:32
Thank you very much.
279
800898
1516
Dziękuję bardzo.
13:34
(ApplauseAplauz)
280
802414
5168
(Brawa)
13:39
Thank you. (ApplauseAplauz)
281
807582
3607
Dziękuję.(Brawa)
Translated by A. Konstancja Wiszniewska
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
John McWhorter - Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history.

Why you should listen

John McWhorter is Associate Professor of English and Comparative Literature at Columbia University, teaching linguistics, Western Civilization and music history. He is a regular columnist on language matters and race issues for Time and CNN, writes for the Wall Street Journal "Taste" page, and writes a regular column on language for The Atlantic. His work also appears in the Washington Post, the Chronicle of Higher Education, Aeon magazine, The American Interest and other outlets. He was Contributing Editor at The New Republic from 2001 until 2014.

McWhorter earned his PhD in linguistics from Stanford University in 1993 and is the author of The Power of BabelDoing Our Own ThingOur Magnificent Bastard TongueThe Language Hoax and most recently Words on the Move and Talking Back, Talking Black. The Teaching Company has released four of his audiovisual lecture courses on linguistics. He guest hosted the Lexicon Valley podcast at Slate during the summer of 2016.

Beyond his work in linguistics, McWhorter is the author of Losing the Race and other books on race. He has appeared regularly on Bloggingheads.TV since 2006, and he produces and plays piano for a group cabaret show, New Faces, at the Cornelia Street Cafe in New York City.

More profile about the speaker
John McWhorter | Speaker | TED.com